12 Ağustos 1939 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 6

HABER — Akşam Postan Leonar do Davinçi y —- - O yalnız sanatta değil, i fende de bir dehadır - Leonar do Davinçinin Milânda teşhir edilen bazı eserleri Buhar B ! Leonar Do Davinçi nefsin - de fen ve saha, 'tın en büyük dehasını topîa_. mıştı. Rönesans dev- rinde — İtalyada yetişen bu büyük adamm tablo . ları beş asırdan- — Leonar Do Davinçi beri " göhretleri, ' © ni muhafaza etmektedir. Bu gün İ: ! talya hükümeti (Milan) da Leonar - Do Davinçinin fenni eserlerini de — teşhir etmek suretile bütün dünya- ; B da bir merak uyandırmıştır. aL *Dünyanm her tarafmdan Milana dkıin eden seyyahlar bu efsanevi (O müzeye giderek, 15 inci asırda o WE koca dâhinin o geniş muhayyilesin. p de doğan esaslı ihtiraları görünce | | Hayretten hayrete düşmektedirler, | BSön günlerde bircok kimseler Leo- —© nar do Davinçinin öteye beriye da. Oğilan ve okunamıyan notlarmı ve | krokilerini tetkik etmeğe başlamış. lar ve onun fenni dehasımın geniş. (D Jlik ve derinliğini anlamışlardır. | : - Bu notlardan ve bu krokilerden | mütehassıs İtalyan mühendisleri D 250.000 dolar masrafla 200 model — vücuda getirmişlerdir. *'İ,Av' Leonard'ın Milanda teşhir edilen (| Zfenni eserlerindan bazılarmın re « İ simlerini okuyucularımıza veriyo b ruz. - Bunlar: buhar mukineleri, kayış- O h çarhlar, paraşüt, dişli çarhlar, * matbaa, itfaiye merdiveni, teleskop ohadde makinesi, vinç, tekerlek üs . Hüvanesi, seri ateşli top, tahtelba. O hir, tüfenk, havan topu, tank ve * | daha birçok şeylerden ibarettir. Bunlardan başka Leonard kuşla- O rın uçuşu, suyun akması, rüzgârla, — vin sebebi ve teşrih hakkında hir- Bi _î'çok mütalealar ve notlar birakmış. y tn' Leonardo zamarına göre malte. F o Mmatik, heyet, jeoloji, nebatat, mi- — Mari, fizik, istihkâmat, köprücü « © Çük, ve sair fenlerde de büyük bir "Iîkir sahibiydi, Hattâ askeri müte- © fenninlerin son İspanya harbinde Ç hallettikleri (tanklarm piyadesiz iş | göremiyecekleri) meselesini o, ken - di zamanmda ileri sürmüştür. Dünyanm hangi müzesinde Leo. Onardonum tabloları varsa, bunlar Milen müzestine gönderilmiştir. Pa- T gisteki Luvr müzesl (Monaliza) ve ' _'(Virjin of zi rok!) tablolarmı, İn. ! li ir | — makinesi, paraşüt, İtfalye merdiveni: Dişli çarhlarla İnlp çıkan bu merdiven esas _' itibariyle şimdi kullanılan merdivenlerin aynidir, — seri ateşli top, tahtelbahir, tüfek, havan topu, tank - ; G AM B B n lak n 5 MA D İA KA T m M L li Buhar makinesl: Buhar maldnesl (Seems Vat) tan 250 sene evvel Leonardo taralından ihlira cdiliuiştir, W beiE GAĞ N Ve MrE z ni * R * B ğ ği Gt gi Mi ıı.ı;_.,:ığı('ıı—g('fa . ga HÜ6 v W gi - * resmedilmiştir. Bu model 1000 dolara mal aolmuşlur. Bugün rasatlianelerde kullanılan teles. koplar da esas ilibariyle bunun aynidir. Teleskopu en evvel bilfiil kullanan Galile bir asır sonar dünyaya gelmişti İlk teleskop Leonardo tarafımdan " det Sezar matbaa, İtfaiye merdiveni, teleskop, vinç, ve ilâh... Bu ilk paraşüt yüksek kayalardan aşağı İnmek için yapılmış. tır. Lconardo derdi ki; Bir çadırın kenarları böyle bir çerçeve ile açı- lırsa bir adamı kazasızca yötseklerden 'aşağı indirebilir, giliz kral ailesi de Leonardonun | krokilerini muhtevi kıymettar kol- leksiyonu göndermişlerdir,. Bu kol. leksiyon. kral üçüncü Jorj zamanın- "—dâa Vindsor kasrımda bir çekmecede bulunmuş.ve dört sene evvel-kata. loğ halinde neşredilmiştir. Geçen hafta Oksford üniversitesi matbaası bu büyük adamm bütün eserlerini (Leonar Do Davinçinin edebi eserleri) namiyle iki büyük ctildde toplamış ve neşretmiştir. Leonar do Davinçinin hayatı Leonar Do Davinci hakkındaki tarihi malümat pek fazla değildir. 1452 de, yani Rönesans devrinde dünyaya gelmiştir. Kendisi bir no- terin gayrimesrü evlâdıydı. Yirmi yağma kadar ressam (Verokyo) ile birlikte çalışmış ve bu yaşta Flo. ransa ressamlar cemiyetine üza ol- muştu, Otuz bir yaşma kadar (La. renço dö Mediçi) için çalışmış ve bü sırada ziya ile gölgenin tam süure. ti istimalini, gözün, fiziyolojisini, su yun kuüvvet ve hassalarını bulmuş- tur. Sarı saçlı bir delikanlı olan Leo. nardo şehirde dolaşır, eski riyazi- ye hocalarmdan, doktorlardan ve heyetşinaslardan malümat toplar - dı. Bir aralık Milanda Lüdviğ Sfor- ça'nın yanma gitti. Burada istih . j kâmlariyle, kilisesile yeni bir şeh- rin plânımı yaptı. Fakat kabul edil. — medi, Milân sarayında bir müddet tiyatrolar, hikâyeler ve istikbal hakkımda yazılar yazmakla geçirdi, Bu esnada da (Hazreti İsanın son yemeği) ve gayet kiymaeattar (Vir- jin of zi rok&s) tablolarını yaptı. Sforça tarafımdan askeri başmü. hendisliğine tayin edilmişse de pek ez sonrâa Sforça Fransız orduları taralından tardedilmekle Leonardo 46 yaşında olduğu halde Mantua- ya, Venediğe, sonra da Floransayo kaçtı. Burada — hendeseye, coğrafyaya ve mühendisliğe çok | ehemmiyet vöerdi. Elli yaşmdayken pek az müd Borjiyanın hizmetinde bulundü, Bu sırada garbi İtalya - nmm büyük mikyasta altı haritasmı vaptı. 1517 de &line hafif felç gel- di ve 1519 da öldü. Leonardonun hakiki tarihi bu se. vahatlerinde değil, krokilerindedir. Saray — adamların- dan biri, hakkiında şöyle yazıyor: 12 AĞUSTOS — 1938 Hissettiğimiz sıcaklık Dr. G. A. Bu mevsimde sıcaklığın B derecesini anlamak için, tabil j termometreye bakarsınız.. Pen- cerenin kenarında, gölgede şu kadara çıkmış: Aman, insan bu sıcaklığa nasıl dayanır? pufla" maya, sıkılmıya —başlarsınız.. Halbuki.... . Bizim — hissettiğimiz caklık termometrenin — göster- diği sıcaklıkla bir değildir , İs- terseniz tecrübe ediniz » Eliniz” de termoömetre, 20 derecede bir su içerisine giriniz. Havada sıcaklık derecesi 20 olunca baya” gı sıcak demektir. Halbuki o derecede su size serin, âdeta so” ğuk gelir, bu mevsimde O derecede hava temin etmek yolunu ? bulabilirseniz bir de o derecede hava içinde - tahii çıplak ola” rak - dursanız. ÂAyni tesiri hissedersiniz. Hava 0 derecede ne tesir yapıyorsa, süu 20 derecede ayni tesiri yapar. Demek ki hissettiğiniz hararet bir kere müuhitin tesirine göre değişir. ( Zaten bundan dolayıdır ki bu mevsimde sıcaktan pek sıkılan” j Yazan : SI" lar, denize yahut havuza girerler. Oralardaki süyün sr” caklık derecesi hiç düşük olmadığı halde insan sıcaklığı daha az hisseder. Bulunduğumuz yerin yüksekliğine göre de sıcaklığın tesiri başka başka olur. Yüksek bir yerde, meszlâ 2000 met- re yükseklikteki bir tepede, muhitin sıcaklığı, vadıdekinin ayni derecesinda bulunduğu halde yüzde 30 daha az tesir eder. Bundan dolayı yazın serinlemek isteyenler dağlara, tepelere giderler. Orala havanın sıcaklık derecesi dalna aşağı oldu” ğu için değil, ayni derecede sıcaklık daha az hissedlidiği için... Kışın 'da dağlara çıkanlar aşağıdayken giydiklerinden daha hafif giyinirler. Bunun sebebini kendilerine sorarsanız, üaha çevil: olmak için; derler, Dağdaki soğuk hava daha az hissedildiği için öyle giyinirler, Yüksek yerde soğuğun, sıca- Öj ğın da hissedilmesi daha azalir. Rütubetin, sıcaklık ve soğukluk üzerine tesirini bilirsi" niz , Sıcaklığı 25 derecede fakat içindeki rutubet işba hali* ne gelmiş olan bir hava, 33 derecede, fakat rutubet derecesi ancak yüzde 20 kadar olan bir hava gibi tesir eder, rutubet sıcaklık hissini arttırır. Fakat soğukta aksine, o vakit his azalır. Onun için kışın bulutlu ve yağmurlu günler, ayni derece sıcaklıkta, fakat açık ve bulutsuz günlerden daha az soğuk gelir. " *Hatanın rüzgafli'olması da farklıdır. Meselâ 25 derece. de hema de rutubetle idolmuüuş bir hava, saniyede 3 metre sür'a- tinde rüzgârlı olunca 20 derecede ve rutubetle dolmuş bir hava gibi hissedilir. İçinde bulunduğunuz odanın havası ile duvarları ayni derecede sıcaklıkta bulunmaz. Bu farkın da hissettiğimiz sı- caklık üzerine tesiri vardır. Meselâ havası 40 derece sıcak fakat düvarları 13 derecede bir cd#am içinde hiç hareket et meden oturursanız âdeta üşürsünüz. Bunun sksine havasıi nakıs 3 derecede buz gibi soğuk: fakat duvarları 28 derecede ısınmış bir odada rahatlık hissetdersiniz. Bundan dolayıdır ki, duvarların yanına konulan ve duvarları ısıtan kalörifer. ler daha az sıcaklık çıkardıkları halde, insanı ortadan yanan sobalardan daha iyi ısıtırlar. En yeni teshin üsülünde, gene __ _ ._ £2. - ÇiğE Do ü— TAARTA £Ecirf T A - ğ F SK —| Z 5 A 0 a ÖĞÜ —- Bundan doayı, dolğrudan doğrüuya duvarları, isıtmıya çalı Bi şırlar. Fakat duvarları kızmiş bir oda içinde hareket edilin- liı] ce,, sıcaklık hissi daha az olur. Bunların hepsi de fiziyoloji Ü,, ” sebeplerden.. | Demek oluyor ki insanın yazın sıcaktan, ve kışın 807 f ' ğuktan rahatsız olup olmiyacağını anlamak için,bayağı termo« gl Ö metreye bakmanın pek te mânası yoktur. Havatım ağırlığımı, rutubetin derecesini, rüzgârın hızını gösterecek âletleriniz yoksa kendi duygunuza emniyet edersiniz. ORUATDRRERHLR P VPLASE T M D Z D " ” b *“Leonardoa zaraflet ve güzelliğe a. it bütün meselelerin hakemi idi, i- yi rübab çalar ve güzel sesle tagan ni ederdi. At meraklısı, çok içki i. çer, lâtifeci bir adamdı. Bir gün ressamlardan biri lâtife yollu: (O kadar güzel figürler — yapıyorsun da çocuklarını niçin çirkin yaptın ? ) deyince — Leonardo: gündüzün yaparım da onun cevabını vermiştir, için!) < tee sem notlarımda ve | (Resimlerimi | Uçuşu ilk tehlil eden Leonarla Do Dav'neküir, Nana'ları bi” ) H cakların kuvvetile hareket eden bir tayyare — yapmıştı. Gerçi Hi Bey ı tayyare uçmamışlır. Fakat kuşların uçuşu hakkındaki fenni müş*” Ktli hedesi 1500 sene evvel nc idiyse bugün de aynidir. F- c Notlarımı sol eliyle ve kcndiS'v " mahsus bir yazıyla yazardı. KF PI kelimeleri birleştirir, uzunları ay'| © rırdı. Hususi işlerinden ziyade uf? P'di müun istifadesine hâdim meselel GD? üzerinde çalışırdı. Her şeyin s€ Peh beblerini arar, gördüğü kapali " kikatleri derinleştirirdi, Hasılı V Pihy tün kâinatm kendisinde uyandi” Fan, ği morak ve tecessüs hemasırlaf” İt jdan hiçbir kimsede görülmemişi” - g < —-rorme 7 -