21 Ağustos 1937 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 2

1937 Türkiyesi Ön beş senelik bir faaliyetten sonra.. Yazan: Hanıi Librecht Bundan bir müddet evvel meinle mış muhkarrirlerinden Hanzi Libr *“Le Solr” da, ihtisaslarını anla bi tahlil cihetinden en muvaffak âaynen alıyoruz: Türkiyenin vaziyeti her zaman naydr. Ayni zamanda Avrupa ve (A BU olduğu için, iki medeniyete iştirak et mişti. Askeri nüfuz ve 1übafı — ona filii bie faikiyet temin etliği — müddetçe — yani 16 mcı sarm ortalarma, Kanuni Sultan — Süley. manmm hükümdarlığına kadar — bu devlet, mukadderatını mülli ananesine uygun bir şe. kilde idame ettirmiştir. Pakat, Osmanlı im paratorluğunun inbitatı başlayınca, Rizatın tan tevards — etmiş olduğu zaaf — sebeki büsbütün arttı. Yavaş yavaş “Kapitillâsyon Tar,, #istemini kabul ederek, gerek iktizadı gerekse mâl cihettan, vesâye altına — girdi Garbın büylük devletleri nihayet, Türkiyeye beraberce istismar ettikleri yarım bir kola. ni nazariyle hakmağa başladılar. — Sadice, kendisine iktidar mevkli sisü vermekle meş. Kül bulunan Babtâli mukabele etmekten #ciz bulunduğu için, göz yumuyordu. Türk tarihi hakkındaki malümatımız, bir taraftan Yunan müverrihlerinin tarafgirliği. Giğer taraftan da, Türk mülelliflerinin ihmdâ! ve kararsızlıkları yüzünden tahrif ediliyor. du. Türkiyenin, Avrupaya karşı olan haki, K vaziyeti, hiç bir zaman, metodin — tesbit eğilmemişti. Ozmanlı imparatorluğu, kuvvetli — aakert bir teşkilât Üzerine kurulan, müslüman bir teokrasiydi. 1458 — de, Fatih Sultan Meh. mdt, bülün şark imparatorluğunu istilk et. tikten sonra, Bizana: da ele geçirince, ne bir medeniyeti, ötekisinin yerine ikame edebildi ze de bunları ahenktar bir kül halinde ka. rıştırdı. Sultanlar, devletin dahili kadrosunda ida, reyt. ordu ve maliyeyi alâkadar — eden her geyi mubafaza ederek, harici ticareti başı boş Biraktılar. RPunun — kârmı da fanaryot Yunanlıfar, Cenovallar ve Venedikliler elde ettiler. Dinlere gelince, bunlar, devletin çok müsamakakâr kontrolü altında multariyet. lerini muhafaza ettiler. Bu din hürriyeti, e. mazon, ekseriya kanlı olan birçok — mezhep kavgalarına sebebiyet verdi va bizzat mem. leketlerizin Millliyetçilik fikirlerini kuvvet lendirdi. Tneflin mitif Hsanların — herbirisine tareüime edilmesi, uzun bir mücadele mevzuu oldu. Böylece, milletin Iktisad! armatürünü ve Buzust tcaret Üzerindeki kantrolünü İhmal etmekle, Osmanlı izmparatortuğu — kendi in. karazmı hazırlıyordu: Meş'um — darbe, ona, makine devrinin garp milletlerinde, aanayi Benginliğini İnkişaf — ettirdiği zaman İndi.. 10 uncu asır müddetince ve harhi umumi. ye kadar memlakatin zenginliği, bundan yat mtz gahst menfaatler çıkaran ecnebilerin eli. ne geçti. Galibiyetlerinden sonra, müttefik. lar Sevr münhedesile, eaki Türkiye toprak. darını nüfuz mıntakalarına taksim — ettiler. Mustafa Kemalin, artk hiçbir ümid kalma. diğı bir sırada, nasedl harika kabilinden tir kalkmma yaptığı maltmdur.. Bundan on beş sene evveal, muannidane bir kahramanlıkia yapdan istiklâl savaşı, bugünkü — Türkiyeyi yaratan, 1923 Lozan mushedesile neticelen. öi Saltanat ve halifeliğin hemen ayni zaman. da ilgasile, 1Mik bir cumhuriyetin — teşkilile, eskiden Osmanlı imparatortuğuna ait olmuzş Olan topraklar hakkındaki bütün irredantist fikirleri terketmekle, Atatürk, zaferin, ken disine, vatandaşlarının nazarlarında verdiği mükavemet edilmaz prestiji kullanarak, mil. letini tekrar tarihinin sırnama yerleştirmek istedi. Şefin yüksek zekâsı, zaafına birgok misaller vermiş olan bir rejimle bütün alâ. kayı kasmak ve millatin bütün kuvvetlerini, , Memleketin bünyesine hasretmek 1âzrmgel, diğini anladı. Türkiye, garp medeniyetinden bir asır gerideydi: Gazi, bu kaybedilmiş a, Tan zamanı, harici yardıma müracaat etme, den telâfi etmeğe çalıştı. .Siyasi istiklâlin, tam bir istiklâle istinat etmesi lâzımgeldi. #ini anlayan Atatürk, on beş sene — içinde, yeni Türkiyenin ziraf İstihsalden, ama! is. tilsale ve mevaddı iptidalyenin basit ilıra. emdan, banların işlenmesine geçmesini te. min eden, teknik bir armatür yarattı. Bir taraftan geniş mikyasta teknik tedri. Bet Leşkil edildi: Sanat ve meslek mektep. Jeri, ünivermiteler, talebalere mült bir talim ve terbiye veren huzuat enstitüler: Diğer ta. Taftan da; dışardan, kendisini yeniden bağ. Tamak tehlikesine maruz bırakması muhta. aei olan, müalt yardımı temin etmek fsfemi. yen 'Türki-e, ancak kendi vasıtalesını Si lanmıştır. Yeni rejim harice barçlanmadığı İDİ, dahlli borcu da / < ur.. Ticaret < e. © yalmız mübadele prensipi üzerine kurul. müştür: Tü-kiye, kezdisinden mev: ketimize gelmiş olan, Belç'kanın tamıt. echt, Brüksel'in en büyük gazetesi olan baş'amıştır. Yarattığımız inkılâ; yazılardan b.ri olan bu ilk makaleyi Hanri Librecht ve harısı şehrimizde bulundukları sırada alsatı için kredi vermeğe razı ölan — İngiliz kontuarı direktörü Makenzi, İngiliz banker. lerinin bundan tir müddet evvel çekindikleri bir Memleketle, yeniden teşrikiması! etme. nin ehemmiyetine işaret etti Vakla, gösterilmezi icap eden fanliyet bü. yüktür ve bütün bunları ayni zamanda yap. mak imkânsızdır: İlk eyvelâ, büyük strate. Jik ehemmiyeti halz balunan demiryolu gebe, kesi ve harfci tiraret için ölzem olan ilman. Tarta meşgül olundu. Bundan sonra yol ge. bekest gelecektir.. Ayni zamanda sanayi de Yükseliyor: Şeker SanAyil! şimdiden tam ran. dımanla çalışıyor. Ziyaret — ettiğimiz Burma fabrikası gibi, tekstil fabrikalar, pek yakm. da, Alman ve İngiliz levazımatile çalışacak. tır. , Bu sanaylin mahreçleri ne olacaktır? Da, hili pazar osa uzun müddet kâfi gelecektir. Veğia, hirçok asırlardanberi hacp ve tahrip içi ve kendisini ağır vergiler a. tında ezerek, İçlimal sıhhati ve manevi yük. selişile asla meşgul olmayan — eski rejimin mutlakiyetinden istirap çeken Anadolü köy. Tüsü, çok eakl müreffeh hayatının hatırasını unutmuştur. Hayatı uzun müddet başkası. nın eline bakmakla geçmişli. Şimdi ise ar. fik müreffek olmak zevkimi alıyor. İhtiyaç. ları artıyor ve ekinini Iyi fiyata satmâk im. kânmı bulduğu için alım kabiliyoti de artı. yor., Böylece, millf sanayi, pek yakmda yir. mi milyonu Bulacak alan on yedi — milyon 'Türk için Çalışabilecektir, tabil salıp fiyalı. nn halkın kahiliyetiyle mütenasip — olması şartiyle, fakat bunda da, Kemalişt devletin tanzim edici kuvveti, büyük miKyasta alım. Ja spokülâsyon yapılmasına mani — oluyor, Moselâ, halkın ihtiymer için ebven — fiyatla kumaş çıkaran, pamuk sanayline ihtiyaç ot. duğu için devlet dahiltf pamuk — piyasasına bâkim ölmüştür ve mevaddı fptidaiye fiyat. larını tanzim etmektedir. Maamafih, içtinsni hayat devletleştirümemiştir! Hususl teşeb. bila inkişaf etmekte bürdür ve mütemadiyen faaliyet sahası artmaktadır.. - Fakat umu. | mun menfantine mugayir tir vaziyet hasti Olunca, buşusl teşebbüsler, milli sermayonin yüzde doksanını kontrol eden — devleli kar, gamda bulmüktadırlar. Ayni zamânda bü. YÜk emlâk de mevcuttur. Fakat, bu emlâ. kin gayet iyi teşkil edilen küçük — emlâke Tiyanı dokununca, devletin bünü satın alarak Parçalamağa hakkı vardır. Atatürie, herkes için hasmas olan, — hartel işaretlerle, eski vaziyetin artık mevcut ol. Ühadığinı göstermek İstedi.: Husosi psikotr. İk değeri olduğu için, Avrupa — taralından her zaman manâa: anlaşılmıyan mühim 18. lahat, a yi ve içtim * akideyi değiştir. miş yeni bir yaşama tarzı vazetmiştir. Mec, bürli tahali, llman ve yazı tslahi, - kadının 4 zatlığı, fen ve sarığım men'i derin inikâa u. yandırmıştır. Anadolunun kalbinde yeni “ir kükümet — >riezi Ingası ve İstanbulun Türk devletinin merkezi olarak terkedilmesi de bu | geniş 1e'ahat belâgatinin birer parçasıcır. Ankaranın sembolik hir kıymeti yardır: Bu, nu tartf edeceğiz. Hanri Lâbreoht Oğuz motörü b'r sandal batırdı Büyükadadan İstanbula sebze geti. ren Mehmet kaptanm on üç tonluk Oğuz motörü dün akşam üzeri Cadde. bostanı önünden geçerken Cemalin sandalına çarparak batırmıştır. — Bandalcı Cemal kurtarılmıştır. ü KA Yaşatan ve öldüren GÜNEŞ “güneş.e de tapnaşlardı. En orijinal ve münş Bet fikir cereyanlarının ve bu meyanda kâ. İmatan sırlarını çözen felsefenin — şaşaa İle silesinde Ollmpos dağının yazı — insan yarı Allab olan mabutları içinde “Apollon,. yani güneş Mabudu en kudretlilerden sayılırdı: Zavallı Truva bile bunun gazabına uğramış, yakılımş ve yıkılmıştı. Tablat itiharile güneşi de bir toprak zer. vesine, Maddi bir küdrete — benzetmeye ve tasavvür edilen Uâhi yasıflaını silmeğe kal, Kışan en büyük filozof, lk ahlâk peygumberi Sokrat imanla ve cesaretle bir yedum bal diran zehlrini dudaklarına kondurduğu an. da bile çüneş Bir mabut, zaman raman İnti, kam da alan bir mabaddu. Günrşe alt mitolojik hurafeleri — bir çok milletlerin dinl ve Jetimal tarihlerinde bula. Biliyoruz. Gümeşin eaki ve en önemli bir ta. vihle övünmekte haklı olan büyük Türk a. Tusuman ietimal bünyesi, din le alâkası bu. gün artik yalkız ağızdaün ağıra — naklodilen hir efsane değil, — upaçık bir. — Hakikattir. “Müazide olduğu gibi bü gün de hize “Ana. vatam,, taşkil eden ve dünya tarihinin son dönüm noktasına kadar teşkil edöcek olan topzaklar, en ceki çağlardanberi taşındıkları ve “doğu,, manasına gelen “Anadolu,, istmle | vile bile güneşin hergün göklerinden fışkırıp boğduğfu nur ve ziya kaynaklarıdır.., Büğün bile güneş bu ananevi — itikatların zincirleme Hle devam edegelen bir izi olarak bazı mezheplerin ve inançların — sembolleci Arasında muhafara edilmekte ve hattâ bay, raklarda görülmektedir. Paris sergisinde, lim sarayında — bütün seşyareler, yıldışlar ve bu meyanda ay arzı tomsili resimler va kabartma küreler. | te odalar içinde sığdırıldığı halde güneş mu, azzam saray kubbesinin ortasmdaki bir het yusta vasrtasile bütüm canlılığı ve - azameti He aksettirlimektodir. Tasanların — bu haklı faabbüdlerinde sado korku ve ibret hislerinin Goğurduğu iptidal bir din telâkkisi ve izahı aramak, e«ki klâsik din teorilerine bağlan. mak doğru değildir. fnsanlar güneşin hayatın mahtalif — teea. hürlerine alan çok mühim rellerini yakm, dan görerek ana tapmışlar; ideal — sihlatın devammı ona atfetmişler ve “güneşin — gir, mediği yere hekim girer,, darbı — meseli ile ont tablatte en büyük bir hokim manasına almışlardır. Dokuz ay karanlık bir çukur içinde büyü, yerek yaşıyan nevzadın ilk önce — gözlerini kamaştıran şey, güneşin aşığıdır. Yeşil yap. rağa, sıhhatli ve taravetli bir yanağa renk, buğday başağına — olgunluk, Çİcefe aryiha veren hep odur. Güneş kelime itiharile bile imkân ifade eder; güneşli havalarda umu. mi hayat devamlı bir hareket — halindedir; Küzel kırlarda, fezalarda ve battâ umman, larda seyran hep önün müsaadesile vaki o, kur; çünkü boraları, fırtasnları, — felâketleri dağıtan ve her yerde insana Sülh ve süktün rebberliği yapan onun murla çehresidir, neşli günlerde İse dudaklarımızda şarkılar, dolaştığı alde neşe e kalkarız; çünkü ruhn sayyalit ve can veren, gergin Sinirleri yatış. tıran melânkoliye set çeken gene ödür. GÜL neş, ahlâk manasma da alınabilir. Riya, hu Tüskürtik, — seciyesizlik ve eürüm — güneşin kuvvetli işikları içinde yer alamaz. Hakika. Ü, doğruluğü da “güneş gibi Açık,, tabirlle Hnde elmez milyiz ?. Tababet bakımından da — güneş en üsta bir tabib, bir Lokmat hekimdir; bötün ha. yattar mahlükların ve ba meyanda — İnsan Grviyolinin naşvüneması — için en elzam bir Amildir. Hergün ve horan ıwf-ıl_-:ıulı ken diliğinden insanlara yaptığı faydalı tesirler, den başka, önü birçok haztalıkdarı kargı da Bir tedavi Vhsetası olarak Kullanryoruz, Bir. hassa uçık huvalarda, deniz — kenarlarında aynl zamanda bedeni apeorlar yapan vücut. lara güneşin sıhhi tesirleri çok — büyüktür: Kan ökküjence ve dalayısile Karamı — kilney, vatça zenginleyir ve bunun metisesi — olarak teneffüs de kolaylaşır, Gilneş sayesinde ntaş. W hastalıklara karşı mükavemetimiz artar; cilt deveranı kolaylaşmca derin uzuvlardaki kan deveranınm yükl hafifler ve vücüda &. mümt bir iyilik hissi duyulur. Güneşin tesi, rile kandaki kireç ve fosfor — artar; o hnlde bilhassa çocuğun kemilklerine Hlizumlu olan bu maddelerle neşvünoma kamçılanır; vita. min maddelerin parçalanması daha — kolay. Tekla temin edilir. Güneş bynmesu, deniz ikliminde, deniz kı doğup yayıldğı sıralarda — demokrat Atiın —© “Mazide olduğu gibi bugün de bize “Anavatan” teşkil eden ve dünya î farihinin son dönüm noktasına hadar teşkil edevel: olan topraklar, en &4- ; ki wdlurdanbwl taşıdıkları ve (Doğu) manasına gelen “Anadolu” isim. İ Driyle bile güneşin her gün göklerinden fışkarıp doğduğu nur ve işik kay- : İ naklarıdır; daha veviz bir tabirle söylemek lâzımsa Türkiye, baştan başa : l Vir güneş memleketi, güneşin kendisidir...,, î -Yazan : Dr. Rasim Adasal , » yılarında ve bu arada plâflarda daha mücs. Sirdir. Çünkü —deniz havasında — tuz: İyod, brom gihi maddeler farladır; bir çocuk de, "İz kentrında yazın İki ay tarfında 8 sün. tim böy fazlalığı kazanır; balbuki — normal oluruk şehirlerde kapalı havalarda be snenli yedi ayda vaki olabilir. Cilt satlımda mevcut olan İntihai mütead , lt sinir iplikleri hariçten — gölen bütün bu meviyete maklederler; bu vu. Tetle neslelerimizin Beslenmesi; İfraz gud. delerimizin vazifesi kolaylıkla ve intizamla vaki ölür; umumi — deveran ve bunün — bir kısmını teşkil eden dimağ — damarlarındaki kan deveranı daha serbest cereyan ederi bu sebeble açık hava ve güneş uzviyetimiz için mukavvi; müsekkin ve kanı yükünden kur. tarzer birer âmll olurlar. Neşe ve nikbini de bunların meticceidir. Çünkü sinir merkezleri en esasiı gıdalarını teşkii eden fosforca zen. ginleşmiş veuyal zamanda — bir çok dahill Özebirlerden kurtulmmuştur. Meyhur — hayati. İyaler Alimlerden Ong. Lumleroin dediği' gi. bi “igüneşin tesiri altında bütün hayati tea. müller çoğalmış ve kuvvetlnamiştir.., Mevrll olarak güneş banyosunun faydaları da mevcuttur; ziya, mikrop öldürteti olduğu cihetle, birçok yaraların kapanmasına; Uti. hapların bertaraf olmasına yardım — eder, Onun içindir ki kemik ve mafsal veremlerin de güneşle tedavi çok revaçtadır. Bugün memleketimizde de tathik etmeğe başladığımız “çocuk kampları,ndan maksat ölesinde — bulunan “Ültra viyole, şunlardan istifade etmektir. En tabil “solaryom,, tabiatin kendisidir.. Na. fis sanatlar bakımımdan — “talü ve guruh,u Hle becncu her galre ilkam kaynağı teşkil et. miş olan güneş nekadar tapılaa azdır.... Ha. yat sunan bu Muazzam ateş parçasına, bu muücirevi kadrete bir Fransız şalrinin haş, rottiği bür şikrin bir muszamı aynen — âlıyo, ram: »» ©O Saleli, tol sans gül Tes ekaken Ne seralent güe 66 gürelles sont!.., “Yaşatan güneş, öldüren güneş',, başlığı No etiketlediğim ba tahlili yazımın burayu kadarki kıtmında güneşe moddahlık yaptım; van tapan hir bende gibi kudret önünde eği. lerek söyledim. Fakat har iyiliğin ve hattâ sandetin Wratında bile gok defa — istiraplar ve zararlar vardır; — binaenaleyh “öldüren Kgüneş',, tabirile ifade ettiğim İfrnf derecede güneş banyosunun teblikali — zararlarını da şerhediyorum. Üki aydanberi ber akşam cok siddetli şa, kak ağrıdarından, mide bulantılarından — ve kurganlıktan şikâyet eden müneyver bir ha. yan dün gece mükrilef apartımanında ken. disini dost bir siyaretçi sfatile — gördüğüm zaman bekimliğe — ve hekimlere taş atarak bana şunları söyleyiverdi: *#— Doktarum, bülün yabığıcı ve yerli meş hur fabrikaların bütün ilâçlarını, bütün kom primeleri yuttum, hiçbiri mtrabımı — toskin”| #demedi; kalbuki şa son hafta zarfında hiç Bir ilüç almadığım halde ağrılarım birdenbi. ve kondiliğinden geçti. Gülünmez mi? Valla. hi sözlere nanmuyacak oluyorum.,, Stephan Zwelg'in “Hişlerin konfüziyonu,, esarini okuyup anlayacak kadar kültür sahi. Bi alan bu bayam o esnada. düşünemezdi ki sön günlerde her sabah yağan — yağımırlar yüzünden Flarya plâjina gidip sabahtan ak. “şama kadar kumun üstünde yatmyyor ve is. ter istomez boğuziçine bakam istirahat oda, sında bir şezlengda uranarak kitap okuyor. du. Ükinel müşahedeyi de İstanbulun — marzuf bir dahiliye hekiminin ağımdan aynen nak. Tediyorum: — Birkaç gün evvel bir geca ve yükeek Bir ateş içinde kıvranan ve hezayanlar aavu FAn hasta Yirmi yaşlarında — bir delikanlı... i a 21 AĞUSTOS—İ » Di . | Talihsiz yttt ILDIZIN 'da talihlisi, oluyor; Yıldız deyiRt sinema arlistlerinden zannetmeyin. Yıldız ya llarm Mübarek . Korüs | dedikleri şehirde olmaz Y de, Cemal Nadir" ve birçok da gü onların talihlisinden, bahsedeceğim. Bugünlerde göğüm ruklu yıldız geçmekte imli, görene de rasgelmedim. hangi istikamette diğini de iyice tayin “Bir küyruklu yıldız Ğ lar, işte o kadar. Ufacık PİF b başka onu merak eden KİRSE İi dim Hattâ bazı &|1 haberleri bile wk!u-dıı git f' Böyle kuyruklu yılı ç zim bildiğimiz bir kuyruklü YÜ yt | | tiği haberi duyulur qu“ı:;'i w. te bir helecandır haşlar: ”; İ N # ğundan geçip zehirlı başmma çarpıp parçalandCa$T L y hik | yır,, olmadığını, müdhiş felâketler ha! dia edilir. Birtaktm hikâytle? Ş lur, hattâ romanlar ,—.ulıt'ı#_ P; Cumhuriyet gazetesinde 'ratiklğ rıyorum: henüz bay M, ** M İ bile kuyruklu yıldızlara Mj ni ve mahfuzatını ynln“h' kötkmüyor, kıyamet ROP“'I " yenler olmadığı - gibi gabali muharebe müjdeliyi ekmeklerine tereyağı ©! dilar, Kuyruklu yıldızın patırdısız, sessiz sedasi? mu ya? Zavallının bir adı bile dece F. 1937 diyorlar. Bir Üt bir numara bile değil, sadect ” n “F” harfinin ne demek - Old bilmiyorum. İnsanların hayali j dar kurudu mu ki bir yildizi | lamıyorlar7-Heyetşinaslar garibi kendine evlâd edinip Ö ” Verecek hir/hayırsever dö ",’ dı? Yoksa hepsi de - adların! seri, semamızdan ikide bir. & yıldızlara mı saklıyorlar? ’ Her ne hal ise tılîh'k*/' İnsan oğullarının mtrlh’"#f medi. Doğrusu vaktini fena SÜÜ gi yüzünün hali bu kadar kı:_'f:,ı" yüzündeki karışıklıklart min aklına gelecek? Allah vere de gücenmest bu derece âlâkasızlığımıı kuyruğu ile şöyle bir halimizmice olur? Nurullah A/fj Cezirede d, Isyan bütün şidd? devam ediy0T yi Fransız heyetine ta Cezire, Hasico, Derbesiye * Aayan giddetle devam ediyör rişilen hareketler boça çılmışti fer bu havalide tarama Wİ'; yor. Tayasın elebaşise aziret Tei & Z ve Abdo aranmaktadır. HUĞ © surs —- . ...j !Y'% ç Uca edenler çoğalmaktadır. ne Arnüdede taarruz Polis bilmecesinin 'âî;l/ Sokakta bir aet JZ Eğer adam intihar etaeydi. " ç pf yaf düşmüş ölurdu veyahud Ğt B:“ p? tetiğin Üzerinde takaltüs ederi. gi Parınağı birden kapzayı / . ların teşhisleri meaenjit veyahi "': uyarak tifoydu. Hattâ bir leamişti. Alman belkemiği ';’;,,—ı Kin etmişti ve tertemizdi.. $ dak müayenemde mayonun Ü ZörMediki Üst kalça kısımlarıir bembeyaz olduklarmı; dİĞer bir Amoerika yözlisine benzedik Z ve biltilin gün plâjdan Bı-r—pıeı-dh"";’ merkum akliye hocamız Rasit Tj Fince bal gibi “günnş Hastasiı " ip K Do RESİDİ