28 Eylül 1937 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 3

28 .EYLÜL — 1937 — — — Benint görtüşüm: Tanıdıklarımdan : Kafkasyaca lttihatcılar Enyer paşanın, — küçük Talâtın ve *Ykasyada görüp tanıdığım diğer İtti- Mcıların şüphesiz pek çok vecbeleri Edir, Bunlara dair kulaktan yahut ©- Yatak bazı malümat edindim. Fakat Hadıklarım” karakteristiği dğim şahsiyetlerin — yalnız bizzat| tırfarını ve — vechelerini serisinin mdi Son Posta gazetesinin baş sü tühuyazan, ve daba eskiden de Tanin in baş muharrirliğini yapmış Muhiddin” diye Nan Muhiddin Birgen, bana vaktiyle İyunluğumu uyandıran bir ağabey- " yapmıştı. Matbuat müdürlüğünden Üllerek Rusyada ticaretle meşgul ol- tunu ö 21 senesinde Ba- © ve Tiflis şehrinde kendisini ara- . Bulamadım fakat bu araştırma es-| ;"r—!.ı bazt meşhur İttihadcılara rast- . Bunlar, Kütülemare kahramanı tarılan Hali! paşa, "Büyük Mec- 2" yı çıkaran meşhur Küçük Talât a harpten sonra enince, “İttihad ve tarakk Sadığı sademe Üzerine dünyanın dört Sağına dağılan şâhsiyetlerden Kafkas “in hissesine isabet eden kısımdı. Batum şehrinin iki parkı vardır. Bi _'_'ı ık ağaçlar gölgesinde ve deniz “drında urunlamasına lâtif bir bahçe * Plâjenin çakıllarrı üzerinde kadın er- binlerce insan denizde sonra güeş- !, Öteki de ona pek yakın, korulu, Rü, aşk yuvası bir umumt bahçedir. Bu iki lâtif yerin tam ortası, şüphe- | Karadeniz sahilinin en güzel nokta- h Vaktiyle kim bilir. hangi petrol Yarderi üzene bezene buracığa bir İine yaptırmış, binası, salonları husu Sühçesi ve bilhassa nadide eşyası, bi- Çiyle ve dekor vazifesini gören bu .:*“—İrşmıs_ tablatla rekabet ediyor. 'at Bolşevik istilâsı üzerine mal sa- h diğer burjuvalar gibi kaçmıştı. Ha- Büşa ve arkadaşları burada oturuyor- Üriyi & gee Ürülüm *v sakinleriyle konuştum, Bir genç yötrip vatandaş ayak üstü - sarfettiği Sdbul şivesi bi Takını celbetmiş kaç cümleyle onların İ olmalı ki, 1âfr uzat- ».0 Beni de yanımdaki arkadaşımır da '€ buyurttular, Bu k mak Ük âşanede bir çilinkir sofrası ku- üzereydi. Hakiki mutfak, (hti. irde havagari tesl, atı. bozül n küllanılamıyordu. Paşanın emirberi, şimdi de ağası olan KS emiğreler kafilesinin mrühim bir ;:"-'exi baline gelen bir çavuş, arataş y bir gaz ocağı püfür ")'." pişiriyor ve arada sırada da hi verek hazurunu güldürü Üzerinde püfü Baj 4 akü ile Derbend arasında t KÖt ederken bir kaç akidesi lin Kafkasyayı istilâ eden ıı:' n]-x;!ıvnıîr tefevvühatta bulundu 'îrn:’"m"". hemen enselerinden yaka İban, pataklamıya başlamış. Bu gazan bt Bücum — üzerine, herifler hemen *ye başlamışlar: 4, — Men poh yemişem! Döğme ağa..| 3:;:'- yemişem! - derlermiş.. u knı gaz ocağının Üstünde bir ka| Üpe, Yokusu yayılıyordu. Ali çavuşun| "-iı taklidlere gülüyorduk. k paşayı ve Küçük Talâtı böyle ,jw:wha:neı dekor için de ta: & © Kütülemare kumandanı feyvka- _.'_n'.'?yîf. kahkahası bol, fıkra fıkra ee ;'_lnlııan ve her kesin iyiliğini is- İt zattı. Küçük Talâtın üzerimde öh Üt intiba ise, yedi kere dü nüp kç*l-dıgı Bözü yedi kere tartıp son- :.,,:':fışmzkun cayan temkinli, ihti- B Çahsiyet olmasiydi. Bilhassa, Sapı , Nitekim faydasını da gördü; ı,:’: azim fırtınalardan kurtaran aptanlardan biri olduğunu ispat | 'vh":“!uddid defalar evlerine gittim, Yuzi, Gene bir selerindeydi. Etimi zi-| Bi Bir de ne göreyim? Kapu| ylenmiş. Çekanm mühürü * olmuş, nedir?” diye sordum.| N ;;km olan Türk hududuna ge-| Z) SASmak teşebbüslnde bulunmuş * orada iktilülhükümeti kendile Püne tevkif etmiş — veziyettey- ât muvaffak olamamışlar. yier n Ftç gün ev kapalr kaldı. Sonra Açildi Gaz ocağr gene yandı. Ali Ağa hanında çalışmak betbahtlığına uğrıyan bu gençler, mütemadiyen 3 ehirlenmektedirler, İstanbul konuşuyor ! Heryıl birkaç genci veremden öldüren bir meslek !.. Hastahanelerden atılan sargılarla, sokaKlardan toplanan pis bezlerden pamuk yapılır mı ? Yazan : Habe:c , Geçenlerde, beni ve banim gibi bütün mat paadaki arkadaşları bakikaten alâkalandı Tan bir mektup aldık. ÇEkrem) imzasmı da deniyordu kdi "Kapalıçarşıda bir “Ağa,, hanı var. Bu. rada marangorlar,karyola imalâthanesi, de. mirei vesair esnaf vardır. Birkaç da ballaç. Bu hallaçlardan Iki tanesi makine pamuğu denen bir mevi pamak işlerler. Bu pammukların Kilosu on kuruştur. Bunları çöplüklerden has tanelerden atılan çöp aralarından toplarlar, Ve yatak yorgan yaparak satarlar. Bu pamuklar işlenirken 6 kadar toz neşra, der Kü Gözgüzlü eğrmenı u tamamen mik, roptur. Bu işi yapanlardan İki Üç genç verem elup ölmüştür. Diğer saanfı da mahveden bu işim yapılmaması için belediyenli Kati celbedilirse birlerce kurtulmuş olacaktır.,, Hu aatırların sonunda gene bt him başka bir dertten bu meseleye başka bir yazıda temma edece Klm için, mektubun son kısmını gimdilik b rakalım Rahaadilen mesela taşıyan bu mekti nararı dik burasınm Bayatı kadar mü sedilmekte (di b hakikatse feci bir şeydir. Bizim foto Aliyi y ilk fıraatta Nuruoasmaniye caddağinde Sinanın meşhur gırasından birer bardak erek, çarşını Nurüosmaniye kapısından içeri çirdik Doğma büyüme Tetanbulluyum an söyüyeyim, gu kapalıçarşının cidden ma — alarak rŞMIN yolunu tuttum, Amâ, n karma 4 0. kadar ki, yolum düşüp buradan geçecek ol SAM. ağer sa€ü Anlâ Sormazaaır çarşının için de kaybolabilirim. Fakat, bizim foto ÂN çarşı içini m-şallah karış karış biliyormuş, Merak etme, ben cal değru istediğin yara götürürüm, dediktenm sonra, beni peşins. taktı. Ve karanlık, rütubetli, dar yollardan imeğe, çarşmın Tarınca yuvası gi'l karmakarışık yollarının birinden çıkıp baş. ka birine saparak ilerlemeğe başladık Yöl uzadıkça, ban yanlış ik yollarına bir türlü aklım ermez. yordum. Fakat bu hi haysiyetine dokunuyor . Arkadaşımım Adata — Moerak etme yahu, Şimdi nerede ise va, çavuş gene hatıralarını anlattr. Halil paşa, mutad neşesinden taşan kahk. lariyle gene ortalığı sarstı. Ve bi çilingir sofrasının haşma geçti Lâkin “ne oldu? E: lendi? Siz nereye kâçtınız madım, Onlar da gene | | | | diye sor- şey söylemediler.| Nitekim Enver paşanın da arada sr. ı4ı| içtk nühür Ağa handaki haltaçlardan racağız oraya deyip duruyordu. Arayan Asını da Bulur, — belâzını da derler ya, nihayet biz de ÇAğa han) denilen yeri bulduk. rşının mobilyeciler kıamına — geldiğimiz zaman, nihayet buradaki mağaza sahiplerin. A yol Ve aradığı. mrz hanın 10 metre ötemizde olduğunu öğren dik den birine bizzat Bordu. Yol sorduğumuz zat. Ağa harın kadar bi bizat getirmişti. Beraber yücürken ke ğımız mektıptan bahsedince: — Evet, dedi. Tamamen haktkattir. aST bit mikrap yetağı, bir ölüm kaynağı: Bu. ARA han, ortasında genişi nan iki katlı, esk bir avlu buld. medreste usulli bir hinay. Avtunun etrafındaki hârz> marangar, karyolacı, yapılıyordu. Sonradan gördüğümüz üst kat işa, bir tornacı atelyesi istisna ediliree, baştan başa hallaçlar tarafımdan istilâ edil. rlşt. Üst kattaki dükkânların önünü korldorun parmaklıklarında, yeni dükkânlarda, tornacı ve lokanta ve gizliden gizliye bu eve gelip gittiği ni biliyordum ama, gene bir şey sorma dime. Onlar da, biz de, biribirimize bu gurbet elinde hemşeri, sır£ Türkçe konuşan, Türkiyeden konuşan hirer vatandaş Başka cihet nemize gerek? “VA-Nü) sırf birer nazariyle bakryordulk biri yorgan dilbiyor Ataklar, yorganlar asılmıştr korldorun üzerini muha tının tahtalarına doğru kaldırdığımız buraların toz halinde pamuk gunu, gördük. Fa kısımlarda gartp püsküller halinde sarkan bu pamuk tozfarı, dahâ ziyade kesif örümcek ağlarını andırıyordu. Avlaya ayak basıp da etrafı tetkike baş. Tadığımızın daha ilk dakikasında bi yan bir genç çık Hemen yanımıza sokuldu — Bay Haberci; ne işiniz var &izin buz Ben Malüm cevabı AN aldığımız bu anlattı, O zaman genç zaten dertli hiç uzatmadan anlatmağa başladı. Başımızı ya. arı, a eden çÇa. aman, yah reni &rla kaplanmı da diye sorı verirken, mekt imiy, Aman efendim, gektiklerimiz!, buranın fect halini size mektupta kat'iyyen anlâtamamışlardır. Ne yazık ki, öğle — tatili manı geldiniz. Bizim ballaçların göyl kine pamtğu işledikleri za de, buranın halini görmeliydiniz. AMAN ağznızı burnunuzu aman, Fakat o kaparsanız da gene giremezdiniz zaten buray Yalnız bu seti ü burası,., Makine pamuğupa zaten canlt dayanmaz. Bu gidişle hepimizin olacağı bu. dür. Üç genci verem edip öldür. Zavallı genç daha Yantmızdaki dükkândan azar fazla — konuşamadı. bir lar gibi onu içeri çıırmıştı. MaXine pamufu neydi? Herkes nasıl ve duyordu? Ru zehir saçı rede kullanıyorlardı. Öğreneme sert sas âdeta etraf bakakalmıştım. O zaman e dükkân. lardan çıkan muhtelif kimseler almağa başlamışlardı. Kendilerine bütün bu düşündüklerimi sor. m. İçlerinden © mar, benim cahnlet me! âdata güldü. etrafımızı Aman bayım, dedi pamuğun'ı lmiyor musunuz. Bu çingenelerin sokaklar. n topladıkları paçavra ve pamuk parçala rile, hastanelerden çöplüktere atıları Kâzlı bez, ve pamuk gibi maddelerin makine lerde kıyılarak, pamuk haline g lldir, Bu usül tabil çok uemza mal makine BATE'T, tirilm hizim komşu haliaçlara vert dan yatak yorgan yaptı tam bir mikrop yatafı olan ba pammük atılırken, at. rafa ölüm saçryor. sözde burunlarını sarıyorlar ama, gene ber mane içlerinden bir kaçımın bu İşe kurban HABERCİ (Devamı 6 ncıda) Tyorlar. Zavallı hallaçlar, ağızlarını, CUMHURİYET'de: Hükümet tebeddülü hakkındaki mülâhazalar Yumun Nadi, hükümet tebeddültnden bah, sediyor. Başvekli tsmet İnönünün yorgunlu. Rundan dolayı bir baçuk ay mezuniyet al. dığının malâm bulunduğunu, bu mezüniyeti. nin hitamında yenlden iş başına gelmilyerek bu işi Celâl Bayarm deruhta adecağinin artık açıkça göründüğünü işaret ettikten sanra diyor kir Rütün arkadaşlarına en vefakâr ve ea b Na kislerile bağlı olan Baş Atatüri etinde yeni yeni elemasnların hiza e muvaffakiyet göstermeğe fırs ve imkân bulmalarını ötedenberi bütün bir elâdiyetle dtizam — edegeldiğini hep biliriz. Kendisinin bu yolda hattâ halif fırka. mın vücut bulmasına eit samimi teşebbüsü unutulmamıştır. Atatürkün anlayışında keh. di Başbuğtuğu ultında kendi kendini kurta. ran ve kendi mukadderatını eline alan Türk Ü bir, beş, an diye sayılmaklar — daha evlâtlarının iş başmnda kendi ki metlerini tabat etmeleri #uretile kendi ken. Te edip gidecek bir halk — hükümeli tur, ve bunu böylece ta. hakkuk ettirmeğe he bem de muktadir. Olsa olaa önümüzdeki vaziyette Atatürkün bu kuvvetli ve esaslı prensipinin yürüdüğünlü görebiliriz. İsmet İnönü "İstira, hat ihtiyacını duyduğu zaman Atatürk diğer arkadaşlarına sadece bir göz gezdirmekle o. nu istihlâf edecek arkadaşt — bulmakta hiç Böçlük çekmemiştir: İptida Başvekâlet ve. KIlliği için va bilâhare de binnefis başvekil. Mk için. Ve Türkiye Cumhuriyeti idaresinde bu, dalma böyle olacaktır. İstirahat ihtiyacile vazifeden çekilen İs. met İnönü vatan ve millet sevgisini — Büyük Şefe kayıdarz, şartarz ve sonsuz — bağlılığıla teyit ve takyiye etmiş olan — bir memleket hâdimidir. Harpda ve sulhta Atatürkün sağ kolu olarak ve dalma onun direktiflerini aza. mi muvaffakiyetle tatbik ederek vatana ve malilete büyük Bizmetler görmüştür. Hakkı tiği tam bir istirahatle tekrar çalışmak kuv. vetini bulunca ne kendisi çok sevdiği Büytük Şefinin ve memleketinin hizmetine koşmak. tiğna göserir, —ne Büyük Şef bu kıy. K arkadaşınımn hayırlı — faaliyetlerinden memieketi müstefit kıtmağı ihmal eder. Celtâi Bayara gelince, İş Bankasından İk. etine göçen bu kıymetli arkadı gin menilekette milli ekonoml fikrini ya: tanların en başmda gelenlerden — olduğı bütün millet bilir. Memlekette her man gibi Celüi Bayar ön dağrırdan Atatlirklin derin görüşlü direktiflerine şahat Kayret ve meziyetlerini katarak yetişmiş bir devlet adamımızdır, ve ken mmet İnönt memleket | tan me! tisat yeni ele doğruya d Başbakan İs. 6 en kalbıt sevgi ve saygı düygü. lartlo bağlıdır. Atatürk nesli ananesinde ar. diğerlerine muhabbat ve hilr. onların en asil faziletlerini teşkti kadaşların ye met hialı eder. Efradı biribirine ve cümleri Atatüirke bu kadar kuvvetli bağlarla — bağiı bir alle erkânı arasında bir hükün Kidip yerine yenizinin geldiğinden bahsetmek bile abos. tir. Memlekete hizmet aafında sadece nöb değliştiriliyor. gibi bir vaziyet önündeyiz. KURUN'da ibret alınacak bir söz Asım Us, yazısını, Türk parnamın sağlam, lığmna hasretmiş. Fransız parasının kıymetini mmhafaza e. dilememektekt hakikati şöylece ortaya koy, duktan Sonra günları söylüyor! Leon Blum işbaşına gelerek devalllasyon kararı verdiği zaman bir İngiliz İtrasma mu. Kabil seksen, seksen bey frank — satm almı. yordu; hükümetin karar verdiği devallaayon nisbeti ize ancak yüzde 30 nisbetinden ibaret U. Halbuki Fransız hükümetinin karar ver. diğt devalüasyon bu nisbet Üzerinde tutula. mamıştır. Frangım — kıymeti ondan — soöra Cüştükçe düşmüştür; 6 kadar kt gimdi bir İngiliz Urası e 147, 148 frank almabilmek. tedir. Dercek kt bugün frangın kıymeti bir buçuk yıl evvel devellasyon — yapıldığı za. mana nişbetle yüzde yüz derecesinde daha düşkündür. Frangin kıymetini musyyan bir seviyede futmak için her türlü çarelere başvuran, fa. kat bu tedbirlerle maksadına — varamıyan Fransız devlet adamları şimdi bu işteki ac. zini açıkça ilân ediyor: Frangın kıymeti bir takım mali zabrta leri ile tutulamaz. Bu ancak, memleke. n umuml! hayatında nizam ve intizam teei. si, bütün istihsal kuvvetlerinin bu nizam ve inlizam içinde çalışması sayesinde mümkün. dür. — Balühiyetli Fransız devlet adamlarınıa ağzından çıkan bu Sözler frangm kıymetini düşürmeğe salk olan eebebleri — gösterdiği kadar Türk parasınm kıymetini muhafazaya hizmet eden âmilleri de tebarüz ettirdiği i. çin mühimdir. Onun için biz de bu âmilleri işaret ederek: — 'Türk parası sağlamdır; çünkü Atatürk rejimi sayesinde Türkiyede emsalsiz bir ni. zam ve distplin vasdır; Türk parası sağlam. dir; çünkü mermleketin istihanl — kaynakları her sene biraz daha feyizle verimlerini art. tırmaktadır...., Diyebiliriz. « Giyor. Programlaşmak Ahmet Emin Yalmanın makalesi yeni ka, (Lütfen sayıfayı çeviriniz.)