21 Mayıs 1939 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 2

Ç” n ae c Vakıt eI Asımı Us, bugünkü — makalesinde 'Türk İngiliz anlaşmasınm, — Almanya ile yaptığımız ticari muameleler Üze- rinde bir durgunluk yaptp — yapmıya cağını, “yapar ve yapactak,, şayla ve| Bözlerinin ne dereceye hakikate uygun olduğunu araştırıyor ve Almanya ile ticarli münasebetimizin — mazisini hü- lâsa ettikten sonra şu neticeye yor: Beynelmilel dostlukların — inkişafın- da İktisadi münasebetlerin büyük bir tesiri olduğu şüphesizdir. Buna muka- biül rmailletler arasımndaki dostluk miüna- mebetlerinin zaafa uğraması ister İs- temez iktisadi ve ticari sahada bazi tesirler yapacaktır, Fakat şunu da dik kate almak lâzım gelir ki, Almanya- nm Türkiyeden ihracat malları alma- at Türklerin hatırını hoş etmek için de- gü, belki kendi ihtiyaçlarınt tatmin eylemek içindir. Bu itibarla Almanlar şimdiye kadar memleketimizden #atm aldıkları malla rr bundan #önra dâa almağa devam &- deceklerdir. Cumhuriyet KÜT AM SAA Nadir Nadi, “Bir tarih dersi,, âadını verdiği yazısında, Almanyada buğün hâkim bulunan Tejimin ilk günlerinde, Versaya karşmı mücadelelerinde: — Müsaâvi şartlar altında sulh! BSözlerile sempati kazandığını fakat Almanyanm bu müsavi şartr elde et- tikten sonra: — Benim şartlarımla sulh! Diye bağırmasınm ve dünyada Al- manyadan başka hiçbir milletin müs. takil yaşamaya halkkı olmadığını an. latacak şekilde hareket etmesinin har- bi hazırlamaktan başka bir şeye yara- mayacağını söyledikten sonra: “Unutmiyalrm ki bugünü — doğuran Versay idiyse Versayı doğuran da Al- manyanmım taşkmın istilâ emelleriydi. Tarihten ders almasını ne — zaman öğreneceğiz? demektedir. — varı, ,AL Zekeriya “İngiltere ile ticareti. miz,, Berlevhasımı taşıyan — yazısında, ekonomik, siyasetin belkemiği olduğu, nu anlayan Almanlarm, şarkta, siyasi tülden evvel, ekonomik istilâya ehem- miyet vererek burada da memleketle- rin en büyük ve ex kuvvetli müşteri- si olduğunu bt ârada, Çekoöslovakyaya da Almanyaya iltihak: edince meselâ Türk haricf ticaretinin yüzde altmışı- nr eline aldığına buna mukabil İngilte, *ö ile ticaretimizin ancak — yüzde öon olduğunu göyliyerek bunun sebebleri- ni şöylece göüsteriyor!: i — Almanya ile — ticaretimiz nor- mal değildir. Çünkü Almanlar ilk elin, 2 kuruşa aldığımı bizden beş kuruşa a. Iryörlar. Buna mukabil bize verdiklerini yüksek fiyatla ve çürük olarak veri- yorlar. Bunu başka memleketler yapa- imıyor. Biz de beş kuruşa sattık dedik- ferimizi neticede dünya piyasası fiya- tile yani 2 kuruşa vermiş, buna mu, kabil çürük mal almış bulunuyoruz. Bu bizim zararrmızadır. 2 — İngiltere ile klering İş görüyoruz. İngiltereden — getirttiği- miz mallara mukabil yukarıki — sebeb yüzünden fazla mal verememişiz. İngi- liz tüccarları bize verdiklerinin para- larınr alamamışlar. Hazirandan itiba- ren gazete ve mecmua da gelmiyecek. tir. hesabile Muharrir bundan Sonra İngiliz « Türk anlaşması Üzerine Almanyanm — Türk piyasasında ne bulursa aldığını İngil- tereye bir şey birakmamağfa çalıştığı- yr söyliyerek ikl memleket ticari mü. nasebetelerinin inkişafma engel teşkil eden manilerin kaldırdacağını şüphe, siz Baymaktadır. Yenisabah Hüseyin Cahit — Yalçın — "bir sinir buhranı,, âadlı yazısında, Alman mat- buatınm 'Türk - İngiliz anlaşması mü- nasebetile Türkiye hakkımda pek aşırı neşriyatta — bulunduklarını ve Alman matbuatmm rejim içindeki vaziyetini de gözönüne getirilirse — bunların ki. min ağzından çıktığımnr anlamanın im. kânr bulunamıyacağını söyliyerek bir Alman gazetesinin Türkleri âdeta nan körlükle itham etmesine, Almanyanın vaktile Türk topraklarma yalnız Bo- ğazları ve Osmanlı impaâratorluğunu müdafaa için girmiş olduğunu, dost Al manyanm Osmanlı imparatorluğundan Suriyeyi kendi topraklarma ilhak et- memiş bulunduğunu ve harp neticesin . de yorgun düşen Türkiyeye mayı Almaâanyanm teşvik — etmediğini söylemesine uzun uzadıya — cevap ver- dikten ve o Zamanki vaziyeti ettikten, haklı sualler sorduktan sonrâa hülâsaten “Almanya umumi — harpta 'Türkiyeye yardım ettiyse kara gözleri için değil, Rüsya İle İngiltereyi biribir lerinden ayıran boğazlara hâkim oldu. Bu için vo müttefiki sıfatile yardım et. miştir. Biz biliyoruz ki, karşı — taraf mağlüp olsaydı, bugün Türkiye onun oleyorlur A saldır-| hülâsa | bir müstemlekesi halinde — bulunacak- tı.,, diyor, Iİkdam HzeEHE L Ali Naci Karacan: “İnönü aldığı | bayrağı yükseltiyor!,, adını verdiği ya- zısında, Çemberlaynin Avam kamara- l sında Türkiyeyi meth ve sena edişinin ilham ettiği bir hakikati — anlatmaya çalışarak Balkan — paktınm — yapılışı günlerinde, İnönünün çalışmalarmı ve neticede Atatürkün — bir yemeğinden sonra Atatürküin İnönüne bir Ssözünü ve İnönünün Atatürke verdiği cevabı kaydetmektedir. O zaman, yemekten sonra dağılırken Atatürk İnönünü kapıya kadar teşyi etmiş, başını elleri arasına alarak: — BSenin «için vehimlidir, derler. Sen- de vehim diye gördükleri akildır, basi rettir, tedbirdir, Senin ileri görüşün sa yesindedir ki bu devlet bu İtibarı, bu haysiyeti, bu hürmeti kazanmıştır. Atatürkün bu gözüne İnönü şu ce- vabı vermişti: — Her şey senin eserindir. Ben an- cak hocamım bir talebesi, askeri ve e- seriyim. Ali Naci Karacan, “Atatürkün, ileri görüşünü takdir ettiği İnönünün gö, rüşlerile devletler arasında — bugünkü yerini alan Türkiye hakkında, Çember- laynin “Almanyanım — civarında, bize bütün kuvvetlerile yardım edecek bil- yük ve erkek bir milletin bulunduğu- nu düşünmek memniyet verici bir hü- disedir.,, demesi hakikatin — millt hu, dutlar dışmdaki Alemde itiraz — kabul etmez bir tarzda tahmin edilişini ifa- de eder.,, demektedir , herkes kapıya İnönünün İnzibat cezaları şekilleri üzerinde mühim değişiklikler yapıldı Maarif Vekâleti, talebenin cemi - yete en müfit bir uzuv olarak ye. tiştirilmesi, mekteplerimizde disip- linin mutlak gekilde teessüsü için inzıbat cezalarımnm gekilleri üzerin- de mühim değişiklikler yapmış ve yeni esaslar vazolunmüuştur. tuttuğu gibi verilen cezalardan mü- tenebbih olarak hal ve hareketini ıslah eden, fazla çalışan ve gayret gösteren talebenin bu cezalarımı yi ne kendi alacağı mükâfatlarla af ettirmesini mümkün kılmaktadır. Yeni şekilde Türk genci büyükle. re saygı, küçüklere şefkat göste - ren her türlü ahlâki tenkitelrden müberra normal bir insan ölçüsü içine alınmaktır. Bu ölçünün dışı - na çıkan gencin suçuna göre hiç müsamaha gösterilmeden lâzmge - len ceza tertip edilecek ve bu tale- be Üzerinde daimi bir takyit göste., rilerek gittiği yanlış yol hiçbir iz bırakmıyacak gekilde tashih oluna- caktır, Bu suretle her ne bahasma olursa olsun cemiyete muzır bir gahsm yetişmesine meydan verilmi- yecektir. Bu suretle mektep hakiki manasile yalnız bilgi veren bir mü- essese değil, aynı zamanda dürüst ve temiz insan yetiştiren bir miüecs- sese olacaktir. Cam tröstü mü? İki tacirin teşebbüsleri şikâyetleri mucip oldu Bazı cam tacirlerinin aralarında bir tröst kurmak suretile cam it . halâtını bir elden idareye ve piya- saya hâkim olmağa teşebbüs ettik leri hakkımda şikâyetler yapılmak- tadır. Alâkalılar bilhassa iki büyük müessesenin bu işle meşgul olduğu nu, diğer tacirlerin cam idhal et - melerine imkân bırakmamafa uğ- raştıklarını, bu hâreket neticesinde cam fiyatlarmı istedikleri gibi ko. yabileceklerini, tröstün kârı, men- supları arasında ticari srfatlarına göre taksim edileceğini resmi ma- kamlara ihbar etmişlerdir. Diğer taraftan tröst sahipleri, bu iddiaların yanlış olduğu, kendileri - nin sadece, daha geniş mikdarda idhalât yapahbilmek için bir limitet şirket kurmağa çalıştıklarını, bu süretle cam fiyatlarının İndirilmesi mümkün olacağını söylüyorlar. Tah kikat neticesinde yaziyet aydınla « nacaktır, Ç maları müheyyiç oldu. mahiyet ve ehemmiyetini tebarüz ettirdiler. Coşkun tezahürat oldu. Şenlikler yapıldı. Maraş misilsiz bir bayram günü yaşadı. Dün, muharrir, mütefekkir Ağaoğlu Ahmedin cenaze merasiminin ya pıldığını bildirmiştik. Vali Lülfi Kırdar, mebuslar, elçiler, killer, üniversite profesörleri ve bütün malbuat erkânı gibi memleketi n değerli uzuvlarının işlirak elliği cenaze merasimi Ahmet eski ve- Afaoğlu. nun ne kadar sevilen, ne kadar kıymetli bir şahsiyet olduğunu bir ha anlatmıştır. Resimlerimiz, üstadın cenaze merasimini göslerme dir. Sağda rtesimde tabut yanında görünenler, merhumun sevgili $ cuklarıdır. — Yurdda bayram 19 Mayıs yurdun her köşesinde coşkun tezahü- rat ile ve doyulmaz şenliklerle geçti Urfada: 19 Mayıs görülmemiş bir şekil- de kutlandı. Atanın heykeline çe- lenkler konldüu, Hatipler nutuklar söylediler, Spor kolu İdman şen. likleri idare etti. Gece balo veril- di, Rizede;, 19 Mayıs töreni çok parlak ol- du. Geçit resmi yapıldı. Talebenin beden hareketleri şiddetle alkış - landı. Rize hakikt ve büyük bir |bayram yaşadı. Uşakta: Uşak, 19 mayıs günü gibi bir gün geçirmedi denilse — yeridir. Stadyomda görülmemiş bir kala: balık vardı. Şenlikler çok eğlen. Yeni inzıbat cezaları, disipline (celi oldu. : i riayetsizlik gösteren talebeleri Ka- : deme kademe tecziyeyi gözönünde | Çorumda; Çorum heyecanIı ve coşkun bir tezahürata sahne oldu. 19 mayıs gniş ölçüde kutlandı . Cumhuriyet meydanında top - lanan halk, görülmemiş bir kesa- fet arzetmiş, idman şenlikleri fev. kalâde güzel cereyan etmiştir. Yüzlerce atlı ve yaya köylü vi- lâyet merkezine toplanmıştır. İzmirde: Bütün gençliğin iştirakiyle Kr zılçulludaki Türkkuşu — alanında | büyük bir heyecanla bayram küut. | *— lanidı. Yirmi bini geçen halkın sporcu- larr ve idman şenliklerini alkışla- Halkevinde toplantı yapıldı. Maraşta: Hatipler 19 mayıs gününün Artvinde: Bayram saat onkla başladı. Ha. tiplerin sözleri şiddetle alkışlandı. Hapa orta okulu talebesi geldiler. Atatürk antmna çelenikler konuldu. Millt Şef İnönünün eserinde yürü- yeceklerine and içtiler. Tekirdağında: Tekirdağında 19 mayıs bayra- mı misilsiz tezahüratla yapılmış. tır, Atanım atuıdı çelenklerle be - zenmiş, nutuklar söylenmiş, şiir ler okunmuş, spor sahasını doldu. ran binlerce halk huzurunda idman şenlikleri yapılmıştır. Bunu müteakip bir heyet has- tahaneleri ve ihtiyar sporcuları zi yaret etmiştir. Haber WM VE Valının Tarabyadakı ziyafeti Davetliler, güzel ve neşeli Vali ve Belediye Reisi Lütfi Kır- dar şehir meclisi nisan toplanma devresinin bitmesi — münasebetiyle dün akşam Tarabya Tokatlıyan o - telinde bir cay ziyafeti vermiştir. Davetlileri teşkil eden şehir mec lisi azaları, İstanbuldaki askeri er- bir vakit geçirdiler ŞA İstanbul limanı Yapılacak yeni tersane ve rıhtımlar Münakale ve muhabere Vekâleti, limanlarım inşaat projelerini göz . den geçirmeğe başlâmıştır. İstanbul limanı rıhtımlarına ilâve edilecek krsrmlarm yapılması müstacel sayı- lan işler arastmndadır. Tophane rihtimi Güzel Sanatlar Akademisine, Sirkeci rıhtımı Saray- burnuna kadar uzatılacaktır. Vekâlet, Halicte vücude getirile- cek tersane işine çok ehemmiyet veriyor. Bu sene içinde inşasına başlanmak Üüzere hazırlıkları ta - mamlanacağı söyleniyor. Tonton amca çiçek götürüyor kân, vilâyet ve belediye yüksek me murları ve matbuat mümessilleri, Şirketi Hayriyenin 73 numaralı va. purile Tarabyaya gitmişlerdir. Kendileri otelde vali ile eşi tara- fımndan karşılanmışlar ve bir müd- det istirahat ettikten sonra hazir - lanan büfede izaz — olunmuşlardır. Davetliler aynı vapurla saat yir - mide köprüye dönmüşlerdir. AAA Afyon meselesi Müstahsiller müşkül vaziyette Toprak mahsuülleri ofisinin, tüc- car ve müstahsiller elinde kalan afyonlart ucuz bir fiyatla satın al- mak istemesi ve tediye için sekiz sene müddet tayin etmesi alâkalı- ları telâğa düşürmüştür. Mallarmı satmak için şehrimize gelen bir kıisım müstahsiller, bu vaziyet kar. şısında ne yapacaklarını şaşırmış - | lardır. Ticaret Vekâletinin işe müdahale | etmesi bekleniyor. Mesele, müstah- siller lehine halledilmezse alâkaliı - ların afyon yetiştirmekten vazgeçe- cekleri söyleniyor. Amasya Çekirge âfeti karşısında Acele yardım istedi — Amasya dahilinde 50-60 bin H€ tarlık sahada beş gündenberi yetli miktarda ve müstevli Bakîk |çekirge başladı. Mahalli vesait k fi görülmiyerek ziraat vekâleti acele yardım istendi. Evvelce bur da on dört köy mahsulâtı dolu Y zünden mahvolmuştur. | Son rakamlara göre bu miktaf ! köye baliğ olmuştur. Dolu ve ge vilâyet mahsulâtını ciddt bir t like altında bulundurmaktadır. —. Samsun sergisi _ Samsunda beşinci yerli —müli sergisi valinin nutkile açıldı. S€ hem çok güzel, hem de her zamâ kinden çok üstündür. — Izmir fuarına İtalya iştil“ılı ediyor İtalya hükümetinin İzmir entef dolayısile profesör mimâar Petradaf te yeni pavyon etrafında te yapmak üzere İsmire gelmiştir. ADYO neşriyatı, yhtist eden bir lâmba le neşredilir. Radyo M bu lâmba bir dakika Wİ 120 milyon defa titrer. Y teneffüs netleeıillİ; 00 dakika içersinde havaya ton karbon gazi yayılır. * MERİKADA ııısııelıl“'ı çin 150 kilo konsef' gıda yapılır. lo amyant yapılır. * APONYANIN yeni ; J senelik bahriye w mına göre yeni bahriye için dakikada 7600 frank sarl0 diliyor. * İR insan günde çalışmak şartiyle p kada 2800 kalori sarfedef: || kalori üç kilo pirzolayı lir, Yahut 150 vatlık bir yı 24 saat yakabilir. SA t frank sarfeder. gv | İk