30 Ağustos 1941 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 1

ı o p, L a Cumartesi | “TA N E V İ îsTAr?Uı.. Ankara Çaddesi 102 w f —HHKKHAAKSK— 30 AĞUSTOS 1941 TELERE 0, 24315, 24317 ALTINCI YIL — No. 2169 5 ISTANBUL KURUŞ Orta Şarka a; yen kte olan İngiliz malz emesi bir limana çıkarılıyor GUÜNLÜK SIYASI HALK GAZETESİ 30 Ağustos Zaferi Nemiz varsa, eğer müstakil bir devlet kurmuşsak, hür vatandaşlar olmuşsak, şerefli insanlar gibi do- laşıyorsak, yurt ve yuvamızı garbin, vicdan ve tctektürümüzü şarkm pen çesinden kurtarmışsak, şu denizlere bizim diye bakıyor, bu topraktan ana bağlarının sıcağını hu rcıyor- sak, belki teneffüs ediyorsak, hep- sini, her şeyi 30 Ağustos zaferine borçluyuz! Falih Rıfkı Atay B-ugün, 30 ağustos, Dumlupı- narda zafer tamam olmuş - tur. Nemiz varsa, eğer müstakil bir devlet kurmuşsak, hür vatan- daşlar olmuşsak, şerefli insanlar |, gibi dolaşıyorsak, yurt ve yuva- mızı garbin, vicdan ve tefekkürü- müzü şarkın pençesinden kurtar- | mişsak, şu denizlere bizim diye bakıyor, bu topraktan ana bağla- rının sıcağını hissediyorsak, bel- ki teneffüs ediyorsak, hepsini, her şeyi 30 ağustos zaferine borç lüyuz. Türkler tarihlerinde bir çok defa dostsuz, talihsiz, reh - bersiz kaldılar, fakat hiç bir za- man kahramansız ve imansız kal- madılar; onun için her vakit bir devletleri olmuştur. 1918, Osmanlı saltanatının sa- de mağlübiyet değil, inkıraz se - nesi idi, Sevr muahedesinin, 22 gene içinde, Rumeli ve Anadolu Türklüğünü maddi manevi nasıl bir dağılışa mahküm edeceğini dü şünmek, akla durgunluk verir. Çünkü emperyalizm, memleketi ve halkı yalnız parçalamakla kal- miyacaktı; onu mahiv karanlığı- na doğru sürükliyen müessesele- ri takviye edecek bu millete bir daha*kalkınmak imkânını bırak- mıyacaktı, Tuna'nın Budapeşte kıyılarından Meriç'e doğru bakı- nız. Eğer yazılı tarih olmasa, bir gün bu topraklarda Türklerin ya şamış olduğuna inanabilir misi- “niz? Asil, mazlum ve kahraman bir halkın kaderi bu olmamalı idi. 1919 mayısında mukadderata is - yan ettik; 1922 ağustosunun 30 unda bütün cihan harbi muzaffer lerinin bayrağı arkasında onu yen dik. Ve o günden sonra, Türk milletinin bir buçuk asırdanberi aradığı, hakiki kurtuluş yolunu takip etmeğe başladık. Halâ o yo lun üstündeyiz. Halâ bize kahra- manca bir hayat ahlakı lâzımdır. 30 ağustosun fedakârlık hissin - den ayrılmaksızın, hergün daha kuvvetli, hergün daha zengin ve dahâ kalabalık bir Türkiye için mücadele etmeğe mecburuz. Osmanlı saltanatının sukut dev rindenberi, ilk defa, 30 ağustos zaferinin kazancı, yerine sarfolun muştur. Genişliğine * derinliğine bütün bu inşa, onun temelleri üs- tünde yükseliyor. Türk istiklâlcilerinin müdafaa azmi, onu kazanmış olanların az- minden de büyüktür; halk daha uyanık, memleket daha müceh - hez, ve eğer zaâf gösterirsek, bi- zi tehdit edecek tehlike, en aşa- ği 1918 tehlikesi kadar büyüktür. Bu tehlikenin üstüne, 18 milyon, bir hamle yekpareliği ile atılaca- ğız. Hayır, - Türkiyenin toprak ve hürriyet bütünlüğü masym ka- lacaktır. Bayramımızı şevk “ile kutluyalım. Birleşelim ve .fluı— mızda bekliyelim. g z a L ASKERİ VAZİYETJ Dinyeperde Yeni Cephe Kuruldu Merkezden Hücumları Leningrad Tazyiki Hafifletmeğe Matuftur ASKERİ MÜTEHASSISIMIZ YAZIYOR Şimal orduları kumandanı Mareşal Voroşilof Yapılan Sovyet — Mukabil ve Kief Üzerindeki Almanların şark cephesinde 3 hafta evvel başladıkları üçüncü taarruz cenupta muvaffakiyetle bitmiş, şimalde hedefine henüz varamamıştır. Cenuptaki harekât Almanların Dinyeper'in garbinde Soavyetlerin son günlere kadar tutabildikleri yegâne köprübaşı olan Dinyepe- ropetrovsk'u da işgal etmeleri ile sona ermiştir. Nehrin garbinde düşman kalmamış, Sovyet ordula rı her tarafta nehrin şarkına çekilmişlerdir. Ruslar bu son köp rübaşınıda kaybettikten sonra bu rada bulunan meşhur Dinyeper- ropetrovsk elektrik santralının bendlerini de berhava etmişler - dir, Bu bendler 1932 de tamam- lanmış dünyanın üç büyük ben - dinden biri idi. Ve buradan alı - nan elektrik ceryaniyle vücude getirilen muazzam elektrik san- tralı Ukraynanın hemende bütün (Sonu; Sa: 5; Sü: 6) Estonya'da Tallin Dün Zaptedildi Bu Limanda 28 Sovyet Gemisi Tahrip Edildi Armanlar, Leningrat - Moskova Demiryolu- nun Şarkına Geçti Berlin 29 (A. A.) — Alman or duları Başkumandanlığının tebli- ği: Alman kıtaları donanma ve ha va küvvetleri ile iş birliği yapa- rak çok kuvvetle tahkim edilmiş bulunan Reval “Tallin,, harp li- manını çetin — muharebelerden sonra 28 ağustosta zaptetmişler- dir. Bu eski Hansa şehrindeki Herman kalesi üzerinde Alman bayrağı dalgalanıyor, ayni gün kıtaları en yeni usullere ulmuş olan Balçık harp limanmaS$giderek bu limanı işgal etmişlerdir. Binlerce esir alınmış 6 sahil bataryaâsı ve sayısız harp Malzemesi iğtinam edilmiştir. Reval harjfi limanında asker ve harb malzemesi yüklü 19 nakliye (Sonu; Sa: 2; Sü: 5) 2 Günde 78 Tayyare Düşürüldü Bütün Cephede Muharebeler Devam Ediyor Dinyeper Barajı ve Elektrik Santralı Berhava Edildi Moskova 29 (A. A.) — 28 ağus tos gecesi neşredilen Sovyet teg- liği; 28 ağustosta, kıtalarımız, bütün cephe üzerinde -düşmana karşı anudane muharebeler ver - mişlerdir. Şiddetli muharebeler - den sonra kıtalarımız Dinyepe- ropetrovsk'u terketmişlerdir. Hava kuvvetlerimiz, Königs - berg'e muvaffakiyetli bir hücum yapmıştır. Alınan mütemmim malümata göre, 26 ağustosta evvelce bildi- rilmiş olduğu gibi 17 değil fakat 37 Alman tayyaresi düşürülmüş- tür. 27 * ağustosta hava mühare- belerinde 41 Alman tayyaresi dü şürülmüştür. Bizim kayıplarımız HiHer Ve Mussolini Buluştular Harpla Alâkalı Bütün Meseleler Görüşüldü Hitlerin Karargâhında Yapılan Bu Mülâkat Dört Gün Devam Etti Zafere Kadar Harbe Devam Edilecek Berlin 29 (A. A.) “Resmi tebliğ,,: Führer ve Duçe, 25 ağus- tostan 29 ağustosa kadar Führe- rin umumi karargâhinda buluş- muşlardır. Şimal ve cenup umu- mi karargâhlarında yapılan bu görüşmelerde harbin inkişaf ve devamile alâkadar bütün askeri ve siyasi meseleler bahis mevzuu edilmiştir. Bu meseleler iki mih- ver devleti arasındaki münase - betlerin bariz vasfını teşkil eden arkadaşlık ve mukadderat birli- ği zihniyeti dairesinde yakından tedkik olunmuştur. Görüşmelere iki milletin harbe ve zafere kadar devam etmek hususundaki sar - sılmaz fikri hakim olmuştur. Bu zaferden doğacak yeni Avrupa nizamı, mazide Avrupa harpleri- nin temelini teşkil eylemiş olan sebepleri imkân nisbetinde orta- dan kaldırmalıdır. Bolşevik teh - (Sonu; Sa: 3; Sü: 7) : b İrari'la Bir Anlaşma Yapılıyor Stratejik Noktalar Muvakkaten İşgal Altına Alınacak İngiliz ve Sovyet Kuvvetleri İlerliyor Afgan milletinin istiklâlini mü- dafaaya azmettiğini teyit eden Afgan kralı Zahir Han Nevyork 29 (A. A.) — Öğrenil diğine göre, Iranda askeri hare- kât devam etmektedir. Londra ile Moskova hükümetlerinin mutale- batı Iran tarafından kabul edil - mek üzeredir. Ingiliz kıtaları Sarıpul'dan geç tikten 'sonra Paitük müstahkem şehrine doğru ilerliyerek daha şi malde takriben 100 kilometre me- safede bulunan Sovyet kıtaları ile irtibatı temin etmeğe çalışıyorlar Hem lüzumlu hem şerefli milli bir vazife Tşık ANA, L Nişantaşında Karakol karşısında İLK, ORTA, LİSE, Yatısız r İSESİ (KIZ - ERKEK) Türkiyenin en eski hususi lisesidir. Kayıt ve tecdidi kayıt için her gün müracaat olunabilir. 'Telefon : Tarifname- isteyiniz. 80879 0 Agustos Bugün, tarihimizin en muaz- zam zaferi olan 30 ağustosun 19 uncu yıl dönümüdür. Bu büyük bayram, yurdün her tarafında canlı tezahüratla kutlanacaktır. 1922 ağustosunun 30 ucu günü yirminci asrin en büyük hürriyet mücadelesi nihayet bulmuş, Baş- kumandanlık meydan muharebe- si zaferle neticelenmiştir. Bu za- fer, yalnız Türkiyenin istiklâlini ve Türk milletinin hürriyetini te- min. etmekle kalmamış, ayni za- manda milli kurtuluş inkilâpları da ayni zaferin temelleri üzerine kurulmuştur. Bu mesut yıl dönümünde Ebe- di Şefimiz Atatürk'ün aziz hatı - rasmı minnet ve tazimle anıyor, 1922 zaferinin cephe kumandamı Milli Şefimiz;Ismet Inönü başı- mızda olarak onun etrafında, aziz Atatürk'ün hatırasına ve eserine her zamandan daha sarsılmaz bir (Sonu; Sa: 2; Sü: 3) imanla bağlı bulunuyoruz. 23 tayyaredir. Ordu Terfi Listesi BUGÜN 5 Cİ SAYFADA BULACAKSINIZ (Sonu; Sa: 2; Sü; 6) Bugün, Büyük Zaferin I9ncu Yıldonu'nudiir Dumlupınarda da Bu Sabah Bü MerasimYapılacak ük Dumlupınara Doğru Afyon 29 (Sureti mahsusada gönderdiğimiz arkadaşımızdan ) Yarın -bugün- Dumlupınarda kut lanacak olan 30 ağustos zafer yıl dönümünde bulunacaklar, Afyon da toplanmışlardır. 28 vilâyetten heyetler gelmiştir. Bu arada muh telif Vekâletlerle Parti ve Halk- evleri mümessilleri, Istanbul Uni versitesi, Ankara Hükuk ve Ta- rih, Cografya Fakülteleri, Tica- ret ve terbiye enstitüleri heyetle ri İzmir, Konya, Afyon izcileri Afyona uzak yakın vilâyet ve ka zalardaki beden terbiyesi mükel- lefleri ile memleketin muhtelif yerlerinden gelen şehit. ana ve babaları bugünden Afyonu dol - durmuştur. Resmi ve hususi binalar donan- Miştır. Bütün bu heyetler yarın (bugün) sabah erkenden tren, o- tomobil ve kamyonlarla 60 küsuür kilometre içerdeki Dumlupınar- da bülunan meçhul asker âbide - sinin önüne gidecektir. Merasim yerine bugünden hareket ,eden ziyaretci kafileleri görünmekte - dir. Afyonda yerli ve misafir bin lerce halk, 30 ağustosun heyeca- nı içindedir. H. Şahenk (Sonu; Sat 2; Sü: 7) MİLLİ Sefimiz Dün —GA—fyonu Şereflendirdi Ve Denizliye Hareket EtHi " Afyon-29 (A.A.) — 28 ağus- tos günü Ankaradan hareket buyuran Reisi Cümhurumuz Milli Şef Ismet Inönü, bu sa- bah saat 10 da Afyona muva- salat etmişler ve şehirdeki müesseseleri teftiş buyurduk- tan sonra saat 11,45 de Deniz- liye hareket eylemişlerdir. Reisicümhurumuz geliş ve gıdışlerınde halkın eoşkıııı le- ti ile selâml Almanya İle Ticaret :: İ Müzakeresi Başlıyor Ankara, 29 (TAN) — Aln.nya ile icaret müzakere'erine çelecek ay i- çinde Ankarada beşlanazaktı. Müza- Ferata iştirak edecek otan Almar he- r-ti Eylülün 22frasında burada bolu- « nacaktır; Yeni Avustralya Başvekili Canberra, 29 (A. A.) Başvekil sıfatiyle bu sabah Meclis huzurunda -yemin etmiştir. — Fadden, İ içuş 1 (avacılı ütün s amplar >çiren rimizir rini tu >lar, Sevgil!