9 Ocak 1932 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 2

Tramvaylar niçin sür'atla gidemiyorlar? Atlı traiiyay lar zamanından beri sür'at noktai nazarından hiç bir terakki yok Saatte 11 - 12 kilometrel... — Kapıyı kapamayı unuttu nuz, efendi Tramvayın ön sıralarının bi rinde oturan, yaşlıca, temiz gi” yinmiş muhterem bir zat kapıyı açık bırakan her yolcuya aynı ihtarda bulunmaktan usanmı- yordu. Bir aralık tramvay, is- tasyonlardan © birinde durdu. En ön sıradaki yolculardan şık giyinmiş, siyah mantolu bit ha nım, yakasını bir eda ile kaldır dıktan sonra, çart.. diye şid detle kapıyı açtı, tramvaydar indi, Ve.. kapıyı da açık bırak tı Gözüm bilâirade yaşlı ilişti. Ne yapacak?. Yüzünde hiç de hayret ve şiddet alâimi yoktu, Gayet soğuk kanla par mağındaki yüzüğünü (cama vurdu. Kadın duraladı. İhtiyar zat ayni sakin tavla seslendi: — Hanımefendi, hanrmefen di bir şey unuttunuz! Şık hanım derhal üstünü, ba- sını yokladı süratle tekrar tramvaya atladı. Muhterem ih- tiyar çok titiz, vazifeşinas bir memur gibi, fakat bir (parça rüstehzi kapıdan girmek üze- re olan hanıma yine ayni şeyi hatırlattı: — Kapıyı kapamayı unuttu- nuz, efendim.. Hiç beklemdiği bu ikter karşısında kadmın yüzü kıp- kırmızı kesildi: Söylenerek hiddet ve şiddet le kapıyı kapadı, tramvaydan ikinci defa, indi... » Tramvaylarda, bilhassa yol cularla biletçiler arasında mü- nakaşalar hiç eksik olmaz. Bu sürat devrinde hı: en zi yade şikâyet ettikleri nokta da ramvayların (seyrüsefer esna- sendaki betaetidir. Hemen her arabada şu itirazları işitirsi - niz: — Gene, niye durduk?.. — Tramvay diil, ki... ara- bası. — Vatman efendi, çek ku - zum, vapuru kaçıracağın. yi y ve elektrik şirketin nin âmirlerinden birinin oda sındayım, Muhatabım bir ara- lik telefonla konuşuyordu. Bu sırada masa üzerinde daktilo i- le fransızca yazlımış bir kâğıt gözüme ilişti, Serde gazeteci- > vi ecessüs hissime gale- be edemedim. Dikkatle oku- dum. İstersniz aklımda kalanı- nı size de ben söyliyeyim; aşağı yukarı şu: “Demiryolu — tramvay ve ya simendifer olsun — otomo- bil rekabeti karşısnda şiddetli bir mücadele halindedir. Bunlar dan hangisi galebe çalacak? Benzin veya gaz, buhar ve elek trik cereyanmı mağlüp edecek mü? Buna henüz kimse cevap vremez. Bu kuvvetlerin hepsi durmadan tekâmül etmekte - dir..,, Al tarafın okuyamadım. Çünkü telefon muhaveresi bit- ti. Derhal sordum. Halk tramvayların sü - ratle gitmemesinden son dere- ce şikâyetçi. — Hakları da yok değil. Yapılan tetkikat neticesinde İs tanbul elektrik tramvayları va- sati bir hesaba göre; saatte 11 ilâ 12 kilometre mesafe kat'e- | mekt. debilmektedirler. — Aşağı yukarı yuri sürülen bir araba sürat — Tamamlle bakkkii ey. lemek Iâzımgelirse eskiden e mektar atlarla sürülen tramvay lar zamanından pi en ka dar, sürat ir terakki elde sllök — O halde diğer mümasil şehirlerde olduğu gibi niçin İs- tanbul tramvaylar süratle gi- İemiyor, Bu betaet neden ileri ği tramvayların motris kuvvetlerini hesaba kat mamak lâzmdır; tramvayların kuvvetine en birinci delil ko - leylıkla ve süratle Şişhane yo - çil leridir. Son ra vatmanların da (kabahati yoktur. Çünkü bunlar, çok cid- di ve ince bir imtihandan son- ra vazife başma geçmektedir - ler. Muhatabıma türkçemizdeki darbımeseli hatırlattım: “— Kabahat samur kürk ol sa kimse üstüne almaz, dedim.,, — Acele etmeyin.. Sebeple- # birer birer izah edeceğim; yollarım vaziyeti meselâ şehrin sn kalabalık caddelerini gözü- iz önüne getiriniz: Yaya yü- rüyenler, arabalar, otomobil - ler ve saire.. Bütün bunların hiç ratlerini nazarı dikkate alın. İşte bu şerait altında vatman- buriyetinde almaktadırl. Ayni yollardan geçen tramv: larm çokluğunu da bir düşü- nün., — Demek tramvaylarda hiç | kabahat yok? — Hayır, onu demek iste - yorum, Fakat ekseriya ba- yolcular tam en son dal İda tramvaydan inmek isterl Ayni zamanda istasyonda liyenler de hücum ederler, A - lin bir karışıklık. Bunun peti- cesi olarak da birkaç dakika | kaybedilir. Bunlardan başka bir çok ya” ya yürüynler seyrüsefer kai - delerine itaat etmezler. Meselâ bir taraftan diğer tarafa ge çerken etraflarına bakınmaz lar, köşe başlarında tevakkuf ederler. Ve.. bazı yaramazlar da, tramvaya binmeye niyetle- ri olmadığı halde istasyonlarda dururlar, Tramvay yolu üze - rinde iki çift lâkırdı atanları da hesaba katmak lâzrm.. — Daha, daha!?, — Durun bakalm, acele işi ımdır. Günün muayyen saat - lerinde mezbahaya © götürülen| koyun sürüleri tramvay hat - tı üç noktadan kat'ederler. Bü zavallı hayvanlar sanki mezba- haya götürülecklerini hissedi - yorlarmış gibi ne kadar da ya- vaş gi Birinci “Galatada, ikinci Kumbaracı yokuşu ile İstiklâl coddesinin birletşiği noktada, üçüncü defa da Asmalı Mesçit tarafından gelen sürüler tram- vayları tevakkufa mecbur et - Dar yollarda arabaların te- vakkufları, Karaköyde şoförle - rin manevraları, Beş tonluk kamyonlar. Tramvaylara bi - nip inen başıboş çocuklar. Da- ha, daha. — Peki çaresi? — Bunun çaresi, kanaatime göre, hiç olmazsa bazı nokta - larda karışıklığa meydan ver - memek için nakliye vasıtalarını çoğaltmak değil azaltmak lâ- zımdır, Ancak bu suretle tram- vaylan motris kuvvetlerinden tamamile istifade edilmek ka- bil olur. Muhatabıma veda etmek ü de biribirlerine uymıyan sü -| lar arabalarını idare etmek mec | « | feransında Fransanın noktai na | - İ zarını müdafaa hususunda M. M. Laval Jstifa edecek Tekrar yeni kabineyi | vücuda getirecek PARİS, 8. A, A.— Fransa i-| le Romanya arasın, nihayet | bulan ve dün sah çekilen petrol ler itilâfı tahmin edildiğine gö- | re Cumartesi günü imzalanacak tar, M. Maginot nun vefatı o ve M. Briand'ın sıhhi vaziyetinin fena olması hasebile hadis olan siyasi vaziyet dün akşam meb'u san meclisi koridorlarda muh telif mütaleatin serdine ile ve zemin teşkil etmekte il. amal bariyere riciye “nâzatetlerine yeniden kimseyi tayin ile iktifa etmiye- ceği ve M. Deomer'e köbinenin müşterek istifasını vermeği ter cih eyliyeceği zannediliyor. Fil | hakika, M. Laval, halihazırdaki | pa dahili mesaile hakim olduğu kanaatinde bulunmaktadır. Baş vekil, mustakir ve muayyen bir zaman ile tahdit edilmiş o bir programın tatbiki o hususunda her iki teşrii meclisin ittiha nm tahakkuk etmesini temenni | etmektedir. Bu eserin tahakkukunu te-| min ve teshil için kabine istifa | edecek ve M. Doumer yeni ka- ! binenin teşkil vazifesini tekrar İM. Laval'e tevdi eyliyeceğim- | den mümaileyh bu defa radikal sosyalistlerden hükümete işti- İrak ve birlikte çalışmağı teklif edecektir, Mamafih, M; Laval'in derpiş | eylediği bu ittihadı temin yolun da ciddi mukavemetlere çarpa- cağı söylenmektedir. PARIS, 8. A. A, — Nazırlar meclisinin dünkü içtimamda başvekil M. Laval, müteveffa hatırasına olan hürmetlerini | İ yat ve izhar eylemişlerdir | Nazızlar meclisi matem âla- | meti olmak üzre dünkü gün i- çin içtima: mukarrer o bulunan milli müdafaa meclisinin içti- mamı ertesi güne tehir eylemiş tir, Bundan sonra maliye nazırı, | M. Flandin, Lozan konferansı" için yapılan hazırlıkları mecli- sin nazarı itılâma koymuştur. | Bütün matbuat müteveffa M. Maginot tarafından milli mü- İdafan uğruna sarfedilen kıy- mettar mesaiye olan takdir ve hürmet hislerini izharda müt- tefiktirler, Bazı gazeteler, yakında top- | lanacak olan terki teslihat kon | Maginot'nun basiretkâr, kudret ziyamdan dolayı daha fazla teessür (ve teessüf görtmektedir. li PARIS,SA,A, — M.Me| ginot nun vefatı münasebetile | ecnebi devlet oadamlermdan başvekâlet ve hariciye nezareti- ne > emini telgrafları gel Briand'a iblağ eylemiştir. M. Laval'de mareşal Pilsuds- ki'den bir taziyet | telgrafı al- maştar, Terki teslihat konfe- ransında Hindistan LONDRA, 8. A. A. — Hindista- nun terki teslihat o konferansındaki heyeti murahhasası ezcümle Hindis- tan nezareti kâtibi umumisi Sir Sa- Nazırlar meclisinde | maktadır. li bir hareket yapılacağı söyleniyor. harbiye nazırı M. Maginot'mun |. X İ dedebili mutat bir surette zere ayağa kalktım. Acele; — Bir şey daha unuttum, dedi. Onu da söyliyeyim. Tram vayların süratlerini azaltan se - biri de umumi çeş - meler başlarında muhabbete da lan sakaların eşeklerini tram - Kabahat döne dolaşa zaval- lı eşeklere kadar ge Az aki- sın bağıracaktımı — Vurulacak mz başka a- balı yok mu? Nazım NAFİZ Amerika Japonların tarziyesini kabul etti TOK1O, 8, A, A. — Başvekil, Ka binenin istifasını, İmperatora ver- miştir. Japonyanın tarziyesi VASHİNGTON, 8. A. A, — M. | Stimson, Amerika Cemahiri Mütta- hidesinin, Mukdendeki konsolosuna | karşı yapılmış olan taarruzdan dola- yi Japonyanın verdi tarziyeleri ka: bul eylemiş, olduğunu beyan etmiş meler. İlamerika Japonyanın hakla- rini tasdik ediyor VASHİNGTON, 8. A. A, — Ha | viciye nezareti, — Cemahiri Müttahi- €ci Amerikanın, Japonyanın muahe. | delerle Mançuride iktisap etmiş ol duğu hukuku katiyen mevzuu bahs. | etmek arzusunda olmadığını ve Ja- İmak için mkdedeceği itilâfların | diğini kayit ve işaret eylemektedir. VASHİNGTON, 8. A. A.— A merika Cemahiri Müt ükü met, Mançuriye ait olmak üzre ya- pie. devlet muahedesini hatırla KT muahedenin | hatırlatılmak is- | tenmesi, Japon harekâitimin mevzu bahsedilmiş olduğunu mümzileri 0- lan diğer devletler tarafından © da | tetkik edilmek üzre olduğunu görte- | rir, | Mezkür muahede, vazı imza nil ali; Mele MAMRLENE İ diğerinin zararına olarak Mançı de hususi menfaatler veya haklar ik | tisap edemiyeceğini derpiş eylemek» | tedir. M. Stmson'aun muahedeyi imza | etmiş olan devletlerle istişare ottik- | ten sonra bu suretle hareket etme ği münasip gördüğü zannediliyor. Japonya nezdinde daha geniş hu- | dutlu bir yeni teşebbüs | daha icra edilmek üzre ise de hali hazırda bu | na dair malümat mevcut bulunma- VASHİNGTON, 8. A. A. — Man- çuride alâkadar | bulunan devletler tarafından geniş hudutlu e ve kat'i i mahafil, bu mevzu üzerim resmi beyanatta bulunul- timalini düşünerek izhar © dilmiş olan fikre başka birşey ilâ- vesinden istinkâf etmektedirler. M. Stimson, akşam üzeri o gazetecilerle görüşecek vö'kendilerile Mançuri meselesi hakkında konuşacaktır. Japon hariciye nezareti mümessilinin beyinatı TOKYO, 8. A, A, — Harici ye nezareti namma beyanatta bulunmağa salâhiyettar bir zat şu sözleri söylemiştir: “Amerika hülümeti Japon ya'nın Mançurideki faaliy. Çin'in idari tamamiyetini o ih- N eder mahiyette bir hareket ad ve böyle bir fikirde buluna! Ancak şu cihet bir hakikâttır. ki Nankin bükü- meti Mançuride idari nüfuz ve salâhiyetini hiç değilse tabil ve aslâ istimal | etmemiştir. Japinya Mançuride ki hareket ve teşebbüslerinde bir değişiklik, vücude getire- mez. Çünkü Japonya meşru asgari bir had dahilinde ittihaz etmekten başka bir şey yapmış olmadığı gibi mevcut o muahe- delerin kendisine verdiği hak- lardan fazla bir şey temin et- meği de istihdaf eylememekte- dir. İstifanın sebebi TOKYO, 8. A.A. — Alınan malâmata göre kabine impara- | tora karşı yapılan suikasta ma- | ni olamdığındın dolayı kendisi ni mesul addederek istifaya Amerikanın bir notası VASHİNGTON, 8. A, A — |! Hükümet Japon ve Çin hü-|!5 kümetlerine birer nota gönder- miştir , Amerika hükümeti bu nota- sında vaktile dokuz devlet ara- sında akdedilen muahedeyi ile- "Töko, 8. A.A. — İnukai kabinesinin istifası kabul edil. | diği tekdirde milli mahiyeti EE ma HARİCİ HABERLER Melek Til lam — stifa etti Meselesi İKalem mücadelesi daha şimdiden başladı e 8.A.A. — Tamirat gazetelerde bir çok lar ileri sürülmesine se- | mx | bep olmaktadır. Toulouse'ta çı gazetelerden birinin Alman le diğer Avrupa hükümet- İerinin harp borçlarının iptali hakkındkai teklifi çok şiddetli İ ve hararetli kalem münakaşa- kan | tir. Bu suretle hâdise kapanmış de. | İarma yol açmıştır. Radikal Sosyalistlerin | fi- kirlerini neşreden gazeteler bu | teklif taraftar bulunmakta ve harp borçlarının iptali hususu- nun Almanya ile Fransa ara- İ sında gerçekten bir barışma ve uzlaşma husulüne esas olabile- i ceğini beyan etmektedir, Fakat , | sağ cenah gazeteleri bu teklifin kabulüne kat'i surette mühale- vahim birçok siyasi meselelerin | hiçbirisine müdahale etmek isteme- | fet eylemektedir. Bu münakaşaların neticesi her ne olursa olsun harp borç- larınm iptaline dair olan ve M. Mussolini tarafından 1923 #e-| nesinden beri terviç ve tavsiye | | edilen bu fikir Fransanın takip | — Lettiği tecrit ve infirat siyaseti. | ne nihayet verdirmek için tek- rar müzakere mevkiine kon- muş bulunmaktadır. i Bir set Yıkıldı 12,000 hektar arazi su altında! GLENDORAMA, )Missisipi(. 8. A. A. — Bir su bendinin yıkılması üzerine Mn mağı boyun linde 12 bin İnsanca zayiat olmasından korku- huyor. Hülcümet makamatının idare ve nezareti altımda bulunan mahku- min tahlis smeliyatma iştirak ediyor ar, Ispanyada grevler MADRİT, 8 (.A.A.) — “İl Mundo İbero” ismindeki komü nist gazetesi kapatılmış ve 1000 pezeta nadi cezaya çarp- tırılmıştır. LOĞRONO,8 (A.A.) Arn&do, Golaora, Haro ve San t& Domingo'da umumi grev ilân edilmi nin papayı ziyareti ROMA, 8 A. A. — M. Mus- solininin Papayı ziyaretine ait teşrifat programı kararlaştırıl. mıştır Sokakta deliren adam Dün öğleden sonra Divanyo- undan geçmekte olan bir a- i | dam birdenbire tecennüm ede- il ilâhi | söylemeğe başlamıştır. Polis memuru, bu mecnunun ber hangi bir tecavüzüne mey- dan vermemek için bu adamı yakalayarak ( Ayasofya polis merkezine götürmüştür, Tıbbı haiz bir hükümet teşekkülü. ihtimal haricinde görülmekte. dir, i Adlice müşahede altına alma- cektir vk © Üickilerin | mekteplerde dersler cevap verecektir. Gümrükler Konferansı Demokratların teklifi kabul edi'di cümeni, gümi manialarının kaldırılmasını istihdaf eden bey İ nelmilel bir konferansın içti- İmaa davetini iltizam eyliyen İ demokratların © yapmış olduk. ları bir teklifi | kanumiyi için hazırlanan sergi açılmıştır. Açılış resminde ecnebi sefirler- le hükümet erkânı da hazır bu- lunmuştur. Bu serginin tertibinden mak sat sekizinci asra ait tarihi, ya- şayış tarzını, san'at (eserlerini ve kiyafetleri göz önünde can- landirmaktan ibarettir. Japon imparatoruna suikat TOKYO,8. A. A.— Japon im paratorunu hâmil bulunan ara- baya Koralı bir şahıs bir bomba atmıştır, İmparatora bir (o şey olmamıştır. Yalnız arabanın at- kasıtçı tevkif edilmiştir. Paris'teki italyan kon- solosuna taarruz PARİS,8. A.A. — İtalyan talebesinden Richichi İtalyan Konsoloshanesinin karşısında Konsolosa dört el silâh atmı nesi isabet etmiş ve Konsolosu sağ kalçasından yaralamıştır. Mutaarrız kaçmağa başmış ve kendisini tekip eden polise de iki kurşun sıkmıştır. Polise bir şey olmamıştır. Nihayet mu taarrız yakalanmış ve karakola götürülmüştür. İfadesinde Kon | solosun kendisini o bususi ders vermekten men'ettiğini söyle. miştir. Konsolosun sıhhi vazi- tedir. Ingiltere'de ispirtolu içkiler alım satımı LONDRA, 8. A.A, — İn gilterede ispirtolu içkiler alım satımının ne suretle cereyan & deceği meselesi hakkında tetki- katta bulunmak üzre on dokuz kişiden mürekkep olarak teşkil e İlme “| altısı ekseriyet namına bir ra- İ| por kaleme almış ve imzalamış- İ| içkiler ticaretine il mülkiyet hakkının elde edilecek tecrübelere göre tevsi, ispirto- lu içki satılan yerleris sahiple- rine ruhsatiyelerin evvel tahdidi, ispirtolu zararları ve konfe- ranslar verilmesi, bu kabilden içkiler satılan yerlerin umumi- yet üzre saat 22 de kapattırıl- ması ve ispirtolu içki alım sa- tımını murakabe altında bulun durmak üzre milli bir komi- syon teşkili tavsiye edilmiştir. Komisyon âzasından hiç bi- ri içki yaşağı teklifinde bulun- | mamıştır. Fransa'nın yeni Lizbon elçisi PARİS,8.A. A. çilerden M. Jesse Curly Lizbon elçiliğine tayin edilmiştir, larından biri yaralanmıştır. Sui i aş | tır. Çıkan kurşunlardan bir ta- yeli vahim değil gibi görünmek giye sl İ YENİ DELİ AYA, — iğ birliği Orta ek) M. Hitler, bir içtimadan sonra Brüning'e cevap verdi BERLİN, 8. A, A.— Başvekil M, Bruning, hiliye nazırı M. Groener ile M. Hitler arasında dün cereyan ed&f müzakerelerden sonra hiç bir tebliğ neşrolunmamıştır, M, Hit kedisine yapılan tekliflerden milliyetçi muhalefet gurup rüesaf haberdar etmek üzere bunlarla temasa gelmiştir. Milliye muhalefet gurupları liderlerinin yarın müşterek bir içtima mesi muhtemeldir. M. Hitler bu içtimadan sonra M. Bruni Harbiye ve Di Romen maliye nazırı Pariste ! PARİS,S. A.A, — Romanya maliye nazırı M, Argetoianu gün kadar kalmak üzre Paris'e g elmiştir. Hindistanda Vaziyet Bir taraftan tevkif. yapılıyor, bir taraftı BOMBAY, 8. A. A.— Ki renin fevkalâde ikinci mecli nin reisi M, Choksey azasının hususi mevzu memnviyet hilâfma kabul | rak yaptıkları bir içtimada tuk söylediğinden dolayi ki edilmiştir. Fusust hakemlikler BOMBAY,8.A.A. — fi nai ahval dolayisile neşri emirnamede musarah cürüs i | fe ait muhekemeleri rüyet mek üzre hususi hâkimler ta; edilmiştir. ği Bu hükimler yedi seneye Kö dar hapis cezası vermek s hiyetini haiz olacaklardır. di Sabık Ispanyol harici nazırının bir tekzibi MADRİT,8. A.A. — Sal hariciye nazırı M, Lerroux, zetecilere vaki beyanatında ji meral San-Jurjo ile bir mülâk; ta bulunduğu ve diktatörlük sisi maksadile bir darbei bal met yapmak için mümaileyh | neral ile bir ittifak akdettii miştir ki ben diktatörlüğün yu e aleyhtarıyım. Yi Harbin önünü almaği matuf umumi mukav BERNE, 8. A, A.— İsvi hükümeti harbi önünü a! mek için tanzim edilen erer. kabul ve imza er İN 3 .CAVENPORE, 6, A. A. — Vi ziyet salih kesbetmiştir. şk sö Ansari bu saba tevkif edilmiştir BENARES, 8. A. A. — Polis mmayişçiler üzerine sopalrla hü PARIS, 8. A. A. — Fransa metinin Alman devleti | mezdin. vasıl olmuştur. Beynelmilel talebe konfederasyonu PARİS, BA A — tesi, beynelmilel bir talebe 2 müze elini üzün gerim Gi şt lie EDL Po ittihadı tarafından kendilerine şaraf” ikram edilmiştir. Bilbao'da bir infilâk BILBAO, 8. A. A. - — Burs daki fabri! İçok dinamit fişeği primipeer. Bu kaza neticesinde işçilerde 2 kişi ölmüş ve 9 kişi yaralar” muştur,