8 Nisan 1937 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 2

© 7 BO 1 Maskenin altındaki hüviyet Türk hükümeti namına Türk mülle- | s8 iç sıyasasının ef sol temayülünü tinin öz mümessilleri huzurunda, dün, İçbakan Şükrü Kaya tarafından veri» len nutuk, bu sabahtanberi “Türkiye efkârı umumiyesine- ve insanlık seci- yelerini yirminci asrın bütün tezahür. “lerine rağmen muhafazada ısrar edeni dürüşt “efkârı umumiye, lere Fran. sanın geniş bir - muhakemesini -yap- mak imkânmı vermektedir, MuhteremŞükrü Kaya bu Liberal . demokrat gösterişli soytarınm maske- sini sıyırıp atmış ve bu maskenin al. tında gizelnen kapkara ruhlu komplo. cu müfsidi insanlığın umum! vicdânı- na havale etmiştir. Türkiye İçbakanımın nutku, cihan sulhünün ve garp medeniyetinin ek öl. çüye sığmaz minnetlerire hgk kazan- mrg olan bir büyük milletin; - Türk milletinin . tarih huzurunda müstemle- keci Fransayı şamarlıy'an bir haklı'is. yanında o mükemmel ifadedir ki dv. yanlara ve okuyanlâra, Briyanm va- tanı olan Fransanm “beynelmilel a- hıtlara riayet,, parolasmı nalmeı ke. seri gibi yalnız kendi tarafınâ yonttu. guhu ve komşularının en ufak bir ha. reketini “Avrupanın garbındâ emni- yeti ihlâl, suretinde tefsir eden yay. gâraci Parisin ne mel'un bir gizli si, yasa karargâhı odluğunu #paçık an- latmaktadır. Fransa, Hatay adlı milli Türk'da. vasının halli için kabul edilen silâhla- TI ve tesbit edilen sahneyi en modası. geçmiş bir sahtekirlıkla değiştirmiş bulunmaktadır. Dünya sulhünün Ye: kım Şarkta, Balkanlarda, Orta Avru. pada, Karadeniz, Ege ve. Akdeniz © havzalariyle Avrupanın cenubu şarki- sinde en kudretli bekçisi olan.Türki. ye,bütümdiş politikasını dünya muva, zeresinde ufak bir aksaklığa meydan vermemek hassasiyetiyle , iletirken, umümi ahengin falsolarmı en diklratli bir maestro kulağiyle sezmekte olan Ankara, herhangi bir diğer siyasi kudretten daha kolaylıkla başarıp kabul ettirebileceği halde “emrivaki,, lerden büyük bir feragatle çekinirken Fransanın bu allâklığı medeni âlemin en büyük lânetine, elbette, mlistahak. Fransa, beyhude çabalıyor; ve 19 yıl sömürdüğü Suriyede yalnız ken. disine uşaklık eden satılmış serseri- lerin yaşadığını sanmakla'da hata edi. yor. Suriyenin hakiki milliyetperver- leri, hakiki vatarseverleri o yirminci asır Fransasinm milkemmel bir mu. hasebesini yapmış bulunmaktadırlar. 1918 den 1928 inci yıla kadar Suriye- de İşliyen müstemike mekanizması. nm Berut limanından Fransaya tam. 49 milyon Türk altını aşırdığını, on- lar pek âlâ bilmektedirler. Üstlerinde. ki damgalardan da bellidir ki bu al tmları Suriyölinin kasasma Türkün efendiliği bahsetmişti; simdi Suriyeli. nin kasasında bulunmamaları da müs- tevli tarafmdan aşırıldıklarina'dellet Dünyanm'en kaknem kafalr mürtâ, eli de şüphesiz gene bir Fransızdıf A. dma Leon Dode denilen ve Dük dö Giz'e üşaklık eden bü'adam Pariste “Abtion Française, &dl: bir gağbte çi. karır ki son sayılarından birinde,gu satırlara tesadüf ettiğimi hatırliyo- rum: i “Süriyede Fransa büyük bir medef cehit göstermiştir. Fransız vatandas. lar bilmelidirler ki bu medeni cehde mukabil Fransanri ei fak bir'kâr olmamıştır. İskenderun ve Antakya üzerinde Türkiyenin bütün davalarını | reddetmeliyiz. Suriyede göçen on do- kuz yıl Fransaya 290 milyon İrüriga mal olmustür. Buna mukabil yesâne kârımız Musul petrollarından Sari Re. mo anlaşması mucibince bize verilen yüzde 4'27.30,, hissedir ki “Türkiyenin Hatayda iddia ettiği hak Fransanm bu hissesini tehdit edebilir.,, , Seti düşünce! Fakat nekadar garip bir. tecelliğir ki, Fransa İç sıyasasının en sağ tema- Yülünü ifade eden bu düşünce, Fran. | temsil iddiasında bulunan Blur kabi. neşine hâkim olan habis ruhun da tam kendisldir. Küstah Fransa! Bütün altın stoku. nu Fransa milli bankasının kasaları- na taşdırktan sonra kendisini betbaht Suriyeden hâlâ alacaklı gibi göstere, bilen bu bezirgân Fransaya bir milli davada Türk-politikasımın ne. derece digergâm bir romantizmi olduğunu anlatmak nasıl mümkün olabilir? Azt. nehri kıyıları, Amik ovaları çok geri devirlerde, ince raedeniyetli bir Palmirayı hoyrat ve vahşi lejiyo. nerlerine tahrip ettirmiş olan Ro. malı müstevli Markus Avrelyanos'a bile, buzün, insanlığa affettirebilecek derecede sonsuz bir azaba şahit ol. maktadır, Sol Fransız partilerinin intihabat esnasında yaptıkları bir mücadele de- magojisi neticesinde Blüm kabinesi.” nin tanımıya mecbur olduğu mevhum Suriye istiklâlini, her siyasi değişik... liği sathi ve mevzii bırakan hakiki Fransa, . müstemlekeci ve bâzirgin Fransa, yine bizzat o Leon Blüm'a imha ettirmektedir. Fakat bu Fransa bir şeyin farkında değildir, Onun bik büyük hatası da budur: Suriyelinin 1918 deki Suriyeli ol- İşte! Suriye birliği içindeki Ri'ntra. gm aşiretleri isyam halindedir. İşte! Cerablustaki Kürd köyelri isyan ha - lindedir, İşte! Lâzikiyedeki . insanla” İsyan halindedir! Ve o bundan mütenebbih olmıya. rak, volkan'haline gelen bir hakikati görmiyerek Türkün vatanma haydut. lar sokuyor. Türkün, büyük bir azim- le maşilenileştirmek mücadelesine gir. diği geri kalmış noktalarda tefrika tohumu serpiyof “Türkün ön iki yil dünyanm'en büyük “emniyeti içinde yaşattığı bir vatan parçasında hay- dutlar türetiyor. Ey bu Fratsanın büyük elçisi Pon. got! Temsil ettiğiniz siyasi şebekenin şuurla münakaşadan nasıl kaştığını ve ne İğrenç silâhlarla döğüşmeyi tercih ettiğini farkediyor musunuz? Muhterem Şükrü Kayanm “İtham. mame,, sinden aldığım şu cümleleri o küdunüz mü? z “Ayni tarihlerde Dersimde takip ettiğimiz yslahat programına kargı bazı eski ağaların hariçten “gelme müşev. viklerin tesiri. le hükümet tedbirleri. | ne mukabemet'etmek istediklerini öğ. rendik, Karaköprü vakasını yapmış 0. lanları mahalli idari kuvvetler takibe başladıkları saman bunların hududun öte tarafına geçtiklerini ve çaldıkln- yı malları, hayvanları sevinçli ve gi. rültülü nümayiş'erle alenen sattıkları- ni ve herkesin gözü önünde muvaffa. kıyet şenlikleri yaptıklarını öğrendik. ,, Bu Fransanın Karşısında, tarihin başladığı gündenberi'medeni olmuş, mödeni Yaşamış ve medöniyete bağ. lanmış olan biz Türkler nasıl İsyan et- meyiz? Ve siz Ekselâns: Bizzat siz | “saygıdeğer,, Ponsot, böyle bir Fran. #ayı medeni bir camianm ortasında temsil etmenin ne ağır bir yük oldu. unun, ne ağir bir hicap olduğunun farkında değil misiniz? Hicap! İst& mühterem Sükrü Kayanın vut. Kumdah sonra medeni vicdanm hazir. gin.Pransava fırlattığı hitap budur. — Picap! Ükkelrii Bu Fransonm bir dahili harp arife. sinde bulunduğuna «inanmamak için gebep. kalmamıştır. Böyle kokmuş bir Zikniyetin, böyle iğrenç hir gizli siye- sa, haydutluk ve entrika lâborstuva. rının paramparça. olması için gu Ha- tay.devasmndan dofan masum insan. lar Jâneti dahi kâfi bir manevi zelze- ledir, Fransa sefil “politikacılar, doy. maz bazirgühlar ve müfsid mendebur- lar tarafından idare edilmektedir a. ma, nihayet bu memlekette yaşıyan- HABER — Akşam posta... lektrik Şirketi de (4007. Saseb yola getiriliyor iŞirket murahhası Nafıa Vekâle-| mkeneermen ver çinca yazı tinin tekliflerini kabul etti Nafia vekâletiyie elektrik şirketi ( tidai tesisat kiymetlerine tekabül ede- murahhas meselelerin müzakere ve ıslah: için An- karada yapılan temasların ilk kısmında mutâbakât hasıl olmuştur. Üzerinde mutabık kaknan esaslar şunlardır: Geçen detirlerde aktedilmiş, bir ta- kım hükümleri değiştirilmiş ve hudut. ları genişlemiş olan itilâtnameyi ve zeyl mukavelenameleri, dolambaçit usul ve | ifadelerinden kurtararak esaslı bir mu- kavele ile şartnamelerin ruhuna muva- fık, tatbikat ve icrada âmme hukuku ve selâmetini kâfil olacak bir şekle koy mak, Buna müteallik esasların hülâsası da şudur: Her an mütehavvil ve temevvücata tâbi ecnebi parasiyle gösterilen serma- yenin hakikate uyacak ve bugünkü ip. Bazı Alman vilâyetlerini Sepsyal arasında iktilâtk | © cek makul bir hadde indirilerek Türk lirasiyle ifadesi, imtiyaz ve satın alma müddetlerinin yeniden tayini ve tah - didi, tarifelerin şirketi tatmin etmek- le beraber halkın menfaatini de koruyâ- cak tedbirler ve takipler dahilinde bir * formüle bağlanması. Bunlardan başka, tesisatta bakım. sızlık noktasından mevcud kusur ve noksanların şirket hesabına düzeltilme- si, mukavele ve şartnameler. hilâfına halktan alınmış olduğu tebeyyün edecek fazla mebaliğin red ve iadesi ve saire vâli işler de vardır. Şirket murahhası müzakerelere de- vam ve tekliflerini bazırlamak için on gün müsaade istemiş ve bu sabah şehrimize geli ir, Lehistan istiyormuş Alman gazeteleri bir cemiyet tarafından yapılan nümayiş dolayısile ateş püskürüyorlar - - . Berlin 7, (A.A.) — Polonyanın garp cemiyeti tarafından birçok resmi teşekkül mümessillerinin de iştirakile Grandenz'de tertip edilen ve bazı Al man vilâyetlerinin oPolönyaya ilhakı. nı #alen eden bir karar süretinin kabu- lü ile neticelenen miting, Alman matbu- atinm şiddetle nazarı dikkatini cejbet. mektedir, “Völkiseker Beobahter” diyor kis m bir terahüre Ve bu kadar k pi Eti Kürar e mg Pölonya, şanirama iğsi! vaziyet a. Jacaklarıı böyük “bir dikkatle Beki yofuz. Bu gibi bir tezahürün Alman- / A eme ee lar'arasında da iyi v dürüst insanlar. yardır. Onlardan teşekklil eden umu. Mİ vicdanın da Türkün Milli vicdanı gibi muhteşem bir isyan yapmasma intizar edilebilir. Şimdiki şartları içinde Fransamıri bir arsrulusal sergi açrmağa bazırlenişı ne büylik bir cüret ve medeni insanlık kar, Şısında ne büyük bir istihzader! Hayır! Dünya medeniyetinin ifadesi olacak bir meşher böyle bir diyarı va- tan olarak seçemez “Türkleri, İranlilari, Misirlrları, Suri yelileri, Türke dost olan Yunanlıları, Balkanlılar, medeni insanları, insanlık dünyasında, insanlığın çerçevesi dışma sıkılmasına İsyan edenleri bir mayısta Pariste açılacak olar sergiye gitmeme- ğe davet ediyorum. Türkler) Leon Blüm ya yaapmıyor, ya yapmı. yor, Fransa sol partileri ya göründük- leri gibi değildirler, yakut oldukları gi. bi görüsmemektedi Ne olursa ol sun bü hal Avrupanm garbında hâlâ bir Puankara Fransasmın, bir müstem. Tekeci metrepolün, bir zamanlar şarka Bombart gibi haydutları Kohstans gibi hırsızları sefir tayin etmiş olan kundakçı gizli siyasacı bir KEDORSEĞ'in yaşa. mak cüretinde bulunduğunu göster. mektedir s Böyle bir âleme medeni Türkün ve- receği ilk cevaplardan biri şudur: Boykot!Fransanın gazetelerine, mec. mualarma, kültürüne, eşyasına “teşriki mesai, tekliflerine, her şeyine boykot! Boykot! Frarisanm bütün “initatiye,, lerine boykot ve Fransız diplomasisinin bütün arsıulüsa) teşebbüslerine sabotaj! Yirminci âsırda her” medeni Türk için böyle bir Franssdan habetdar-ol.” mak kadar büyük ve utandıntı ayıp |. olamaz; Ben Hatay davasında Türkü hakkın- dân mahrum etmek için dalaveteler çe. wirenleri ezip tepeliyecek dürüst bir ev- Jâdının hükmüne zamolacağı güne ka- dar Fransayı kendi coğrafyamdan sil, dim, Nizamettin NAZİF inişi yada yapıldığını farzedelim. Polonya makamatı resmen © protestoda bulun. makta, bunu gayri dostane bir hare ket ve kendi dahili işlerine müdahale mahiyetinde telâkki etmekte asla tes reddüt eyliyemezlerdi.” “Deutsche Allgemeine Zeitung” di- yor kis . i “Almanya Polonyalı . müteassıplara ; ve Polonyada yaşıyan Almanlara ya, . k, taşikınlıklara arsr.ne ge, OĞNL taç pılan, bil ggimıştır. Bunun Polonyada & ğı intibar bizde hâsıl oluyor. denz'de kabul olunan karar sureti ke- pazdce bir tahciktir ve iki memleket arasındaki münasebetleri zehirliyecek mahiyettedir. Bu mmntakaların Pölon- yaya ilhakını istemenin şuursuz o bir hareket olduğunu ispat için Şarki Prusyanın eski garp vilâyetlerinde yâ“ pılan reyiâmın neticelerini hatırlatma” ğa Tüzum yoktur. Almanya şu müta- Jeadadır. ki, komşu memleketler biri- “birine hürmet etmelidir ve iki tarafin da memafiini korumalıdır.” Berliner Tageblatt, “Polonya mü- teassıplarının bu son taşkınlıkları her türlü hududu aştığını. kaydederek di- yor ki: “Resmi Polonya makamatı bu cemi. yetin faaliyetinden haberdar olmadi » ğını iddia edemez. Çünli birçok d€- falar nazarı dikkati celbolunmuştur. Grandenz tezahüratı komşu bir mem- leketin dahili işlerine o müdahale yol” lu küstahça bir teşsbbüstür ve bu gibi harekötlere artık bir nihayet verecek şekilde mukatsie görmelidir. Biz öyle * zannediyoruz Xİ, Grandenz belediye reisi Polonya hükümetine Almanyaya karşı gösterdiği taahhütleri yerine ge tirmek hususundaki azmini ispat <t- mek fırsatını vermiştir. Eğer Alman. ya tarafından yapılan mükerrer ihtar- lar nazarı dikkate almsaydr, bu işler bu kadar ileri gitmezdi.” G3 — Sokakta bir milyon ira bulsan ne yaparsın? - K — Hemen: karakola götürür veri. riii, bölki' fakir dir adamdağıs kay- 8 NİSAN — 1984 C2Z 2...) ları gibi yanlışları da biribirine ben. zediğinden Hata - Savab cedvelini bi. rakmıştım. İsliyenler oldu; gözüme ilişen yanlışları bü sütuna kaydedece- gim; fakat her gün değil, arasira. Xa Mevsim, o zamanlar Keşiş dağı di- ye cimlan Uludağda rüzgârların rid oynadığı bir devre müÜŞLAİİ, . Turban Tan, Cumhuriyet, 7.4. “Mevsim... devre müsadif..... a Büyük Kümbed üstüste dört çeşid hendestrin istifile bedtalandırılmış, > İsmall Habib, Cumhuriyet, 74. “Bedialandırılmak”, bir bedia hali. ne getirilmek demek olsa gerek; ben. c hayhı zevkilizlik gösteren bir kelime ama bir şey diyemeyiz, pek zarif bu- lanlar da olabilir. Fakat “dört çeşid hendese,, ye ne diyelim? Ne Son nefesini geçiren bir sistem. — Ahmed Emin Yalman (makale adı), Tan, 84.37, “Nefes getirmek", “son saatlerini geçirmek. ile “son nefesini vermek,, tabirlerinin birleştirimesinden hâsıl olmus. Fakat iyi değij. çünkü türkçe, de “nefes” İcin “gecirmek"” fülirin kullanılmasına müsazde edecek hiçbir tabir olmadığı gibi “geçirmek” fili- nin gerek 281, görek mecazi manala- rmın biç biri “nefes” e yakışmıyor. “Son nefesi geçirmek” biraz zorlana, cek olürsa, “son nefesini vermek teh. likesini geçirmek, atlatmak, manası- na gelebilir; fakat Ahmeş Emin Yal, man: "Artık ölmek Üzere olan bir sis- teni,, denfek istiyor. * » * .. malını mülkünü hipoteğ yapıp el den çıkarmış... — Ahmet İhsan Tok. göz, Kurun, 8.4.37. Senelerden . seri “bipotek” ği *“İmotek” etmeme tabiri * kullenıİmer* *hipotek, yapmak, ise “deve yap, mak,, gibi, malını karşılık gösterip borç alandan ziyade ona borç pera verene yakışacak, ii AŞ Şamda vaziyet karışıyor (Baştarafı 1 incide) Fransız fevkalâde komiseri | Kont Dö Martel'in Bağdattan dönmesi üze. rine Cebelidüruz ve Lâzkiyeden iki muhalefet heyeti Beyruta hareket et - miştir. Şam Fransiz makamları şimdilik bu hâdiselere seyirci görünmektedir , Bu hususta Fransayı meuaheze eden Elkabaş güzetesi, “Suriye ile Paris a- rasında hüsnüniyet yoktur" başlıkir bir yazısında diyor ki; “Suriye hükümetinin karşlaştığı zorluklar takip ettiği siyasötin neticesi olmayıp Fransanın yıllardanberi bura - da yürüttüğü siyasetin eset'dir. Bina, enileyh etki Fransız Eabineleri Suriye- de koruk yesinler de şiradi hakiki mes'- ullerle ortaklık etmeden niçin Suriye hükmetinin dişleri kamaştın? Bizi Pa- risin hüsnüniyetin: inandıracak o&ma. reler göremiyoruz. Bazı kötü “niyetli Fransız msmurlarının mes'uliyetini Su- riyelilere yüklemek insafsıziıktır. Bu memleketi müstemlekeci memurlardan temizleyip kendini bu gibilerin bareke- tinden mes'ul tutmak, Suriye hüküme- tiyle işbirliği yapmak bitleik yoldur. Fakat Parisin hüsnüniyeti Beysutla Su. riyedeki Franz memutlarının kötü niyeti dıvam ederse netice vermez.” Şamda da vaziyet karısıyor Halep 8 (Hususi) — Son da'r'kıda gelen haberlere göre Şamda alen! mu « halefet hareketleri başlamıştır. Kont « rol olduğu için bu hareketlerin maki, yeti hakkında fazla tatsilât alınamamış. tır. Emir Atraş Şama çağrıldı Şam #, Glusesi) — Cebelidüruz isyanının başında bulunan Emir Hüsnü Elatraş şahsı hakkının tam kefalet ve- rilerek Şama davet edilmiştir. Emir Atraşın bu davete icabet etmesine pek de ihtimal verilmemektedir,