30 Ağustos 1941 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 4

30 AĞUSTOS—1042 İdu güne Anadolu ajanamın verdiği haber, tere göre dünyva vaziyetine hakış Hitler Musolini Mülâkatı İki devlet reisi Hitlerin sark cephesindeki karargâhında 4 gün beraber bulundular Şimal ve cenup karargâhlarile Göringin karargyâhı ziyaret edildi Almanlar Tallini işgai ettiler Alman devlet reisi Hitlerle İtalyan başvekili Musolini ara- smda şark cephesinde führerin umumi karargâhında 4 gün süren bir mülâkat vukubulmuştur. Bu hususta Berlinde şu resmi tebliğ neşredilmiştir: Führer, Duçe 25 ağustostan 29 ağustosa kadar Führerin umumi karargâhmda buluşmuşlardır. Şimal ve cenup karargüâhların- da yapılan bu görüşmelerda harbin inkişafı davasile alâkadar bulunan askeri ve siyasi meseleler bahis mevzuu edilmiştir, Bu meseleler iki mihver devleti arasındaki —münasebetlerin bariz vaziyetini teşkil eden arkadaşlık ve mukadderat birliği zihniyeti daijresinde, yakından tetkik olun- muştür, Görüşmelere iki milletin ve şef- « derinin , harbe, zaferi —hatimesine kadar devam etmek hususundaki sarsılmaz'azmi hâkim olmuştur. Bu zaferden doğacak yeni Av- rupa nizamı, mazide Avrupa harp- ierinin temelini teşkil eylemiş o - lan beheri, Efgan nisbetinda ve ortadan kaldırmalıdır. Bolşevik tehlikesinin ve plütok- rasi içtihadının ortadan kalkması, bütün Avrupa kitası milletlerine, gerek siyasi sahadan gerek eko - nomi ve kültür sahalarında, sulh - perver, ahenktar ve müsmir bir işbirliği yapması imkânını verecek-. Bu ziyaret münasebetile Führer, Düçe jle şark cephesinin — esaslı noktalarını gezmişler ve ezcümle bölgevizme — karşı savaşa İştirak eden İtalyan fırkalarından birini teftiş eylemişlerdir. Cenup cephesini ziyaretlerinde Führer ve Duçe mareşal Fon Rundstegt tarafından — selâmlan- maşlardır. Bundan başka Alman reisi ma- reşal Göringin ve ordu başkuman- danı mareşal Fon Bravciçin umu- â—l karagâhları da ziyaret edilmiş- Duçenin refakatinde İtalyanın Berlin büyük elçisi Alfreri Bruna yan orduları genelkurmay baş- kanı general Kavellera rahatsızlı- Bi döayısie ziyarete isştirak eden Kont Cianoyu temsien hususi ka- em şefi Anfuso, bundan başka ge- neral Marras, general Gandin ve daha bazı İtayan genelkurmayı ve yüksek subayları bulunmuşstur. yanın Roma büyük elçisi Kont Makenten ve Roma ataşemi- literi general Fon Nrintelen de Du çenin bu s#eyahatine iştirak etmiş- lerdir. Almanlar tarafından bu siyasi ve askeri görüşmelere Almanya hariciye nazırı Fon Ribentrop ve Alman orduları başkumandanlık | dairesi gefi mareşal Kaytel isştirak eylemiştir. y Alman - Sovyet harbi Alman . Sovyet harbi siddetle devam etmekte ve yeni inkişaflar ! göstermektedir, Estonyanırı mer kez şehri olan ve 25 gündenberi muhasara edilmiş bulünan Tal. lin şehri dün Almanlar tarafın dan zaptedilmiştir, Alman res. mi tebliği bunu şöyle bildirmek- Alman krtaları donanma ve hava kuv vetleri ile 1ş birliği yaparak çok kuüv. vetle tahkim edilmiş bulunan Reval barp lHimanmı çetin muharebhelerden sonra 28 Ağustosta zapttmişlerdir. Bu eski Hansa şehrindeki Herman kalesi üzerinde Alman bayrağı dalga- O C4 BABER — Akşam Postası lantyor, Ayni gün Alman kıtaları en yeni üsüllere göre kurulmuş olan Bal- çık harp limanına girerek bu limanı isgal etmişlerdir. Binlerce esir alınmış ö sahil batare yası ve sayısız harp malzemesi iğti « nam edilmiştir. Reval harp limanmda asker Ve harp malzemesi yüklü 19 nakliye gemisi bir muharip ve diğer 9 harp gemisi batırılmıştır. Birinci emif (Kirof) kruvazörü ile ltalya Malzeme zayiatı yüzün- den 35 ser bin tonluk bir muhrip ve diğer beş harp gemizi ağır hasara uğratılmıştır. Finlândiya körfezinde Alman hava ceman 18.000 tonluk üç Sövyet nakliye gemisini batırmış ve bir Sovyet muhribine de tam isabhet, kuvvetleri ler kaydeylemişlerdir. Cephenin diğer bölgelerinde harös kât iyi inkişaf etmektedir. Sovyetler ise Dniepetrovsk şehrini tahliye etiklerini bildir. mekte ve bu şehrin nehir üzerin. deki muazzam ve meşhur bara- jinın berhava edildiğini ilâve et. mektedir. Rus tebliği bunu şöy- le bildriyor: "“28 ağustosta, kıtaalrımız, bütün cephe üzerinde düşmana ka_,rşı anudane muharebeler ver. mişlerdir. Şiddetli muharebeler- den sonra kıtalarımız Dniepro. petrovsk'u terketmişlerdir. Hava kuvvetlerimiz, Königs- berg'e muvaffakıyetli bir hücum yYapmıştır. Alman mütemmim malümata göre, 26 ağustosta, rülmüştür. 27 ağustosta, hava Mmuharebelerinde d1 Alman tay- yaresi düşürülmüşstür. Bizim ka. vıbımız 23 tayyaredir. Hava kuvvetlerimiz, denizindeki Almari misini batırmıştır.,, Diğer taraftan Fin kıtaları a. levler içinde yanan Viborg şehri- ne girmişlerdir. Stokholmden ve rilen bu haber henüz Fin men. ba:lar'ı tarafından — teyit edilme. miştir. Şimalde harekâtta bulunan Alman kıitalarının bir çok nokta- larda Moskova - Lenmingrad hat- tmı kestikleri ve buiki şehir a- rasındaki münakalâtın inkitaa uğradığı bildirilmektedir, Belgradda harp Kabinesi Belgrattan bildirildiğine göre, Alman orduları kumandanı Dan. kıman, general Nedic'i bir harp kabinesi kürmağâ memür etmiş ve general Nedic'in kurduğu ka- bine tasvip edilmiştir. İranda vaziyet Yeni İran hükümeti muhasa. matın kesilmesini istemiş ve mu- hasamat dün sabâh saat 8& de kesilmiştir. İran hükümetiyle İngiliz ve Sovyetler arasında bhir anlaşma Aakti için müzakereler devam etmektedir. Bununla be. raber anlaşma neticesinde İra- nın bütün sevkulceyş ve mühim noktalarmı işgal altıya alınması ilk şart olarak karârlaşmış bu. lunduğundan İngiliz ve Sövyet ileri harekâtı devam — etmekte- dir. Sovyet kıtaları Miane, Mer. ge, Rumiye,, Bendersşah ve Gor- jan'ı isgal etmişlerdir. Tahranda sükünet vardır. Bu. rada panik halinde bulunan Al- manlar Alman elçiliği binasına iltica etmişlerdir. Alman elçiliği binasının bacasından kesif du. manların çıktığı görülmesi, elçi- lik evrakının alelâcele yakılmış olmasına atfolunmaktadır, Londra İranın mukavemet et. memek hususundaki kararından memnundur, Londra telgraflarında bildirildiğine göre, İran istiklâli ve arazi bütünlüğünün müttefik- ler tarafından devamlı surette ihlâli mevzubahs değildir, Bu. günkü fevkalâde halin icapları yerine getirildikten sonra İngiliz ve Sovyet hükümetleri kıtalarını derhal geri almağı taahhüt et- mişlerdir, Baltık Zorba âşık (Baş tarafı 1 ncide) Bu vaziyetten hoşlanmıyan kadın, evvelki gece bu maksatla kendisini ziyaret eden Vartana badema kendisine para vermiye. ceğini söylemiş, o da Minerva. | nın bu cevabma kızarak: “— O halde ben de seninle birlikte yaşıyamam!,, demiştir. Minerva Vartanm., bu ayrılma tehdidine de omuz silkmekle müu. kaıbe-_le edince bu defa seyyar sa- tıc_ı isi zorbalığa dökmüş: '— Demek ki senin başkala- rında _göziin var ha!,, diyerek ka. dmcagızm üzerine çullanarak ©- nu döğmeğe başlamıştır. da hiddetini bir türlü yenemiyen zorlu âşık bu | sefer bıçağımı çekerek Minerva- vı vücudunun muhtelif yerlerin. öre, 2 evvelce bil. dirilmiş olduğu gibi 17 değil, fa- kat 37 Alman tayyaresi düşü. nakliye ge- İki zırhlının inşaatını tatıl etti Nevyork, 80 (ALA,) — — Nevyork bahri mahafilinde alman haberlere gğöe re, malzeme zayiatı dolayısile İtal . ya hükümeti halihazırda — tezgâhta bulunan otuz beşer bin tonluk İmpero ve Roma zırhlılarının inşaatını tatile mecbur kalmıştır. ——0 —— iranda işgal durmadı Londra, 380 Radyo — Simlâdaki İngiliz umumi karargâhı şu tebliği neşretmiştir: Kermanşahdaki İran Kuvvetleri kumandayı, İngilizlere bir murah- has göndererek şehrin tahliye ve teslimi için kenrisine pazartesi gü- nüne kadar mühlet verilmesini is temiştir, Fakat Kermansah müda- faasını Almanların idare etmekte bulunduğu öğrenildiğinden İngiliz kumandanı Kermanşahm — derhal tahliye ve teslimi hususunda 18 - rar eylemiştir. Cenubda Hint krtaatı Karen neh rinin her iki sahiinden Ahvaz üze- rine yürüyorlar, İranda yiyecek kıtlığı bulundu- ğu anlaşıldığmdan o taraflara buğ day gönderilmesi için tertibat alm mıştır, İNGİLİZ VE SOVYET KUVVET- LERİ YAKINDA BULUŞA- CAKLAR Londra, 380 (AA) — B.B. C. Sovyet krtalarıTahranın şimalişarki sinde ve Hazer denizi sahilinde kâin olan limanı ve Tebhriz şehri- nin 100 kilometre cenubuşarkis'n- de bulunan bir kasabayı işgal et - miştir. İngiliz ve Sovyet orduları- nın yakında iltisak peyda etmeleri bekleniyor, MİHRÂBAD, PEHLEVİ VE MEŞHED İŞGAL EDİLDİ Moskoya, 30 (A.A) — İran'da ile ri hareketlerine devam eden Sov- yet kıtaları cuma günü Mihrâbaâ, Pehlevi ve Meşhed şehirlerini iş - gal1 etmislerdir, ! -— Sov_!et tebliği Yıldız gazetesi, Almanların mer- kez mıntakasında acele ile bir ikinci müdafaa hattı hazırladık- larmı yazıyor, Almanlar, Gömel civarında şiddetli ve devamlı Rus taarruzlarının devam ettiği. ni itiraf etmişlerdir. Rus harp istihbaratınm, beyanına göre, Konyef ordusu, vam etmiş, ikinci Alman müda. faa hattına girmiştir. Almanlar, geriden ve cepheden merkez mıntakasına kuvvetler getirmek- tedir, K, Şehri etrafında cereyan e- den muharebeler esnasında bü- yük bir düşman ordusu, topcu ateşimizle büyük zayiata uğra- tılmıştır. 77 nci Alman fırkası. nın, 257 nci Alman piyade ala- yınım imhasiyle neticelenen bu muharebede düşmanın subay ve er olarak zayiatı 15,000 den faz. ladır Gene bu müuharebede top- çu ateşimizle düşmanın 10 topcu bataryası, 12 torpil bataryası, 29 makineli tüfek yuvası, 22 tan. kı. yüzlerce otomobil ve diğer harp malzemesi tahrip edilmiş, düşman, bütün- vasıtalarını se- ferber ederek Yaralı ve ölülerini dört gün zarfında taşryabilmiş. tir, Amerikada vergilere zam Ayan bütçe encümeni lâyihayı kabul etti Vaşington, 30 (ALA.) — Ayan mec. lisi bütçeencümeni Amerikâ hazine . sine vergilerden mütevellit üç milyar altı yüz yetmiş iki milyon dört yliz bin dolarlık bir irat teminini — isliha daf eden kanun lâyihasını kabul ve tasvip eylemiştir. den ağır surette yaralamıştır. Gürültüye — koşan zabrta me- murları carihi cürmümeşhut ha- Tinde . yaralı kadını has#tahaneye A ilerilemeğe de-. Ankara 29 (ALA,) — 80 — ağuslos bayramı münasebetile Türk hava Kü«e rumu aşağıdaki beyannameyi neşret, miştir: Saym vatandaşlar; Bugün, Türk örduüsunun tarihimi « ze kazandırdığı hayat verici zaferin şerefini ve gururunu yeniden tataca « ğımız gündür. Yaşamasından Ümit kee silen bir mülletin, karlı dağlardan i. nen bir çığ gibi silkinip şahlanışının yıldönümündeyiz. Yeryüzünde, milyon larm en modern ölüm — makinelerile boğuştukları son haftalarda — bile 19 yıl önceki zaferimiz erişilmez kıymeti. ni muhafaza etmektedir. Hâdiseleri, içinde yaşanılan şartlar dikkate ali « narak gözden geçirmek lâzımgeldiğir ne göre silâhıma sürecek fişeği, tüfeği, ne takacak süngüsü kalmamış bir Ors dunun kaynakları bol ve soönsuz bir salgına vurduğu yıkıcı darbe, üzerin « den asırlar geçse bile, — parlaklığını kaybetmiyecektir. Bunun için her 30 ağustosta irkımızm, en korkunç ve Çe« tin imkânsızlıklardan sıyrılarak işığa kavuşabileceğini düşünmek ve alnı , mızı dik tutmak hakkımızdır. Dumlupı (Baş tarafı 1 ncide) Bugün. hasta millet diye tav- sif edilen Türkün, büyük önderi Atatürkün eliyle dirilerek düş. manma kat'i darbeyi indirdiği Velhasıl, bugün, dünyanın en büyük zaferi değil, en büyük mucizesinin bayramıdır. —© Bügün bütün memleket cibi süsü, ayyıldızlı al bayraklariyle donanmıştı, daha sabahın erken saatlerinden itibaren merasime iştirak edecek kıtaların geçeceği caddeler, iğne atılsa yere düşme. yecek derecede bir - kalabalıkla dolmuştu, Hele Taksim meydanı görülecek haldeydi. Resmigeçi- din yapılacağı asfalt yolun ke- narları sıkı saflar halinde, çep- çevre çevrilmişti. | İSTANBUL KOMUTANINI TEBRİK Merasim sabah saat 8,30 da İstanbul komutanmın ordu na- mımna tebrikleri kabul etmesiyle baslamıştır. Fındıklı komutanlık binasında yapılan, tebrik merasi. minde evvelâ askeri, müteakiben de mülki erkânın tebrikleri ka- bul edilmiş ve bu saat 3,30 da nihayet bulmuştur. TAKSİM MEYDANINDAKİ MERASİM Taksimdeki merasim saat tam 10 da başlamıstır. Evvelâ İstan- bul komutanı İshak Avni Akdağ yanında vali Lütfi Kırdat oldu. gu halde meydanda sıralanan kıtaat, ve mektepler, mükellef- lerile diğer teşekkülleri teftiş etmiştir. Bundan sonra askeri bando İs- tiklâl marşını çalmış, ve bütün meydanı dolduran on binlerce kisi tarafından huşü' ile dinlenmiştir. Bu anda göğüsler kabarmıs, gözle- rin 19 sene evvel bugün harp mey danında ruhlarmı teslim eden ve | gsıcak kanlarımı vatan topraklarma akıtan aziz şehitlerimizin yadiyle yaşarmıştır. Marşı müteakip Cumhuriyet âbi desinin etrafma bir cok çelenk di- zilmiştir. E NUTUKLAR Saat onu yirmi geçe meydanda hazırlanan kürsüye ordu namıma Hayri Aydoğan adında genç bir teğmen gelmiş-ve gür bir sesle he- yacanlı, ateşli bir nutuk söylemiş- Tür. Buna İstanbul Komutanı İshak Avni Akdağ cevap vermiş, Türk ordusunun topsuz, tüfeksiz kazan- dığt 30 Ağustos zaferini anlatmış- | tır, Komütan, meydanı dolduran binlerce kişinin sürekli alkışlariyle sık sık kesilen nutkunu şu sözlerle bitirmiştir: — Arkadaşlar, Asil Türk mjğlletinin, asil kanını damarlarmda taşıyan Türk ordusu sınırlarımızda beklemektedir. İcap SON HABER şirin İstanbulumuz da, en güzel | Hava Kurumunun beyannamesi 30 ağustos tarihi, bize aynı zamane da, elbirliğile, emek biriiğile kurduğu« muz bir müesseseyi, Türk hava kuru« munu hatırlatır. 30 ağustosta havacie lık haftasıma girerken, günün — bütün saatlerini Türk hava kurumu kampla. rında, kanat aşkile gırpınarak geçi « ren binlerce Türk delikanlısı göze « rimizin önüne gelinçe onların yürek « lerini tutuşturan ateşten içimize haze dolar. Sevgili vatandaşlar; İyi vuruşmaamı bilen — kanatlarla havalarını koruyamıyar: 'milletler, iki yıldanberi, kökleri çürümüş — ağaçlar gibi birer, birer devriliyorlar, En me« calsiz günlerinde hile başı iğilmiyen Türk milletinin, havada her — zaman kahraman kalacağıma imanımız, u . çan nesli ne kadar kuvvetlendirebilire sek, o kadar sağlamlaşacaktır. Bunun için havacılık haftasında havacı genile liğin ihtiyaçları üzerinde daha çok a« Jâka ile durmalı ve Tüzk hava kuru. muna yardım etmeliyiz Büyük baâye ramımızı, Türk gökleri kadar berrak ve neşeli geçirirken bu vazifemizi u « nutmryalım, narda ve Taksimde yapılan - büyük merasim mesj âzım geldiğini bütün dünyaya isbat edecektir.,, Bu sırada kahraman kartalları - mız, meydan üzerinde geniş ceve - lanlar yapıyor, halkı selâmlıyorlar- dı, RESMİGEÇİT Nihayet sıra herkesin heyecan- la beklediği, şanlı kıtaatımızm res- migeçidine gelmişti. meydanı inlete inlete geçen kahra man askerlerimiz halk tarafından çılgınca alkışlanıyordu. Askeri kıtaat ile mekteplerin ge çidi bittikten sonra, resmi, hususi teşekküller geçmeğe başlamıştır. Merasim saat 12 den sonra niha - yet bulmuştur. GECE YAPILACAK TOPLAN- TILAR Gece de bütün halkevlerinde toplantılar tertip edilecek, konfe- ranslar verilecek ve piyesler tem- sil olunacaktır. | GECE EĞLENCELERİ Bayram münasebetiy. İstanbul Hava kurumu gubeleri tarafından şehrin mutena mahallerinde zen - gin proğramlı bir çok eğlenceler tertip edilmiştir. Bu meyanda Hey beliadada mükellef bir kır balosu verileceği gibi Beğşiktaş aile bah- çesiyle Üsküdar parkında ve Flor yada fevkalâde danslı ve sazlı eğ- lenceler yapılacaktır. Kadıköyde - ki Belvü gazinosunda da mükem - mel bir konser verilecektir. Hava kurumu kendin, yardımda bulunan sayın İstanbul halkmın Zafer ve Tayyare bayramlarını neşe içnde kutlryabilmeleri İçin bütün tedbir leri almış bulunmaktadır. Eğlence lerden bir çoğu sabaha kadar de- vam edecektir. BUGÜN ve BU GECE HAVA KHU. RUMUNA BİR MİLYON LİRA TEBERRU EDİLİYOR Her sene olduğu gibi bu sene de şehrimizdeki bütün ,ticarethane ve sanayi müesseseleri ile her nevi sey « yar ve sabit esnaf zafer bayramı olan bugünde safi kârlarını Türk hava ku, rumuna teberru etmişlerdir. Bu sene hava kurumu ile esnaf cemiyetleri müştereken bu işi organize ederek dâse ha büyük teberru temin — etmişlerdir. Ticarethanelerin safi kâr — nisbetini hesap etmek imkânı olmadığından bu. gün için kazançları maktuan hesap olunarak teberruat kabul olunacaktır, Bu akşam bütün eğlence yerleri de Türk hava kurumu menfaatine çalışae cak ve kazançlarımı masraflar çıktık. tan sonra kürüma — terkedeceklerdir. Bu gece hicbir kurum veya — ferdin menfaatine müsamere tertip olunmu« yacaktır. Bugün ve bu gece — İstanbulluların Türk hava kurumuna teberruat yekü. nunun bir milyon Hrayı bulacağı tahe min olunmaktadır. DUMLUPINARDARİ MERASİM En büyük merasim — Dumlupmarda ederse, atalarma lâyik bir şekilde neerl döğüşüleceğini, nasıl döğüsül. yapılmaktadır. Dumlupmardaki me . rastime her vüüyet gibi şehrimiz de Tayyare 2500 * ; a ; | seklerde dolasacabt” gil MİLLİ Afyoll şereflend! ” Reis:cum! sehirdeki mit teftişten *” Denizliye ! ettil Afyon, 29 (A.A)ek';t; nü Ankaradan haf Şdî cumburumuz Milli »*Ç bu sabalı saat 10'dü lat etmişler ve $ ri teftiş buyurdukt! 45 de Denizliye J dir. Reisicumhurumuz “| rinde halkın coşküt ; se)âmlanmışlsrdır- Havada L x (Baş f boğmaca ha.st nu, yaprlan tedavt' ” ei cuğun iadei afiyet H Almanyada kefo:fıp usülüne göre uçj 2500 metreden - İle dola.ştmlmânîet" söylemiştir. Dev daresi bu mü"“;: ancak tayyaredt dan vaziyeti A”ı tir. Merkez bu P alâkadar olmuş "':r L çin Ankaraya dB a tahrik edilmesini Ankaraya giden ü renin pilotundan vlil göre hareket eti tir. Küçük hastâ seklerde dol yollarını arayacai nj tayyare ile #* da dönecektir:- Şi Bu hususta | Dr. Ali Şükrü Ş“f: ç el Böyle bir tâ birzzat bu 900"" ğunu, fakat tedî;,c dığını söyledim- * j duçar olmuş etff” korkutmak sur derler, ganize etmeğt edilmektedir. şehrimiz heyt A halkevleri adınâ * , meclisi nammâ ' talebesinden 30 *” kil etmektedir- asker âbidesin? ” / ( Başvekâlet, 0“"*“ ' partisi ve diğ€7 yetin nulmuştur. : Mertat “:S,d, Konya, İzmir 77 ra yüksek okullafi, terbiyesi eç İ