17 Eylül 1939 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

( Son dakika ) Nevyork, 17 (Sabaha karşı) Hava, kara ve deniz Erkânıharbiye Reislerile Harbiye ve Bahriye Nazırları Cumhur Reisi Ruzvelt'in riyasetinde mühim bir toplantı yap" mışlardır. Içtimada, donanmanın takviyesi kararlaştırılmıştır. yil umhuri ; 5514 Telgraf ve mektub adresl: Cumhurlyet. Istanbul Posta kutusu: İstanbul No. 246 Telefon: Başmuharrlr ve evl: 22366 Tahrir heyeti: 24298. İdare ve matbaa kısmı 24299 24290 17 CylÛI 1939 (Sabaha karşı) Bir i İsviçre toprakları üzerindeuçuşlar yaptığından, Bern deki Alman elçisi îsviçre hududu" nun bu şekilde ihlâlinden dolayı Alman hükumetinin teessürlerini Hariciye Nezaretine bildirmiştir. 5* on dakika Berlin gazeteleri bu mühim siyasî hâdisede Alman Hariciyesinin büyük rol oynadığını yazıyorlar Anlaşma, Amerikada Cephelerdeki harekât Sovyet Japon Paktının Akisleri Garbda Fransız gazetelerine göre atıldı, ölenler ve yaralananSovyetler, Almanların Karadenize lar sayılamıyacak kadar çok inmelerine müsaade etmiyecekler Yeni anlaşmalar Yeni sürprizler usya ile Japonya arasında Moğolıstan hududları için bir mütareke akdedılmiştir. Bu havaliye aid hudud ihtilâflarının halJile beraber ıki büyük memleket arasında bir de ademi tecavüz misakı akdolunmak istenildıği anlaşılıyor. Alman Rus ademi tecavüz paktından sonra belki bunu da sürprizler cümlesinden sayanlar bulunacaktır. Alman Rus ademi tecavüz paktının imza ve ilânı Japonyada bılhassa Almanya aleyhine pek fena bir tesir husule getirdıkten sonra Sovyetler Cumhuriyetinin Japonlarla da anlaşmak istediği haberi hemen bunu takib etmişti. 'Japonya Almanyanın antikomintern paktını kendisine hiç haber vermeksizin iptal etmiş olmasının henüz tesirinden kurtulmuş değildir. Bu hâdise neticesinde Japonyada bir hükumet tebeddülü vukua geldi ve yeni hükumet Japonyanın Avrupa işlerine karşı müstakil bir siyaset takib edeceğini ilân etmişti. Malum olduğu üzere antikomintern paktı, ona iştirak eden devletler arasında bir nevi muahede, hatta bir nevi ittifak muahedesi hükmünde idi. Şimdi paktın devletleri birleşiren bu mahiyeti yıkılmış bulunuyor. Bu vesile ile zıkrolunmağa değer ki Alman Rus ademi tecavüz paktının ilânından sonra Italyanın Tokyo sefiri Japon Hariciyesine müracaatle vukua gelen hâdise karşısında Italyanın Japonya ile dostane münasebetlerini idame etmek ve hatta daha ziyade kuvvetlendirmek istediğini bildirmişti. Çin harbile meşgul olan Japonya kendi işıni kolaylaştıracak bir Avrupa harbini istemez değildi amma bu harbin Almanya ile Sovyetler arasında böyle bir pakt akdile çıkmasını düşünemezdi. Japonyanın hayret ve hiddeti bundan ileri gelmiş ve bu vaziyet derhal Japon Ingiliz münasebetlerinde iyiliğe doğru bir değişmeyi mucıb olmuştu. Bu defa Japonyanın Ruslarla bir anlaşma temin etmesi de hep bu tesir altında vukua gelmektedir. Sovyetler Cumhuriyetinin bu sırada hem Uzakşark, hem Avrupa cephesi bakımlanndan karışık bir vaziyet içinde kalmaktan sakmdığı ve bilhassa bu tesir altında olarak Almanya ile ademi tecavüz paktını akdettiği gibi Japonya ile anlaşmak yolunu ihtiyar eylediği görülüyor. Alman Rus ademi tecavüz paktının meydan verdiği bu neticeler son şekillerine göre bilhassa Avrupa siyaseti noktasından manidar bir ehemmiyet arzetmektedir. Filhakika Alman Rus ademi tecavüz paktı imzalandığı zaman Çarlık zamanlarında cari an'anevî Rus siyasetini hatırlıyanlar: lArkası Sa. 5 sütun 6 dai Sovyetlerin askeri tedbirleri Vekiller Heyetinin içtimaı Hariciye Vekilimiz Moskovaya gidiyor Şükrü Saracoğlu, Sovyet ricalile iki memleketi alâkadar eden meseleleri görüşecek Ankara 16 (a.a.) îcra Vekilleri heyeti bugün saat 11 de Başvekâlette bir toplantı yapmıştır. * * * Ankara 16 (a.a.) Hariciye Vekili Şükrü Saracoğlu Ankaraya yapılan ziyaretleri iade için vukubulan davet üzerine Moskovaya hareket edecek ve bu vesile ile iki devleti alâkadar eden meseleler konuşulacaktır. endişe ile karşılandı Varşova, bom Moselle'in sar bardıman edildi, halk kah kındaki Fransız kıt'aları bir ramanca müdafaaya devam çok noktalarda ilerliyorlar, ediyor, Vilno'ya 200 bomba Zigfrid önündeki Alman kuvvetleri tazyik ediliyor, her iki taraf topçusu faaliyette Varşova kumandanına son ihtar Askerî^vaziyet ŞARKTA Alman ofdasu, şımalden ve şarktan Leh ordusunu tazyıkte devam edıyor. Leh harb teblığlerı her zaman olduğu gıbl, buyuk bırşey ıfade etmıyor. Yalnız şıddetll muharebeler yaptıklarmı soylemekle ıktifa ediyorlar. Bu vuzuhsuzluk, kendileri içın hayra alâmet değildir. Alman tebliğleri ise Kutno civarında ihata edılmış olan Leh kuvvetlerinin cenubu şarkî ıstıkametınde kendılerini saran çemberı yarmağa bir defa daha teşebbus ettıklerıni, fakat muvaffak olamadıklarını bıldirıyor. Almanlar, Varşovayı sarktan ve cenubu şarkıden sarmağa çalışıyorlar. Böylece Leh devlet merkezi, her taraftan ihata edilmış, mahsur bir kale haline duşmek üzere bulunuyor. Bu mmtakada Almanlara gore çember içine almmış olan Leh kıt'aları, kendılerini çeviren Almanları yaramamıslardır Alman tebliğinin haber verdiği bu iki ihata hareketi doğnı ise ve Lehlerin çemberi yaramadıkları da muhakkaksa, bugun yarın Alman teblığlerınde muhim miktarda yeni esır ve ganaim alındığından bahsedılmesi lâzım gelir. Aksı takdirde Lehlerın çemberleri yardıkları anlasılır. Almanlann Brest Litovsk'i tutan kıt'alannm daha cenuba sarkarak Wlodawa'ya çelmiş olmaları Leh ordusunun Vistül sarkmda, bir meydan muharebesi vermesini imkânsız bir hale getirmektedir Eğer, buraya eelen kuvvetler, mühim ise Almanlann Leh ordusunu Bug ile Vistül arasında ihata edecek genis bir ihata yaotıkları tezahür eder. «Şehir ve müdafiler, 12 saat zarfında Alman Başkumandanlığına teslîm olmalıdır. Aksi takdîrde sivil halk, şehri terketmelidir, bu müddetin sonunda Leh devlet merkezi, harb sahası addolunacaktır» DÜN BATIRILAN fİCARET GEMiLERi Bir Alman heyeti Bükreşe gitti Bulgaristan da resmen bitaraflık ilân etti Moskova, 16 (a.a.) T a s s ajansı yazıyor: Togo ve Molotof arasında son günler zarfındd cereyan eden müzakereler, ıki taraf yani Japon Mançu ve Sovyet Mogol taraflan arasında aşağıdaki ıtılâfa müncer olmuştur: 1. Japon Mançu ve Sovyet Mogol kıt'aları sabaha Lırşı saat 2 de Moskova saati muhasamata nıhayet vereceklerdir. 2. Japon Mançu ve Sovyet Mogol kıt'aları 15 eyluide saat 13 te işgal etmekte olduklan hatlarda kalacaklardır. 3. îki taıaf kıf'alarının mümessilleri mahallinde derhal işbu itilâfın birinci ve ikinci maddelerini tatbik edeceklerdir. İki taraf arasında esirler mübadele edilecektir. İki taraf kıt'alarının mahallî mümessilleri bu hususta derhal mutabık kalarak tatbikaU geçeceklerdir. Bundan başka Togo ve Molotof, Sovyet Mogol tarafından iki ve Japon Mançu tarafından iki mümessilin iştirakile derhal bir komisyon teski! edilmesine karar vermişlerdir. Bu komisvon, son ihtilâfın çerçevesi içinde Mogolistan Halk Cumhuriyetinin ve Mançukonun hududlanm tespit edecektir. Komisyon teşekkül eder etmez ise başlayacaktır. 1* Rusya Tokyo'ya elçi gönderiyor Moskova, 16 (a.a.) Tass. Yüksek Sovyet Meclisı Smetanin'i Sovyetler Birliğinin Tokyo el'iliğıne tayin etmiştir. Fransız gazeteleri vaziyeti nasıl görüyorlar? Paris, 16 (a a.) Havas ajansı bildiriyor: Fransi7 matbuatı, Sovyetler Birliğinin hattı hareketınin «büyük meçhul» teşkil ettiğini tebariiz ettirmekte ve bu hattı hareket gazetelerin mühim surette endişesini mucib olmaktadır. Sovyetlerin niyetleri, henüz karanhktır. Daha doğrudan doğruya bir müdahaleden korkmamakla beraber, İzvestıa'nın beyanatmı tartalım. Bu gazete diyor ki: «Sovyetlerin silâhlı bir müdahalesi taklArkast Sa. 5 sütun 3 te\ ./UMANLARIN TAARU fSTIMMni "İŞGALFDÎJEN LEH Polonya'da son harb vaziyetini gösterir harta .*>* *h* Staj için çağırılanlar Hükumet, idare âmirlerine mühim emirler verdi Şark cephesinde Almanyanın Varşovaya son ihtarı Berlin 16 (Hususî) Alman tayyareleri, bu akşam Varşovaya Alman orduları başkumandanının ımzasmı taşıyan aşağıdaki ültimatomu atmışlardır: 1 Varşova şehri 12 saat zarfında teslim olmalıdır, r.A Garb cephesındeki muharebeler biraz daha şıddetlenmekle beraber, bu hareketlerde büyük bir yarma taarruzu mahiyeti yoktur Fransızlar, küçuk kıt'alarla hududa yakın Sarbrück sehrine yaklaşmağa, Almanlar da buna mani olmağa çalışıyorlar. YUNHS NAD1 Polonya'da ilerliyen Alman kıtaatından biri 2 Varşovadaki Polonya kıtatı, 12 Ankara 16 (Telefonla) Hüku saat zarfında Alman başkumandanlığına met, mahallî idare âmirlerine verdiği emırle, bir buçuk aylık staj görmek üzere teslim olmalıdırlar, \Arkasi Sa 6 sütun 1 del sılâh altına davet edilen vatandaşların ailelerinin vaziyetlerile yakından alâkadar olmalarını bildirmiştir. Memleketimizde istihsal vaziyetinin en ufak bir sarsıntıya uğramaması, staj için çağırılan çiftçılerin tarlalarının sürülmesı ve ekilmesi temın olunacaktır. Zıraat Vekâleti tarafından bu hususta hazırla nan bir kanun lâyihası yakında Meclise takdim edilecektir. Hususî müesseselerde çalışanların, staj müddetlerinin hitamında eski vazifelerine tekrar girebilmesi için idarî tedbirler alınması etrafında da Büyük Millet Meclisi mehafılinde umumî bir arzu vardır. Dün torpile çarparak batan Fransızların Pluton mayin gemisi