27 Nisan 1939 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 2

Düsündüğüm gibi - Amatör bir sosyoloğun bir yazısı münasebetile Yazan: SUAD DERVİŞ C UMHURİYET gazetesinin üçüncü sayfasında “Çalışan » kadın ve aile,, başlığı altında yazılmış ve Cafer Seno İmzasını taşi- yan bir makale okuduk. Wi Makale hakkında fikirlerimizi söylemeden evvel, makale mu. harririne şunları anlatmak isteriz: Faşizm tarihi bir zaruretten doğmuş bir fikir hareketi değiklir. Faşizm içtimai o tezadlardan © doğan ve tarihin seyrine sedolmak vehminde bulunan içtimat hastalıktır. Onu kısaca şöyle hülâsa edebiliriz, bugünkü iktisadi durumdan, vve içtimat ve iktisadi münasebetlerin bu şe fettar olan bir zümrenin, demokrasi içinde mi ni müdafaa eder betmemek için, açikça ki inde men- €vkiini ve menfaatleri, i anladığı dakikada bu menfaatleri kay- ktatörasın: kurup teröre geçmesidir. eden bu geri hareketle Türkiye in bir müvazi gidişi yoktur. Yarını önlemeği vet binin İsi: iyeti, tarihi bir zarurettir. 7 erleme: mu. mâi ve iktisadi bâdisedir, kağder olan, önüne sed çekilmez bir iğ Türk inkil kaldir. Faşizm Türk inikrlâbı essiih etmiş k lan bir bin bir vreden, genğ bir devreye yı tutmak için ümitsiz bir gayrettir. Faşizm düpedüz irticadır. » * harekettir # Bunları izah mek isteriz ki, Türk en sönra heveskâr sosyoloğa şunu yeti içinde bir kadın metelesi yi tur, “Türk kadını ne bir Bay Cafer Senoyu dinler, ne de dü yanın bilmem neresinde oturan bazı liderlerin sözüne kulak asar, mühim telahür hissesini, kadına bugünkü hak- tan aslan, kemalizm, Türk ka öleceği, uğrunda ölmeğe yemin ettiği bir inançtır. Kötü dün; daha yirmi sene evveli olduğu için bizi bugün al datmağa ve gene bizi o kötü maziye çekmeğe imkân yoktur, Çün- kü hepimiz dür ne olduğunu biliyoruz ve yahut onu gözleriyle görenlerden öğrendik. Türkiyede en yersiz propağanda, irtica propağandaşıdır. Ke- malizmin mürakabesi; hele (o Kemalizmin yabancı, ve bünyemize aykırı gözlükler alında görülüp mürakabesi bu memlekette yapı. > lamaz. ri Türk kadınına; Atatürk yerini göstermiş, haklarını öğretmiş- tir, İki üç muğalâta ile bir Bay Cafer Senö çıkıp Atatürkün verdi- © ğini geri alabileceğini vehmetmesin.. Bu amatör sosyolok makalesinin bir yerinde: “Çalışma saha. © sında, kadınları esas varifeletinde takviye &lecek bazı tadilâta ih yaş vardır... diyor. Kendisine sorarız: Bu tadilât nedir? Nüfusu- » mun kabir bir ekseriyeti giftçi olan bu memlektte kadının iş bölü. Tümünde asırlardanbeti aldığı aldığı mühim bir rolü bilmiyor mu? Türk kadını sabânı elinden terketmeder; metalekete evlât ye- tiştirmiştir. We-onum yetişti nesiller gürbüz göydelerini"daita bu vatana dikilmiş haris savletlere “siper etmişlerdir. o Nüfusunun © çoğu köylü olan bu memlekette kalınm müstahsil rolü dedelerimiz © tarafından bile yadırganmamışken birdenbire iki orta halli kız » daktiloluk yap: diye memleketin içtimai ve iktrsadi müvazene- $i mi bozuluyor? Hapır!,, Mösahayı sathiyesi nüfusuna göre çok geniş olan bu memlekette kadın erkek durmadan, yorulmadan, bıkmadan binbir © fedakârlığa » yetindedir. 5 Esasen buhrana karşı gelmek için kadını eve döndürmeğe te- şebbüs dden rejimler; pek kısa bir zamanda, bunun bir tedbir ol- © madığını illetin başka bir yerde olduğunu anladılar. O memleket Ş lerde iktusadi sıkmtı, sefalet günden güne actir, İktısadi meseleleri anlamak, onlar üzerinde konuşmak bir bilgi meselesidir. Dünyalla iktrsadi davaların makalede mevzuu- bahsolduğu şekilde, yani bir babanın iki kızmın birden çalışmama" Sını temin ile halledileceğini zannetmek, ve illeti *n hafif tabiriyle safi öv e Böyle sathi düşünen bir zata, bir küçük fıkra içinde bugünkü dünyayı ezen buhranların sebep ve İlletlerini öğretmemize imkân — yoktur. ; Şimdiye kadar yazdığımız şeyleri siralamaktan maksadımız; © başka bir memlekette; her ölen şeyin ümitsiz hayata sarılışı diye kabul edeceğimiz öyle bir hareketin esasen oralarda dahi tutmamış © prensiplerinin, daha yeni doğmuş, taptaze rejimimiz ve içtimai bün © yemiz içinde tatbik edilebileteğiri düşünmenin gülün i « barüiz ettirmek gayretidir. Neden; uzun uzun cüruleler söylüyoruz: Şunu açıkça İfade edelim; “Bu yazıda faşizmdir, Fakat Faşizm tohumlarının “imkân yoktur, Çünkü ne içtimai, ne iktısadi vaziyetimiz böyle bir şeye üy- gundur. Ne memlekette hâd devreye gelmiş bir tezad vardır, ne de temiyetimizde böyle bir silâha ihtiyaç hissdecek bir sınıf peyda © olmuştur. Memlekette böyle şeyler varmış gibi hareket etmek Türk © milletinin menfaatine uygun olmadığı pek açık surette ortadadır. O hakle makale muhartirinden acaba hangi zümrenin menfaatleri — Manma konuştuğunu soral miyiz?. nın uğrunda li katlanarak her biri en'insan gibi çalışmak mecburi. urada aramak te- okuyucuya aşılanmak İstenilen fikir, düpedüz cemiyetimizde / filiz vermesine Suat DERVİŞ > K Edirne, — Alaylarımıza sancak (tümgeneral Hayrullah — verilmesi merasimi Talimhane mey. | vir Sabri Öney, vali Ni danmda yapılmıştır. Meydan mek-| hazır bulunmuş'ardır. bir | Edirnede alaylar sancak verme merasimi HABER — Akşam Posta Li va 2 nisan bayramı Ao'a) e | sile Sandığlıda merasi: İliler ve halk bayramın ile günü hâkimiyeti milliye müışlardır. O gün kalkevinde de “Vatan ve » edilmiştir. Resimde, merasim “esnasında bi İ Reşat Erolun mulkunu dinliyenler görülü) * İran veliahdinin iğünü mü İran konsoloshanesinde de bir suv lisi Lâtfi Kırdar ile birçok maruf suvarede bulunanlardan bi? grupu yapılnne, opr gününü de kule. ,, Gla bir fiyes temsil nuluk söyliyen muallim nasebetile epvelki gece şehrimii re verilmişti. Suvarede Istanbul zevat hazir bulunmuştur. R göstermektedir, Ni, el a | namına | Başvekâlete teşekkür i telgrafı gönderildi Şehir Meclisinin günkü içtimamda tramvay, | elektrik ve tünelin belediye: ye devrinin bükümetçe ta- karrür ettirildiği vail findan tepşir edilmişti, Bu münasebetle şehir meclisi namına vali tarafından Başvekil . Refik Saydama ynen şöyl tara. ekilen tel, Slektrik, tramvay ve 1- nel idarelerinin İstanbu) be, lediyesine hakkında İ Cumhuriyet Hükümetinin ver diği karar İstanbul meclisinde bürük sevinç ve tezahüratla karşılanmıştır. Bir yandan belediyemizin İmar hareketleri üzerinde mil şetimizin gösterdikleri büyük alâka ve Cumhuriyet Hükümetinin... fi yardımlar zı, diğer yandan belediyem! . xe esaslı, feyizli bir varidat sesinbal teşkil eden bu karar wuvacekesinde İstanbul hal» kının içten len minnet ve ükranlarını «absınıza arz ve iblâğa İstanbul Umumi Meclisi bugünkü celsesinde beni memur etmiştir. Bu yükssk itimat karşısın da ona lâyık olarak çalışma. mu bizler için en eses bir gaye teşkil edeceğin! derin minnet ve şükratlarımla ar. zederim.,, ale am? Eve taarruz suçlusu mahküm oldu Mecidiyeköyünde İafayı çektik. ten sonra Nişantaşında Meşrutiye' mahallesinde Hatice isminde bir ka- dıra sarknıtılık eden Kadriye isminde bir ki de bulunar dün iki rar veri Salih Haticeye sarkmtılık etmek ten, ve gece eve taa'ruzdlar altı ay yirmi altı gün hapse ve birlirada İpara cezasına mahküm edilmiş! | —— devri umumi ceza mahkemesinde ka. “Doğu,, vapuru süvariliği Almanyada inşası tamamlanan (5300 tonluk Doğu vapuru süvarili- İ ğine İzmir ve Güneysu vapurları - İnn eski süvarisi Aziz Derya tayin | edilmiştir. Asiz kaptan yakmda Al, manyaya gidecek, vapurun teertibe- lerinde hazır bulunduktan sonra bu radan gidecek mürettebat ile gemi. İyi temmuz içinde Jlmanımıza geti - j recektir, evvelki | , tep talebeleri ve binlerce halkla dol muştur. Meraşimde Orgeneral Fah. “ mettin Altay, Umumi müfettiş ge © meral Kâzım Dirik, kolordu kumar darı korgeneral Salik Omurteğ ve Fahreddin Altay bir nutuk söylü) yerek Milli Şef ve Başkumandan İsmet İnönü adına sancakları alay | kumandanlarına vermiştir. Merasi. mi büyük bir geçit iesmi takip et miştir , İ | | | J ceset ancak şiştikten #onra suyun MN Waber ekilen w Şehir Medisi | Halkı dolandıran; | açık göz risaleciler | Zehirli gazlardan korunma tedbirlerine di. İ risaleyi “mecburi,, kaydile satıyorlarm.; İ | t lar ndiğimize yöre, ou yi yapı yindir teliii sıvurmak bu < Xadar ve.iki vatekir ri vizon be, xuruş mukabilinde satmaktadırla Bu suretle hükümetin gaz tehlikesine kar Edniyet direktörlüğüne, bazı do latıdırıcıların, mevcut vaziyetlerden #ifade ederek halkı kandırmak i çin ortaya çıkardıkları veni bir do landırıcılık şekli ihbar edilmiştir. Son xumanlarda şehrin her tara “kı zehi! caz etmesi | imdan bir şebekenin efradı evleri | ni istismar edesek süratie servet toj gezerek zeh ava hücum. İlamanm yolunu Kesletmiş . belir larından kı Asir yazılmıs | maktadırlar. çok basit bir broşürü, İükümetin| Alâkadar amların sitdetle ta almağa mecbur tuttuğu ve mutlaka İştiği bu first “üşkün'e alınacağı kaydile ha''ca “ottıklarını atle meydana çikarlaca | im ihbar derhal na | ğından şüpbe etmiyoruz; yalnız ba | zarı dikkate alınmıştır. kı da bunlara karşı usanık bulun | mağa davet ederiz. Boynuna taş bağla: narak denize atılınış Ce-st salile çıkarıldıktan sonra, Eminönünün Yemiş tarafındaki) eseri olduğuna kuvvetli bir'delii | sahilinde dün denizden bir ceset çı- ! sayılmaktadır. karılmıştır, Ceset anndalerlar tara fından görülmüş ve polise haber ve rilerek derhal sudan sahile alınmiş- tar, Cesedin sahibi yirmi beş yaşla - rında tahmla edilmektedir. o Orta boyludur, Sahile çıkarıldıktan sonra Üzerinde yaplan © araştırmalarda Bir hayli müddet su içinde Kal - | püyiyetini tesbit edecek hiçbir ve- dığı anlaşılan cesedin boynuna bir sikaya rastlanamamıştır. iple bağlı büyük bir taş parçası var dir, Ru taşın ağırlığile bir müddet | Yalnız bazı güzetelerin cesette denizin dibinde kaldığı anlaşılan | PIS1X yaraları bulunduğu hakkmda | ki haberleri doğru değildir. Ufak üzerine çıkmıştır. Cesedin boyuvuz | tefek ezintilerin denizde öteye be . riye çarpmaktan ileri geldiği anla. gilmiştir, Çenede bugün morgda 0, söpsi yapılacaktır. Otopside bilhâssa boğazımı sitmak suretile bir boğma vaziyeti olup olmadığı araştırılacak- Itır. Cesedin harici kıstmlarında hiç- | bir cebir alimi görülmemiştir. bağlı olan taş ile Üzerinde hüviyeti. ni tesbite yarıyacak hiçbir evrak bulunmayışı hâdisenin bir cü Teonteonamca kazazede | mayıslan itibaren Denızbankım | sile yerine kurulacak «ân *ve apni tarihts Denizbenkın bül $ (<1 — Kılavuzluk, comerköreğlük | Celâl Sıtkr Gürlerin *Tgi Denizbankın yerin& curulacak teşkilâi Yeni müdür dün Daenizbankta işe başladı lâki yeni'vazi ön akşam Ankara' Deni” 1 umum sldürlüğüne ray vlen İbrahim Kemal dün ilk a bankaya gelmiş ve Denizyol” mum müdür muaviniidine (ayi filen banka müd inden Yu” a Kalafatoğlu ile uzun müd şörüşerek yeni teşkilât etrafın meşgul olmuştur. Ay heşmdan İl ren Tophanedeki eski Denizy0.. wer binasında işe başlıyucak © sehizyolları sinum müdürlüğü YY) zi ve uzak sahiller arcsmdaki VÖÜ| our, İşletmelerine bakacaktır. GÖ ü binasında teşekkiil o edecek yanlar umum müdürlüğü de uptan mürekkepti;: enerler, 2 — Liman işletmeleri. 3 — Tahüsiye ve gemi kurta” da. : Bu grupların başında birer şel ; slunacaktır. N Denizyolları umum müdürlüğü i etme şefliğine Denizbunk $€ nden Emrullah tayin edilmişti” Kasımpaşa ve İstinse fabrikalar!” sit müdürlük halinde doğrudan uya vekâlete bağlı olucaktır. Deniz ticaret müdürlüğü teşkil Ma tamamlanmıştır. Müdürlük it” “e, muzmelât, fen ve kontrol, stat tik şubelerinden mürekkep olacak” tır. Bilhassa fen şubesi kadrosu 8ö” vişletilmektedir. Partinin piyes müsabakası Dört esere niüikâfat verildi Ankara, 27 — Cumhuriyet hak partisi tarafından açılan piyes mis” sabakasp neticelenmiştir. jüri heye ti gelen setlerden: Sanisun halketi üyelerinden Vedat Örli BengürÜ "Beyaz baykuş. adlı everini dör cü derecede görerek 2/0 Kira ve Bi” sa halkevi üyelerinden (öğret giren) mit halkevi üyelerinder Xupus NV het Uratın “Para delisi, ve M#” din halkevi üyelerinden “edat V” silgenin “ O varken, adlı piyes" de müsabaka şartlarına zöre boş!!” di derecede görülerek 100 er lira m kâfat verilmesi “kararlaşmıstır. eserler halk partisi tırafımdan b” tarılacak ve halkevleri “ furafın(f” temsil edilecektir ,