13 Eylül 1938 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 10

* — Hitlerin merakla i beklenen nutku Der Baştarah 1 incide devletin düşmunıdir ve binaensleyh, de. mokratik kanunlar mucibince o asılmağa, kesilmeğe, müstahaktır. i «Almanlar da Allahın kul- Bugünkü Almanya birçok istikametlerde sakip hudutlara maliktir ve memleketimiz Avrüpaya emniyet ve sulh bissi vermek için bu hudutları kal'i ve bozulmaz telâk- ki eimeğe hazısdır. h Fakat, öyle anlaşılıyor ki bu fedakürlike larıdır» lar hemen her tarafla zaaf elâmetleri şek- Eğer bizi alükudar elmiyen bir meselel Tinde tefsir edilmiştir. Onun İçin burada k mevzuubahis olsaydı, biz de, ba hali, di-İ bu yanlışı düzeltmek İsterim, p ğer birçok kimseler gibi, milletin hakları. Paris ve Londrudaki detlel adatılarını nın “demokratik” telikkisine sit entere san bir misal olarak kaydeder ve geçerdik. Fakat bu meseleye alâkadar olmağa ken- dimizi mecbur hissetmemiz gayel tabii idi, Bu devlet İçinde İslipdada uğrayan millet- Ter ekseriyeti arasında üç huçuk milyon Alman vardır ki bü ruküm, Demimötkenin mecmun nüfusuna tekabül eder, Bu Almanlar da Alfahın kullarıdır. Ce- nabıhak bunları, Versayda yapılan bir mu- Abede mucibince yabancıların hakimiyeti. ne terketmek İçin yaratmadığı gibi, vedi milyon Çek'i de üç buçuk milyon Atması işkence etmek üzere yarstmamıştır. Her tarafta biliniyor ki, bu devict Için- deki vaziyet ve şerait tahammüllersadır Politik bakımdan yedi buçuk milyondan fazla hâlk hak gamına, vaziyetlerini tet- bit için kendi haklarını kullanmak bürri. yetinden mahrum eğiliyor. Ekonomik bakımdan da bunlar sisteme. tik bir şekilde mahva ve tedrici bir ölüme sevkolunmaktadır. Bu hakikafler, manasız bir iskim eüm- lelerle İnkâr olunamaz. Vakislar. ortada. dır: Südet Almanları, feci vaziyettedirler. Çekler onları mahvetmek istiyor, İnsanlı. Ba yakışmayan bir istipdada, tahamrölü imkânsız mönmelelere maruz bırakıyorlar, Seksen milyonluk milletin ©ç buçuk milyon valanda, Çeklerin hoşuna git- mediği için bir şarkıyı söylemekten mene- dilmeleri, Çeklerin görmek bile istemedik. leri çöraplar giydikleri için öldürülmeleri, Çeklerin güzel bulmadıkları bir tarzda se- lâm verdikleri için tethiş edilmeleri, mil ve felsefi akidelerini izhar ettikleri zaman ev hayvanları gibi takip edilmeleri demok- rasi mümessiilerini lâkayt bırakabilir, hat- tâ onların sempatisini bile karamabilir, çünkü mevzaubahis ölan öç buçuk milyon Almandır. Fakat ben bu demokrasllere bu hâlin bizi Olikayi o bırakmayacağım, #öyliyorum , Ölmeğe mahküm ucube! Şayet işkenceye maruz olan bu insan- ların baldarı verilmez va kendilerine biç bir yardımda balunulmazsn onlar adaleti ve yatdımı bizden göreceklerdir. (Şiddet. Mİ alkışlar ve sonsuz tezahürler). Bu istipdat rejimi sona ermelidir. Ben bunu 22 Şubatta da açıkça söylemiştim. Versaydaki devlet adamları bu Ölmeğe mahküm ucubeyi (o yarolmakla pek de a kılkca olmıyan bir harekette bulunmuş. Tardır. Başka milletlere mensüp milyonlar. ca kimsenin haklarını vasıta ile ihlâl ei- mek ancak Almanyayı gencire vurmakla İ kabildi. Fakat böyle bir helin ebediyen devam edeceğini sanmak da, hüdiseleri gör mermelikten gelmek olurdu. Tayhştanda 22 şubatta verdiğim nutuk- ta, Almanyanm bu &ç büçuk milyon Alma. nin maruz kaldığı lazyik ve istibdadı mü- samaha ile karşılayamıyacığını söyletmiş- tim. Şimdi de yabancı devlet adamların- dan, bu sözlerin slelâde cümlelerden İba. tel olmadığına inanmalarını rica ediyo - rum, (Uzum alkışlar). Nasyonal « Sosya- Mist devleti Avrupa sulbunün menfaati na- mına çok ağır fedakârlıklara katlanmış ve her türlü intikam fikri beklemekten kaçın. #iştır. Hatiâ daha iletiye giderek resmi ve hususi hayatta her türlü intikam ideolo- Şilerini bertaraf etmiştir. Diz bu bakım. dan, fazlasiyle müstakimane hareket et uk. temin etmek İsterim ki, herhsl ve Fazli. yette muhafaza etmek İstediğimiz Alman menfanileri vardır, (Şiddetli alkışlar), Artık Almanya Betman — Holveg. İerin ve Heztinglerin Almanyası değil* dir. Nasyonal sosyalist Almanya, bir. leşmiş ve kudretli bir devlettir. Bu sene zarfında bütün dünyayı x lâkadar eden bir hâdise olmuştur. Çe. koslovakyada, mebus - intihabatı için bitmez tükenmez taliklerden sonra ni* hayet nahiye intihabatına başlandı. Fakat daha önce, Almanyanın sefer berlik ilân ettiği ve Çekoslovakyaya hücuma hazırlandığı yolunda bir ta, kün yalarlar uyduruldu veAvrupa, in tihabat üzerinde askeri vasıtalarla te. sir yapmak tasavvurunda olan, hattâ kıtayı kanlı bir harbe sürüklemek ih- timali önünde bile tereddüt göstermi, yen bir kükümet hesabına seferber €* dildi. Tahrik edilen Almanya imiş Hakikatte biz bir tek askeri bile se. ferber etmemiş ve hüduda hiçbir kı ta göndermemiştik. Fakat bu tahrikler karşısında tara, fımızdan hiçbir hareket görülmeyince, bu sefer de Çekler ve Fransız — İn giliz müdahaleleri karşısında Alman. yanın gerilediği söylendi. Bundan böy le Almanya gibi büyük bir devletin bu gibi yeni tahrikler karşısında atıl Kalmıyacağını ilân ediyorum. (Şiddet li alkışlar). Bunun içindir ki, 2 ma” yısta çok mühim tedbirler alınâğa ka rar verdim, Ordunun ve hava kuvvetlerinin tak viyesi işinin evvelce haber verdiğim gekilde ve kısa bir zamanda gerçekleş tirildiğini size emaiyetle söyliyekili- rim, Yapılan tahkimat Şunu da kemali emniyetle göyliye. bilirim ki, o tarihtenberi zamanımızın en muâzzam tahkimatı inga halinde * dir. Garp hududunda iki senedenberi yapılmakta olan bu tahkimatta 278 bin işçi, 84 binden fazla mütehüsss, İş servisine mensup bin kişi, mütesd. dit istihkâm taburları ve piyade fir. a çalışmaktadır. (Şiddetli alkış - ). Diğer vesaitle sevkedilen malseme hariç olmak üzere yaldız Alman de, miryolları bu rpaksatla her gün sekiz bin vagonluk katarlar teşkiline mec bur kalmıştır. Hergün kullanılan çaktltaşi miktarı yüz bin tondan fazladır. Garp hüdu. dundaki tahkimat bu kıştan önce bi- tecektir, Bunların mukavemet kudreti daha gimdiğen temin edilmişti, Bur ların ingası, bittikten sonra 17 bin gelik ve beton istihkâm vücude gel. miş olacaktır ve bati yerlerde on beş kilometre derinliğinde üç, dört hatti ihtiva eden bu çelik ve beton cephe nin arkasında, silâh elinde olduğu hal, de, bütün bir millet (o beklemektedir. (Şiddetli alkışlar). Ben bur İşitilmemiş gayreti, sulhu kurtarmak için yaptım, Fakat hiçbir zaman, Çekoalovakyada» ki vatasdaklarım tazyike maruz kal - malermı müsamaha ile karşılamıya, cağım. Beneş taktik yapıyor, Müzakereler * den baltsediyor, bunlara başlanmasını istiyor ve meseley! Cenevre metotla. rına göre hallederek etrafi bir takim (rediyeler) le avutmak istiyor. Fakat öyle bir zaman gelir ki artık böyle bi? metot sökmez. Artık mevzubahis ö- lan bir takım cümleler değil, bir Hik ve bilhassa, herkes için tamnan, fakat Südet Almanlarından esirgenen bir haktır; i Bunların kendi âkibetleri için kem dilerinin karar vermeleri hakkı, Peneş, bu gibi hediyeler yapacak mevkide 'değildir, Almanlar da diğer milletler gibi istedikleri veçhile yaşa. mak hakkına maliktirler. Eğer demok rasiler günün birinde Kendilerini Al manların maruz kaldıkları tayyiki em niyet ve himaye altma almak mecbu, öm Ayni zihniyet dalresiade, Avrupada ger- ginlikleri gidermek işin bir takım teklif. lerdö bölunduk. Fakat bu teklifler redJdo- 17 nel asırda Fransa sulh içinde tedri- cen ve parça parça Alsas Loreni eline gö girdi ve bu memleketi Almanyanın elinden aldı. 1670 - 71 de Almanya girmek mecburi. yetinde kaldığı kanlı bir harpted sonra bü aratİnin geri verilmesini istedi ve flebi. nİ kabul ettirdi. Fakol cihan horbinden sonra bü toprak parçasını tekrar kayhet- ti. Bustunla beraber gene Almanlar için Strazbarg kilisesinin çok derin bir muna. sı vardı. Buna rağmen bu işi kat'i olarak balletmekliğimiz, Avrupa sulama hiz sette bulunmak içindi. Filhakika hiç kim- se bizi mit baklarımızdun isliyerek fe- ragala icbar edemezdi, fakal biz ebedi bir i anlaşmazlığı nihayet vermek azminde ol- , bir sahada küvvelimizi azallarık, alâka- . 'dar memlekelle hiç bir zaman yani Obir barbe girişmek mecbüriyetinde kalmıyaca- Bımzı Grit ettik. Bunu da bu memleketin : gemilerinin Yüzde otaz #isbetinden fazla. , um yapamıyacak vaziyette olmadımız f- ( çin değil, Avrupada kav'i bir sükünün 10es- devlet adami çikip da Almanya ile anlaş ; mak istediği zaman, Bunu bemen &abtl et. ; tik, HABER — Aksam pöttan idi mü 13 EYLUL — 1938 Buhran devamediyor . i Be Buşlarajı 2 incide İntibar şudur ki, bu nutuk vaziyeti kat- İyyen iyileştirmiş değildir. Nutuk hiçbir sahada koruyucu telâk- ki edilemez. Hattâ birçok sahalarda yi kıcı bile addedilebilir. Çünkü Çekoslovak, yadaki muarızlara kendilerini yegâne müzakereci telâkki etmölerine imkân ves recek mahiyette değildir. Eğer Çekos. lovak'a hükümeti ile Südet Almanları bu İşe devamda yalnız bırakılırlarsa bir gareti hal bulmak ihtimali mevcut olabi. lir, Vakıâ nutukta yeni denilebilecek mes talibat ileri sürülmüyör ve aşağı yukarı beklenen hususata inhissr ediyor. Fakât bu nutuk bundan ön veya Yirmi sene ey- vel bu eda İle söylenmiş olsaydı dünya dehşet işinde kalırdı, Ancak Bugünün müşahidleri, mazinin daha terbiyeli ne. gillerinin kullanmadığı sert edaya gimdi zamanın, herkes! gitgide alıştırdığını teb lit ediyorlar, Nutukta takip edilen tabiyöye geliie ce, bu tabive tehdid edici bir vaziyat göa, termekle beraber bu tehdide #arih bir gekli vermemeği ve hangi istikamette yürüyeceğini tavzih eylememeği istihdaf edere benzemektedir. Londranm mes'ul mahafilinde gözü, nünde tutulan nokta şudur: Hitler Al - man seferberliğinden bahsettiği için Çor koslovakyaya hücum ederken Almanya- hin bugün bir bucuk milyon kişiyi ailâh altına bulunduran askeri manövralarm« dan kahsetmiyot, Bu manevralar birkaç hafta devam edecektir. Bu mânâvralar, bitmedikçe ve Almanya şimdiki tavrın değiştirmedikçe realteleri gören hiçbir kimse Avrupa sulhünün tehlikeden kur, tulduğuna İnanamaz. Almanyanım ümidi İngilterenin sözünü tutmamasında! Nüremberz, 12 (A. A.) — Röyter a- Janamm mubabiri bildiriyor: Son 38 saat zarimda burada ö kader gürültülü bir hava esmektedir ki bu ha- va artık ne milletin ne de hükümetin arzusunu temaii edebiliyor. İunmadıkia&: için gasetesiler tüMü tür. İl tahmlulerde bulunmaktadirlar, Bü cümldden olmak o üzere bazı gâzeteler Çeklerle anlaşmak İmkânsız olduğu için harhden içtinab edilemiyoceği kanaatini izhar etmekte, diğer bir ktm güzetes lerso barbin çıkmasma imkân olmadığı Mmütalsazını yürütmektedirler, Almanlar 6kseriyetle İngilterenin tarzı harşketine İnanmak caiz olmiyacağı kanaatindedir, der. Fransız kabinesinin müzakereleri Paris, 12 (A.A) — Havas ajatsi tebliğ ediyor: Bugünkü kabine toplantısı saat 15 ten 1730 a kadar devam estmigtir. Harlelye nazırı Böhnenin etraflı ve vesikalara İstinaden yaptığı izahati; Hazırlara enternasyonal! vaziyetin müh telif vöçheleri ve Nüremberg köngre- sinden sonru tahaddlis etmesi melhüz muhtelif ihtimaller üzerinde noktal- Hazar teatisinde bulunmak imkânm; vermiğtir. Kabine, içtimada mevzuübahis &di, len mühtelif faraziyelere, nazaran m Imması icap edecek tedbirlerle meşgul ilke inin irüilüiliğinelnene riyetinde görürlerse bu, çok vahim ne ticelere yol açacaktır. Bu bakımdan hiçbir şüphell nokta bırakmamakla sülha büyük bir hizmet ettiğimi zan. nediyorüm. x Hitlerin orduya hitabı Berlin, 12 (A.A.) « Nürnberg kön- gresinin sön günü orduya tahsis edil miştir. Tezahürata bu sabah saat 9 da başlanmıştır, Saat 8 de Pilhrer ile partinin ve devletin ileri gelenlerinin bulunduğu şeref tribününün önlindeh kitalar göçneğe bas'amıştır. Hitler ,orduya hitap ederek, Avus- târyanın ilhakmın bin senelik rüyanm ordu tarafından gerçekleştirilmesi de. mek olduğunu hatırlatmış. Alman bir- liğini 20 sene içinde tahakkak etti, rilen ordu ve partiyi sena eylemiş ve demiştir ki: “.- Ordu ve parti Alman birliğini dahilde ve hariçte bekçisidir. Bütün Almanları birleştirmek hakkımı bize ne müzakereler, ne de konferanslar te- min eylemiştir. Bü hakkı cebren si. mamız lâzımgeldi ve siz, benim asker. lerim, işte bunun için burada bulunu” yorsunuz. olmuştur. Bu meyanda bilhassa gör. ginliğin devamı takdirinde ha yapıl ması, elzem olduğu teenmil edilmiş” tir. Nazırlar, her nezaret iğin âyri âyrı esaslı uzviyetleri het tüflü baskından Âzade bulundurmak için icap eden ted birleri tetkik eylemişlerdir. Nasırlar hudutların emtiyetini art, tırmak hususunu derpiş eylemişler ve #ivil halkm muhafazasi için elsöm 0 lan tedbirleri almışlardır. İşte bunum içindir ki. Daladiye, ka. bine toplahtısından sonra, göheral Gâmelin, Georgss ve Billotte ile uzun uzadıya görüşmüştür. Kabine toplantısından #önra nazır. lar, Landı'a hükümeti târafından itti- haz edilöü — Hüttı hareketten dolayı memnuniyetlerini beyan etmişlerdir. Paris, 12 (A.A.) «- Saat 17,30 da nihayet bulan kabine. toplantısından sonra Dahiliye hazırı Sarö, matbüâta aşağıdaki tebliği okumuştur. Harbiye nötâretinde Daladiyenin Yiyaseti alında toplanan kabine, harlı biya hazırı Bönhe tarafından bütün te İerruatile izah olunan harici #iynadt işlerine muttali Olmuştur. Kabine, milletin göstermekte oldu. Ku vatanperverliği, süküneti ve soğuk kanlılığı teböil öder. Kabine, şimali Afrikatan ve bütün Mmüstemleke imparatorluğundan Fran- Ba hakkında sadakat bürhanları a) * mıştır. Memlekete lâyık olan bu hattı hareket bilhassa sulhun müdafaası hususunda çok faydalıdır. Nazırlar yarın sabah sant 10 da re. İsicümhurun başkanlığı alında tek Tar toplanacaklardır. Askeri tedbirler Parla, 12 (A. A.) — İyi inalömat slan Mmahafilden öğrenildiğind güle, bugünkü kabine toplantısindan Sohra başkuman- dan general Gamelin, . geteral Gevrgös ve Patis âskeri valisi harbiye nezaretine giderek bagvekil ve hafbiye naziti Da- İadiyoye mülâki olmuşlardır. Çekoslovakya reyiai istemiyor Lödra, 12 (A. A.) — Evering Stan. dart gâzetesinin siyasi muharriri Yazt yor: Çakönlövukyahtn Löndrt elçisi bu &i- bah İngiltere Marleiye o nözkvetine bir hota vererek, Südet semtâkalaında plebisit yapılmasının o Çekotlovakvenm tamatiyeti ile telif edilemiyeceğini bil dirmiştir, İngilterenin tebliği Almanlar- ca meçhul Berlin, 12 (A.A.) — Röyter ajansı- ren muhabiri bildiriyor: Dün neğrediler İngilterenin siyaseti- nl tarif eden beyanat Alman istihbarat bürosunun ecnebi memleketlerine taly- sis edilen servisinde çıkmış olmasına rağmen Alman gazeteleri tarafından meşrödilmemiştir. Buna mukabil gazd- teler Çekoslovakyada sözde yapılan yeni mezalimden bahsetmektedirler. Almanyanın manidar bir hareketi Prağ, I2 (A.A) — Almanya son dakikada bugün burada açılan beyriel- milel statistik köhgresine gönderdiği murahhas heyetini geri çağıtmığtır. Belçikanın aldığı “askeri tedbirler Brüksel, 12 (A.A.) — Belçika hilli. meti, bazı askeri tedbirler almıştır. La gazette, bu hususta şunları yâr maktadir: “Bu tedbirler, halki öhâişeye düşü. recek mahiyette âsköri Kafarlar ek linde telâkki edilmemeli, elgem adde. dilen ihtiyat tedbirleri olarak Kabul Belçika «- Alman bududünda muh- telif üskeri hâreketler yapılmaktadır, Cumürtesini pazara bağlayan gece sar fında topçu kıtaları Gebrİ yürüyüşle gârnizonlarına iltihak etytişlerdir. Liej topçu Kuvvetleri göce 60 kile metre katetmek suretile şehre gelmiş, lerdir. Öpen ve Malmetiy'deki silâhen- dâzların kişlalarnı tefketmeleri me . nedilmiştir. Hüdut Boyundaki jindat - ma postaları da mühim #iktarda tak, viye edilmiştir. İsviçre hudütlarına liğun kondu. * Bern, 12 (A.A.) — Federal meclis bir ihtiyat tedbiri olmak üzere 12 ey- miştir, lülde hudulla bulunan vaz e Jarın altına lağım kazılması biye nezaretine müsaade ae istihkâmların tahribi halinde yalı Mmemlekötlerle İsviçre arasmda yayi ve şimendiferlerle yapılan ye kesilmiş olacaktır. Lağrm e titilecek olan patlayıcı ni bir emif veriliasiye Kadar me ların altında kalacaktır. yaf İstihkâmlara gönüllü hudut vini Hi zeleri nezaret edecektir. Halk çilerin vereteği talimât önel. röket etmeğe davet edilmiğtir. ve kâmların yanmda durmak, iye resmini almak veya krokisini mennudur, Iwlandada vii” Dublin, 12 (A.A.) — Resmen w rildiğine göre İrlanda h iç harp takdirinde miljesin müdafaa! alınması icabeden tedbirleri tet Almanyada asketi bir o Berlin, 1 (A.A) Marek a bugün neşrettiği bir sina hes, Treves, Palâtinat ve tekalatı üzerinden tayyare pe yasak etmiştir. Hava polis tayyateleri bü si nin tatbikine tezaret edecek ve b re İtaât etmiyeni hethangi bir ye derhal âteş ağacaktır. Macar manevraları Budapşte, 12 (A.A) — Mi sunun daveti üzerine, generel tiyaseti altında bir askeri Alman ti Macar ordusunun yapâ€ağı manevralarda hazır bulunmük yer” dapeşteye gelmiştir. Bir İtalyan ânkeri heyeti “ maksatla Macaristana gelmiş ”* maktadır. Göringin nutku Londra, 12 (A.A) «- BU rat iğ gazeteler, İngilterenin ol ye” lesi karşısında ittihaz edeceği va kete dair salAkiyettar şahliller vi dan yapılan beyünâtı müttefikâi hivetle karşılamaktadırınrı” “gl Görlngin nutku hakkında Tıme yazıyör: yi “Bu mutuk' bu asrın baylangıd, A arasında dünyadaki bütün : manyaya karşı müttehiden par keden Prusya emperyalizriin© Tisan ile söylenmiştir. ğ Göritiğin sesi kısıldı. gf Nürenberg, 12 (A.A) — Hivas . adi gear Den yetinin endişeyi siucip oldUğU — İurtan sarayda heyeti devresini âçatik “asi Buğün bu kadar birtiri Busüst muhabiri bildiri” Görlağin #68i kisılmiştır. V İeri şiştmiştir. Sitmadanı me imârâşal Bötliriö Hareket sig tedir. Cenevreden bir ihtar Cenevre, 12 (A.A) — yeti bu sabah saat 11,10 d seri toplanmıştır. w” Halk ve matbual üm inanki kadat çök değildi. Ye ir ve inutahhasi Jorrdan 1653 ©) harp korkularının dünyâya hai ri ğumü söylemiş, bununla bera e Milletlerin sulhu samimiyeti ni ilâve etmitşir, re girmiş olanların mahiyette bir tek söz iyi “ miyedeğinizden eminim. A e yari ödesi bâdiseleriri yalnız “4 e tuyâ âlâkadarları pr siye büyük bütün dünyadaki #illele” şündürdüğünü v€ düşün edeödğini bu kürsüde isterim, Sulhun gubalart > mit ediyorum . pupi Sulh ihlâl e takdirde ye edenin öt uzâk görünen iyiki bitatallığma gün dığınt hepimiz biliyofU?» İngiliz filosunun Londra, İ3 (Aİ — men sünun yarin başin sâhillerinde cereysn büyük mm ve bu manevralar için dimi şi zat dretnotlara taksim EĞ ayini Birçok Derine vw mi tillâst bu akşam açık