16 Kasım 1930 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 1

PAZAR 16 TEŞRİNİSANİ 1930 La nci sene, No 1712 NUSHASI 5 KURUŞTUR e... Meclisteki istizah batı etrafındaki de- Cümhuriyet © Fır ii tarafından Büyük ve lisi kürsüsüne intikal etti. İk Dün Fethi Bey Meclis kürsü İntihabattaki “Yolsuzlukları,, , Fethi Beyin 1 m istinat özi yin muhtelif şehirlerdeki fur- İk erkilâtları tarafından imtihabatı üümelerinin cababını izah yolla len raporlardan istihraç edil- Mİ Salaşılıyor. Mağlâbiyeti tevil tinde olan bu raporların bir ta- Şok mübalâğak olduğu aşi- Serbest Cümhuriyet rey vermek istiyen bir çok in ve şehirlerin irtica ve korü- ik ile itham (edildiğini, söyle #ikâyetlerine başlıyor. Zımnen! şikâyet demek olan bu karşı şunu söylemek isteriz bir şehir ve kasaba irtica ve edilmemiştir. & irtica ve komünistlik ithamı kasaba ve şehirdeki o Serbes iyet Firaksi © teşkilâtma bül edilmiş. ir. Yeni fır“ teşekkülünden istifade ederek anasırının harekete geç yazılmıştır ki, Fethi Be- ikazı, şui tevil ederek, ka- ve şehirlere teşmil . edilmiş Ağır itham şeklinde gösterme: | Şvntn karşı haksız bir itkamdır İK, irbest Cümhuriyet Fırkası ğer şikâyetleri şunlardr: a mhuriyet Farkasi- müracaat edenle- leri olmadığı söy - İL Serbest Fırkadan nüfuü kdiğs t il, zın müracaat edenle, İN hiza, ma Halk Fırkası lehine ha #denlere imza at : rı, iğ, Hükümet kuvvetleri cebir ve istimal etmişlerdir. Hepimiz. hatırlarız ki, ak veyler! idi. Hattâ bizzat Fethi Bey, Vermek için sandığın yanına sonra defterde ismi olmadr.| e vakit te irah ettiğimiz gibi, bu, m iyice N ili gelmiş idi. Mümtehibin Makkını istimal çin ya İğebbüs | intihap xününden yor. Evvelâ mahalledeki #lere isminin kaydedilip edilme- teshit etmek ve kaydedilme- İtraz ederek bu kaydı yaptır dır. Defterde ismi mukay- yan bir müntehip, Fethi Be 1 gibi, intihap günü van- dikilip te bu ihmalin hese-! maz. Kaldı ki esasen Fethi mize müstemirren altı ay #tmediği için kanunen İnti - hakkımı da haiz o değil- Şerbest © Cümhuriyet Piri N in intihabat © kanu Ne an- bir int ri TM İ STEİI, Mi vg: * fi gösterdiği lâkaydi, liderinin) iikâr harcektinden de anlaşıla Yeti “hi Beyin ikinci şikâyetine ge- w bu, basit, bir sehtekârlk mez eriği Ve öyle anlıyoruz ki, şikâ- dap'i İzmirde sahtekârliği bizzat ye- “ml ifadesine istinat et- 1 cayi süznldir. kn e Vekili Şükrü Kaya B. in) ik kuvvetlermin cebir ve şid- imal eylermeleri hakkındaki söz karşı verdiği cevap Oo mulni ve © kadar müs- ki biz bu nokta üze i üzüm. etin ilk) Zi 77 irsüsünden Antalya hâdi- tasvir edişi gösteriyor ki, bura- iy ziyet anarşik bir manzara İra- Aç tdu. Vali toplanan cemmi ga- I#ıtmak için tekrar tekrar te - islerde bulunduğu halde, Feti Ang ifadesine göre bu cemi g: İmak istememiştir. e Nihayet Ni, Cümhuriyet ferkasr teşkilâtı - isi tarafından vuku bulan ihtar e dağılmıştır. Bir şehir veya , asayişin muhafazası mükellef ve devleti temsil. memurun sözüne kulak as- imi smütemedinin em- t 0 şehirde anarşi tir, ve sülün ve asayişin in tedabir almük hü- Ze le? MM niğlekame p len ve Fethi Beyin gikâ: EN SA - ER NN 2 a ae Bnormamhmrriri:; Siirt Melussm MANN YEN BUGUN 2 nci sahifede 1-1 A ürk - Bulgar muhade lpullu şekerleri hakkı i- 2 Ni j ni Felek PAŞA Ge BG EE EY YE GL YAR GT ER Gg BEŞE Arkara, 15 ( Telefonla ) sabaha karşı — M. Meclisi Dahiliye vekilinin beyanatını dinledikten sonra # müzakere kâfi lm DR A sında çok EERENEELEZ Ü mek istiyorlar. , İsmi ta ANKARA, 15 (Telefonla) hili fevkalâde günlere mahsus ilü Afet H. görü Kizim P, zindir,, diyerek Fethi Beyi kür. gibi göstermeğe çalışarak lâk: ğıdını kürsü — Muhterem arkadaşlar! ayırmıyarak iddialarını tevsika Jadı, duran 200 den çok fazla meb'us derin sükütu zaman zaman gür stafurullah! sesleri yırtıyor,nu arasında kaybolup gidiyordu.,, Fethi B, nutkunda son beled. maddelerinin memleektin muht de Halk Fırkası lekine neticele, Sesleri yükseldi, Fethi Bey cevap verdi Neye istinat ediyor?. . — Dahiliye Vekiline bravo! (Handeler) Ön sıradan bir ses: neye İstinat e- hep vesaik üzerinedir. — İsteriz o v Handeler, Bundan sonra Karantina inti hap encümeni kâtibi Kâzrm Be l yin Serbest Fırkaya gönde: ği mektup okunurken zaman za mar salonda gülüşmeler şiddet leniyordu, Bilhassa bir sivil po- lisin Musevi taklidi o yaparak Musevilere Halk Fırkası lehine rey attırması hakkındaki tafsi- lât, devamlı handelere vesile ol da reyini kullanmak stiyen diğer bir vatandaşın va- linin ayağına kapanmak sureti- Ali Fethi Bey diyor ki: # “ Bana muhalefete nihayet verin İf memleket kane bnyanmasın ,, de- mutat saatten çok sonra açıldı. geldiği zaman saat (2,5) u bulmuştur. Riyaseticümhur locası- *İ örn yanındaki locada Gani Hazretlerinin hemşireleri ile muallim üyordu. Celse açılınca Ruşen Eşref Bey kâtiplik mevkiinde ahenkli sesile Fethi Beyin istizah taktirini : “Esasen celsede kabul mıyan tatbik sahaları bulduğunu ileri 0000 şid zi “ Fethi Be İİ sigibi bir i etmiştir. ,, satamnmanmzazli Haan — Bugün Meclisin hariç ve da- manzarasını takınmıştı. else, Reis Kâzım Paşa, makamına okudu. edilmişti, Söz zatiâlini- süye davet etti. Bu sırada Gazi, localarına gelmiş bulunuyorlardı. Fethi B. söze başlıyor. . Muhalif pattinin lideri, endi ni soğuk kanlı bir mücadeleci ayt tavurlarla bir tomar not kâ- in üzetine şöylece koyuverdi: Diye söze başiadı. Hemen de not kâğıtlarından hiç gözünü çalışan nutkunu okumağa baş- Sesi, ayni ion üzerinde devam edip gidiyordu. Salonu dol- sadece dikkat eksilmişlerdi. Bu ültüler “Hayır..İspat etlAsla!E halif hatibin cümleleri akisler iye intihabatı hakkında müta- lealarını serdettikten sonra, bir aralık belediye kanununun bazi elif mıntakalarında biribirincuy izerek onların hepsinin r verdiğini iddia etti; meb'usu Faik Bey arasında a- sabi bir münakaşayı mucip ol- - du. Faik Bey, o vatandaşın meş ru bir hakkı istimal için böyle zelil bir harekete tevessül etme sini tenkit etti, Valinin eli ve ayağı... Fethi Bey şöyle müdafaa et- AH (Avon) Bey silidir. Şayanı hürmet bir adam dır. İcap ederse bir vatandaş, o- nun elini de öper, ayağını da. Beyefendi Hazretleri. dedi, Antalyada halkın alay kuman-| İdanmın başma taş attığı hak--| ikmdaki iddiaya asılsızdır, dedi.! Fethi Bey, izahatının sonla- rında çetin hücumlarla © karşı- laştı. Gümüşhane meb'usu inti- hap serbestisi, Cümhuriyetin ruhu ve milli hâkimiyetin esa- sıdır. diyordu. Ali Bey (Rize) yerinden ba- — Vali, hükümetin mümes- |” görüldü ve neticede 10 muhalife karşı 225 reyle Şükrü Kaya beye itimat beyan etti. fırtınalı bir gece geçirdi.. Fethi Beyle Ali Bey (Afyon) ara- detli münakasalar| i y, Mundros mütareke- £ esaret hüccetini imza- i Fethi Beyden sonra Dahiliye vekili S. C. F. liderinin bütün iddialarını kökünden baltalayacak kat'i cevaplar verdi.. Şükrü Kaya Bey ik ve tasvibi ile Millet Mecii- sinde mürakabe hayatımı uyan-| dırmak ve neşrü ilân O ötmek prensip ve kanaatler etrafında mücadele etmek için meydana | çıkmıştır, Salondan hir ses: dir, neye isti- nat ediyorsunuz?. İstediğini- zi söylüyorsunuz. Fethi Bey cevap verdi: İstediği kadar — İstediğimi ve istediğim kadar söyliyeceğim. Sizden mü saade almıyacağım. Ve, devamla: — Yoksa, zabıta kuvvetleri- le cebir ve tazyik hareketi yap mak için meydana çıkmadı — Anarşi yapmak için çıktı- sesleri. — Hayır! Anarşi, vatandaş ların bir kısmı diğerlerine nis- betle imtiyaz ve hukuk sahibi olursa meydana çıkar. Fethi B.ım nutku Müteakiben Serbest fırka Tideri Fethi B. kürsüye çıkarak ş& nutku irat etti: Muhterem arkadaşlar? Son belediye intihabı memlekette şimdiye kadar görülmemiş bir alâka uyandırdı. Çünkü bu intihabatta ji fırka rekabet halinde karşı karşıy gelmiş bulunuyordu. Bütün şehir v kasabalarda bu ene değin biç bir tihal Gazi Hazretleri, bugün-f İlerde seyahatlerine başlıya- 4) “caklardır. o Pazartesi günü “İhareketleri galip bir iht ildir, Büyük (reisimiz, seya-f) Ühatlerine Kayseri ve Sıvas fi Ümmtakalarından başlıyacak- (| Hilar ve sırasile Katadeniz 8€- fi h İstanbul, dahili A-$i ve Konyaji ivahili, nadolu, Adana mili Ümuntakalarını gezeceklerdir. &i NSeyahat, iki ay İğivam edecektir kadar de- l ) Reisicümhur Hz. ne mu-fi tat zevattan başka Halki ifırkasından Recep Bey, mu- alif fırkadan (Kütahya) ve letten birer ifkat edecektir. (4 Vekâletler, bu seyahate iliştirak edecek müfettişler igni tayin etmişlerdir. Da #liyeden müfettiş - Necati B., H Adliyeden Ferit, Maariften Hasan Âli Beylerdir. Refa- İşkatlerinde gazeteci olarak yalnız Falih Rıfı ve Ruşen Eşref Beyler bulunacaklar» #dır. Masearırınmarararırısırsr$ Fırkaların vaziyeti <tebellür etti Gazi Hz.nin C. H.F. başında çalışmaları emrivakidir Fırkaların vaziyeti tamamen tebellür etmiştir. Reisicümhur Hz,, Halk Fırkasının başında kalacaklardır. Halk Fırkası nizamnamesi üzerinde teşkilât heyetinin son içtimalarında yapılan tadilâta göre Fırka . reisi umumisi bi çok hususatı vekiline yaptırabi. leceği halde meb'us namzetleri ni seçmek, hak ve salâhiyetini yalnız umumi reisin - şahsına tevdi edilmiştir. Bu vaziyet kar- şısında Gazi Hz. nin önümüzde ki intihabatta Halk Fırkasının başında çalışması gayri kabili içtinap bir emri vâkidir. Zik Bey Nahıa müsteşarlığına tayin edildi meselesi hakkında le temas etme üzere Ankara giden beledi; fen işleri mi dürü Zıya İ İNafıa vekâlet müsteşarlığına tayin olunmuş tur, Mumaileyi iterkos aleyhtar İbir zat. olaral tanmdığı içir İtetkik edilme! te olan terkos mukavelesinin o Ziya Bey feshine emri vaki - nazarile ba- M. Meclisinin gece yarısından sonraya kadar süren içtimaında çok hararetli ve mühim münakaşalar yapıldı Meclis, istizah takriri dolayisile Milli, ecnebi bankalar | ve ücret farkların Şehrimizdeki başlıca milli ve ecnebi bankalar, gerek hariç pi- yasalarda ve gerek İstanbul ve diger dahili piyasalarda müt tahit ve müstakâr surette mua- İİ İmele yapmak üzere aralarında bir ittihat teşkilini kararlaştır- mışlardır. Bu birlikten maksat Türkiye deki bankacılığı şimdikinden daha ilmi bir hale getirmek ve meslekin icabı olan aykırı reka beti ve binnetice banka muame lâtrım pahalılığını ortadan kal- dırmak ve harici emniyeti kuv- vetlendirmektir. Haber aldığı- mıza göre, şehrimizin en * kuv- seseleri olan 14 banka mümes- sillerinden mürekkep ihzari bir komisyon bu ittihada ait nizam name projelerini hazırlamağa başlamıştır Bir haftaya kadar bu proje ler ikmal edilecek ve ittihada taraftar bankalar müdürlerinin iştirakile umumi bir içtima ya- pılarak projelerin kat'i şekli tes bit olunacaktır. Bu yeni “Bankalar ittihadr” nizamnamesinde bankalarm mu amelelerini müttahiden hangi şerait altında icra edecekleri ve her muamele için lâzım gelen ücrettayin olunacaktır. Banka muamelâtının mute- dil ücretlerle yapılması mukar- rer olduğundan bu ittihadın memleket iktisadiyatı için mev cut konsorsiyom gibi faideli ola cağı temin edilmektedir. Salâhiyettar bir zat demiştir Nuri Bey Zehra H. gerek Nuri Bi Evvelki gece saat 6,30 da | Beyoğlunda Kurabiye sokağın- da bir cinayet olmuş,kasap Ars vetli milli ve ecnebi malt mües| yük. bir noksandır. İşte A Mus türlü münasebatını inkâr ediyor; birlik tesisediyorlar 1114 banka mümessili birliğin nizamna- mesini hazırlamağa başladılar Birliğin gayesi banka muamelâtında istikrarı temin bert — Şehrimizde bankalar «ra sında piyasalara karşı müttahit hareket imkânını verecek bir an laşma mevcut olmaması çok bü bunu nazarı dikkate alan başlıca ban kalar Avrupanın büyük piyasa- larında olduğu gibi banka mua- melâtında istikrarı temine teşeb büs etmişlerdir, Bu, halkın da lehinedir. Çün kü herkes ittihadın filen teessi sünden sönrâ her banka ile dai- ma âyni şerait dahilinde mua- mele yapabilecektir. İttihadın . nizamnamesinin tatbikatile meşgul olmak ve bankalarn muamelâtında ayni seraitin hâkim olup olmadığın tetkik etmek üzere banka mü- dürlerinden mürekkep bir komi- te teşkil olunacaktır. 14 banka bu teşekküle taraftar oldukları- nı bildirmişlerdi: Maamafih daha 4 banka da mütemayildir. Bu teşekkül, ecnebilerin ha- yretini mucip olan mali muamâ lâta mütaallık ücret farklarını tamamen izale edecek ve emni- yeti tezyit edecektir.” ul meb'usu öldürüldü! Katil, kasap Hacı Emindir ve cinayeti kıskançlıkla yapmıştır ey ve gerek katil ile her katil hali firarda a iğ Tanoğlu Hacı Emin isminde bir $ adam sâbik Musul meb'usların- dan Nuri Beyi 3 yerinden cerh ve katletmiştir Cinayetin sebebi şimdilik tamamen meçhuldür. Hacı E- min katli ika ettikten sonra kaçmış ve akşam geç vakte ka- dar yakalanamamıştır. Katilin kaçmış olması, Nuri beyin de hiç ifade veremeden ölmesi ci- nayete esrarengiz bir renk ver- iştir. Cinayetin saiki nedir? Dışarıda dönen rivayetlere ve polisin tahminine nazaran cina- vette kıskançlık müessirdir: Nuri Bey 55-60 yaşlarında tahmin edilen bir adamdır. Ra- hil olduğu halde söyle erden sonra von belediye in- vr aykırı bir intihap olduğu 4 etmek, Türk milletinin siya ii ve rüştünü inkör etmek giriyordu: iştirak etmemiş binlerce “3-İ kılmaktadır. Zıya B. bugün'şeh | tandaş bu defa rey vermek hakkımı | ömize gelecek ve bir kaç gün -İ kullanmak için saatlerce, günlerce, sandık başına gelmek fırsatını bekle. | Sonra tekrar Ankaraya avdet €- iler. Vâkıâ bunların bir çokları, det.) derek yeni vazifesine başlaya- (Devamı beşinci sahifede) | caktir. hime H. isminde bir zevcesi ve bu zevcesindende İstanbulda 3 ü oğlan biri kız olmak üzere dört çocuğu, Musulda da bir * kızı vardır | Fethi Bey İle bu hakkımı elde etmeğe çalış- | du: İma olduğu hakkımda Fethi Be-| | — Fırkamız, Cümhüriyetin Ahmet ŞÜKRÜ İvin iddiası kendisile Tekirdağı| bânisi olan Büyük Gazinin teş- önd.de öldürüldüğü bin (Devamı 2 inci sahifede)