30 Temmuz 1938 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 12

İl ARZ SARRMANN, X, MEMMMMP MAY VAN e” MAN RR Rİ 12 Dost Yunanistanda atlatılan tehlike Be Buş'arolı 1 incide gibi değildir. Bu üç #mıf silâh evvelce yaslanmış duran Elen harp gemile.| biribiriyle bağlı olmıyan ayrı, müstakil rini basdıkları haber verilmiyor. Atina | ve hattâ biribirine nefreti olan kudret. gamizonundaki Elzun O alaylarnın ve | ler halindeydi. Şimdi öyle değildir. Bun- harbiye mektebi talebesitin o hükümete| ların üçü de yanyana gelmiş, birleşmiş, #adık kıtalarla (oçarpışmakta Oldukları | kaynaşmış ve mütedanla bir müdafaa Göylenmiyör. Trakva şehirlerinde, ve Ma | kudreti halini almıştır. Dünkü Yunan #ü- kedonyanm siyasal merkezi ölan Selânik | bayr sokak o politikasımydı, Bu günkü tetam bir sükün var. Türk ve Bulgar hu- dut karakollarmdaki pöbetçilerin kulak İarma,Yunan kasabalarında patlıy'an şa- rapnellerin, hava ve kara bombalarının tarrakaları ulaşmıyor. Fakat nede oltâ ortada gene bir vaka (var. Kuvvetli ve medeni müttefikimiz Elen milletinin hu #urunu kaçıran, bü milletin bu gününe ve istikbaline çok samimi bir bağlılık du yan dostların, bilhassa bizim O neşemize durgunluk veren bir vaka. 1935 isyanı o günkü meşru Elen hükd. metini çok boş avlamıştı. Bütün iyi şart. lar, büyün ilk haberlerini aldığımız ix yanda olduğu gibi o hükümetin tarafına gülümsemi yordu. 1 — İsyanın başında Yunan politika. smmm ve arsıulusal diplomasinin ve fi- nansın çok İnce, bol tecrübeli ve zeki bir aşinası olan Venizdos bulunuyordu. 2 — Deniz harp kadrolârı değilse bile deniz harp vasıtaları hemen tümamile â- tilerin eline geçmiş bulunuyordu. 3 «— İsyan, ayni zamanda üç noktada birden patlak verdiğinden, hükümet için elbette bügünkünden daha korkunç bir sürpriz olmuştu. Bilhassa Atinada Eizun Yarın ve âskeri mekteplerin isyana İşti. raki Venizelosla arkadaşlarını yüzde dok san muvaffakiyete yaklaştıran bir hare- ket addedilebilirdi. 4 — Yunanistanda iç politika, vatan. daşlar arasında zehirini saçan bir belâ halindeydi. Elen milleti, bir milletin ço. Cuklarinı biribirile yanyana o yaşamağa sevkeden maddi, manevi bütün bağ lardan mahrum bir haldeydi. 5 — Meşru hükümetin başında, güzel emellerine rağmen milletin bütün smıf- Yafına Kendisini sevdirmek © fmkânlarını henüz bulamamış bir general o Kondilis vardı. Ve Atina kendisine sadık kalan #on kuvvetlerin siyasal telâkkilerine en ufak bir itimat besliyebiledek bir halde değildi. Fakat Kondilis buna rağmen muvaffak oldu. Venizelos buna taâğmen muvaffak olamadı. Zira Kondilis, Elen milletine mevut güzel istikbali müdafaa etti, Ve. hizelde ise yarım Asrı dolduran esraren. Riz faaliyetinden istitade etmiş olanları, tekrar Elen milletinin başina musallat etmük katafında idi, artık O karatmast, yok olması mukadder bir yildizi beyhude yere parlatmaği savaştı. Elen milletinin parlayan talii, politika mücadelelerinde din iman tanımiyan, o ihtrasını tatmin için yabatör Yardımı * aramayı, yaban. Gıya Elen istiklilinin en onurlu tarafla, fint peşkeş çekmeyi bile mağru âddeden haris ihtiyarın hem Şıldızmi hem haya. tını söndürdü. Giridde bir isyan çıktığını bildiren Ilk haberleri dün, Bolgrad, Sofya v6 Atina- daki mühabirlerimiz telefonla bize bü- dirdiklöri zaman, Elen diyarındaki maş- Tü iktidar mevklinin böyle bir sergilkeş- t6 eh kisa samanda nihayet vereceğini kestirmekte tereddüd ötmedik. Mühim dünya hâdiselerini, her #ümanki gibi #- cağı sicağma şehre bildirmek için, alelâ- 6016 yaptığımız ikinel basışta bu eiketi, tahrir heyetimizin mütaleasr olatak dik. katle kaydetmeyi de unutmadık. Niçin böyle düşündük? Zira; 1 Büğünkü Eleni meileketi dünkü karmakarışık Elen memleketi değildir. Millet, müttefikimiz kral 8, M, Jorf'un yüksek kudretli şahsiyeti otrafmda bir mütecanis kütle manzarası arzotmekte- dir. Çok sinirli bir iç slyasa buhrant & gin elzem olan mönlus şart, yani kar. | düşleri biribirinden uzaklaştırın kin ve nefret ortadan kalkmıştır. Yunanistan milli kalkınma yolundadır. Bu yölda atı- lan her müspet adim Elen eliletinin no- Şesini bir parça daha arttiryor, Elon millotinde, nefse itimadı ve (kardeşlik sevgisiz! kuyyetlendiriyor, 2 — Hükümet Atinada vaziyete hâ « kim. Epirde vaziyete hâkim, Makedon. ya va Trakyada vaziyete hâkim, $ — Bugünkü Yunanistânm hava, de- niz ve kara kirevetleri ila iktidar mevkii arasmdaki münasebet, dört yıl öneöki —— m sava emüy Kİ Yiman subayı, bor türlü şahsi ve sefil ihtirastan nefsini temizlemiş onurlu ve Şüürle bir muharibdir. Böyle bir unsuru Ege'nin ve şarki Akdenizin en mlhim bir noktasında Yunan emniyet ve istik- Yâlini ihlâle tahrik etmeğe imkân yök- tur. 4 — ... ve nihayet bugünkü Yunanis- tanım başında Kondilis deği Metaksa Vardir. Memleketimizin büyük ve sami- mi döğtü ölün bu zat, Kondillein yapama. dığmı yapmış, başaramadığını başArmız- tir. Yani; A — Yunanistanda parti kavgalarına hihayet vermiştir. B — Orduya, donanmaya, Bava kuv. vetlerine, halka kendisini sevdirmiştir. C — Muhakkak ki Venizelostan çok daha ince, zeki ve dürendiş bir diplomat, Kondilisle mukayese edilemiyadek dero- 68d4 üstün bir askerdir. ... Biz, dostumuz ve müttefikimiz Yuna. nistanım iç politika kaygalarından kurtu. lüşunu, ötedönberi büyük bir memnuhi. yetle karşılamışızdır. Birçok asırlar önce Egedo kurduğumuz medeniyeti, güzel sanat ve medeniyet tarihi içinde karar- tacak derecede parlak yeni ve müşterek bir medeniyet kurmak yolunda bulun- duğumuza inaniriz. Bunun için Elon mil. letinin emniyetini kuvvetlendiren ve milli kalkınmasını inkişaf ettiren ber hamlesine hem sevinir, hem müzahoret ederiz. Bu son hidisenin artık Girld'de “en son hâdise, olmasını temenni ederiz Zira, ne olursa olsun, ne yapılırsa yapıl- sm, Egenin huzuru için Giridde tam bir “süküm ve-emniyet tessslis etmesi ve bu mühim stratejik noktanın yalnız Atina tarafından kontrol edilir bir “Elen va, tanı parçası,, olması lâzımdır kanaatin - deyiz. : Bir zamanlar İngilterenin büyük bir başvekili, bugünkü Lord Baldvin göyle demişti: “— Büyük Brltanyanın emniyeti Ren hududunda başlar.,, Biz de diyoruz ki; “— Eşe mödeniyetinde ve genin emniyetinde müşterek olan iki müttefik devletin emniyeti, Giridde başlar. Girid Türk - Elen ittifakının cenuba, çarka ve garba bakan gözüdür,, ÖBLMECE Birçok kibritlerin yan yâna gelmedile vücuda getirilmiş ola Yukarki resimden yalnız 6 kibrit kaldırarak, yerlerinde ka- lacak olan diğer kibritlerin üç tam mu- rabbe: temsil etmesi kabil olduğunu is- pat edebilir misiniz? Bu bilmocemizi halledenlerden birin- siye bir kol saati, ikinciye bir büylik re, sim albümü, üçüncüye bir gişe kolonya ve ayrıca 200 okuyucumuza da muhtelif hediyeler vereceğiz. HABER — Aksam oostası . Ispanya harbi p ap” Baştaralı 1 inside Bü bombardıman meselesile alâkadar sualler sorulmuş ve hariciye (müsteşarı Butler bunlara cevaben demiştir ki: “ Kömür götürmekte olan bu vapür, 26 termamuzda alçaktan uçmakta 0- lan bir tayyarenin taarruzuna uğra- mıştır. Şimdiye kadar gelen habör- ler, taarruzun istiyerok ve şuurlu bir tarz da yapıldığını göstermektedir. Bilhassa Bayan Ratbon hükümet mümessiline aşağıdaki suali tevelh etmiştir; “— Bu hücumun şuurlu ve yapılmış olması Koyfiyeti nazarı dik- kate alınırsa, başvekilin ve harici. ye nazırının yakınlarda vermiş ol- her hangi bir hare- hüküme- tin şerefine büyük bir darbe vurmı. duğu ihtarlar, ket yapılmadığı takdirde, yacak mudır?,, Butler, şu cevabı vermiştir: “e Gandin limanı bir İngiliz kum. panyasına kiralanmış olmakla ber& ber gene İspanyol arazisi dabilinde bulunmaktadır. Bu Ilmanı müde ina için Tapanyol toprağına girersek harbe karışmış olacağız. Halbaki diz, bunu İstemiyoruz.,, Amirallik sivil lordu da, diğer muhtelif suallere cevaben aşağıdaki izabatta bulunmuştur: “ « İngiliz donanmasına verilen tali- mat, hükümetin politikasına biuta- bık bir mahiyet arzetmektedir. Bu Polltika da Ingiliz gemilerine, kara suları dahilinde değil, fakat kara suları harlelnde ber türlü himayeyi vermektedir.» Başvekile de Avam Kamarasında Valansiya limanında bir İngiliz gemisi (o içinde (ademi (müdabâle komitesi müşahidinin ölümü İle a. Jâkadar, birçok analler sorulmuştur. Çok sıkıştırılmış olmasına orağ- men Başvekil ancak aşağıdakl beya- natta bulunmuştur: “a Evvelâ, bü husustaki o gazete ha- berlerinin resmi teyidini daha altaş değilim. Maamafih derhal bu me. sela hakkında mufassal bir rapor v4- rilmesini talep ettim, -Saniyen, bu mesele, hassatan İngiltere hüküme- tini değil, £ tademi müdahale ko mitesin! alâkadar eylemektedir. Fil vaki, bu komitede Aza bulunması sifatiyle İngiltere, komitede tem- sil olunan o diğer milletler (o gibi, mesw leden endişo duymaktadır. Şurasını kabul ederim ki, eğer ademi mü dahale komitesi omüşahitleri vazile. lerinin lorası oshasında ölüm tehli- kesine maruz kalırlarsa, buüların vazifelerini yapabilmeleri (gayet güçleşecektir Ye bu Mesele, önlen- mesi İâzimgelen Obazi karışıklıklara yol açâcaktir.,, Cephelerde vaziyet Barselona, 29 (A.A.) « Gündezâ cep- hetinde tumhuriyetçiler, Gandezaya doğ ru ileri hareketlerine devamı etmişlerdir. Hükümetçiler, Gandeza - Tortoza yoluna vasıl olduktan sonra Prat omuntakasma sokulmuşlar ve bazı noktalarda on kilö- metre kadar İlerlemeğe muvaffak olmuş. lardır. Düşmanım mukavemetine rağmen cum- huriyetçiler, Konaletanın bitaz cenubun. da yerleşmeğe muvaffak olmuşlardır. Ha len ileri hareketine devam etmektedirler, Gandezanın şimal ve garp mıntakaların- da düşman birçok taarruzlar yapmış ise de bunların hepsi püskürtülmüştür. Cum huriyetçilerin mevzilerine hiçbir şey ol. mamıştır. Düşmanın şark o cephesindeki tazyikli, cumhuriyâiçilerin Ebre mmtakatındaki taarruzları dolayısile | hafiflemiştir. Pek az tehdide maruz olan o Gumhuriyetçiler, Barrakorun cenubunda (o ipukabil taar- ruta geçmişler, Frankistlerin Cerito ve Peladodaki mevsilerini ihata o etmişler ve düşmanı tetrici surette Teruel « Sagön te yolu üzerine atmışlardır. Bombardımanlır Valansiya, 29 (A.A) «- Bugünkü bom bardıman esnada Tanlayh ismindeki İngiliz gemisine de bazt bömba parçala. rı İsabet etmişse de İnsanca hiçbir zay. atı mucip olmamıştır. Tarragone. bugün iki kere bombardı- man edilmiştir. Hospitale köylü de bom. bardımana maruz tutulmuştur: istiyerek * 30 TEMMUZ — 1988 Gritde bastırıla isyan hareketi terdiği itimat nişanelerine rek, bütün Girit halkını, türlü yardımdan mahrum *e Bilen milletine Girdin Bit bir surette milletin miyesi yanında yer almi$ Bunu göstermeğe davet gir) tün Yunanistanda mutlak P* ve sükün hüküm sürmekte “İİ millet hükümetin yanıbaşi””. Almış bulünmaktadır. 3 Asiler şehri terkettilef Atina, 29 (A.A.) — muavini Merkellos'dan, Yi sesinin daha İlk daklkal ,? nan baberler, Ada halkın yi” lice hareketi takbih ettiğisi, yil met yanında yer almış bull ve resmi makamlara ys! olduğunu bildirmekteydi taksasın Girit halkma hit rettiği beyanname, her küömet lehine yapılan tes sında, kıraat edilmiştir. Atina 29 (A.A.) — Atina * diriyor: 4 Temizleme hareketine devi öf polis, Troçkist entetnas; münist teşkilâtı keşfetmiş, 09” dar elebaşıyı tevkif eylemiş V€ miktarda vesaik bulunmuştüf” Gazeteler, metodik bir #w pıaln sükün ve nizamı temin mizleme eserini memnuniyeti * ettirmektedir. ; Map Baştarufı 1 incide Atina, 29 (ilususi muhabirimiz. dek) — Dost Yunanistan gene bir is Yan tehlikesi atlatmış bulunuyor. Ve nizelos zamanındaki isyanda methaldar olan bazı eski politikacıların tahrikiyle yapıldığı muhakkak bulunan bu sön is- yanda eli silâhlı âsilerin yekünu 400 « dür. Ve, ilk hamlede Giridin Hanya şehrini ve Kandiya llmanmı zaptetmiş- ler, hükümet makamlarını ellerine ge- girmişlerdir. Ancak, büyük bir sür'atle isyan mın. takasina kuvvet gönderen hükümet, fesat hareketini derhal durdurmuş, âsi- Teri tenkil etmiş, ve isyancıların eline geçen şehirlerde hükümet otoritesini temin ederek vaziyete hâkim olmuş bu- lunduğunu bildirmektedir. Gazetelere, bütün posta, telgraf ve telefon muhaberâtına #snsür konmuş, Hanyada idarei örfiye ilân edilmiş bu- Tunuyor. Giriddeki isyan haberi şehirde yayı. lir yayılmaz, matbuat, propaganda ve Turizm nazırı Nikolidis, yerli ve ya: bancı gazetecileri makamına çağırarak şu beyanatta bulunmuştur: “Giritte bir fesat hareketi başgös- termiştir. Bu hareket Venizelos tara - fından idare edilmiş olan isyanla bir a. rada tutulacak derecede mühim değil- dir. Asilerin silâhlı kuvvetleri 400 ki- şiden ibaretti. Adanın diğer tarafların- da tam bir sükünet vardır. Hükümet her tarâlta vaziyete hâkimdir. Hanya LR ve e ve Kandiyanın âsiler eline geçmiş bu, | Gezeteler isyanı gide Hunması hâdisenin ansızın bu ikl yerde | takbıhı ediyor ai baskın tarzında başlamasından doğ- Atina, 20 (4.4) — At muş bir talihsizliztir. Fökat hükümete | bildiriyor: Bütün gazeteler, bastifi Hanya hareketini şiddeti? etmekte ve bütün Yunanis” birlik olarak höyecanlâ * 1936 tarihi gününün ikin! sadık kıtaların belki de şu anda Kandi- ya ve Hanyay: temizlemiş olduğunu tah min mümkündür, “Bununla beraber ne de olsa bu hâ. dise cansıkıcı mahiyettedir. N “Dahilde ve hariçte tem bir emniyet | wünü Kutlülamağa bazi. : kurmuş olan memleketimizin sükünume |- bütün memleket tam bir “velev ve ehemmiyetsiz surette de 5). sa,, bozmağa teşebbüs etmiş olanlar E- Jen milletinin nefretine müstahaktırlar. Zuhur etmiş olan bu fesat ve isyan hâdisesi karşısında halkımızın müşterek bir cephe kuracağı ve her zamanki gi- bi, hükümetinin kuvvete karşı olan iti- madın: muhafaza edeceği şüphesizdir. , Başvekil Metaksas, hâdiseden tes. men malümatta olur olmaz nazirlarını toplamış, tenkil tedbirlerini kararlaştır. mış Ve bunun üzerine Giride hatp ge mileri, asker ve bit kaç filodan mite“ şekikil bava kuvvetleri gönderilmiştir. Asiler Girid dağlarına kaşmışlardır, Giri valisinin âsiler tarafından dağı kaçıtıldığı ve öldürüldüğü şeklindeki haberler doğtu değildir. İsyancılardan mühim bir #famı, şiddetli takiplerden ürkerek hükümet kuvvetlerine teslim olmaktadır. Asilerin şeflerinden Mita takis ve Muntaki yakalanmışlardır. Atina, 29 (A.A.) — Atina ajansı bil. diriyor: Yaz mevsiminde mutad oldu- ğu üzere nöbet değiştirmek için bir ke sım askrin şimali Yunanistana gönde- rilmsi sebebiyle garnizon kuvvetlerinin azalmasından bilistifade OMitsotakis, Muntaki ve Haciângeli Venizelosun yeğeni ve Hanyanın eski belediye reisi idaresinde dört yüz kadar | kişiden mürekkep silâhlı bir grup, dün gece Giritte Hanya şehrine girmiş ve ehri işgal muva?fak olmuştur. Bu manasız dellee hareketin sebebi ve hedefi daha henüz malöm değildir. Meseleden haberdar edilen Başve- kil Motaksaa, derhal kara, deniz ve hava ordusundan kuvvetli bir müf rex6 gönderilmesini emretmiştir, Giridin diğer aksamında sükün büküm sürmektedir. Başvekil, Girit halkına hitaben aşağıdaki beyannameyi meşreyle. halinde ilerlerken ve Giray ! dahil olduğu halde bütün gili letinin içten tezahürleri? yg kümete bağlılığını gösteril e lan bu hareketin yalni# © gif ğil, fakat ayni zamanös ; olduğunu tebarliz ettirme ii Gazetelerin, bilhassa Ke rine göre, çok kuvvetli © yi tün millet tarafından tani bulunan hükümet, meml za ve süküneti temin 67 ziyettedir. Hanyadan gazetelere berier, komünist cz | kaçmakta olan âsilerle Dİ” duklarını bildirmektedir. pılarr, askert kuvyetleriğ as altındadır. Şüpheli 4 şahıs derhal tevkif 9 yi Asilar, fik tayyareler il zükmez derhal dağlar yy | Bütün habefler Hany “ Asilere karşı aleyhtar cani almiş olduğu ve bunlar! ki ettiği hususunda mü! diri Son haberler şu tar?ğ Bu dekikada Hanya v8 PİŞİ rit halki, samimi ve hi hürlerle milt hükümete ifâde etmektedi e BE yas, (Zafer) torpitösu İl€ j müştür. Başvekilimiz ve hariciy9 mumi kâtibi Numan Dr. Rüştü Arasi boğazdi “o ve birlikte Dolmabahçe sariy lerdir. Haraciye vekilimiz, uk fından kabul edilmiş ve seyahatleri hakkında muştur. miştir: Hariciye Vekdleti umumi Mili kalkınma eserine faaliyetle | man Menemencioğlu a davam olunduğu bir zamanda, silâh. Itâmler, Yanyaya girmişler ve şehri işgal. etmişlerdir. Meşru nizamın galebe çalması vö Girit halkının hu- zur ve sükününün temin olutması k çin bütün vasıtalarla âslleri yöket. meye katl surette azmeylemiş bulu- nuyorum. Girit halkının vatanpar- ver hiesiyatma ve bana karşı gös tarafından kabul edilmişti” pemencioğlu Başvekilimi?? müzakere ve imza edilen ©”. ması hakkında m : vekilimiz, Numan N öğle yemeğine alıkoymutt”” kiben Başvekilimiz, berab£” man Menemencioğlu olduğ. mabahçe sarayına giti Gi