17 Kasım 1930 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

VEDINCI SENE N 2 3 4 6 Başmu tıarrlrl İDAREHANESİ: Ofiycnnunıumiye karşısmda dairei matanst Telgraf: tstanbul Cumhurîyet Poeta kutusu: N° 2 4 6 OO+OO « • • » »••••••»••»•• vüdürü Başmuharrir ı 2366 Tahrir mUdürü : 3236 Kitap kısmı 472 Cumhuri Gazi Hz. lerinin seyafaati PAZARTESI 17 TEŞRINISANf 193O ABONE ŞERAİTf j H O D D E T : JTÜRKİYE İÇİNj HARİÇ İÇİIİ { ! Seneliği : 1400 Kr. ! 2700 Kr. | 6 Ayhğı | 750 Kr. j 1450 Kr. l 3 Ayhğı f 400 KrT"! 800 Kr. Nfishası her yerde * • • = 5 Kuruştur Evvelki günkü Meclis SERBES FIRKA DAGILDÜ Serbest Fırka Feshedüdi Ankara : 16 ikinci teşrin (Başmuharri rimizden, telefonla) Dün istizah günü idi. Gece yarısın dan sonra ancak biten bir istizahuı günü. Bu; bir inkılâp havasında ta rihî değil, fakat alelâcayip bir gün olmak üzere kaydedilecek olan 5unfin manzara ve macerası nı yazmağa ancak bugiin fırsat ve imkân bulabüiyorum . S. C. Fırkası unvanile üç , iiç buçuk ay evrel vücnt bnian teşek kül, memle Jkette sebebiyet verdiğl hadiselerle her tnkilâp fırkası muhalefetin yegâne mesnedi olan propaganda silâhını elinden almıştır ve bizim muhalefetin torbasında başka pamuk ta yoktur Merkez hey'eti Fırkanın Bugiin Kayseri'ye infisahına karar verdi hareket ediyorlar Reisicumhur Hz. SıvasSamsunTrabzon tarikile İstanbui'a da geİecekler Ankara 16 (Telefonla) Gazi darpafcı Afyonkarahisar tarikih Hz. yarın (bugiin) seyahate çıkı Adanâ seyahatine çıkacaklardır. yorlar. Müşarünileyh Hz. buradan Renicumhur Hz. ne maiyetlerı] tam öğleyin hareket buyuracak erkânı ile Recep (Kütahya), Nurf lar, ve ilk seyahat gecesini yolda (Kütahya) Beylerle matbuat na bir mahalli mahsusta geçirecek mına Rusen Esref, Falih Rıfkı, J, ler ve öbür gün sabahleyin Kay nadoİH Ajansı mümessili Kemalet, «eri'ye vasıl olacaklardır. Burada jbir veya iki gün kalınacak ve ora tin Kâmi Beyler refakat edecek ian Sıvas'a hareket edilecektir. Ierdir. Reşitpfa vapuru Gazi Hz. nin 'Hava müsait olursa Erzurum'u |da teşrifleri ihtimali vardır. emirlerine athsis edilecek Sıva*'tan sonra Tokat • AmasBir kaç gün evvel Ankara'ya gitmiş Jya Samsun Trabzon İstanbul olan Seyrisefain müdiri umumisi Salyolu ihtiyar olunmuştur. tstan • dullah Bey Reisicumhur Hazretlerinin] Ibul'dan sonra avdet seyahati baş eseyahatlerine ait bazı hususat ile meşgnl olduktan sonra şehrimize avdet jlıyacaktır. etmiştir. Reşitpaşa vapuru Gazi HazGazi Hz. nin her vilâyet mer retlerinin emirlerine tahsis edilecek^ jkezinde birer, ikişer gün kalmala ttr. rı muhtemeldir. İstanbul'da 34 [Gazi Hz. nin seyahatleri münasebetilel gün kalarak istirahat etmeleri de halkımızdan istedikleri harekâta daii (melhuzdur. Bundan sonra Hay olan reemî tebliğ »an haberlerimizdedirA Firka Lideri Ali Fethi B. Karar Reisicumhur Hz. ne arzedildi,gece hükDmetedebildirildi S. Fırka umumî kâtibi Nuri B. Meclis istizah müzakeresinde... Ankara 16 (Telefonla) dün fikri memnuniyetle karşıladığını söylekü istizah müzakeresi devam eder di. Fakat bu da yıirümeyince ve Halk ken S. Fırkanın faaliyetten vaz ge Fırkası tarafı buna yanaşmaymca başka çare aramak zarurî oldu. çeceği mahiyetli bir rivayet Mec İstizah günü meclis koridorlarında lis salonunda dönüp duruyordu. Ağaoğlu Ahmet B. e atfen S. Fırkanın Bu şayianın Ağaoğlu Ahmet Bey parasızhk yüzünden taşra teşkilâtını den çıktığı da söyleniyordu. Dünlâğvetmeğe ve fırkayı dağıtmağa karar kü celsenin gece yarısına kadar verdiği şüyu buldu. Fethi Beyin o günkü nutkundan da dağılma fikri sarahaten sürmesi tahkikata imkân bırakma anlaşılıyordu. mıştı. Nihayet bugün öğleden evvel ve sonra Bugünkü tahkikatım şu neticeyi ve geceki üç içtimada fesih kararı verilmiştir. verdi: Daha evvelki gün S. F. azası a Geceki içtima saat 11,5 kadar devam rasında böyle bir fikir tebellür et etmiştir. Akşam üzeri yapılan içtimaı müteakip Fethi ve Nuri Beyler Çankaya'miş ve azanın hemen hepsi o za ya gittiler. Onları takiben Meclis Reisi man bu kanaat üzerinde mutabık Kâzım ve Başvekil İsmet Pş. lar da oraya gitmişlerdir. kalmıştır. Fethi ve Nuri Beylerin Gazi Hz. neıtnfisah karanmn menşei Şayi olduğuna göre S. F. merkez heyeti arasında bir müddettir tesanüt süzlük vardı. Bu şerait altında işin başarılamıyacağını açıkça görüşüyorlardı. Bu vaıiyetten kurtulmak için blok fikrini ortaya attılar. Bizzat Fethi B. bu dinden avdetlerinden sonra Mecliste gece içtimaını aktettiler. Ve S. Fırka azasma fırkanın feshine dair karan Reisicumhur Hazretlerine arzettiklerini bildir diler, ( Mabadi 4 üncü sahifede gün artan bir merak uyandırmış olduğu için gene bu fırkanın vermiş olduğu takrir ile mecliste geçecek istizah sahnesi bittabi herkesin merakını tahrik etmiş bulunuyordu. nurken bu nutkun onu işitenler üzerindeki muhtelif tesirlerinden en mühimmi S. Fırkaca bu vesilenin dahi birinci derecede bir propaganda aleti yapılmak istenilmis olduğudur. m ~^m^r ^^^r ~^^^r ^^j^^r mm ^^^^ ^^^^^ ^ ^ ^H Meclisteki kalaSalık Onun için Meclis daha vaktinden evrel tamamen tabirinin hakikî tarifine uygun olan tamamen dolmuştu. Umumun merakmdan haberdar olan meclis idaresi karşıda ve yukarda olan samiin maballini tamamen kadınlara tahsis etmiş, onun altındaki sahayı erkeklere vermekle beraber meclisin arka sıralarından epice bir kısmını bunların mevkiine ilâve etmişti. Gazeteciler de burada yer alabilmişlerdi. Meclisin ön tarafındaki bir loca bütün sefaretlerin, diğeri büyük memurlarındı. Büyük memurlara ait loca bunları almağa kifayet etmediği için meclisin iki fcapısından sağ taraf methalile meb'us sıralarına kadar bunlar tarafından işgal edilmişti. Bu şerait içinde C. H. Fırfcası meb'uslan ikişer kişilik yerlere iiçer kişi oturmak suretile yerleşmişlerdi. Yalnız muhaliflerin sıraları boş bulunuyordu, ve galiba onlar ikişer ikişer olmak üzere rabat oturabileceklerdi. Hükumet erkânı da henüz meclise gelmemişlerdi. Saat 2 yi çeyrek geçtiğidıalde hâlâ meclisin açılmasını haber verecek olan ziller çalmağa başlamamıştı. Mecliste gorülecek iş bir istizahı intaç etmek olduğuna göre idare heyeti reyi hafi sandukçalaruu ortaya çıkartarak dizdiriyor, meb'uslar rey puslalarını hazırlıyorlardı. . Bir arkadaşından beyaz bir rey pusulası alarak üzerine ismini yazan Kılıç Ali Bey: « Çok ta acele etmiyelim, belki istizah neticesinde fikirlerimiz değişir! Diye şaka yapıyor, oturacak yer bulmıyan diğer bir arkadaş muhaliflerin henüz boş duran mevkilerine gıpta ile bakarken bunların nerede olduklarmı soruyor, diğer biri cevap veriyordu: Âdet budur, en sonda gelir bezme ckâbir! Muhalefetin istizahtarT şayeu Nutkun bflhassâ bu hedef gds ftn&nde tutularak hazırlanmış olduğu onun Ali Fethi Beyin ağzından dökülen her cümlesinde ayan ve beyan görülüp duruyordu. Herkesin bildiğine göre bir istizah ile her hangi bir hakikatin tetkiki gayesi takip olunur, hayır, bizdeki tnuhalefete göre öyle değildir. Guya baıı hakikatlerin meydana çıkarmak gayesile Ankara İS (Telefonla) Devlet demir dir. Mukavelemizin bir maddestne göre şa ileri attığı istizahı dahi sadeoe propaganda vasıtası yapmak istemek hududu yolları umnm miidürü Haşim Beyle görüş yet bu inşaat «snasında 65 milyon Rayş markın kâfi geuniyeceği anl&şılırsa iist tanu ileri geçememiştir. Politikayi, intrika töm. Bana verdiği izahatta dedi ki: « Anadolu hattının mubayaasına mo tarafını hükumet vahidi kiyasi cetvelleri ile muteradif sayan bu görüşlerde hiç bir kabil sabık şirkete senevî dört taksitte ve âıerinden tediye edecekti. isabet bulunmadığına şüphe yoktur. Biİnşaat esnasında fazla masraf tahakkuk lâkis politika, hakikî politika hakikat her 3 ayda bir tediyatta bulunuyoruz. Bu milyon bilinen fikirleri hal ve mevkie hâfeâm seneain 4 üncü taksiti olan 1,300,000 İsviçre etti. Şirketi çafırdık. 10 buçuk kılmak için azamî samimiyet istiyen en frangınuı şirket emrine Döviçe Bank'a ya rayşmak kıymetinde eşya ve malzeme bebüyük iştir. Çünkü politika millet işleri knlmasını Ziraat Bankamnn yazdun. Bi deli olarak Avrupa'da sarfedilmişti. Müte nin idaresinde en doğru oldugona itikat naensIeTh tediyatunızı muntazaman yapı baki 54 buçuk milyon marktan evvelâ Kü tahya hattını, para kalırsa Ulukışla hattıedilen muhayyel noktai nazarlann kuv yornt. nı yapın, dedik. Şirket Kütahya battı yavetle iddia ve müdafaası demektir. Mllİstanbul Kayseri hattındaki tenıilli let işleri şaka olmadığına ve olamıyaca hayvan nakliyesi tarifesi ay basından iti püdıktan sonra ulukışla hattına para kalmıyor, dediler. Biz de her halde Kütahya ğına göre hakiki politika da her hangi baren Sivas'a kadar temdlt edilecektir. Balıkesir battının yapümasını söyledik. şekil ve derecesinde olursa olsun haki«Jülyüs Berger» in insaatı Şirket bu hattı kânnnusani iptidasmda bitikat ve samimiyetten inhirafa cevaz yokJnlyüs Bergtr şirketile mukavelemiz mu recektir. 170 kilometre tutan Ulukışla tur. Bargaıköyö hatlarını 65 milyon Rayşmarkla Boğacköy hattının 105 kilometresi yapıl Muhalefetin daimi kusuru elbince Kütahya Balıkesir . Ulukışla mıştır. Mütebaki kısmını hnkumet ikmal Muhalefetin bidayetindenberi olduğu yapacaktı. Fakat bu para miktan tahmini edecektir.» gibi dünkü istizah işinde de gösterdigi en büyük kusur bu olmuştur. Haklı biddetleri tahrik eden bu kusur Ali Fethi Beye Antalya meb'usu Rasih, Afyon meb'usu Ali ve İzmir meb'usu Vasıf Beylerin pek haklı ve ona göre de biraz şiddetli mukabelelerini davet etmiştir. Anadolu hattı taksitleri muntazam veriliyor Demîryollar siyasetimiz Jülyüs Berger şirketi KütahyaBahke Beyoğlu'nun bütün fotografçılarında, sir hattını ikmal etmek üzeredir bizim hesabımıza, resimlerinizi çektirin Güzellik Müsabakamıza iştirak edenlerden Hulya Hanımm (namı müstear) resmini dercediyoruz. Mü sabakamıza iştirak etmek için bize müracaat eden, fakat henüz fotografçılara gitmiyen guzellerden biran evvel fotografhanelere gitmelerini rica ederiz. Geçen sene müsabakamız bittikten sonra bir çok güzeller resimlerini göndermişlerdi. Tabiî bu gü zellerin resimlerini neşretmek kabil olamamıştı. Güzellerimiz, her nedense önce nazlamp sonra gayrete geliyorlar. Bu sene de ayni vaziyetin hâdis olmaması için müsabakaya girmek istiyenlere geç kalmamalarını ve şimdiden müracaat etmelerini tavsîye ederiz. Güzeller, foto S. Süreyya ile foto Femina'ya müracaat ederek bizim hesabımıza resimlerini çektirebilirler. Beyoğlu'nun diğer bütün fotoğrafçıları da arzu eden güzellerin resimlerini bizim hesabımıza çekeceklerdir. Hangisine istenilirse müracaat olunabilir. ıııııifMiiMiııifiıtııııiiHiiMiııtııııtıııııııt Güzeller! Kör döğüşü! Fethi B. nelere aldanıyor? Muhalefet reisinin dün kullandığı propaganda vasıtaları şunlardı: Guya C. H. F. ve hükumeti kendisine taraftar olmıyan bütün insanları mürteci addediyormuş. Ortada inhisarcılar, menfaatperestler varmış! Ali Fethi Bey şikâyet sadedindeki bütün sözlerini döndürüp dolaştırıp kemali itina ile koyduğu bu esaslara irca ediyor, ve propagandasmda hiç bir kaydü şart tanımıyan yaman bir amansızlık gösteriyordu. Eğer intihap mahallerinde bazı münasebetsiz haller ve vak'alar olmuşsa onların ne gibi sebepler ve müessirler altmda vuku bulmuş olduğu dün bütün vuzuh, sarahat ve kat'iyyelte anlaşılıyordu. Dün Ali Fethi Beyi diniedikten sonra memlekette yeni fırkaya taraftarlık etmek is tiyenlerin kendi merkezlerinden yollu yolsuz htir'guna hateketlerde bulunabileceklerini mubah gösteren teşvikler alViıklârtna hükmetmemek mümkün değildir. Hususile Ali Fethi Beyin guya yolsuzluklar vukuuna sahne olduğunu söylediği şehir ve kasabalann meb'uslan kendi memleketlerindeki hakikî vaziyeti izah ettikten sonra muhalefet reisinin eski fikirlerinde bir kat daha şiddet ve ısrar ve S. Fırkacüar arasında dahi mücrimler bulunabileceğini kat'iyyetle reddettikten başka bunların en mücrimini en vatanperver insan gibi müdafaa ve senaya germî verişi bu noktada şüphenin zerresine bile mahal bırakmamış( Mabadi Z mci sahifede l Federasyonlar da İstanbul mıntakasını aforoz ettiler! Bereket versin ki Hükumet bu kör döğüşünün devamına ve Kongreyi toplamağa karar vermiştir. 7 Hulya H. (nami ııııııııııı ııııiHiınııııııııiMi Foto Vayimbera müstear) ııııııııııınıııııııtıııııııınntıtıııtıını iHMiııııiMiııifiMiMiıııt Müzakere açıltyor Nihayet saat 2 yi yirmi. Ziller çalmağa başladı. Kâzım Paşa frak üzerinde, Hodform şapkasile kapıda göründü, ağır ağır riyaset kürsüsünün merdivenlerini çıktı, bir çan darbesile meclis açıldı. tleis Paşanm işareti üzerine elinde bir kâğıtla ayağa kalkan Ruşen Eşref Beyin gür sesi meclisin derin dükutu Ü. zerine döküldü: « Gümüşane meb'usu Ali FethiBeyin Belediye intihabatındaki yolsuzluklara dair istizah takriri» Reis Paşa bu takririn evvelce kabul edilmiş olduğunu hatırlatarak takrir sahibini kürsüye davet etti. tnsanın tersi dönünce \ \ Futbol Federasyonu Reisi Muvaffak Bey Güreş Federasyonu Reisi Ahmet Fetkeri Bey «Türkiye İdman Cemiyetleri» İttifa arzu iblâğını tahtı karara almışlardır> kına dahil Atletizm, Baks, Bisiklet, De Mukaddemesile başlıyan uzun bir tebliğ niz, Güreş, Futbol ve Tenis Federasyon aldık. Bu uzun tebliğ yedi Federasyon latı Murahhasları. umumî spor vaziye tarafından yazıldığı halde altında yaltini tetkik etmek üzere fevkalâde suret nız Güreş ve inhilâl etmiş olan Futbol te aktettikleri içtimada, hususatı atiye Federasyonunun mühürlerini ihtiva etnin bilumum Mmtakalarla İttifaka dahil mektedir. Usul hilâfına olarak hiç bir < Mabadi 4 üncü tahiiede kulüplere ve spor efkârı umumiyesine Ali Fethi B. kürsüde Ve Ali Fethi B. kürsüde nutkunu okumağa başladı. Ali Fethi Bey tarafından kendilerine daha evvel verilmiş olmak hasebile daha irat olunmadan bazı gazetelere gitmiş olduğunu öğrendiğimiz bu nutkun münderecatını burada tekrar etmek zalt olur. Yalnız şurasını kaydetmek lâ tır. zımdır ki bilhassa sahibi tarafından oku Sen istediğin kadar kaç. Ben Yarın, yakana yapışırım! numaranı gördüm: İstanbul 9909!