16 Kasım 1930 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

YEDINCf SENE = W 2345 * Boşmuhorrlri YUNUS NADt İDAREHANESİ: i ftttyuflonmnaiye karşısında dairci mahsnsa i \ Telgraf: İstanbul Cumhuriyet i Posto kntnsn; ; N° 2 4 6 j Başmuharrlr j 2366 • Tahrlr müdUru : 3236 .«, mUdUrü 2365, Kitap kısmı: 4 7 2 a umhu r iy et Fethi B. intihabatm fesbini İstedi PAZA * 16 TEŞRiNîS'NI 1 4BONE ŞERAİTİ • ••••• •••* « 1 MODDET: jTÖRKİYE İÇİNJ HARİÇ IÇİN Seneliği : 1400 Kr. | 2700 Kr, : 6 Ayhğı | 750 Kr. f 1450 Kr. ! 3 Ayhğı \ 400 Kr. : 800 Kr. Nflshası her yerde ISTIZAH HARARETLI OLDU İçtima on bir saat devam eftî Hükumete 214 reyle itimat edfldif Mecİis gece yarısından sonra kapandı Fırka Hareketleri Ankara: 15 ikinci teşrin (Telefonla) Samsun Belediye intihaplarının nasıl cereyan etmiş olduğuna ait hikâyeyi sanki melodram nev'inden gülünüp ağlanacak ve ağlanıp gülünecek bir masal gibi dinledikten sonra bizde fırka işlerinin alabileceği istikamet hakkında kendl kendime mütehayyirane düşündüm. Fethi Beye teşkil ettirilen yeni fırkadan bizde hiç faide çıkmamış değildir, belki çok faideler çıkmıştır. Eğer bu faidelerden istifade olonabilirse ihtiyanna sevkolunduğu külfetten dolayı Fethi Beye bir teşekkür borcumuz olacaktır. Bugün bizde fırka hareketlerinin mahiyet ve istikametleri hakkında kat'î bir fikir söylemeden mes'elenin nmnmiyeti uzerinde hepimiz kendi kendimlze ve 'derin derin düşünerek bir hasbıhal yapahm, ve bunnn için de Samsun belediye intihabından bazı parçalar alalım: tntihap Lşleri halkın vicdanî kanaatlerine göre rey vermeleri şeklinde tecel1i etmek lâzım gelen bir ameliyedir. Vicdanî kanaatlere göre rey verilebilmek için halkın hürriyetinin resmi ve gayri«esmî hiç bir tazyik ile ihlâl edilmemesi Iftzımdır. Evvelâ Samsun'da bu işin böyle cereyan etmemiş olduğn ve intihabın selâmetini temin etmek iktiza eden hükumet kuvvetlerinin bitaraflık unvanı algeçmemiş bulunduğu anlaşılıyor. Orada mutlaka şu veya bu fırka kazanacaktır ve kazanmalıdır davası bir kısım halk arasında kuvvetli bir iddia haline geçtikten sonra Samsun'da bu gürültü içinde ihtiyatlı hareket etmeği bilen ve tercih eden erkeklerden ziyade kadmlarm rey vermiş olması neticesile karşılaşılmıştır. Onlar da rey hakkını haiz intihapçılar olduğuna göre denilecek bir şey yoksa da S. F. lehine hareket eden şoförlerin otomobilleri ile belediyeye taşman kadınların bu fırsattan hiç olmazsa kadınlık hesabına istifade etmemiş olmaları şaşılacak bir şeydir. Filhakika Samsun Belediye intihabatında verilen ve 3900 miktannda olduğu söylenilen reylerin yarısından fazlasınm kadın intihapçılar tarafından verilen reyler olduğu haber veriliyor. Netice S. Fırka lehine çıkmış ise de bu kadar fazla reylerine bedel Samsunlu hemşirelerimiz bari Belediye meclisine kendi cinslerinden bir iki aza göndermiş olsaydılar bu neticenin fevkalâdeliği ora intihabmda vukuu mervi yolsuzlukları hayliden hayliye tehvin ve telâfi etmiş bulunurdu. O zaman erkeklerin işi fazla iddlaya bindirmelerinden bihakkm ve pekâlâ kadınlar istifade etmişlerdir denilirdi. Bu da olmaymca erkekler arasında mahalsiz ve cidden fazla bir iddia ve rekabet mevzuu olmuş olan Samsun intihabatı çıplak noksanlar içinde sırıtıp kalmaktan tabiî kurtulamamıstır, ve kurtulamaz. Samsun Belediye intihaplarını yalnız elimize gelen bir misal diye kaydediyoruz. Başka taraflarda bu işin başka suretle nahoş diğer şekUleri yok değUdir. Samsun'da S. F. namına yapılan hareketlerin fenahğından şikâyet olunuyor. Başka tarafta C. H. F. hesabına yapümış fazla hareketlerden de şikâyetler vardır. Birini diğerine nisbetle ehven saymaksızm bizdeki bu fırkacılık hareketlerinin kargaşalığı üzerinde düşünmek lâzım Muhakkak ki milletçe bu fırkacılık işlerinde behemehal tesbit ve telâfisi lâzım noksanlarunız var. Bu noksanlar nelerdir? 10 (23) temmuz 1908 de ilân olunan meşrutiyettenberi fırkacılık işlerinde dö'rt başı mamur bir durüstlük gösterememiş olduğumuz ibretle ve dikkatle mütalea olunacak çok ciddî millî bir mevzuumuzdur. Bizde hürriyet ya kend başına bırakılırsa tereddiye, ya biraz çekiduzen verilmek istenilirse istibdada gidiyor. İttihat ve Terakkiye mukabil teşekkül eden Hürriyet ve İtilâfuı Türkiye memleketinde oynadığı hazin ve meş'um roller malumdur. İki fırka arasındaki zıddiyetler zaman zaman en sbn şekillerini gösterdiler. Hürriyet ve ftilâf hükumeti ele aldığı iki defadan birincisinde Balkan harbini hezimete götürdü, ikincisinde ise memlekette İttiha ve Terakki hâkim olacağma düşmanlarm hükümran olması daha iyidir diyerek vatanı ağyare teslim etmeğe kadar ileri gitti. Biz tttihat ve Terakkiden ayrılan < Uabadi 3 üncu sahijedc uuıu uır ııcvı naretcuum uuune = 5 Kuruştur *== Atlahuâlem Bilgayp! Hikmet Kenan Beyler muhakemesi başladı ve.. Dün Sukut etti. Hikmet B. Kenan Beyin tarziye verdiğini söylüyor. Kenan Bey ise aksi iddiada.. Sabık müstantik Hikmet Bey tara fından Kenan Bey aleyhine açılan tazminat davasma dün dördüncü hukuk mahkemesinde başlanmış, celse açılıp Hikmet Bey davasını teşrih ettikten sonra davasından feragati üzerine dava sukut etmiştir. Muhakemeye Hikmet Bey yalnız o larak gelmiş, müddeiumumî Kenan Bey de, avukat Kenan Ömer, Sırrı ve Adnan Cemil Beyleri vekil olarak göndenniştir. Hey'eti hâkime, Şerafettin Beyin riyasetinde Bürhanettin ve Şevki ( Mdbadi 2 ind sahifede ) Afyon meb'usu Ali Beyle Fethi B. in şiddetli bir münakaşası Vasıf B. Serbest Fırkaya şiddetli hücumlar yaptı, Rasih B., Fethi Beyin mahkemeye verilmesini istedi Hikmet B. Kâztm Hüsnü B. i Konya ) Dahiliye Vekili itidal ile verdiği cevap kuvvetli idi İstizah zaten kabul edllmi§tir. Soz zatı âlinizindir, buyurunuz Fethi B.; dedi.! Bu sırada Relsicumhur Hz. localannı teşrif ederek oturdular ve bütün müzakeratın sonuna kadar hazır bulundu lar. Fethi B. kürsüye çıktı. Nutkunu ev velden hazırlamıştı. Kâğıtlan önüne serdi, gözlüğünü takü ve ağır ağır yazıyı okumağa başladı: Muhterem arkadaşlar! Belediye intihabatı memlekette şimdiye kadar görülmemiş bir alâka uyandırdı. Çünktt bu intihapta iki Fırka rekabet halinde karşı karşıya gelmiş bulunuyorlardı. Bütün şehir ve kasabalarda bu ane değin hiç bir intihaba iştirak etmemiş binlerce vatandaş bu defa rey vermek .hakkmı kullanmak İçin saatlerce, günlerce sandık başına gelmek fırsatını bekledUer. Vakıa bunlarm bir çoklan «defterde ismi yok» cevabını aldıklan için meyus ve münfeü gerl döndüler. Maamafih bunu görenler asla fütur getirmediler. Milli hâkimiyetin ne olduğunu, Cumhuriyet sayesinde anlamış olan halk bu hâkimiyetin verdiği rey hakkını bütün mümaneatlara, müşküllere göğüs gererek kullanmak istiyordu. Rey sandıklarına vatandaşlann bu tehalükü bütün Cumhuriyetçilerin kalplerini iftiharla doldurmak icap eder. Demokrasinin cari olduğu memleketlerde bir vatandaşın sandık başına gidip rey vermesi bir vatan borcu, bir medenî vazifedir. Bir memlekette intihap sırasında bu vazifeye karşı bigâne kalanlarm adedi ne kadar çok olursa orada demokrasinin halk tabakatı arasında o kadar az anlaşıldığma hükmetmek iktiza eder. Halk tabakaları, umuma ait olan işleri kime vermek daha münasip olacağını düşünmezlerse umumî işlerde, umumî menfaatleri bir tarafa bırakarak hususi ve şahsî menfaatleri ileri götürmek istiyenleri rey almaktan mahrum etmezlerse memleket işlerinin doğru görülmediğinden şikâyete hakları kalmaz. Refik B. i Kastamoni > ' AU B. ( Afyon ) Vastf B. { İzmkr ) Rasih B. C Antalya ) .Zamir B. ( Adana ). 331 Türkiye güzellik Kraliçeliği müsabakası • ...^•»»•* ı• • Müsabaka devam ediyor. Güzeller, iştirakte istical ediniz Bugün güzellik müsabakamıza iştirak edenlerden Mel. N... nun resmini dercediyoruz. * • Müsabakamıza iş tirak etmek istedik eri halde çekinen güzellere, 1930 Türkiye Güzellik Kraliçesi Mübeccel Hanımın dünkü nüsha mızda, intişar eden beyanat ve tavsiye lerini okumalannı rica ederiz. Türk güzeli, Avrupa ve Amerika'ya alelâde bir müsabık gibi değil; genç Türkiye Cumhuriyetinde esaretten kurtulan Türk kadınlığının bir mümessili olarak gitmektedir. Nitekim, Foto Femına Mübeccel Hanıma 6 Mel. N... her yerde diğer güzellerden daha her yerde bütün kraliçelerden daha ( Lutfen sahifeyi çeviriniz ) iyi muamele edilmiş, Türk güzeli lllllinillllHIIIIIIPIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIlllllllMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIHMIIIIIIIIIIIIIIIIHIII Fethi B. kürsüde Fethi B. in Şükrü Kaya B. e şiddetli hücumları Siyasî rikşt Şükrü Kaya B. söylerken ve dinlerken Ankara 15 (Telefonla) B. M. Meclisi 2 de açıldı. Bugün fevkalâde günlere has kalabalık hiç te yok. Kadın samller yeri bomboş. Süfera localarmda Rus sefiri Suriç Yolda§ ve diğer sefaret erkânı görünüyor. Gazi'nin sağ locasında S. F. azasından hemşireleri Makbule Hanımla Afet H. oturuyor. Saat 2 buçuk. Ziller çalmağa başladı. Meb'uslar yavaş yavaş salonu dolduruyor. Başvekil İsmet Pş. girdl, ön sırada bir koltuğa oturdu. Biraz sonra Dahiliye Vekili Şükrü Kaya B. geldi, elinde kocaman ve şişkin bir çanta var. Hüku mete ait koltuklardan birisine oturdu. Tam iki buçukta Reis Kâzım Pş. yerine geçti ve Mecllsi açtı. Kâtiplerden Ruşen Eşref B. Gümüşane meb'usu Fethi Beyin istizah takririni okudu. Reis P§.; i Siyasî rüştün yüksek olduğu memleketlerde reye iştirak edenlerin adedi de Fethi B. söylerken yüksek olur. Bu mülâhazalara binaen son ve dinleken belediye intihabatında Türk müntehiplerinin rey vermek için saatlerce bekle kumet merkezini ikaz etmediler? İki zıt tebaraz melerini Cumhuriyet, demokrasi namına memnuniyetle telâkki etmek icap ederSerbest Fırkanm teşekkülünden evvel ken bazı hükumet memurlan bundan bütün memleket halkının hükumetten telâş gösterdüer. ( Mdbadi 4 üncü sahifede ) Reylerin arzu edilen tarafa verilmediği görüldükçe asabiyet ziyadeleşti. İstediği tarafa rey vermek hakkını kullanmak gibi en memduh ve en lüzumlu bir vazifeyi ifa etmek İçin en güzide şehir ve kasabalarımız halkına irtica, komünistlik, anarşi lekeleri sürülmek istenildi. En ileri gelen şehir ve kasabalarımızda bu derece vâsi mikyasta irtica hareketleri mevcut Idise neden bu yerlerin . idare amirleri, belediye intihabından evyel bö^lfe bir hareketi sezmediler ve hü Hakikaten irtica var idi ise... •• s Dün çıkan ilk kısmı bütün karilerimizin alâkasını uyandıran bu harikulâde gönül macerası nı 3üncü sahifemizde takip ediniz. Dün okuyamıyanlar için çıAğaoğlu Göreyüm senü Fethi Beğüm, gorhma.. 111e arhanda ben kan ilk kısmın küçük bir hülâ • varum!.. sası yapılmıştır. Fethi Bey Arkamda sen varsın Ağam amma, tepemdede Kaya var!.» Onlann Romanı Mm