14 Kasım 1937 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 2

Kâdrolar ÜMHURİYET devrine kadar, kadro tabirinden, yalnız hükümet memu. riyetlerins intikal ederdik. Tür k vatandaşının hayat gayesi, devlet hiz. mpetlari kadrosunda bir açığa kapılanmaktı. 1800'den 1918 e katar on yıl de. yam eden meşrutiyet devrinde bile, mlinevverler yatağı addettiğmiz İstanbul şehrinin Türklüğü, Beyoğlunda bir dükkân fethetmemiştir. Osmanlı mâarifi de esasen bu maksada kürulmuştur, Maksaj bir memuri. beler, serbest hayat mev'uliyetlerine İs gerecek savaşdilar gibi değil elinde. ki imzalı Xüğıda, muayyen bir akçe İle hazmeden ödenecek namsedler gibi-Çi- lışırlardı: öğrenmiyerek ve bilmiyerek, yahıt yarımyamalak bir törbiye İle mektepten çıkarlardı. Serbest hayat kadrolarının hiçbirinde buna imkân yök- tur. Cumhuriyet Türkiyesi ise, şimdi, baştan başa yeni asrın fikir, iş, teknik ve teşebbüs terbiyesini alan ferdlere muhtaçtır. Hemen her kadro, senelerce mekteb mezunu istihlâk edecek kadar, açıktır. İşte hükümet (programının kül. tür müesseselerini “mahreci aklâm,, telâkki edilmekten uzaklaştırma hakkın. daki fıkrasına, bu bakımdan, bütün gençliğin ve çocuk babalafının * dikkat et. melerini tavsiye ederiz. Herkes okumakla memur olursa, bütün diğer hizmetler cehaletin elinde ir. kişafsızlığa. mahküm olâcaklar veya Türkler elinde bulunmıyacaklar gibi, ba. zin bir tezada dilşmek istemeyiz, Okumuş etölye sahipleri, okumuş zanaatçi, okumuş satrer, okumuş bakkal, okumuşişçi, hulâsa, kültür müesseselerimiz, yirminci asır Türkiyesinin bütün inşa davasını başaracak kadroların bepsini birden okumuşlarla Ve öğrenmişlerle cihaslamak vazifesi karşısmdadır. Genç. lerimiz, mekteplerde hasıl olsa devlet tarafından maişetleri emniyet altına ali. nâcağı itminanı İle değil, serbest hayat savaşında muvaffak olmağa yarar ma. rifetler ve melekeler elde etmek mes'uliyeti ile okumalıdırlar, yet elde etmek'oldüğüna Ve bunun için diplamanın Kifayet ettiğine göre; tU€-7) CUMHURİYET de NTİ komünist, nams ile Japonya ile AL, manya arasında nktedilmiş bulunan itifaka İtalyanm da iştirik etmesi dolayrslle ba nevi ittifaklar karşımığa Türkiyehin va, ziyetini Yunus Nadi şüyle izah ediyor: “Biz kendi bünyemize asla tetabuk etmi. yen ve zaten kopya (edilmesine cevaz dâ olmıyan harici rejimlerin o memleketimizde herbângi derecede olurân ölsuh tol oynama, larına âslâ muvafakat edemeyiz. Fukt ken. Kayyim iz. bakımdan çepıği hudutlarımız dışına da sirayet edecek mütesddi bir mah. yet ftissp edemez, ve hele asin yersiz bir husumet derecesine kadar ileri giğimez. Bu türlü hareket başka memleketlerin (dahili işlerine Karışmağı tazammun &derdi, ki mil. lstlerirası hukukunda buna hiç cevaz olma, dığını bütün ananesile takdir ederiz. Pinnen. #leyh bis Türkler memleketimizde komüniz. min yer bulmasma fmkân vermemek kayıt, ve giarmı takip ederken komünizm © aleyhinde başka milletlerle elbirliği etmek gibi syn | bir hareketi tamaml yerme ve hatta mukır addetmekte tereddit etmeyiz. Böyle bir si, Yanet dizim bazarımızda gizil maksatlardan Yaşka birşey değildir. Roma anlaşması ve Türkiye (Ulus) $ ve Evvelâ, tecavüzi ittifakların o sarabat ve katiyetle aleyhindeyiz. Sanlyoü; komütizm aleyhtarlığı perdesile bilhassa Sovyetler Rusyasmı istinad? cdeöek bir alyaset bizim bu komşu memleketle dost. luk ananemize. uygul düşemez. o Sovyetler Rusyaslle tarihlerimizin en kara günlerinde. dost olduk, dostuz. Bu döstluk bizim tarafı. mızda gelecek bir kusura bozulmıyacaktır. Ahde vefa ve bühasssi döstluktü sebat 'Türk Terin en k-““ı etartdım. Dünya ahvalnın böyük bir karışıklığı teveccüh ettiği şu sırad va, Siyetin e& pürürsüz bir ifade De bü şekilde tasrihini”patı Asim efpek faydalı karşı ittifak tinde üeeini yürü yasetin hatlâ Fusya çerçevesini de aşan ci. hanşümul bir manevra olduğu iyiden - iyiye görüüdükten sönen Zâhirde komünizme karşı ittifak siyaseti, nin hakikatte Avrupa, Afrika ve Asya üze. rinde siyasi hartalar taksimatınm altını a, tine çetirmeği Istihdaf eden büyük © ölçülü ve çok cürelii bir kombinezon olduğu şimdi Artık olanca açıklığile meydana çıkmış bu, Yunuyor. Denebilir ki şimdi dünya yüzünde geçen Büyük harpten daha büyük bir mü. cüdeleyi göze almağı düşünecek kadar ihti. Taslsrına zoun memleketler belirmeğe baş. Yamıştır.,, “0 Tavsiye mektubu derdi v TAN da UMET EMİN YALMAN, eski ve müz. min bir derdimizden, tavsiye o mekti. bundan bühstdiyor. o Mutlekiyet devrinden yadiçür kalan bu kötü usulün, memleket Me. #isadiyat ve ahlâliyatı üzerinde yaptığı fe. nA tesirleri anlatarak hattâ tavsiye mekta., bile senıf geçmek istiyen talebeler bulundu, ğunu, bu fena sistemin kültür (işlerine de mühim darbeler indirdiğini ra, tavsiye mektuplarının birinci Amil olduğunu iddia ederek diyor ki: “Tavsiye mektubu (krtasiyeciliğin deva, mina bir ömtldir.. Barı işlerin datlann şekli. de çabuk yapılmaar, diğer işleri o büsbütün yavaşlatmaya sebeb olur, İşlerin çabuk gö. rülmesini istiyenler, gayret © ve nüfuzlarınt mevcut sistemin bütün vetandaşlar hesatına değişmezine #arfelmezler, Yalnız kendileri 1. çin istima ararlar. Bir Itsım işler | detimnal #irette yaplımca, nüfuz vasıtası bulamıyan. Jar büsbütün mağdur olurlar. Halbuki fstis. BA yolları kapalı olsa atılgan dertiller, nüfuz ve teşebbüslerini sistemin iyileşmesi ve de. işmeni için kullanacaklar. O zaman hareket beline gelen ihtiyaçlar bir iyilik Amil olavL. Atılgan unsurlar tavs'ye mektubu yoluyla Ge gitmenin çarelerini ararlar, Bu süretle tarafta umum için kurulmuş bir kaide, diğer tarafta kaldeye karşı batır ve gönül yüzünden yapılmış istisnalar göze © çarpar. Bir defa da istisna yolu açılınca bundan isti- Jade edenler yalnız atılgan, iktidarir, kıymet. U ussurlar kalınaz. Fırsat düşlirem iktidar. sızlar dn ortaya kürişir., Ispanya, silâh tecrübs poligonu ! AKŞAM'da , İspanyada, general Frankonun işgali altın. da olan kısımda Pümpelun şehtini evvelki gün on taj'yare bombardıman etmiş, hir çok ölü, yaralı var, Rivayet mübtajıf: Italyan've Alman mahafiline göre bu tay. yareler Franz tayyareleri imiş. Franua. dan gelen haberler ise bü o tayyareletin Ja. panyâ clrahuriyet bükümetine alt olduğunu yrldiriyor, , İspabyada harpten ber iki tarafa da yar, dım edilmemesine yeniden kara verildiği #. yada bu hâdise hir çök dedikoduları meydan verecek, Öbür taraf: “Mademki Wransız tayyaröleri işe karışı, biz de tayyare gönderip rükümet. gilörin elindeki şehirleri | bombardıman ede, ilm, diyecekler. izpanyanm .boi silâh zaten yoktu. Ne #rankonun, ne hükümet kuvvetleriniğ tay. yareleri İspanyada yapılmış o değildir. Hep dışardan geliyör. Bilyük devletler yeni yeni yaptıkları topları, tankları, tayyüreleri İs panyada teeribe ediyorlar. Hiç bir — asker tecriibe veya manevra İspanya harp sahalar: kadar, silâk yapan devletlerin işine yarıma. miştir. Meselâ, yeni müksebelerde tankların hiç ş4 yaramadığı, er bezit tayyaselerle ha. reketten &tıl kaldığı İspanya tecrübelerinde aDlaştimiş. Bu bombardıman hidisesi de diğerleri çi. bi, en çök bir protestodan sonra (okapanıp gidecektir; Kemendle yaralanan kadın Dilâver adında bir çöcük, Nişantaşında arkadaşlarile biribirlerine kemend atma o. yunu oynayıp şaknlaşırken, çocuklardan b. rinin fırlattığı kemenk, orada geçsn altmış yaşında Aksavid isimli bir kadının boynuna geçmiş, kemend ansızın gerildiği için ihtiyar kadm yere yuvarlanarak bacağı kirıtmişter. Kemendi atân çocuk yakalanmıştır. | | Medeni ölçüsü nedir ? Yazan:dDr. Rasim Adasal — Hocamız Operatör Prof, Min Kemale — Bundan birkaç yıl önce uznk ve ufuk bir Yat Köyesindz çalıştığım sıralarda İşlerimi bitirdikten sorra eh çilgin arzum Bubay, Öğ- retil&n, mömer gibi çehç müzevyerlerin bop. landığı istasyon gazinoiına koşmak ve hara. Telli mausuhabelere Karığmaktı. o Bütün yar somasında ve hattâ kışın tati: ve güneşli gün Abide diken Bilâturun meşhur diyalağlarını; 35. Rousaean'nun oğlu (Ürileye yazmış ol. Bâsihatnameyi; Alman filo, AZAM z sö in aklin tenkidi, Bamıma | dak başapsız.. ahlâk AMAK sisterlerinden biri olan “Hedenisme,, yani daima istırabdan kaçip azam zevk ve neşeyl tavalşe eden ve Örer Hayyamın şiir. lerila bize kadar varabilen ahlâk bile bugün yaşadığımız hayatâ uyguh değildir. Çünkü asrmnz (medeniyet) dediğimiz heyulânm en yüksek mertebesihe vardığı halde tamamla bir istırap asridir. İştersen Deciftes, Epi. sosa giti büyük metafizikçi filopoftara baş. vur ve onlerm yaptığı o gibi bik önöe akıl yani mantik ile bir metafizik kur Ye ondan da bir (anadet ve Keninl) ahlâkı çikar. Bir. az dindarsan Kontüçyüsten (o İsaya, İxadan Muhammede kata» bütün dini felsefeleri ka. rışır;. Biri eh yüksek fazflet o olarak aile için yaşamayı; diğeri ve meselâ Japonyada Giülerin ruhlarına istinat eden Shintolmme mil let için ölmeyi; hristiyanlık ve müslümanlık da bütün İnsahlığın sandetini vaaz eder dü. rur. Büyük filozof © Shopenhaur peygam. ber öeğüdir; böyle iken ahlâk için o hateket yoktan olarak (methametii alır. « Eminim ki bunların hiç birine kanmıydrak dahâ mükemmel, daha âlemşümui bir silâk (9 sakr; bitün kâlnatı tutuşturabilecek bir sa. adet Ülçülsüzü aramıya devam edeceksin. Bu ahlik sistemini bulmak için £ kullanacağın yetyale, İNİSP vatman, ister o azami Sevk ve nopa, İSİeP dygu veya © vazife; yahud da en kaba bir madde olman, elektrik — ampulü ve Projektir devrinde yaşadığımız halde ge- ne korkâtım ki bir fg: içinde yaşıyan çıplak başlı ve ayaklı ihtiyar Diyojenin o mumuna bak verecek ve sukütu hayale uğriyacakam. Bon de haklkatta yani iimde, güzellikte Yâni sanatte Ye İyilikte yani bütün duygularımız. A bir kıvılcım De yangınlar çıkaran yücü ahlâk hülyasnı kurmuş olan bir adam oğ. Yayum. Ne yapayım ki zenizem suyu İle Hİ. tün günahlardan ve hırtlasdan; bütün gahsl menfahtlerden seyeiimiş olan metafizik (ah, lâki adam)ı ne Tibet o yaylasında; me Gobi be ve ne de Paris sergisinde görüyor. lum, DÜR gece id onat siren bir konser İçin dişünmeden bir JAhza içinde bir Bra verdiğin halde, dişari çkariten kapt örtinde titre eli, Pİ Dana doğru wentan ttiyar dienelya” beş Kuruşluk bir aadakâ veremiyordum. Demek Xi Bhoponbati'un (merhamet) duygüsile ken dimi ölçemm imedeni adam) sıfatından ah Tum OlMüş olurum. Düşündüm ve büyük fi ozofu kendi yerime koydum; seaba ne yapa caktı? : a Onun içtedir ki defin ve nazsri felsefi tah Hileri: uzattadtn bugün yaşadığımız hayata ait bir Hek pratiği melanie Çeedeni adam ül çü) filtrimi söylüyeyim. Farzet ki Avrupanm «ai güzel bir şehrinde anfa sürü yornin; bir gese Şarizelizanis en lüks bİr ça. zinodumda meeşbür çingede orkeğtrasınm Çal, vr (Mavi Tunağyr dinler, yabud da bâğka , bir gün Eyfel kuletinin en Get katından göz kamaştırıcı Parla seyrederken birdenbire ya, i Görüşler ve Kikirler insanın mik bir yurt dallesianile Ben nehrinden Mâ. tice uzanıyor WE bayaliarındi Mir Ozamanlar beraberce gmüt sürdüğünüz baz: dostları ha. tıriryarak hepaine ağri ayri | mektuplar ve kartlar yYâğdirtiyorkün. o Affdan güder ve hatlâ aylar geçti balde temları bİTOKYA ından mes ve sada çıkmazsa herhalde bak. larmda vereceğin nar müsbet o olmaz, Halbuki sen binbir gece mastllardıi tile göl gede bırakan tir (beldel © tadire)den önlkrı hatıriamişter... Püriste deği &€ İstanbu'da ve ilk bir son. batar gecesi Beyoğlumun meşbur oağdeslhde gezindiğini, yahud da Çalgılı bir yerdi otur. duğunu farzedeyim, Gerek cadde Üstlirde ve grmekne pazironun bir iki masasmda selim. latik Ütmatını #rüdiğin bağı ağinâlafin bi, Mösmez hangi sebibe binaen büşlârmı Çe. virdiklerini veyahad da gözünün içine bak. tıklar: halde Adeta tanımadıklarını o bâyret ve esefle görüyorsun. Halbuki bu insanlar. dan bir kısmına Yaktile bi? iyfliğin dokun. mus; ve belki de ayni mâzada beraberce Ye. mev Yerhişam dir, Paşka bir gün de herhangi bir yerde ve merelâ köprü üstünde çoktanberi görmediğin bir eşinaya rastlar ve fiç gün sölta da #aat alt buçukta Norotnide bip dertleşme ran, devası alırsın. Biradan hoşlanımadığın hal, de Kir türü görünmiven yalancr dostun bek Mernin sende uyandırdığı infial o yüzünden çamiçar üç döst duble içer ve kafan duman Ir olarak örine öğrettin Münevyet bir Gemi, yet adami ölan ğestun sdresini de bildiği ei, het #megrü maşeretir! bir Kartla teya,tele, fonlâ bildiremez miydi? Bu mizalleri istediğin Kağar çoğalmak ka, bildir; fakat lüzunsuzdar, İşte Yeaktubuna, mukabele etmiyen; yolda veya Tİyatro gibi bir mahalde gördüğü halde elimi esir. / Giyen, verdiği randeruya koşmıyan bir in. Bânt ahlâk felsefesi bakımından bir Sokrat, bir Kant veya bir Konfüçyüs ölçüslle ölç, ğe hacet var mıdır .. Büsvütüs bâşka Bir ğin ve mashlA insin. lara iyilik yapmak kuğretinde bulunduğun bir devirde, medeni eemiyet hayatma küskün gibi görüümüş olan bu ayni adamı bü sefer müteaddit mektuplartle, o raveranslarila ve randevu firsallarını arıyan jestlerle kârşın. Ga'dikii ba'ursan biç şaşma! Zamahdah ve mekândan istifadeyi gözeten mönfasi ehlA. Kin da bazı ukalâ filozoflar sutiltarisme ismini vermişlerdir... vi iii Fri Ben filoğoflatı bilmem; yirminci astr dün. yasında hayatta sada bİr mazariye kurmak ve metafizik bir Kafa tüşanak Ad biPh0. nar değidir. Tasan kafam vâ sözü e Göğü, menfi veya müsbet sahadaki icraatı ife 61, çürür, Mektup göndermiyen, o selâm vermiyen, randevuya gelmiyen adar: en basit ve Kids sik tir ruhiyat mötodu fe tahlili #dermek BE. tün bu jestlerinde büyük ferdden kaldırmak istedikleri birçek kusur. Isri bülürüz. Çünkü bu şertler o yalancılık, gurur, alâkaszlık, şahsi möhnfanta tapmak gibi bir sürü fona huyinrın Mabsulleridir. Binaenaleyh dar bir muhitte size eğlenceli olduğu nisbetle faydalı dakikalar — yaşatan açık tabiat Akademisinin “todani adam, filozülların kafamnda o ve fazilet rın kontrölü Mevcut kümüaşlarin dâmgalanmasıns başlandı «yekli menmicatın #tandârdize © edilmesi için İktaat vekâleti tarafmdan © pegredilen nizarmnamenin ( dNSdenİlidârin O tatbiine ve tüccarların ellerinde bulunan eski tip ipek li kumaşiarın darıga'anmasına başlanmığlar. Dün mtihim miktarda ipekli mensucat dam galanmıştır. Bu işin 60 Misa bir zamanda bitirilmesine çalışılacaktır. Yeni ipekli mensucat Dİzâmnamesine göre; İpâkliler, & kısma tadır. Badema Yapılacak bütün ipalâtin bü alta tip krep d. zerinden yapılması tarılmaştır. Tİ örüşler Sudan ucuz! Bu tabir benim çocukluğumda da, b, da Kullahiiyor; fakat dNAKN ye bugünkünün arasmda hem da pek vüYÜK fark ile Büyük harpten evvel bir yele ayirgr yüz elli, hükümet dairesinde “ bir #tihlurun naşı Üç yüz karayt yüze eriğetilmek için de seneler ve Mg. ce beklemek Miztmgelirdi; ile irk “mülâzimlik,le, yanl raltşanğ çalığalıri ys” sonra kitk kutuya Falan kavuşunımdu. Y: ün hükütmet dairelerinde değil, mesejâ hir car yantnda, bir bankada çalışmak d8 dat pek de tarklı olmazdı; onlar de Kö dıkları adama nihayet baş yö? kuruş yi verirlerdi. Yani çolk uclizdu. Eibisenin e ila nihayet üç raya yaptırılır, tuz beğ; İtirik pati trasthda oynar, eli PA” ya doğru firladı mi halk rnamda yerdi” Şikâyetler yükselmeğe baztardı. Hatlı het şey öudhn Ucüzğu. Bügtin mü? Bugün de ber gey gene m Ucuz! Aladalunun pek çok yerlerinde dlomu da, bir besi tavuk dn yirmiyez SAMİ şehirlere, bahusun fstanbula gelise her Mİ Ateş pahasına. Biraz meyre alabilmek İSİ” #mni? de bir müpava uğrıyarak: — Kuşa? diyecek OlsARIZ alacağı yap kulaklarınızı “cızzz,, diye yakâi”; atiğ pahalina,.. Ayak #atıcnğınm elini, ayağını çekili dan sonra manavların yanma hiç yaklağö” maz oldu. Bu gekginei satıcıların | kaba”. beliritesinden gese yarilarına kadar avsf * vaz bağifmalarından kurtuldukta da kalan bazı dükkünerlar gemi azıya aldi. “sal, de oni Yüreği le emye altaki GE yirmidta, haya hadı on beşten nşağı “> mazamız; eğer Taksime, Şişliye çıkarı mutlak #urette yirmi beğedir; bu zavalir rençberin alina geçenin Oç beş KUZÜ türi #bref kaldığına Biç güpbe etemiyeli Öytb Ysb nisa) ölürak söylediğim bir Gbümdüki Bü Yüzde yüz fark neden ileri 6* iyor * Buhu bna Bir gin kapıdan geçen arabasile karpuz satan bir ayak satıcr ball” diverdi. Kendisile birkâç karpuz firişmiştim; küçük küçük geyler: | yediği” buçuk, biraz büyüdükçe on kuruş İstemi Üzerine: — Pahah? “ Diytcbk oldum: hay demez olaydımı Mf ger satier tüter değli lakırdı ebesi imij” — Ami Bayim! Diye söze başlıyan satıcı, ardın! ara kesmeden, Adeti lAkırdıları tespihe gi haşiadı anlatmaya: ii -— Bu Karpuzları yetiştirmek. için şi Yir, gift söldüzle tarlaşmı #firor;, roaysulu ei. ds eltiktin söhra arabamna yükteyiy Te kedi ğına İndirir ve ora tübönt veya ki Yöhcumuna teslim eder: Oradan birçok elli” Ve (yasa) suretile kayığa aktarılır; İstari "Hale gelir: Kabzmallar teslim alı; megan tellâl da karışır; haldeki ğükMü kirasi, hâhct vergisi Üzerine bine? ve benim afabama yüklenir; bü bit tök Üzefinden bü kadar kişinin almteri, eek hakkından imanda - arabayı Göken ikti? atı göstererek — bunların — belediye hayvün bzkeresi anhâ, silühâ ben, ewde çocuklar doyacak; en Bihayet kârpüslar si? nasip olacak, Bortnda bukadar kişinin yadiği ekmeği? ağırlığını taşıyan bu be vik kürpuzcuk bufr dan AŞAğı nasil #atlakilr?,, Adamcağızm beş kuruş için döktüğü dö den utanarak pazarlık bilo etmeden İki ta sidun; toka ettim parası; Adamcağız çekilip gittikten sonra KE kendime düğündür gu neticeye vardım Kİ “herşey &taş pahasına) dediğiztiz böyle bİr zamanda bile gene sudatı ucuz! k Öyle ya, Dik bakam sâvalir arhelebin deri” kuyulara inerek yüzlerce metre den çtkârdıkları ham, maden kömürünün 1” mu beş altı lira ederken, yerylizüna kendinâ çıxan “#u,, yun bardağı bu kıp, X“ s yüdtet günüde bile kırk paraya, Bir bârdi- * gın iki yüz elli gram sü aldığı kübal edilir” se kilosu ört teni İk O tamamı tamami “kak tiraty eder, Bihattaleyh herşey ta kadar pahalıya # tutmıy olursa dlşun — bugünkü hale ve besi ba göre — gebe “süöün udüz,, dönektir! O barde “udan ucuğ,, tabiri de gekli ii mana ve matmununu kaybetmemiş oluyof Hüseyin RİFAT — 198? Balkan âantantı matbuat köngresi Önümünleki mayısta, o Balkan matbüat kongresi İstanbulda e yapılacak” Korare Yıldız sarayında toplanacaktır. Bu içtiman diğer memleketler matbuatife dah da mimeasiller davet ndtistektir. Bu Hi“ rotl köre beyneltiflel bir mahiyet ataesk tar. İlk yıl evvel, Kahireda © toplanan buat kangrasine iştirak eden © gazetecilei birçoğu memleketimize lik defa oinrak top lanacak olan beynelmilel aatbuat kangrdrlf” “geleceklerini bildirmişlerdir. ğ Almanyada siyasi mabkümiyetler Berlin, 14 (A.A.) Devletin tine suikas “etmekle maznun 11 ij breslâu mahkemesi tarafından 3 ile 6 8” Arasında muhtelif cezalara mahköni © dilmiştir. V 0,46 Vakit Sabab Öğle Ikindi .kşam Yatan Tm sşy 321, 2188 1438 İZ Müzminoz j