17 Eylül 1939 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 4

fi İ pm ERİŞİR yy EYY YP | PE ami akal ve bugünün haber ve hâdiseleri) b anama SON DAKIKA Varşovaya verilen ültimatumun . 5 .. müddeti bugün Londra, 17 -— Varşov tarafından verilen 12 makla beraber, Varşova yapılmamıştır. Berlinde, propaganda nezaret rasında Alman tay doğru bomba yağıyordu. Bu talebe, trenin Varşova ile edilmiş olduğunu söylemektedir, Talebe, hastabakıcılarm, yaralıların yardımına koştukları sırada | ? n onları da mitrâlyöz ateşine tutmuş oldukirm Alman tayyarel ilâve etmektedir. re, şehrin bombardımanı öğleden s9nr2 saat 3 te zepüN sine anlatmıştır. Bu talebenin bin çışmağa başlamışlardır. saat 3de bitiyor n teslimi için Alman başkumandanlığı atlik mühlet, bu sabah saat 3 de sona ermiş ol- n bombardımanı için henüz hiçbir hareket i mem rından birisinin bey anatına t lmiştir. Şehri a iki yol açık bırakılmıştır. iş olduğu tren, Var areleri tarafından bombardıman edilmiştir. Tren- de 1500 kadın ve çocuk bulunuyordu. Bombardıman üzerine tren, durmuş, yolcular civardaki ormana Bu esmada üzerlerine yağmur gibi Poznan arasında da bombardıman Almanlar ağız mı değiştiriyorlar? (Baş tarafı 1 incide) etlerin fikri sorulsa buna verecek” leri cevap şu olacaktır: o Avrupa milletlerinin yeniden genç nesille" rini harp meydanlarında feda et- meleri lüzumsuzdur. Çünkü, ne İngiliz, ne Fransız imparatorluk- ları, ne de muazzam müstemleke- leri hiçbir tehlike ve tehdide ma ruz değildir.,, Dikkat buyruluyor mu? (Bugün harbe iştirak eden milletlerin fik- Ti sorulsa...) derken doktor, İm gilizlerle Fransızlardan başka bir milleti hiç hesaba katmıyor ve me selâ bugün dökülen Lehli kanını bir harp eseri saymıyor! Bü mektubu Alman mahafilinin fikri addedersek Almanlarm ağız değiştirdiklerine hükmolunur: Hissedilir ki; Almanlar bir rücu veya setr ameliyesi ile İngiliz ve Fransız efkârr umumiyesini (biz sizden bir şey istemiyoruz diye kazanmak arzu ve ihtiyacın. dadırlar. Demek Almanlar dünyaca ma lâm olan müstemleke davzlarını ya tecil etmek İstiyorlar,yahut bu davayı şimdilik İngilizlerle Fran- sızlardan başkasına hasreder gi rünmekte fayda buluyorlar; v. hut müstemlekeleri kendileri içi lüzumlu görüyorlar da İnçiliz ve Fransız bünyelerine dokunmaz farzediyorlar. Bu mevzu üzerinde sözün ehem- miyeti yoktur. Asıl mühim olan selerin ifadesidir. Almanya rın Lehistandaki bir buçuk mil yon Almanın vaziyetini tayin için plebisit teklif eder gibi göründüğü halde buna meydan ve imkân br- rakmıyarak harp ilân etmesine, diğe taraltan . Çekoslovakyadaki en aşağı sekiz, dokuz milyon Çek ve Slovakın istiklâlini her türlü teminatlarına rağmen tanımama" sına, daha sonra hayat Sahası adı ile şarka doğru bir istilâ si seti tutmasına Alman mahaf gilizlerle Fransızlara ne zarar? di- yarlar, Bugün Almanya silâh ile Avrupada mümkün olan her tarafı kendi emri altına almak İs- ter gibi görünüyor. Bugün isteni- | Lehistandır. Yarm baska gelecek g'bidir İngiltereye ve len memleketlere O halde Alma a BUGUN MELEK Fransaya “ben sizden bir şey İste- miyorum.,, demekle “ben sizi de- Zil, Lehistanı ezmek istiyorum... buna mani olmayınız. demiş 0- (Almanya di olduğu lesi üye ile manyanm arazi veya insan sayi fütuhatı peşinde olduğunda şüphe kalır mı? İşte İngilizler ve Fransızlar Al manyanın bu istilâ siyasetini gö- rerek ve yarm şarktaki istilâsını bitirdikten sonra kendi üzerlerine geleceğini düşünerek © “mademki yarım harp etmek mecburiyetinde kalacağız. O halde bugünden har be girmek menfaatimiz (iktizası- dır.,, diyorlar. Almanyanın ve o | nunla elbirliği etmiş olan İtalya- (ran tehdidi altında kalan memle- ketler de İngiltere ve Fransa ile birleşiyorlar. Farzedelim ki İngiltere ve Fran- sa Almanyanın siyaseti hakkında yanlış düşünmüş olsunlar. Daha birkaç gün evvel İngiliz o domin yonlarından biri olan Kanada baş vekili söylediği nutukta: “Alman yanın kasdı yalnız Lehistan, yal nız Britanya krallığı o değil, ayni zamanda İngiltere o imparatorlu- ğudur. Doğrudan doğruya Kana- da ülkesi de Almanyanm tehdi: ne maruzdür. Onun için harp ilân ediyoruz... demişti. mütemadiyen tekzip ( ediyorlar. Pakat şu birkaç yıl içinde verdik- leri sözlerin mütemadiyen o kendi taraflarından bozulması efkârı u- mumiyede sözlerin kıymetini sars- mıştır. Fikrimizce lâzım olan şey her seyden evvel milletler arasında | bir emniyet ve itimat rejimi ya" | ratmaktır. Bir milletin bir mevkie liyakati- ni kendi istek ve ifadesine bırak- mak ve bu istek ve ifadeyi de zor bazusuna bağlamak, hedef tayin olunsun olunmasın, bütün başka zailletlerin aleyhinedir. Hasan KUMÇAYI Kacak köylü cıgarası Mudanyadan limanımıza. gelen İ Sus vapurunda Hamdi isminde bir yolcunun bavullarmda gümrük muhafaza memurları tarafından 26 kilo Kaçak köylü cigarası tu , tulmuştur. Bugün saat 11 ve 1 de İ Pariste bir abloka nezareti ihdası, Denizlerde harp Bir Alman tahtelbahiri batırıldı Bir Fransız mayn gemi- si Fas açıklarında battı Paris, 17 — Havas — ajansının bildirdiğine göre Polonya Alman kuyeyi külliyesini . işgal ederken Fransa ve İngiltere, denizler hir yetinin kendilerine (o verdiği muazzam avantajdan azami istifa- de etmeğe çalışmaktadır. İki filo- nun denizaltı korsanlığına karşı mücadelesi, ticaret gemilerinin tor | pillenmesini durdurmuş veyahut mühim surette azaltmış (gibidir. ekonomik harbin bütün manasile organize edilmekte olduğunu isbat eylemektedir. Gamalı haçlı bayrak Baltık denizi hariç hiçbir denizde artık gözükmemektedir. Almanya, 1918 de, şimali Fransadan Ukran- yaya kadar bütün Avrupaya hâ- kimdi. Böyle olduğu hi Alman" lâl etmişti. Motörlü kıtaların Po lonya yolları üzerinde ilerlemesi, ayni sebeblerin ayni neticeleri ver İ mesinin önüne geçemiyecektir... Bir İngiliz muhribi dün bir Al. man tahtelbahirini batırmıştır. Tahtelbahirin mürettebatı İda &- dindaki Norveç ticaret gemisi £n- rafından kurtarılmıştır. Fransızların Piuton adındaki mayin gemisi Fransız Fası sahil lerinde kâin Casablanka açıkla - rında bir torpile çarparak bat mıştır. Mürettebat boğulmuştur. İngiliz istihbarat nezaretinin bil dirdiğine göre, İngiliz - Ameri- kan Cheyenne sarnıç gemisi bir denizaltı tarafından batırılmıştır. Geminin mürettebatı, İdabakko Norveç gemisi tarafından kurta- rılmıştır, Beş Polonya deniz subaymi bâmli bir motörbot dün Titvan - ya sularma gelmiştir. Motörbot ve mürettebatı tevkif olunmuş. ur, ” , Bulgaristan . - bitaraflığını da , ilân etti Londra, 17 — Sofyadan alı. nan malümala nazaran Bulgar nazirlar meclisi, dün akşamki toplantısında, aşağıdaki bitaraf - lık deklârasyonunu yapmağı ka- rar vermiştir. “Hudus bulan enternasyonal vaziyet ve hâdiselerin inkişafı karşısmda, Bulgaristan, sulh siya» setini takib ederek, bitaraf ka - lacaktır... Efganistan da bitaraf Efganistan, bugünkü Avrupa anlaşmazlığı karşınmda bitarafir , ğını ilân etmiş ve bu karar Kâ- bildeki diplomatik heyetlere res- men bildirilmiştir, Haiti cumhuriyeti de bitaraflı « Şını ilân etmiştir. ——-—— Almanyada vaziyet Berlin, 17 — Otelciler o birliği bütün Almanyada saat 15 ile 18 arasında ve akşam lokantaların kapanmasından bir saat evvel st cak yemek satışmı yasak etmiştir. Beynelmilel Kitabı Mukaddes cemiyeti azasından Ogüst Dikman isimli Aiman vicdani o sebebierle harbe iştirak (o edemiyeceğini be- yan ettiğinden Berlinde kurşuna | dizilmiştir. Alman gizli polisi Çekoslovak” yada müttefiklere yardım maksa- dile kurulmuş gizli bir (teşkilât meydana çıkarmıştır. | histana şimali şarkide ktm iki dhihhiklinsikikkkekkki kin kkk Sovyetlerde harekete geçi! (Baş tarafı 1 inelde) hükümeti, Lehistanın Moskova elçisi Jibavskiye, © hükümetine bildirilmek üzere, dün gece nota vermiştir. Bu notada, Sovyst hükümetinin, Lehistanda bulu. nan Garbi Beyaz Rusya “Biel Rusya,, ahalisi halkını ve Ukran | yalıları tehlikede gördüğünü, bu ! katşı tedbir alacağın: bildir. bir mi İ Bu notaya Lehistandan cevap gelmediği için. Sovyet ordusu, bu sabah saat altıda Lehistan hu. dudunu geçmiştir. Kızılordu Le. Polotsk, Kanyeveç, Podavski şehirlerin. | den girmiştir. Sovyet Rusya, vetdiği nota et. rafında Moskovadaki bütün ec nebi devlet mlimessillerine izahat vermiştir. Sovyet membalarından verilen malümata göre “Lehis. tanâ verilen bu nota, Sovyet Rus yanın bitaraflığına hiç bir tesir yapmamaktadır.,, Sovyet notası Moskova, -A) — Alman ajansı bildiri Cumartesi - Pazar gecesi Sovyet | hükümeti Polonya büyük elçisine bir nota tevdi ettirerek Rusyanın menfsatlerini korumak © ve şarki Polonyada yaşıyan Ukraynalı © | kalliyetleri muhafaza etmek için | kızılorduya pazar sabahı Mosko" | va saati ile saat 6 da Polonya *| Sovyet Rusya hududunu tecavüz etmek emrini verdiğini tebliğ et- iştir. Sovyet ordusunun ileri harekâtı şimalde Polozk ile cenupta Kame nez - Podoleg arasındaki Obütün hudut imtidadınca ayni zamanda | vaki olacaktır. Sovyet hükümetinin bu tedbiri | bugünkü harpteki Sovyet? bitaraflığına hiçbir suretle | halel * iras edemez. Sovyet hükümetinin | noktai nazarına göre evveloe akte- | dilmiş olan muahedelet bugün or” | tada yoktur, çünkü artık Polonya hükümeti mevcut değildir. Henüz metni malüm olmıyan Sovyet notası Moskovada bulunan bütün ecnebi sefaretlere tevdi e dilecek ve bunü müteakip gazete lerle ve radyo ile neşrolunacaktır. Sovyet hükümeti şarki Polonya” da Polonya devletinin inhilâl ve Polonya hükümetinin firarı neti. cesi olarak “İyevm hiçbir suretle garanti altında bulunmıyan inti- zam ve asayişini temin maksadile hareket etmektedir. Sovyet hükümeti bu (suretle şarki Polonyadaki OUkranyalı ve beyaz Rusyalı ekalliyetlerin tabii surette ayesini temin etmek” tedir, y Romaya giden Alman Amiralı Roma, 17 (A, A.) — Alman a- mirali Focrster, hususi bir vazii ile Romaya gelmiştir. Amiralin uzak şark işlerinde mütehassıs | olduğu ve kendisinin Romaya mu | asalatmın amiral (o Tevanehinin riyasetindeki Japon askeri heye. tinin Romada bulunması ile »lâ - kai! bulunduğu beyan edilmekte- dir, Japon amirali e Japon heye- ti. Alman erkâmbarbiyesi tara - fından Alman , Leh cephesini ziyarete davet edilmistir. Dizer bir Japon heyeti Napoli, 17 (A, A.) — Amiral Ozuminin riyaseti altında bulu - nan Jâpon bahriye heyeti, Ja- ponyaya gitmek üzere dün &i şam Hakone vapuru ile Napoli - den hareket etmiştir, Muhtelif tefsirler Londra, 17 — Sovyet - Japon Aşka Ved tenzilâtk halk matineleri Baş rollerde JOAN CRAVFORD MARGARET SULLİVAN « MELVYN DOUGLAS anlaşması bütün dünyada büyük bir alâka uyandırmıştır. Alman istihbarat bürosu, Ja- pon - Sovyet itilâfının akdinden dolayı gnzetelerin izhar etmekte oldukları memnuniyeti tebariiz ot tirmektedir. Deutsehe Aligemei- ne Zeitung, bu itilâfa ne kadar | fazla ehemmiyet verilirse verilsin mübalâğı edilmemiş olacağı mü - taleasmdadır, Hamburger Fermder Blatt, bu itilâfın akdi hususunun Avrupa ihtilâfmin başlangicindanberi vu- kun gelen hâdiselerin en mühim- mi olduğunu ve akdi tarihinin bu vesikanın kiymetini arttırmakta bulunduğunu yazmaktadır, Ayni gazete Alman hariciye nazirımın bu siyasi hâdisede mühim bir yol oynadığın: tebarüz ettiriyor. Berliner Börsen Zeitung diyor kiz “Bu anlaşmadan memnun ol - mamız pok tabildir. Bilhassa bu bakımdan ki, bu anlaşma İle ber iki taraf. diplomatik anlaşmazlık. larının ve Mogol - Mançu hudu- dundaki kanlı çarpısmaların, vaj- | miz her unlaşmazlıktan memnu - niyet duyan tek bir memlekete yani İngiltereye yaradığını kabul ctrmiş bulunuyor.,, Romaya göre Roma radyosu da, dün gece kaydı ihtiyatla Karşılanması İcap eden şu haberleri vermişti “Siyasi vaziyet mühim değişiklik İ ler geçirmektedir. Bunların en mü himmi Sovyet birliği ile Türkiye- nin siyasetinde tebarüz — ediyor, Sovyet Rusya, Almanya - Polon ya harbine karşı alâkasız kalamı" yacağını, yaptığı askeri tahışidat i* le göstermiştir. Diğer taraftan Sov | yet Rusya ile Japonyanın, Mar- çuri - Mongolistan hudut hâdise "letiin Yekerrürüre mani olân bir anlaşma yapmaları, ve kafi bir hu- i dut hatti çizmiye karar vermeleri, herhalde Sovyet Rusyanın bütün siyaseti üzerinde derin bir tesir İ yapacaktır. Türkiyeye gelince, Moskova arasında o Türk * Rus menfaatlerini (temin eden ve Ka- radenize herhangi yabancı bir dev letin karışmasına mani olacak o- tan bir musbede müzakere — olun” maktadır. Malöm olduğu © Üzere Türk - Ingiliz anlaşması, Mosko- vanım takip edeceği siyasete bağ: lıydı. Türk siyaseti, Sovyet siya- setine muvazi bir surette harekete devam etmektedir... talyan gazetelerinden Tribuna diyor kiz Pek muhtemel olarak bu anlaş ma, bilâhare, bütün anlaşmazlıkla rı ortadan kaldırarak © ve umumi işbirliği hututunu tesbit © ederek umumi bir pakt mahiyetini alabi- “ektir. Tokyo * Moskova müna- sebetlerinde tam bir değişiklik vu: kua gelmiş gibidir. Fransızlara göre Havas ajansının U bildirdiğine göre, “Fransız matbuatı, Sovyet- ler birliğinin Battı hareketinin (büyük meçaul) © teşkil ettiğini | leharüz ettirmekte ve bü battı hareket gazetelerin mühim suret- te endişesini mucib olmaktadır. Sovyetlerin niyetleri, (henüz karanlıktır. Daba doğrudan doğ- ruya bir müdahaleden körkma- makla beraber, İzvestiyanm' bö- yanalını tartalım. Bu gazete di - yot ki: “Sovyetler birliği muhtemel o- larak çarpışmaya girecektir, fa - kat tevakkuzla harekâtın netice- sini takip eylemektedir.., Havas ajansı şöyle devam edi- yor: “Sovyetlerin silâhk bir müda- halesi takdirinde, muahede muci- bince, Romanya müdahale ede - cek ve © zaman bütün Balkanlar ve ezeümle, şark (o Üzerine böyle | bir sikleti kabul etmiyecek olan Türkler mücadeleye sürüklünecek tir, Rusların Almanyanm. yanıbaşın Ankara ile du müdahalesi üzerine Bütün an- temin olunduğunu “ Başvekil izmirli Almanyada tikomintem devletler, Mİ manyanm müttefikleri mazlığa sürüklenecekti elimle İtalyanın intizar roketi çabükçs irkişaf 4 Amerikaya göre ' Vaşlngtondan gelen 1 göre Amörikâ hariciye / mahfelleri Rus » Japon # | simi şöyle tefsir etmekti “Bu mütareke, Busta lonya meselesine İyice #8 Japonyaya da halen , tuttuğu orduyu Çine i imkânlarmı verecektir.» N Buyünkü Rus * Japor “e sının mümkün kıldığı “e Rus tam işbirliği tehdidi. i .kan diplomatik o mahfili derin seler > bun'ın kongrnin Barat nu üzerinde yapacağı de mühim bir unsur ceği sanılmaktadır, Fil zı si yonal sosyalist *X i i müşahitlerin fi | ehlisalibi karşısında #') kârı umum'venin * aks N erikan infiratçılarının “ği kanununun tadiline kari i recekleri mütalealari #8 mahiyette bulunmakta Romanyâ' tedbir ali Londra, 17 — ingilis “ği Bükreş muhabiri çak i membadan alındığı, #5! manyada seütehansıslif”” ' altına çağrıldığını bildi” dir. Bütün nezaretler vE ” ii ler, kendilerine elzem "0. listesini tasizim etmek muşlardır. V Romanyarın Long yüksek memurlarında gilterede bulunan 300 “di men ihtiyat efradı” davetine derhal icabet bunlardan Londrada * yenlerin şimdiden RO reket etmiş balda miştir. Diğer taraftan. Roman?” nün neşretmiştir. İ lar, çök şiddetli ret © dırrlacaktır. Românya hükümet dan mülteci akını iht da tedbirler almıştır... iğİ Memlekete gelmesi Jan çocuklar ve yarak” olunacaktır. Hagi kıtaat veya her hangi teşekkül silâhlarından © ği lecek ve muhasematil ğ dar kampa konulacak mevkiler işgal etei$ i kendilerine gösteril de oturacaklar ve hef © faaliyetten içtinap “Y dir. |, Hususi eşhasın vE” gö liçyahların Romanys” menolunacaktır. catçılarla Ankara, 17 — Saydam dün Izmir enrlarmı kabul ede dinlemiştir. ij. Ayrupa Semplon mamile normal bif eli Bugürkü ezepresteki, culari Almanyadan i günde gelmişlerdir. talebemiz * Avrupadaki Türk © fettişi Adil Berlinden gelmiştir epi, Adil, artık Alma miz kalmadığını. 9 metçe verilen yüz eli b harcırahla memleke'€