28 Ocak 1932 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 2

Kaç kişi yemek yiyordu ve neler yenilirdi? Fatih hemen her gün balık, istiridye ve karidis Fatih devrime sit vesikalar | arasında bulunan iki defter, Fatih'in saray teşkilâtını w © zamanın içtimai ha- yatının mühim bir safhasını an nek noktai nazarmdan fevka na ait mevacip defteri (1), di- geri ise hicri 878 senesinin ban ayında Fatih'in a nm masraf defteridir. Bu iki defterin bu sütunlar- | SK da aynen neşri imkânsızdır. Fa kat mubteviyatına umumi bir göz gezdirerek, Fatih'in sarayı | X bi izilebilir, : defterinin ait 883 senesi, Fatih'in bizim bugün Topkapı sarayı dediğimiz “Sa rayı cedidi âmire,, sin a er nın bittiği senedir, Fatih, İstan bulun fethinden 883 senesine Bu defterin muhteviyatından, Enderon gılmanları ile sair ha- demelerden ibaret olup “mülâ- zımanı dergâhı &li,, unvanı al- tında toplanmış olan saray hal- kırın, 883 te, ki Fatih'in en par lak zamanlarını teşkil eder, an- cak 726 kişiden ibaret olduğu görülüyor, Daha sonraki devir- lerin kübera ve vüzera saray- larının haşmet ve daratı ile, faraza Sokullu Mehmet Pş. nın, Merzifonlu Kara Mustafa Pa- şanın, Seydi Ahmet Paşanın, Şehislâm Kara çelebi zade Aziz Efendinin saraylarındaki teşki- lât ile mukayese edilirse, Fati- hin saraymın da, saray halkı- nın da bunların yanında pek ehemmiyetsiz kaldığı görülür. | F Fatih'in sarayında, sırf padişa- hın hizmetile mükellef Ende- ronu hümayunun zülüflü ağala rı, yahut diğer bir tabir ile “Gil manı hassa” dört odadan iba- ret olup, bütün bu (odaların mevcu 22 ağadan ibaretti, Halbuki, bir buçuk asır sonra, dördüncü Avcı Mehmetin sara- yında enderon ağaları için ye oda ve sadece “hâs der kırk adet ağayanı iie bulunuyordu (2). Fatih zamanındaki enderon teşkilâtınm dört odası, has oda, bölükü hazine, bölükü kiler, bölükü şahinciyan idi. Burada bulunan gılmanı hassanın isim leri aldıkları yevmiye mikdarı ile şunlardır: (1) Devlet hizmetinde olanlara hazinesinden Devlet verilen yevmiye ye ülufe denilirdi. Ülüfe üç aydan Üç aya üçer aylık olarak sene de 4 taksit olarak tevzi edilir ve bu tak- sitlere muvacip (2) Enderonu hümayunun zülüflü ağaları hakkında “Milliyet,, için bir makale hazırlamaktayım. S.R. © Haftalık Edebi Fikirler ve insanlar Tarihi tetkikler Fatihin sarayında.. İngiltere ve Yunanistan M. Venizelosun Lon- dradaki temasları LONDRA, 27 A.A. — M. Venize yiyordu ae > Tayyareciliği « PARİS, 27 abim Mebusan mec taksirinin rihini tesbit etmiştir, M. Leygues ile M. Laval arasında oldukça şiddetli bir münakaşa olmuştur. M. Leyguos, denir tayyareciliği. mizin hali şayan merhamettir. Halen şerri yapan tazyaralar 1 nn O zamandan beri hiç bir şey yapıl- mamıştır. M. Laval, protesto etmiş ve mec- lis bu hususa ait istizah takrirlerinin cuma günü münakaşa edilmesine ka rar vermiştir. İber gün ne yenildiğini, o dev- rin en muteber yemek isimleri- nin nelerden ibaret olduğunu, sarayın bir günlük ve bir aylık mutfak masrafının ne olduğu - nu ve hattâ o senenin erzak, eş ya ve meyva ve saire fiatlarının Fatih sarayında Ahçı ve Akçıbaşı Has oda — Bahşayiş 4 akçe (3); Mahmut, İskender, Ah- met ikieşr akçe İsmail ve Ali bi rer akçe. Bölükü hazine — Mustafa ve Hüseyin ikişer akçe. Diğer Mustafa 1 akçe, ar Mite MEYAN. Bölükü şahinciyan — Ağa ları on akçe; Ömer, İbrahim, Yusuf ve Emirze birer akçe; Karagöz 7 akçe, Velicik 7 akçe Mustafa ve Ahmet beşer akçe. PE e? Soli öğrendiğimiz. en mühim ar eye e e sa Bu defterden, müteferrika Da - ayı içinde Fatihin b b mı alan zevatın, güzide ailele- | gün balık, istiridye ve karidi rin çocukları arasından seçil- yediğini görü; miş, (tefrik) edilmiş kimseler, |”““K, RR ai Anadolu beylerinin, « emektar | ı, peynirli ve ie Paşaların oğulları oldukları an yapılırdı. Diğer va anilar ab laşılıyor. Bunların arasından | yanında şunları vardı: Tavuk, cerrahlar, lar, şimşirger | kaz, baş ve paça, İâpa, borani; ler, udiler, kanuniler, kıssahan- çorba; ıspanak kavurması, bal, lar, o nedimler © yetişmiştir. pekmez, şalgam ve İhna taşa atihin defterindeki müteferri- sa lâhna ç 1 mürdek geri ka irizleri arasında çek Baya: | beti, pekmez tatlısı, bakaya... nı'dikkatleri görülür: Ramazan | isimlerini gördüğümüz fakat Bey oğlu Bey » Ti -| belki de doğru bile okuyamıya- murtaş oğlu Üveys çelebi, Ya- cağı diğer birçok Şimiskler kap B: oğlu Üney çeki Mah var ki bunlarm ihzarı «için yo- mut Pa.nın gilâm; YunusB., Ka | murta, yoğurt, te, ramani Mehmet Bey, Razaman | mik soğet inin yenir El Bey olğu Ahmet Bey.. Bunla- kaymak Holi ik İSiydi rm arasında hattâ şöyle biri-| en çok sarfedilen Y. alna sim bile görülmektedir: Evlâdı çorbası olmuştur. Timurdan Mehmet ve Ömer. 878 senesinde Fatih'in mut- Müteferrikalarm © mecmuu | fak masrafı 135.363 akçe tut- 67 idi, Kıdemlerine, imtiyazla- Enderon rma ve meleke ve kabiliyetleri- ne göre aldıkları yevmiyeler 50 akçe ile 3 akçe arasında müte- havvil olup bütün müteferrika- ların yevmiye mecmuu 551 ak çe tutuyordu. Mutfak defterine gelince; yerle asırlardaki içtimai haya âdetlerimizi göster- mek mak BRİ nazarından fevkalâ de bir ehemmiyeti haizdir. Bu kıyesi 8 akçe, akçe idi. Meyva fiatlarına ge lince armudun okkası 5, üzü- defterden, Fatihin ( sarayında idi. 200 yumurta 23 ve 1000 (3) Fatih zamanındaki bir akçe- SE ME ir itim nin kıymeti, paranın harpten evvelki kıymetine nazaran 33 paradır Musahabe Sinan REŞAT de el uzatan bir meddah hüneri oluyor. Marinetti'nin ağzından “Edirne'nin bombardımanı,, nı dinlememiş olanlar, ömürlerin- de mükemmel bir meddah din Analytic clown clown, hip! hip! tournez! bi demesinler. 1 — Dün ve yarın Marinetti'nin yalnız üçüncü konferansını, . geçen pa: günü Darülfünun'da verdi dinliyebildim, İtalyanca olan bi rincisini zâten anlıyamazdım; kendimi teselli için söylemiyo- rum ama ikincisinde bulunma- miş olmakla da bir şey kaybet- tiğimi zannetmiyorum: biç şüp besiz ki o da, serdedilen fikir. ler itibarile, o üçüncüden pek farklı değildi. Bu sözlerimle “futurisme” in banisini. hem İtalya'nın, hem | yi de Fransa'nın bir şairini istihfaf ettiğim sanıl Fakat bütün bunlarda, eksik demiyelim, natamam bir şey masın, Bilâkis; onu bir defa ol | var; Marinetti bir köpek olmak sun dinlediğime çok memnu-İ istiyor, biz karşımızda ancak num: Marinetti kadar canlı, da | köpek taklidi yapan bir adam ha doğrusu onun kadar. canlılık olduğunu unutamıyoruz; Mari- zehabını veren az adam vardır. | netti top, tüfek, mitralyöz, bom Kâğıt üzerinde gördüğümüz! ba oluyor, biz yıkılan evlerin, zaman bir şeye benzetemediği | ölen insanların elemi ile titriye miz şiirlerini de ne güzel oku- | miyoruz, hattâ yüzümüzden te be Meselâ bir köpekten bahse | bessüm eksilmiyor. o Marinetti | kil den manzumesini okurken kö- | meddahlığ: belki kemaline er- peği taklit ediyor; otomobilden | dirmiş fakat ona yeni bir ufuk bahsederken adeta bir ötomobil | açamamış, bir “tragigue” med. oluyor, Onun hüneri, “mono-| dahlık kuramamış. logue,, söyliyen aktörünkini de| © Hayır, Marinetti'yi istihfaf g $ bizdeki gibi ilhamını | etmiyorum; zahiri güzelliklerin insanlardan almakla kal | de hakkmı vermek lâzımdır. Fa pim hayvanlara, makinalara, | kat onlarla deruni güzellikle - cansız ve hareketsiz cisimlereiri; bilhassa zahiri güzelliklerle Paul Fort HARİCİ HABERLER Olmadı! Laval- Mac Danald mülâkatı yapılmıyacak.. Londra'da ne düşünülüyor? LONDRA, 27 A.A. — M. Laval Fransızlar ne diyorlar? PARIS, AA — İngiliz. ve nezaretleri arasında- Fransız. İtilâf hâsil olacak mı? LON! —l DRA, ZAA. al elm Alman matbuatı ne diyor? BERLİN, 27 ALA. — Tamirat konforansının önümüzdeki * haziran ayının 30 unda içtimaa davet edilme ini mutazamınm olan ve Alman dan yapılmış bulunan teklif, Berlin” de pek müsait bir surette karşılan. mammaştar. Hindistanda Neler oluyor? DELHEY, liz AA. — İstiklâl eçek şehirlesinie b bir tan'ın takım çil iern ——— bildirilmekte. rh YE dek kalan 92 kişi de Delhey'de ve 20 si kadın ol- mak üzere de 100 kadar insan Kalk ta'da tevkif edilmişlerdir. Hint Müslümanları YAMMU “Keşmir” 27 A.A. — tu muntazam bir usul ile yağma et- mektedirler. Cumartesi günü askeri kuvvetler e kütle üzerine ateş açmağa mecbur olmuş- tur, Ti kişi ölmüş ve & kö yaral mniştar. İki Hintli kız KALKUTA, 27 AA. — le'nin Comilla smntakası hakimi Stevens'i öldürmüş olan iki Hintli talebe kız müebbeden teb'it cezası. na mahküm edilmişlerdir. Ekspres yoldan çıktı - Benares zulmuş olmasından dolayı bu içinde ikinci defa olarak yoldan çık. mmaştar, Hattın rayı Futuvah ile Pata a- sehre 325 mil . masa- Kazadan | Şanghay işi Alevleniyor Amerika hukukunu muhafaza edecek NEVYARK, 27 A.A. — Vaşing- ton resmi mahafili, - Changhai" vaziyetin inkişafını endişe ile takip stmektedir. M. Hoover, dün mesele- Yi kabinede münakaşa etmiştir. Mü- şarünileyh, bundan sonra bu mesele hakikında M. Stiimson ile uzun uza Tedbirler m Sn aglar M. Paul e ve mümessillerinin huzurun. da mümessillerini ka bulun. de re a eya 10 kânunuevvel 1931 tarih- li kararname ahkâmına müracaat et- memek hususunda mutabık kalmış- İngiltere nota vermedi El ii 27 A.A. — Daily Tö- yazıyor: Resmi İn- vg anketi Te Tagiltere'nin Japonya ya Changhai'daki vaziyet hakkında bir nota göndermiş olduğuna dair 0- larak Amerikan teraş. şuh eden haberleri kat'i surette tek- Zip etmektedir. Harp gemisi NEVYORK, ; 2TAA. — Herald Japon konsolotunun alt ŞANGHAY, 277 A.A. — Şang- haydaki Japon konsolosa bu Çin belediye reisine bir ; ultimatam vermiştir. Bu ultimatomda Japonya- perşembe gü la mektedir. Çelik birliğinin temettüü NEVYORK 27 (A.A.)— Ce mahiri müttebide Çelik birliği son üç aylık temettüünün ge- çen defaki 1 dolara mukabil yal Pegi İniz 50 çent olduğunu bildirmiş tir. Yünlü Kumaş Fiatlarında Tenezzül N e kii rilerimizin mamulâtımıza karşı gös- terdikleri rağbet ve himayeden eni teşekkir kalarak | fiatlarını yüksek | Jandarma devlet gümrük himayesine rağmen tenzil etmiştir. Muhterem müşteri- lerimizin nazari | dikkatine sreede- riz. Hereke Fabrikası Müdürlüğü Ankara mektepleri de kapandı ANKARA, 27 (Telef: ula) — Gripten dolayı hükümet mer kezinde bilümum mekteplerin 15 gün müddetle tatil edilmesi ta- karrür etmiştir. Bu karar bu gün Maarif müdürlüğüne ve al&. kadar mekteplere tebliğ olunmuştur. Yarından itibaren tatbik edilecektir. sw İzmir Rıhtım şirketinin ARE ANKARA, 27 (Telefonla) — İzmir Rıhtım liman şirketin de hükümet tarafından yapılan kontrolda Nafia vekâletini temsil eden kadastse heyeti fenniye müdürü Halit Ziya Bey İzmirden ,, | şehrimize döndü. Beyanatında: — Bu meselenin netayici maddiyesine yakında mahkeme kararlarile mek sam olunacaktır. Hem memleket hukuku, hem de sermayesini e e şe bye eee zi kumu temin ve mürakabe il yaparsa o yapılmıştır. Dedi. olan bir hükümet ne Koliler sahiplerine veriliyor riken ANKARA, 27 Gi — Paket kolilerin sahiplerine inde bi» iadesi hakkındaki Heyeti vekile ka- rarnamesi âli tasdika arzolunmuştur. Bu günlerde mevkii tatbika konacaktır. Bu kararnameye göre, kadar in neşri gününe e teraküm etmiş bulunan koliler sahiplerine tevdi edilecek ve bundan sonrası için de ancak iki ve bir kiloluk | küçük paketlerle yeşil etiketli olup lüks eşyayi muhtevi bulunan te maada kolilerin kabul edilmeyeceği bilümum mem- leketler postahanelerine tebliğ edilecektir. Trenle otomobil çapıştı; ölen var BÜKREŞ, 27 (A.A.) — Bir tren, geçidin birinde bir oto mobile çarpmıştır. 4 telef ve 16 yaralı vardır, ekserisinin yarası | ağırdır, hepsi de köylüdür. İzmirde iki defa zelzele oldu IZMİR, 27 (A.A.) — Sabaha karşı saat üçte birincisi ha- fif, ikincisi biraz daha şiddetli olmak üzere iki zelzele olmuştur. Hasarat yoktur. Recep B.in Konyada tetkikatı KONYA, 27 (A.A.) — C. H. Fırkası kâtibi umumisi Re yele dün öğleden sonra vilâyeti, kolordu kmadanlığı o du müfettişliğini ziyaret etmiş, fırka vilâyet merkezinde iki saat kalarak işler hakkında konuşmuştur. Müteskıben fırka kaza he- sinek | yetini teftiş etmiştir. Bugün fırka merkezinde bir toplanma ya- pılacaktır. Fransaya odun ihracatı duruyor PARİS, 27 (A.A) — Resmi Gazete 30 kânunusaniden 31 marta kadar Türkiye için mevzu odun kontenjanı dolmuş oldu- ğundan iş'arı ahire kadar Türkiyeden Fransaya odun idhal edil- meyeceği bildirilmektedir. 30 kânumusaniden evvel Fransaya gön derilen odunlar bundan müstesnadır. Tevfik Rüştü Bey yarın Tahrandan hareket edecek “© TAHRAN, 27 (A.A.) — Muhalefeti hava dolayısile Harici ye vekili Tevfik Rüştü Beyfendinin hareketleri cumaya tar. Hava müsait olduğu takdirde tayyare ile Bağdada ve aks? takdirde otomobille Pehlevi limanı ve Kafkasya tarikile avdet edeceklerdir. Avusturya kabinesi istifa etti VİYANA, 27 (A.A.) — Kabine istifa etmiştir. VİYANA, 27 (A.A.) — Parlamento mahafilinden rai malümata göre Reisicümhur, fasını kabul etmiştir, Yeni kabineyi teşkile tekrar M, Barcocl'la memur edildiği söylenmektedir. Jandarmada istifa ve tayin ea 27 (Telefon) — kumandanlarından Cemiyeti akvam bu- gün toplanıyor CENEVRE, 27 (A.A.) — Çarşamba günü akdi mukarrer e kendi | bulunan Cemiyeti Akvam mec- güzeliklerin ahenkli bir surette birleşmesi demek olan san'ati karıştırmağa da hakkı. mız yoktur. Marinetti hemen her şeyde alar <a YE Ton veriyor. ların bir ehenimiyeti olmadığı- nı iddia etmiyorum; hakikat, realitenin altında gizlidir, daha doğrusu onunla mezcoltmaştar. İçi görmek için dışa bakmak, dışı da görüp anlamak lâzım. dır. Kuvvetler ancak maddede- ki tecellileri ile anlaşıldığı gi- p hakikat te ancak realiteyi tet ile sezilir. Ömer Hayyam bir rübaisinde: “Senin ve benim dedikodumuz gerçi bir perde arkasındandır; fakat perde kal kıncane sen kalırsın, nede ben,, diyor (1). (4) Hest ez pesi perde güftü güyü menü tü Çün perde berüftad ne tü mani vü ve men inle harici âleme itibar etmesi o de- 'e veriyor ki artık bir tablo recsy. da sade eb'adı, bir heykelde sa- | yani de bir tek şahıs bulunabildiğini görüyor, “Tabiat, azami şu ka- dar metre murabba: o olan bir muşambaya sığar mı? İnsan, bütün eski heykeltraşlarm gös- terdiği gibi yalnız mıdır?,, diye soruyor ve bittabi bunlara ha yır diye cevap veriyor. Bunlarda allen olan bir ta- raf var. Bütün peşinhükümleri mizi silkindiğimiz & zaman bir heykelin, deva bulmaz bir su rette yalnız olduğunu itiraf mecburiyetinde kalırız. Meselâ | bari Tanagra'lı bir rakkase heykeli- ni veya disk atan genç Yunan- mın mermer tasvirini seyreder ken banlarn etrafımda çalgı ça lan, bu müsabakaya Ge k çin sira bekliyen, alkışlıyan da- a bir çok kimseler de l kökler | racak makineler (bruiteu salmış bir teli söküp atmak isti | kame etmek istediği de mal lisi celsesi, ruznamede münde- dan ibaret değildir; yalnız bir adamı gösteren bir heykelin ya- vardır, Çünkü biz onun gürül. tüsünü duyar gibi oluyoruz; tab loya bakarken de tabiatin en ge niş ufuklarından daha büyük bir vüs'atle karşılaşır gibi oluyo. ruz, Böyle « varittir, lir; bunun için dir ki Marinetti'nin iddiası ken di kendine çürüyüverir, Marinetti'nin zevahire ba lanması bundan ibaret te lr yor; mazinin vücude getirdiği eserlerin ifade vasıtalarını da atmak istiyor. Bu seferki konfe ransında bahsetmedi ama onun bugün mevcut musiki aletleri yerime muhtelif gürültüler çı! dur. Halbuki orkestrayı teşkil bir tablo (şu kadar yemi gey görür Hayır, gibi oluyorsak bu pek tabii bir ! metre murabbar bir muşamba- | şey ifade etmez; onlar hemen asra ha