8 Nisan 1941 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 5

Tw — NYVSJKN 8 ABER — Akşam postası NARA Bingazinin İngilizler tarafından dünü dinler... Yoksa, hir gece bü» tahliyeni, İtalyanları coşturdu. $ 5 tün mahalleli, kafasını kıracığın. O tulyan #adyosumun çeteretii lisanlı Spikeri bu haberi verirken taşta, Ve “artık, Afrikada, İngiliz orlu- suna hayat hakkı yoktur! Askeri plânlar, tabiye vo o sövkülleyş saplarından dolayı - tahliye etme. #e ve çekilmeğe merbur olduğr- muz yerleri kısa fasılalarla geri a- Harfine” demeyi unutmadı. Yakında, İngiliz ordulariyle, ka- pa gömleklilerin o boğuşmalarına, binlere ve binlere taze osnın mahvolusuna şahit olaağız. Bu mukatelenin sonu ne olacak ?,. Ne türeden hayır mı, ser mi doğa rak?,, Bunu esinan gösterecektir, Simdiden tehminler yapmak, şöy. te, böyle demek, masa başı erif- “ nihsrpliği yapmak, hepsi boş, mi- nasr: Binçari çillerindeki karşı laşmuyı hicbir inert, hiçtir him met önliyemiyserk.. Yalnız burada söylenecek bir söz var: İtalyunlar, şimdiye kadar terk ve tahliye ettikleri yerleri ta- biye, sevkülery; ve askeri plân enlarından dolayı bırtlarlar da, İngileiler, böyle bir pin üzerine Pinzaziyi tahliye etmiş olmazlar mr. Bunan içindir #i, dahan dereyi görmelen paçayı sıvayıp sevinen- lere şaşmaktan ve aemektan kem dimi alamadık doğrusu... Nasrettin hocanm yanma, bir sün dostlarından birkaç kişi gele- rek deri yanarlar; he nâra, gök gürültüsü gibi bir şey... Kapıyı açar, bir daha koyu- verir nârayı,. Bizde artık uyka kalmaz, yeni baslar yastikiara ba- yüsizi koyamayır. Belâlı herifin bi. ri, Çirkefo taş utmak istemiyoruz. Seni sayar, bir himmetle, şa kötü huyundan vazgeçsin... Senin öğü Zaman Hanyayı, Konyayı görür. Hoca muvulakat eder, komşulu” rm geceyanmuı yataklarından fır - Hatıp uykusuz bırakan adamı hek» ler, sokak başını dönerken önliye- rek sorar: — Sen geetleri üç nâra sima. dan yalmıyormuşsun * Anlst ba- kalım, sebebi ne bunun? Sarkos, — hürmetle hocam ke- luna girer, birkaç adım yürüdük- İn sonra durur, evini göstererek: — Bu ev, der, benimdir, Alnı- mun teriyle yaptırdım. Zarif, şirin bir evdir. Şehirde eşi yoktur, İ- mam seyu ie kafamı damanlayıp da şu köşeye gelince ve evimi gö. rünce kendimi tutamıyorum, ni» yoram nürayı,. Sözünü bitipinee nârsyı savurur: — Amaayifit,, Var mı benim evin eşi? Sonra hocayı evin ahırma götür | rür; güzel, cins bir Arap alı gös terir; — Hocam, şuna bak? der, At değil, sülün, ceylân mübarek. Bu- »& görünce de damarlarım gevyer, İhinci vârayı da bu Ssâfir için sta rim, İkinci nârayı müteakip seslenir: — Hü Hacer, aşağı geli, Merdivenlerden güzel, kara kaş- lı, kara gözlü, olgun ve dolgun vücutlu, dudaklarında gülüşler çi» çeklenen bir kadn İner, hocanın | elini öperken, herif anlatır: — Karım! Kendisini delicesine Hacer — Bir niâra da benim için at; varsm komşular uykusuz #slsm! O biaman yine bilmem kimi şekit ediyor, Kİ bir acıklı acıklı oman sadası gelir... LAEDRI Cemal Sahir jübilesi 15 nisan salı günü aksamı Şehir Tiyatrosu komedi kısmım da Şehir Tiyatrosu kıymetli ar. tistleri Hazım Vasfi Bedia bu sene ilk defa karşı karş'va sah- nede görünecekler ve saz caz öperetini oynayacnaklardır, Muh. lik Sabahattin opereti Kerem ile Aslıyı Cemal Sahir Şehir Tiyat- Tösiyle Şevki, Refik Kemal ve Primodonna Nuvart beraber Çar das operetini oynayaesktir. Gine — çarşanbadan itibaren venia Hatav Üçlineli, 4 puvanla Konya dördünetolmuştur. İngiltere emrinde bir İtalyan idam edildi Roma, 7 (4.A.) — Şübet ayı zayfında cenubi İtalyada esir e. dilen İngiliz parasütçüleri ara sinda Fortunato Picehi isminde tir İtalyanm da bulunduğu 3x“ bit olmustur. Picehi İtalyan harp divanı tarafından cumartesi gü, hü idama mahküm edilmiş © hüküm dün sabah infaz edilmiş” SUMER TAKSİM ......... Mani Bir Ingiliz mubarririnin konferansı Eminönü Halkevinden: 9 Nan 1941 çarşamba alamı sant (30,45) de İngiliz piyes muhar - rirlerinden Derek Patmore tarafından (lngiliz dramı ve modem Anglo - Sakso tyatrosu) metgulu bir komfe- | rana verlisçek ve konferans İrfan Ko. nur tarafmdan türkçeye çevrilecek tir, Konferansı mütenkip temsil gu- bemiz Klomansonun (Sandet Perde si) piyesini temali edevektir. Numaralı giriş kartlarının büro , muzdan alınması rica olunur. Mühim bir konser Profesbr Doktar Fahrettin Kerim, Pu akşam saat altıda C, H. P. Bm Nahiye merkezi Ankara caddesin, de vilâyet konağı bahçesindeki esmi karşısındadır, Herkes geleilir. Konser ve temsili, &yirk Umum! O. günel toplantımız, 12/6/9041 çumarte- «al günü saat 14 de Emişönü Halkr . vinde yapılacaktır. Muhterem azamı, 7m davetiyelerini ber gin saat 14 ile 1730 arasında, Birkecl, Şahinpaşa 0- teli sırasında 1 No, lu cemiyet tina amdan slmalarmı dilerim. İz Bugünün mesnur simaları | Sovyet hariciye komiser muavini Vicinski Moskova adalet divanı - nın sabık müddeiumumi- si, Stalinin en ziyade itimat ettiği kimselerdendir Avrupa harbi bütün giddeti'3 devam ederken 15 haziran 1940 da Moskovada Kremlin sarayım, da imzalanan bir kararname ile © zamana kadar Bovyet Taik Komiserliği Muavinliğinde bulu nan Viçinski, hariciye komiser liği muavinliğine getirilmişti. O zamanlar Fransa yıkılmağa yakin olduğundan bütün nazar * lar garbi Avrupa Üzerine dön. ! #cülş ve şarki Avrupada geçen İ ve pek ehemmiyetsizmleş gibi gö- rünen bu değişiklik nazarı dik - kati çekmemişti, Halbuki Andre Lanvrieç Viç, niskinin hariciye komiserliği mu avinliğine getirilmesi dikkate de" ğer br meseleydi ve Slalinin /#* rında bulunan kimseler bu yeni tayin ile Sovyte diplomasisin.n bir kat daha kuyvetleneçeğine İ- nandılar, Bu tayine büyük bir ehemmi — kinin Stalinin en ziyade İtimat ettiği kimselerden olmasıdır. Sovyetlerin ihtilâlinde pek mü him bir mevkii olan Moskova muhakemelerinin o müddelumu miliğini yapmış olan Viçinski Sovyet gayesine ve Staline bağ” hılığını mükerreren o İsbat elmiş ve ehliyetini de göstermiştir. İTİRAF ETTİREN MÜDDEİUMUMİ Geriye bakıyoruz. 9 ağustos 1936 tarihindeyiz.. Moskovada bilhara sendikalar merkezi olan asiller klübünün büyük salonun- da celse açılıyor.. Meşhur Mos * kova muhakemeleri başlımıştır. Salon bir mahkeme haline 0. kulmuş, yeni inşa edilmiş olan maznun mevkilerinde on üç kişi oturuyor. Bunların bilhassa ikisi bütün dünyaca meşhur olan kim” seler. Birinin ism! Zinovizev, di” gerinin ismi ise Komenev... İhti- 1âl senelerinde bunların biri Pet- | Togradm, diğeri de Moskovanm İ hâkimi idiler. Hatt& daha birkaç sene evvel bu Iki mühim gahri . yet Stalinle bir triomiva teşkil etmekteydi. Lenin Sovyet Rusyayı bu üç © le bırakmıştı. Arkadaşları Evdo" kimov, Baksev ve İvan Seminov Sovyetler Birliğinde diğerleri kadar tanınmış kimseler değil. Halbuki bunlardan Semirov bü » tün Sibiryayı Bolgevikleştirmiş.. Bu on üç maznunun karşısın- da bir tek adam bulunuyor. Bu ları hafifçe dölülmüş., Uzun bo” yu İle hâkim bir vaziyet alıyor. Gözlüklerinin camı arkasından bakan mavi gözleri çok kuvvetli, insanı derhal tesiri altımda bıra" kıyor. İşte bu adam Moskova 4- delet divanı müddelamumisi An dre Lavurnleç Viçinskiğir. Mevsimin fevkalâde Yilmi filmciliğimizin son ren Hıvırcık “Paşa R: SERMED MÜHT. YILDIZLAR: SAİT - HALİDE - YAŞAR - mii AT-VEDAT- REFİK KEMAL Prodüksiyon: HALİL KÂMİL film STÜDYOSU ” Biletlerinizi evvelden aldırmanızı rica ederiz. Muhakeme çok sayanı dikkat bir safha arzediyor. Viçinakinin İnsanı müşkülâta sokan, dürdu Tan, mat eden Süalleri karşısın â5 maznunlar teker teker suçla- ru itiraf cdiyorlar, süçlârını an latiyorlar. Troçki ile birlik olup Sovyet Rusyada nasıl faşizm rejimi kur mak İstediklerini, katledilen Ki: rovun ölümünü — gizlediklerini, Staline karşi bir su hâzır . ladıklarını hepsini hepsini söy lüyorlar. Viçinski vaziyeti çok güzel i- dare ediyor ve muhakeme sonun da on üçlünün de idamına karar veriliyor. Fakat mesele bununla bitmiş değildir. 1937 senesi kânunusa- ri aymın sonlarında aynı sa . londa &ynı maznun sirelarma yeniden başla “kimseler o'uru yor. Bu defa mazneniar yirmi bir kişidir. Bunlar da bütün dünya matbusimı alâkadar eden meş - hur simalar. Aralarında Piato - kov, Kral Rodek. Murnlov rihi kimseler var. Karşılarında gen Viçinski müğüslumumi vaziye , tindedir, Bu yirmi bir mazmun da diğer on üçü gibi itiraf edi yor, ihanetlerini anlatıyorlar. Bu ikinci büyük muhakeme onunda da 21 kişi idem sehpasına gidi. yor. BUKARIN TEREDDÜT EDİYOR Üçüncü büyük dava da mart 1935 de ctreyan ediyor. Bu dava diğerlerinden daha fazla heye - can uyandırıyor, çünkü bu kere mazmun mevkiinde Sovyet diple. masisini on sendenberi İdare et miş olan kimseler var. Meselâ en tiyade nazarı dikkale çar - panlar arasında Sovyetlerin eski Berlin elçisi Kreatinaki, eski Pa- ris elçisi Rakoviaki ve hal. ko. miserieri . konseyi. riyasetinde Leninin yerine geçen Aleksi Ri * kov var, Bütün Rusyanın ismin. den dehşetle bahsettikleri sabık guojen şefi Hanrik İogodo O müznunlar arasında. Maznunlar arasında bir de kısa boylu, kü - çük sivri sakallı, gözlüklü bir a. dam var. Bu gözlükler arkasın da kalan miyop gözlerde garip bir slev parlıyor, Bu da Rus ih- tilâlinin meşhur nazariyatçıla - rından ve komünizmin A. B. C. si İsimli eserin müellifi Bukba, rindir, Viçinski . karusında bir kere daha hepsi suçlarmı itiraf edi - yorlar, Hayır, hepsi değil, içlerinden bir tanesi İtirafa (oyanaşmıyor. Bu Bukharindir. Ayağa kalkı - yor ve kırık sesile konuşmağa başlıyor, inkâr ediyor, Sovyet ga yesins ihanet ettiğini kabul et - miyor, reddediyor. Hâkimler Bukkarini dinliyorlar, O tam bir entellektilel gibi konuşuyor ve di yor ki: — Biz, maruz kaldığımız de. jenetesân neticesinde pretoriyen faşizmaya doğru sürüklendik. Diğer müznunlar nefeslerigi tutarak Bukharini dinliyorlar, Mahkeme salonuna raptolunan bir hat vasıtasile de Stalin da * vayı takip ediyor. Acaba bütün ithamlar bu ihtiyarın yeknasak bir #es ve soğukkanlılıkla söyle- diği bu sözlerin altnda ezilip ka” lacak mı? Hayır, çünkü, o zamana kada AK Sovyet harldiye komiser muavini Vlçinski,. susmuş ve dinlemiş olan Viçins. ki kalkıyor ve çö Evvelâ uzun boyu ve kuvvetli sesi ile salona hâkim oluyor, Buk harinin sözünü kesiyor, kuvvetli nazarlarını ihtiyar nazariyecinin miyop gözlerine dikiyor ve kuv" vetli sözlerile Bukharinın delil - lerini sıfira indiriyor, - Sualler soruyor, kati cevaplar istiyor. Hâdiselerle parlak sözleri gön * dürüyor. Bukbarin nihayet al - nından iri ve soğuk terler dam * kıyarak — Evet, diyor. sızım. Böylece Viçineki hem davayı kazanıyor, her de mevkiini sağ- lamlaştırıyor. rine oturuyor. Evet ben hak- ÇARLIK DEVRİND VİÇİNSKİ Geçen Umumi Hârpten evvel Viçinski, Petersburg barosuna kayıtlı bir avukattı. Hukuk tah. silini fevkalâde itina ile yapmış olduğundan kuvvetli bulunüyor du. Gerek medeni kanun gerek- se hukuk ve ceza kanunları hak kmüz bilgisi mükemmeldi. Prenses Uktomiskinin bir aşk buhranı neticseinde işlemiş ol - duğu cinayette, Prensesin müda, fİsasını üzerine me ve buda” vada Va t riyet ile şi bet bulmuştu. Hi arasmda yetişmişti ama, yavaş yavaş büyük sosyetede mevki kr zanmağa başlıyordu. uğraşmaktan daima çekindi. B - sasen Çarlık Rusya, zamanınd bir münevverin siyasete heves göstermesi orijinalite olarak Xa. bul ediliyordu, Asıl Viçinskinin baktığı Polonya şivesinden kur tulmaktı, - Çün müşkülpeset i Rus lim Polonyalı şive İş ge. d 1917 senesine kadar siyasetle gi SAN O lr m AL bayladığı sıralarda Vi - de Peçekhonovun sosya - list grupuna dahil oldu. Bu par. ti diğerleri yanmda pek sönük kalıyordu. Nitekim Viçinski de 1919 da bu gruptan ayrılarak komilnist partisine girdi. Gaye - si partinin hatipleri arasında yer almaktı. Fakat heyeti hâkime karşısmda bile muvaffak olam yan Polonyalı şivesi hulk tâ dan hiç sevilmedi. Hattâ gradda Siniselli sirkinde büyük bir toplantıda mü; ziyete düştü, yapılan ücra, Bundan sonra Viçineki bekle * di. Kendini hukuk ilmine hasret. U, Sovyet ibtilâlinin büyük hu * kukçulara da muhtaç olduğum düşünüyordu. Ikinci, hattâ üçün cü plânda kalarak çalıştı. Dur madan gece gündüz çalıştı. Bir yandan çalısıyor, diğer taraftan da Lenin, Troçki, Stalin gibi kuvvetli şahıslara yaklaşıyordu. Ve nihayet birdenbire bu sönük vaziyetinden çıktı ve Moskova adalet divanının müthiş müddei” umumisi oldu. Demin yukarıda bahsettiğimiz büyük davalar Viçinakinin par- Iamasına ve Sovyet şeğlerinin n& zarı dikkatini çe'betmesine kâfi geldi. Bügün de Andre Love Viçinaitinin o hayatında. üç nci bir safha başlamış bulunuyor. Bu yeni vazifesinde Viginski” nin rolü ne olacaktır? Bu husus. ta şimdilik kimse bir şey söylü * yemez,. Ancak muhakkak olan bir şey varsa o da Vicins Sitaline fevkalâde bağlı olduğu - Gur, Sovyet Susyada her şey ya de hal olur veya pek geç tahakkuk eder, Sovyet diplomasisinin idare . sinde Stalinin itimatla teşriki me *ai ettiği Vicinskinin tali yıldız satimin date ço paris da biç akla uzak gelmiyen bir iati maldir,