29 Mart 1937 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 11
Benim görüşüm : İstanbul nasıl bağlanıyor? HABER — EA postası Hopaya Demiryolu inşa faaliyetile müvazi olarak şose ve köy yolları yapmak ceht ve gayreti de ilerliyor Memleketimizde, demiryolu faaliye. tile müvazi olarak, şose ve köy yolları Yapmak ceht ve gayreti uyanmış ve lerlemiştir, Bu heves, bilhassa Ordu vi- İâyeti hudutları dahilinde göze çarpı. Yor. Wi Baran, esasen, adını (o kutsal bir “yolda,, kazanmıştır: o Atatürkün, bir teftiş seyahati esnasında kendi vilâye- | tine doğru gelmesi ihtimalini düşüne- Tek, müthiş karlara rağmen, imdet ter, tibatile, yola çıkmış, yolu açtıra açtıra İlerlemiş ve büyük Önderle maiyetini, dağ tepelerinde geçit aramakla meşgul bulmuştur. Bu esnada, Atatürkün muhafırların- dan olan bir Anadolulu; — Şu baranları aşarsak belki Sikarız! - demig. Bazan, o havalinin diliyle Mânasmna imiş. büyük bir uyanıklıkla kendis Gt gelen valiye “Baran,, adını mete “şahika,, maz, vermiş, Bu isim, sonradan, soyadı o olarak'da tsacil edilmiş İşte, Baran, böyle bir Tan bir isimdir. Onun sahibi ise cidden ismile mü- #emma; Vilâyetini teftiş sırasında, bir hahiyeden telefon etmişler. — Burada çok kar var. 3iz! - demişler. — Kendi vilâyetim içinde gelemiye- Seğim hiçbir yer yoktur! - diyerek, ge- Ne bir buçuk metre karı aşarak menzile | ulaşmış. Yol... daima yol... Fakat böyle roman tik gayretlerle katedilen yollar değil. Gayet mükemmel, rahat yollar... Kasa- ları biribirine bağlayan şoseler... ta köy yolları... İşte yol Aşıkı olan bu valinin her gez. diği yerde telkin ettiği fikirler bunlar- dir... Onun yol (o muhabbeti, civarında İetkess de sirayet etmiş bulunuyor. Sehirli, kasabalı halk, “yolda,, bulu Gelemezsi. son köylü, bütün dir hale yola sokulacağından emin bu- Faaliyet o başlamıştır » Şimili bir arabanın bile zorlukla belki de hiç gid , alu ay sonra, © Vize vızır mesafeler katetmek mümk "lacak... Kasabalar, biribirine, dörtte bir nisbeti Sak... Ve bu t ve nüfus i tcarete değil, sıh erine de pek yarayacak. sizlik sebebile fena hava- yerlerde mahsur ktlrp ha İlle yere ölen hsstalarm, o hamile haddi hesabi yoktur. Orduda şoseler larda ip yapılması, İstanbul Yilâyetler de elbette, bu “2 Istemiyeceklerdir. daha zengindirler... Bu işi, Ordu başar- Ülktan sonra, Zongudak ma onlan aşa- | kalmak istiyecek, Samsur İstanbul . Hopa şoscsi | ve alışma programı hazırlanmıştır £ e karşı, | Ordu vilâyetinde en geri köylü bile | bunu kendine samimi bir ülkü sayı. yor. Sebebi de var. Zira, yolsuzluğun | en bi .. Bu yöl faaliyetinin nasıl ya anlatmak için, salâhiyettar dari mak, dığım şu izahatı nakledeyim “Yol işleri, üç bakımdan ine is) 1 — Büyük köprüler: ii âleti nezdinde Bu hususta| teşebbüslere Ordu umumi du Valisi B. Baran layla Koçboynuzu kisminin fenni gü. sergâhınr tayin için vekâletin yard istenmiş ve alınan cevapta heyeti fe enin gönderilmek Üzere olduğu bil- et fen heyetleri müşte. eken ana hatları çizezeklerdir. 2 — Hususi idare bakımından: Yapılan hazırlıkların birinci adımı muvaffakiyete atılmış, Fatsa . Ün- ye arasmda (o 18 menfez, 3 köprü 7-500 kilometre şose inşası Trab- zondan gelen müteahhit (o Hamdi! Seyhan'a bu marın onunda 45570 liraya ihsle edilmiştir. Şimdi ikinci kısmın projeleri ha- zarlanmaktadır. Mayıs sonuna k3. dar ihalesi bitmiş olacaktır. Zu su- üzsrinde Fotsa Blekçi köprüsü retle 1937 ye mürettep yol faaliye- tinin müteahhitlerle yapılması icap eden kısmı bir esasa bağlanmış ola. caktır. M çalışmasile hususi idarece yapılması istenen yol kısınma ait faaliyet de I mayıs- tan itibaren başlayacık ve bazi. ran sonuna kadar devam edecektir. Bu kısımda, 14400 lira kıymetin. de 2400 mükellef amele çalıştırıl. mak suretile mesai sona erdilecek- ellef amelenin tir. 3 — Köy yolları" o Vilâyetinen es-alı yol mesai programma (dahil meclis azaları olan işlerinden biri de köy yolları. dır. Münferiden yapılmasına imkân görülmiyen, bazan da muvaffakiyet teminine engei olan ferdi hareket- Terin Başarılı bir neticeye vardırık ması için, köy kanununun 47 inci ve 48 inci maddelerinden istifade edilmek suretile köy birlikleri teş. kiline teşebbüs edilmiş ve ilk faali. yet Ebülhayır mıntakasmda bu martm on ikisinde bilfül başlamış» tr. Gene bu martın on Oo dördünde Melet mıntakası birliği (o faaliyete geçecektir. Bu (birlikler de 3 se. nelik mesai programına ve münha- sıran köylü “imeci,, yardımına dayanmaktadır.,, ..; Vali Baran'ın anlattığış udur: “Memleket işine bu kadar can dan bağlılık gösteren vatandaşlar az bulunur. Onlarm bu temiz ve ya. ratıcı hisleri karşısında nasıl muka- bele edeceğimi, nasıl çalışacağımı tahminde zorluk çekiyorum. Güzel hislere iyi eserlerle cevap vermek fırsat ve imkânmı bulabilirsem o za- man kendimi bahtiyar addedece. ğim.,, ... Bütün bunlardan sonra şu anlaşılı- yor: Türkiyenin kolaylandıktari sonra, şose ve köy yo- lu birinci plâna geçiyor. Bu sahada ilk ciddi adımı atan ulular her yerde imtisale iâyri demiryolu faaliyeti hak kâten t A Ordu vitây-tinde Ebülhayırda... Ordu vilâyetinde dershaneli bir mr karar verilmiş ve lema odası,, teş Her hafta mer Ebilhayırda beş bir de “Sağlık en zden bir doktor varlıklı Trabzon Memlekete milyonlar getirecek olan emma ği gamma SEAL Tebriz yolunun ehemmiyeti Modernleştirilen trânsit yo.u ile Iran ir sal Trabzona bağlan: Komşu ve dost İranla ekonomik glarımızın ca güzel ve canlı bir deli- li olan Trabzon - Tebriz tarihi yolu- nun ihya edilerek modern vasıtalarla işle Klik mize üzere olduğu ya- gose tamamlanmış, işliyecek hususi otobüs ve kamyonlar getirilmiş ve Nafıa Vekâ- leti, örnek olmak vasıflarınını taşıyan kadrosunu hazırla- mıştır, Bu yolun tarihi; geçtiği yerlerin ekonomik bünyeleri ve iki dost mem- lekete kazandıracağı milyonlar, dev- İ letin bu mevzu üzerindeki çalışma ve dikkatinin nekadar haklı ve yerinde olduğunu ispat etmektedir. vg Transit yolu Trabzondan başlar, denize muvazi dağ silsilesini amuden geçtikten sonra Gümüşhane ve Bay- burttan gecerek Erzuruma varı Uzunluğu 320 kilometre olan bu kı- sım 950 - 934 arasmda bitirilmiştir. İkinci kısım ise (Erzurumdan başlar; Pasinler ovasını kat'ettikten sonrâ Karaköse ve Bayazıttan geçerek Pirahmette Tebriz yoluyla birleşir. Her iki kısmm bütün uzunluğu 610 kiolmetredir. Bu yolda Zigana ve Kop sırtları geçilmesi oldukça zor olan geçitlerdir. Bilhassa kışm kar ve fırtına sık sık yolu kapar. Bunun için İ ayrıca tedbirler almmaktadır. Bu yol İran ve Orta (o Asyayı Trabzon yoluyla Tuna havzasma ve İstanbula bağlar. Tebrizden Sonra Tahrana, daha sonra Herata gider; Herat'ta iki kola avrılır. Kollardan biri Hinde, diğeri Şark! Türkistan yoluyla Çine gider. Siberyaya giden demiryoluyla daha alâkası vardır. Transit yolu esas itibarile tesirini EZUCU - Serinin EA ei TÜRKİYE İRAN TRANSİT YOLLARI Iran trans İran Azerbaycanın Trol ağın g 'Erabzon transit yolunun tarihi kıymeti lan ehemmiyeti insan zekâsi devirlerdenberi an- laılmış bulunuyor, rum ve Tebriz gibi tarihi ve ti n şehirlerin inde bulunması da bu ve ehemmiyetini bir aa arttırmıştır. Trabzon ü- şi vilâyet ve üzerinde çok derin bir memnuniyet doğurmuştur. Trabzon; Erzu. | zaman İran ve Türki tan ehemmiyetli i teşkil ediyordu. İçüncü asırda Akdeniz ticare- tini ellerine alan Venediklilerle Ce- hevizliler Trabzonun ehemmiyetini anlamakta gecikmediler. İstanbulda yerleşerek ticari faaliyete hâkim olan bu milletler evvelâ Trabzona, sönrâ Erzurum ve hattâ Tobrize de yerleşti- ler. Bilâhare 'Türkistan ve Çine kadar nüfuz ettiler, Erzurum Trabzon » Tebriz yolu üzerinde bu- lunan Erzurum, Şarki Anadolunun ticaret ve faaliyet merkezi idi, Eski- den Pontus İmparatorluğu zamanın- da bu devletle şarktan gelen kavim- lerin ilk temasta bulundukları öhem- miyetli bir yerdi. Etrafındaki verim- li ovalar da ehemmiyetini bir kat da- ha arttırıyordu. Tebriz Tebriz çok zengin olan İran Azer- baycanmın merkez'dir. Tarihi kıyme- ti vardmâ Civarında verimli ve meys va sğaçlarile örtülü vadiler ve ovalar çoktur. Bu havali bol meyva ve gayet güzel ipek yetiştirip Orta Avrupaya ve Rusyaya gönderir. . 6 Trabzon transit yolunun ehemmi- yeti Araplarla Venedik ve Cenevizli- lerin anlaşması üzerine azalır gibi oldu. Osmanlıların Anadolu, Suriye ve daha sonra Mısırı ele geçirmeleri üzerine ticari faaliyet durdu. Bil- hassa Hinde, Afrikanın cenup sahil- lerini taklben varılmca vaziyet fena- Jaştı. Osmanlı devleti, önce Fransızlara, daha sonra İngilizlere, geri kalan milletlere, Türk limanlarında yolcu- yerleri güslerir harita luk etmek, ticzretle uğrermak hakki- nı verince transit yolunda da faali- yet başladı. Lâkin on dokuzuncu as- rm sonlarına doğru Süveyş kanalmın Fransızlar tarafından asılması o ve Rusler tarafından Culfa - Tebriz si- mendiferlerinin sası üzerine bu yol biraz chemmiyetlen düştü. On dokuzuncu sonunda zle ticari münosebetler- ön safta geliyordu. Fran- siz ve Avusturya gemileri Trabzon esrm | limanın; ihmal etmiyorlardı. 1999 da olan 553 geminin ve 104 ü de Avustur- , Ayni tarihte bu li- manın ithalötr 33 milyon Fransız İrangma varıyordu. Bunun 12,5 mik | sa teskil ediyordu. 4,5 milyondu. İran- raallarm İaymeti vonunu transit İhracata gelince 1 dan ihraş edilen 3.5 milyondu.
