3 Mayıs 1938 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 3

3 MAYIS — 1938 — — Makine ve sanat! EKADAŞIM dedi ki: — Sinemanm, gramofonun sana- te büyük bir fenalığı dokunacağını zan- nediyorum. Bittabl bugünkü halleri ile Jeğil, gerçekten tekâmül ettikten son- ra. Hattâ gramofon için şimdiden o fo- nalığı etmeğo başladığını söyliyebiliriz: plaklarda bir çok büyük musiki sanat - kârlarını dinlemek kabil. Gramofon bir orkestra gefi, bir kemancı, bir planist i- çin ölümü kaldırabilir; yanl üç yüz, beş yüz sene sonra gelecek Insanların da bu- günün büyük virtüozlarını dinlemelerine imkân hazırlıyor. “Düşün bir kore: Wagner bir opera- smı idare ederken mükemmel bir ses- D film vücuda getirmek kabil olsaydı bu- gün hemen herkes o oporayı Wagoer'den dinlemek İstemoz miydi? Herkes yalnız ©o filmi görmek isterdi demiyorum; o o- porayı başka şeflerin nasıl idare ettik- Terini de merak eden bulunurdu. Fakat © gefler Wagner'i takilde mecbur ola. mazlar mıydı” “Yalaız Wagmer mi? Bütün büyük bestekârlar, yefler, virtüozlar bu suret- le dalma yaşıyacakları için yaşıyanlara bem şiddetle tesir edebilecek, hem de onlar için çok karkunç birer rakib ola- cak. Dört beş yüz sene içinde kaç tane plak, kaç tane film vücüde getirmek ka- bil.. Onlar dururken hangi virtiloz, han- gİ sanatkâr bir konser vermeğe ocsaret eder. “Aktörlük için de öyle. Bize, geçen a- sırlarda oynanan piyeslerin ancak met- ni kaldı. Halbuki mücessem ve renkli fotograf tahakkuk ettiği gün... Arkadaşıma sordum: — Niçin bunu bir fonalık diyo karş- Hyorsun? Sanat eserinin ebedileşmesi - ne hirmet bir kötülük mü? — Bir cihetten iyilik ettiği doğru. Ya- ratıct sanatkâra iyilik.. Fakat aktör 1- gİn, virtüoz için öyle değil. Onların şev- kini kırar, gayretlerini lürumsuz kular... — No yalan söyliyeyim? dedim, ben onu da bir fenalık saymıyorum. Bence ©'da bir iyllik, hem de saaato cn büyük —'“»U--q—m aklörleri, or- kestra şefleri yeni eserlerden — ziyade maziden kalan eserlere ehemmiyet veri yor, onları oynamağa, oaları çaldırmağa kalkıyorlar, Sinema, gramofon — onlara meziyi daraltryerince belki yenlyo bak- mağa, zamanlarınm gairine, bestokârla- rına hizmete mecbur olurlar. Kötülük mü? Bilâkis, iyilik! “Yazık ki sinema da, gramofon da ho- müx senin söylediğin bizmeti görecek hale gelemedi. Onun için daha çok za - man lirmn: bir kere makineler mütokâ- mll bir hale gelecek sonra da 0 makine- lerle filmler, plâklar vücude getirile- cek... Orkestra şefleri ve aktörler için mazinin esorlerine bağlı kalmak sevdası daha haylı dovam eder. Fakat dört beş asır sonra © senin korktuğun gün gelin- veorkeştra şefl ve aktör kendini gös - termek için eski eserlerden ümidini kes- meğe mecbur olursa görünü xamanına gevirecektir. İşte o zaman sanat esaret- ten kurtulacak, bir kat daha canlana « Cak... Nurullah A Nafla Vekilinin Belediye Reisine telgrafı Nafia Vekâleti İstanbulun en güzel abidelerinden biri olan Yeni caminin meydane çıkarılmas: için Eminönü 'Hıydumm bir an evvel açılması işiyle Şok yakından alâkadar olmuş ve Şehti- mize büyük yardımını esirgememişti. * Eminönünün açılmas — tstanbulun imarını müjdeleyen ilk umran hareke- Üdir. Valde hönmn yıkılmağa başlan- masiyle bu harekete bülflü şahit ol - Guk. Hana kazma vuruldugu gün İs - 'Tanbul Belediyesi Nafia Vekili Ali-Çe- tin Kaya'ya yüksek himmetiyle başa- olan bu hadiseyi bildirmişti. Dün Ner fia Vekili Ali Çetin Kayadan İstanbul Valisi ve Belediye Reisi Muhiddin Üs- tündağ'a gu telgraf gelmiştir. Heybeli Deniz lişesinde dün yapılan merasimden iki inteba: Hamidiyeye verilen sancak çekilirken ve Hami, Parasız yatılı talebeler Öğretmenlikte mecburi hizmet görecekler Meccani leyli talebenin mecburt hiz- metlerine dair kanun lâyihası Meclise gönderilmiştir. Lâyihaya göre, resm! ortaokullarla li- selerde meccani leyli olarak tahsilde bulunanlar arasında yüzde T5 nisbetini geçmemek gşartiyle Maarif Vekâletinco ayrılacak olanlar öğretmen yetiştiril - mek - üzere mezkür vekâlet tarafından kendilerine gösterilen müesseselerden birine leyli meccan! olarak girmiye mec- bur olacaklardır. Bu gibiler öğretmen o- larak yetişince devlet okullarında leyli meccani tahallde bulundukları kadar ve- kâlet emrinde çalışacaklardır. Bu.karar ortaokullarla liselaro parasız yatılı ola- rak almacaklarla bugün ayni mektopler- GA RALASIZ. yabılı. gamil olacaktır. —— Fnlet At Oğretmen yetiştikleri balde Maarif vekâletince tayin olundukları vazifeleri kabul etmiyenler veya kabulden son- ra kendi istekleri ile vazifelerinden ay- nlanlar leyli meccani tahsilde bulunduk- ları okullarım tahsil yıllarındakl Ücret- lerin yekünunu tediyeyo mecbür ola- caklardır. Bu möblâğ kendilerinden veya kefil- lerinden alınacak ve bunlar - borçlarını ödemadikçe deylet dairelerinde ve hü- süsi müesseselerde — çalışamıyacaklar - dır. Tütün mütehassısı yetiştirilecek Inhisarlar idaresi kursu geniİşletiliyor Memleketimizde tütüntülük seneden seneye inkişaf ettiği için tütüncülük he hasındaki eleman ihtiyacı da gün geçi- tikçe artmaktadır. n ; Bugün, yalnız inhisarlar ıdıxfsı. Mal- tepe tütün enstitüsünde açtığı kura vasıtasile eksper yetiştirmektedir. Zi- raat mekteplerinde talebelere tütüncü- lük hakkında verilen malümat kâfi ol- madığından, bilhassa ameliyat ve tatbi- kat noksanından dolayı yetişen ziraat- ciler tütüncülükten anlamamaktadır- dar. Memlekette tüünden anlıyan eksper mevcudu ise dör yüz kadardır. Bunun iki yüzden fazlası inhisarlar idaresinde muvarzaf bulunmakta, diğerleri de tü- tiün tücvarlarının hizmetinde çalışmak- tadırlar. Halbuki memleket tütüncülü- günün bugün arzettiği ehemmiyet ve inkişaf yanında bu mevecud X4fi değik dir. İnhisarlar idaresi bunu düşünerek memlekete mümkün olduğu kadar fazla tütüncü yetiştirmek kararını vermiştir. “Eminönü meydanının açılmağa baş- | ve faaliyetini genişletecek. buraya daha “lanması münasebetiyle Hakkımda gös- terdiginiz duygulara töşekkür cder, fazla talebe teminine çalışacaktır, İdare lise ve ziraat mektobi mezunları arasın- e en güzel İstanbulumuzun büyük um- | dan seçtiği eksper kursu talebelerine iyi ranma teşebbüs ve hayırlı bir başlanğıç olmasını candan düerim. muvaflakiyetinize| bir istikbal vadetmekte, kendilerine ta- Tebelik ve staj müddetleririse yevmiye vermektedir. Bunlar bir müddet sonra ŞEHİRDE ve geçerlerken.... iye mektep gemisinde staj görecek kıymetli gençler servisleri Denizbank, MEMLEKETTE Sahillerimizde otobüs Küçük kazanç kurulacak Hmanlarmızla, demiryolu uğrağı olmıyan yerler arasında böyle seferler iİhdas edecek Denizbank kanun lâyihası mucibince bu mücasese icabında sahil otobüsleri servislerini de kuracaktır. İşittiğimize göre, Banka merker ve İstanbul teşkilâtıma aid tensik işlerini bitirdikten ve şilebcilik şirketini de fa- aliyete getirdikten sonra bu işle meşful olacaktır. t Denizbankin - sahil otobüs - seferleri memlekette yepyeni ve modern bir nak- liyat işini teşkil edekektir. Yalnız bu seferlerin Denizyolları hasılâtına sekte vermemesi, daha doğrusu ayni hatlardı nakliyat faaliyetini iki —müessege ara- sında dağıtmamak için otobls seferleri işinin esaslı bir tedkikten geçirilmesi ka Tarl tar. Şimdiki vaziyete göre, Gt ei nnn başlanğıç itihaz ederek tren yolu Gzerin- de olmryan iç yerlere kadar uzatacay- Dün gelen seyyah vapurları Dün şehrimize Alman, Fransız ve S>v yet olmak üzere üç seyyah vapuru gel- mmişt'e. Alman Bandrah Nitvanke vapuru ile şehrimize gelen Alman seyyahlarını mühdarı 400 kadardır. Seyyahlar evvelâ Boğaziçinde bir gezinti yaptıktan sonra akşam geç vakit şehre çıkmışlardır. Fransır. vapuru da dün sabah er- kenden limanımıza 200 seyyah getir- Mmiştir. Adalardenizi limanlarile Sov- yet Rusya arasında muntazam seferler yapımıya başlıyan Sovyet vapuru da şeh vTimize muhtelif milletlere mensup bir mikdar seyyak getirmiştir. * Galata rıhtrmina yanaşmış olan üç seyyah vapuru gece baştan aşağı kadar elektriklerle donanmışlardır — Sayfiyelere göç başladı " Sayfiyelere göç başlamıştır. Şirketi Haytiye göç mevsimi geldiği için ara- ba vapuru seferlerini kabil olduğu ka- dar çoğaltmıştır. Evvelki gün ve dün a- raba vapurları fasılasız bir sürette se- ferler yaparak Anadolu tarafına ve Bö- gaziçine giden göç kamyon ve arabala- tını taşımışlardır. Şirketi Hayriyenin tuttuğu bir hesa'a göre, son iki gün zarfında Anadolu ya- kasına 110 araba göç eşyası geçirilmiş- tir. Akay vapurlarile taşmıman eşyalar bu yekünden hariçtir. ı da iyi bir maaşa geçmektedirler. Yal. Bu maksadla eksper kursunun program | nız ddare yetişecek gençlerin sütüncü- ün het sahasında mütehassıs olması için beş senelik bir tahsil ve staj müd- deti koymuştur. Bu müddetin bir senesi Maltepe enstitüsünde rirasta aid staj ve tabikatla, diğer seneler, aıra ile fab- rikasyon, harman, işleme ve mübayaa tır. Fakat, memleket dahilinde sahilden içerilere yapılacak, liman veya iktısadi faaliyeti olmadığı için muntazamm vapur uğrağı olmıyan sahiller arasında devam edecek otobüs servisleri için her şeyden evvel yola ihtiyaç görülmektedir. Bu- nun içit Denizbank sahil otobüs servis- lerine aid programr hazırladıktan son- ra Nafia vekâleti ile ve servis mımntaka- larına dahil belediyelerle temasa geçe- Tek evvelâ otobüslerin işliyeceği yol- ların tamiri veya yeniden inşası mese- leşini halledecektir. Bugünden, otobüls servisleri mmntakalarındaki yolların ço- ğu yapılmıştır. Bunlardan bir kısmı da tamire muhtaçtır. Bu yolların islâhına derhal başlandığı takdirde memleketi- mizde otobüs servislerine nihayet bir söne zarfında başlanabilecektir. Yaşlı â cşinaŞî;:'i(m Katil âleti kanali- zasyondan çıkarıldı Bundan dört gün evvel sevdiği Anjel ismindeki kadın: sokakta on yerinden vurarak öldürmüş olan Rupen hakkında müddelumumiliğin yaptığı tahkikat so nuna ermiş ve katil yedinci istintak hâ- kimliğine verilmiştir. Rupen vakayt mütıakip- yakalandığı zaman, küçük bir çakr göstererek Anje- N bununla vurduğunu iddia etmişti. Hal buki ceseddeki yaralar çakmın boyun- dan çok daha derindi. Tahkikat bu nok- tadan da derinleştirilince katil esnasın- da kullanılan brcak Elmadağında ka- nalizasyon çukuru içinde görülmüş fa- kat tam alınırken akan sular Bıcağı â- bp götürmüştür. Kanalizasyon — işçile- rinin yaptığı araştırma sonunda katil â- Teti teressüb havuzundan çıkarılmıştır. Kama büyük bir ekmek bıçağının eğe Tenmesile meydana getirilmiştir. Vali Atinaya davet edildi Atina: 2 — Atina valisi Kocas İstan- bul vali ve belediye reisi Üstündağı A- tinaya davet etmiştir. Vali Muhiddin Üs Kindağa bu ziyaretinde şehirdeki İmar faaliyeti gösterilecek ve on sene içinde inşa edilen yerler gezdiriletktir. Başvekil Celâl bayar, İstanbul valisi- nin bu ziyareti yapmasını tasvip etmiş- tir. —— —. tiren gençler eksper namzedi olmakta- dırlar. Şimdik! halde eksper kursunda elliye yakın talebe vardır. Bunların bir kısmı Maltepe tütün entitüsünde, bir kısmı da tütün fabrikasında stajlarına devam ediyorlar. İnhisarlar idaresi, önümüz deki sene de kursa yeniden talebeler 2- işlerinde geçmektedir. Bu devreleri bi * lacaktır. erbabı için Vergiden muafiyet isteniyor Ankara 2 (Telefonla) — Yarın - tısat encümeni Maliye Vekilinin huzu- rile toplanarak kazanç vörgisi -kanunu tadilâtına dair lâyihanım müzakeresine devam edecektir. Bazı encümen azaları hükümetin teklif ettiği tenziller yerine küçük kazanç erbahinm vergiden istis- nast noktasında İsrar ettiklerinden ha - sıl olan vaziyet karşısında hükümetin ve- receği izahat dinlenccoktir. İÇERİDE: * İNŞAAT işlerinde kullanıları meden, hava kurumuna — yardım © alınacaktır. Bu suretle hava kurumuca senede 20 bin lira kadar bir varidat te- min edilmiş olacaktır. * TÜRKKUŞU'nun İnönü kampına şehrimizden 100 kadar talebe gidecektir. Kampta talimler haziranda başlıyacaktır. * BEBEKTEN Rumelihisarına kadar olan sahada havagazi tesisatı yapılması- pa karar verilmiş, kroki ve projeler hazır- lanmıştır. ** 15 MAYIS hava şehitleri ihtifali için bir program hazırlanmaktadır. — İhtifâl Fatihte, tayyare âbidesi önünde yapıla- caktır. * KIRŞEHİR felâketzedelerinde yar- dım için dün parti merkezinde bir toplan tr yapılmış, yardım işleri görüşülmüştür. * AMERİKADA Baltimır şehrinde açılacak olan fotoğraf sergisine Türkiye de İştirak edecektir. Sergiye 67 parça to- toğraf gönderilmiştir . * CEMİYETLER kanununun adliye encümeni tarafından tetkiki bitirilmiştir. Lâyiha yakında Mecliste müzakere edile cektir. * LİSE ve orta tedrisat — imtihan tali« matnamesinde bazı değişiklik - yapmak üzere tatil devresinde — Ankarada, bir komisyon toplanacaktır. * YUMURTA tacirleri ambalâjların tel ile yapılması hakkmdaki yeni tali- matname hükmünden şikâyet etmişler ve talimatnamede bu hususta değişiklik ya- pilmasını istemişlerdir. * ŞİLEPÇİLİK şirketinin Avrupaya remarladığı şileplerden ilki olan “Bakır,, dün akşam limanımıza gelmiştir . * ŞEHRİMİZDE son bir ay içinde 68 bina yapılmış, 240 ev ve dükkân tamir e dilmiştir. * BELEDİYE medisinin bir — senelik devresi bitmiştir. Yeni meclis için seçim eylülde yapılacak ve yeni devre teşrini sanide açılacaktır. t * MEMLEKETİN sulama işleri için ziraat vekâleti tarafından 31 milyonluk tahvilât çıkarılmasına karar verilmiştir. İşler nafia vekâleti tarafından idare olu- | nacak, yapılan tesisat bankanın olacak« tır. * BALIKÇILIĞIN inkişafı ve harice ihracat temini için tetkikat yapılmak- tadır. Balıkların muhafazası için soğuk hava depoları inşa edilecektir. * PAKET gümrüğü talimatnamesi, pos “Lütfen sayfayı çeviriniz), « HAĞİCdR.