5 Mart 1937 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 6

Va tandaşların Türkçe konuşması zarurettir Eskişehir mebusu İstemat | fikirlerini söylerken böyle diyor Umumi yerlerde Türk vatandaş- larnm Türkçeden başka bir dil kul- lanmalarımın yasak edilmesi tasav- vuru etrafındaki tetkikat devam edyor. Aklı başımda her atandaşın alkışladığı bu mevzu üzerinde Türk ortodokslardan Eskişehir mebusu İstemat Özdamar bir muharririhize şunları söylemiştir: ”.— Türk dilinin Türk vatanmda Türk vatandaşları tarafndan mec buri görüşülmesi düşüncesi pek ye- rinde, münakaşa ve itiraz kabul et- mez bir Zârurettir. Çünkü dilin duygu üzerindeki tesiri çok mühimdir. Tasavvur ede- bilir misiniz ki herhangi bir adam dilini sevmediği bir millet hakkında» ki duyguları iyi olsun? Elbette ola- maz. Şu itibarla dil, kalbin memle- kete ve millete sıkı bağlı olmasını temin eden en metin ve esaslı bir bağdır. En ziyade düşünülecek keyfiyet bu zaruretin husulu için ittihaz edi- lecek tedbirlerin verimli ve tesirli olmasıdır. Benim düşünceme göre mağdi bir cezanm tertip ve tatbiki hem kolay hem de uygun ve mülâ- yim değildir. Bu bir duygu işidir. | Duygularm müeyyedesi maddi ceza olursa pek muvafık ve isabetli düş- mez. Bu hususta benim fikrim şudur: Evvelemirde devamlı ve ciddi bir propaganda ve bu propagandayı ya- pacak propagandacılar lâzımdır. Bu işte en mühim rol oynayacak olan matbuattır, Sonra mektepteki öğretmenlerdir. Sonra meselâ umu- mi yerlerde bir vatandaşm başka bir lisanla konuştuğunu duyanlar ça- yet nazikâne bir lisanla bu vatanda. şın vatani duyvularını tahrik etmek suretile onu nadim kılarlarsa, o va- tandaşım bir daha bunu tekrar etmi- yeceğine kaniim. İsrarı takdirinde ceza vermemeli, bu adamı efkârı umumiyeye teşhir edecek bir vasıta aramalıdır. Bence bu hal, itiyattan ziyade di- limize ehemmiyet vermemekten ve bizim de onlara bu ehemmiyeti an- latmağı ihmal etmemizden ileri gelmektedir. Müşahit heyet şehrimize geldi Hatayda Milletler cemiyeti namma tetkikat yapan bitaraf milgahitler dün akşam Toros sürat kafariyle şeh- rimizs gelmişlerdir. Yalnız heyet «- zasından Danimarkalı Holştad ânf o. Irak rahatsızlandığından Antakyada Kalmıştır. va» Müşahitler Haydarpaşadan vapur» la geçerek Perapalasa inmişlerdir. Bu akşamki ekspresle Cenevreye hareket edeceklerdir. Müşahitlerin beyanatı Gelen mlşahitler Miralay Vatvil ve Hollandalı Karan'dır. Kendileriyle görüşen gazetecilere gunları söyle- mişlerdir; “— Milletler ' Cemiyetinden aldığı... mız bir telgraf üzerine Cenevreye dönüyoruz. Evvelee hazırladığımız proğram mucibince Hatsydan martın on beşine doğru ayrılacaktık, fakat Cenevreden bizi acele çağırdıkların. dan derhal hareket etmek mecburi- yetinde kaldık, Vazifemizin mahiyetini biliyorsu- nuz. Bu itibarla şimdi fazla bir şey söylemekte mazur bulunduğumuzu da bittabi takdir edersiniz. Aneak şu ka. darını söyliyebiliriz ki, Hatay helkmı tatmin eden bir şekil bulunabilece- Kin! ümit ediyoruz. Hataym her tara- fmı gezdik ve her smrf halkla temas. ta bulunduk. Henüz raporumuzu ha. zırlamadık, fakat mtitalealarımız ka- famızda hazırdır. Iskenderun maliye müdür de geldi Gene Toros ekspresiyle İskenderun maliye müdiri Hasan Cebbare de dün şehrimize gelmiştir. Çok güzel türkçe bilen Hasan Ceb- Bare de gazetecilerin muhtelif sual. lerine şu şekilde cevaplar vermiştir. “.— Milletler cemiyeti tarafından vaki olan davet üzerine Cenevreye gi diyorum. Memur olduğum için siyasi beyanatta bulunamıyacağım. Bundan evvel de Hatay meclisinin mizakere- sinde Cenevrede bulunmuştum. Her halde benden bazı teknik malümat istiyeceklerdir. — Cenevrede Suriye heyetine ilti. hak edecek misiniz? — Hayır, ben Milletler cemiyeti tarafından davet edildim; bu itibar. la Cenevreye Suriye murahhası ola- rek gitmiyorum. Daha ziyade beni mütehassıs olarak çağırdıkları zan- neğiyorum. — Hataydaki vaziyet nasıldır? — Halk henüz Cenevrede verilen i pi kararın mahiyetini bilmiyor!... Ga. zeteler de tafsilâtmı yazmamışlar. dır, — Cenevrede verilen karar aleyhi. ne Suriye gazetelerinin meşriyatma bakılırsa herhalde halkın vaziyetten haberdar bulunmasma “hükmetmek lâzımgelmez mi? — Orasmı bilmiyorum. Benim bil. diğim bir şey varsa, İskenderun - An- takya halkı gimdilik idareden mem. nundur!! ve onun devammı istiyor!... Esasen İskenderun ve Antakyada bir istiklâliyet mevcuddur!...” Hatayın Suriyeye iltikakı © için en büyük faaliyeti sarfeden ve Hatay hâ- diselerinin başlıca mesullerinden biri olan İskenderun maliye omüdürünün şu cevapları biribirini ne kadar nakze, diyor. Cenevreye çağırılışma (pek &- bhemmiyet veren bu zat dün akşam İ o ismet ilmönü'nün i Başvekâlette 12 nci yıldönümü Başvekilimiz İsmet İnönü'nün Baş- vekâlete geçişinin bugün on ikinci yıl dönümüdür. Daha evvel kabi. nede Erkânharbiye Reisi ve Hari. ciye Vekili olarak bulunan büyük devlet adamı geçen 12 yl zarfın. da Atatürk inkelâbının tahakkuku ve yeni rejimin kökleşmesi yolun- da en büyük rolü üzerine almıştır. Başvekilimizin, bu yıl dönümünü kutlular ve muvaffaktyetli mesai- sinin dövümuni dileriz, Hasan Kuvvet şurubu Bu ilâcı yapanlar halkı aldatmak suçile mahkemeye verildi Sıhhat vekâleti, Hasan kuvvet şuru- bunun, vekâlete verilen formulüne uy- mıyarak şifai hassası olmadığını göre. rek memleketin her tarafına gönderdiği tamimlerle bu şurubu toplatmıştır. İs- Deron RiepeErrERE tanbul Sıhhiye müdürü de aldığı emir | Üzerine bütün eczanelerdeki ve depo- Bir | ngiliz gazetesin Habeşistanda ea N SMART — 1937. e e göre isyan muhtemel! Sebep olarak Graziani suikasti dolaşlkie pek şiddetli tenkil yapılması gösteril. Bu sabahki posta ile gelen Deyli He rald gazetesi yazıyor: “İtalyanlar Adisababatla üç gün bilâ famla katliğma devam ettiler. Binlerce erkek kadın ve çocuk soğuk kanlılıkla öldürülmüş, kolu bacağı kesilmiş, ya. hut ölesiye işkence görmüştür, Grazlaniye suikast, bütün Habeşis. tan vilâyetlerinde İtalyan hâkimiyetine karşı umumi bir isyanın işareti mahi- yetinde idi. Şimdiye kadar görülmemiş bir şid. detle yapılan o mukabeleibilmisi!l Ha. beşleri muvakkaten sindirmişse de bu hal Habeşleri son bir intikam almak üzere kat'i bir karara | 5€Y pi Öyle ki, yeni ve belki daha isyanlar çıkması pek muhte? İmparator neden davet © 5 Habeş imparatorunun İng ge kümeti tarafından çağrıldı! kat'iyetle anlaşılmıştır. ğe k ingiltere hariciye nazırı g vam kamarasında kendisinde” if seleyi soran bir mebusa Ö “ “ — Habeş imparatoru, mii tada mevcut olan “hukukin gi dolayısile davet edilmiştir. bir mana vermek abs: gi Seferberlik halind* “Harp tekâlifi,, olarak nel€f orduya geçecek ? : Bir kanun hazırlanıy”©. Harp zamanında ordu ihtiyaçları- sundaki Hasan kuvvet şuruplarını top. | nın ne şekilde temin olunacağına da- Jatmıştır. Bu hususta Sıhhiye müdürü Ali Rı- #a demiştir kis — Sihhat vekâleti kuvvet şurubunu tahlil ettirmiş ve formülüne muvafık ir yeni bir “Tekâlifi harbiye” kanun Projesi hazırlanmıştır. Bu projede seferberlik halinde şa. hislara ve müesseselere düşen vazi- feler birer birer zikredilmekte ve ih. yapılmadığını görmüştür. Bunun üze- | tiyaçların temin yolları gösterilmek. rine memleketin her tarafında satıl, | tedir. makta olan kuvvet şurupları toplattı- rılmış ve imal edenler mahkemeye ve- rilmişlerdir.,, Belediye Turizm şubesinde yolsuzluk mu? Belediye turizm şubesinde bazı yol- Tekâjifi harbiye yolu ile tedarik €- dilecek maddeler projede şöyle gös- terilmiştir: Ev sahiplerine kat'i lüzumu olm. | yan mahallerde ordu levazım ve teç- hizatınm konulmasına veya saklan. masına mahsus veya âskeri şahıslara lâzım olan binalar. “2 — Orduya lüzumu olan yiyecek, giyecek; içecek ve yakacak maddeler, hayvanlar için hububat ot ve saman, 3 — Her türlü koşum hayvan ve malzemesi. Şahıslarile beraber bütün suzluklar olduğu hakkımdaki ihbar ü. | nakil vasıtaları. zerine belediye teftiş heyetinin yap- 4 — Mürettebat ve müstahdemini tığı tahkikat bitmiş ve sulistimal de- | beraber deniz, göl, nehir ve kanallar. recesine varmamakla beraber bazı | da bulunan gemilerle her türlü nakil yolsuzluklar tesbit edilmiştir, Heyeti teftişiye bilhassa festival işinde bazı vasıtaları, 5 — Mürettebat, müstahdemin ve komisyonsir alındığı zannına varmış. | Jevazımı ile hava nakil vasıtaları. tır. Turizm şubesi müdürü Kemal Ra- gıp belediye teftiş heyeti emrine ve. rilmiş, turizm şubesi memurlarının Haydarpaşadan doğruca Sirkeciye geç-. yerleri değiştirilmiştir. miş ve hemen Semplon ekspresile Ce- nevreye hareket etmiştir. Gizli bir proje hazırlamışlar Cenevrede konuşulacak olan Hatay anayasasile statü etrafında murahhas- larımızla diğer murahhaslar arasında bazı temaslar yapıldığı alâkadar miaha- file gelen haberlerden anlaşılmaktadır. Diğer taraftan ayni haberler Suriye heyetinin çalışmalarına dair olan kismi yapmakta oldukları teşebbüslerin Fran- sa mahafilinde de hoş görülmediğini teyit eder mahiyettedir. Suriye heyeti- nin Hatay anayasasının konuşulması münasebetile ayrı bir proje hazırladığı ve bu projenin Suriye umumi efkârın- dan da gizli tutulduğu bildirilmekte. dir. Suriyeden gelen haberler, he- yetin böyle bir proje hazr- Tadığının Süriyede de şayi (o olduğunu ve bu şayianın Vatani partiye karşı iti matsızlığı kuvvetlendirdiğini göster mektedir. Sancağın Suriyeden ayrılmaz bir cüz olduğunu iddia ile işe başlıyan ve hat- tâ bu yolda kan dökmekten bahsede- cek kadar ileri giden zihniyetin. şimdi anayasa projesi üzerindeki çalışmalara karışmak istemesi, Suriyede Vatani par- tisi muhaliflerinin itirazlarını kuvvet- lendirmiştir. ZAYİ — 991 sayılı bisiklet plâ- kamı zayi ettim. Yenisini alacağımı- dan eskisinin hükmü olmadığını ilân ederim. Beyoğlu Asmalı mescit mezorlik sokak No. 5 evde Adil Belin Belediye, turizm şubesini şehrin tiyaçlarma uygun bir şekilde mlaha karar vermiştir. Mısırda kapitülâsyonlar Liberal partisi bazı esaslar hazırladı Mısır kapitülâsyonlarınm kaldırı)- maası için Montröde yapılacak beynel- milel toplantıya sit hazırlıklar devam İYyoksuzlara içtimal| ediyor. Mısırda liberal fırkası, kapitülâs. yonlarn ilgasile yakında Montreux'de 6 — Değirmenler, fırınlar. 7 — İnşaat, tamirat ve'sair askeri iglere üzümü olan vesait, alât, maki- neler, ve cihazlar. 8 — Kılavuzlar; sâiler, ve her nevi ipi, | askerliğe yarıyan işçi. 9 — Hasta ve yaralı askerleri ev- lerine kabul etmek ve bakmak, 10 — Askeri silâhlara, teçhizata, melbusata, ilâçlara pansıman malze. melerine, bilhassa bu konaklara ait her türlü eşya ve malzemesi, Iki başmakale yardım (Baştarafı 3 üncüde) İstanbulda birçok hayır milasseseleri meşgul olacak olan konferans dola. kurulabileceğini” yazıyor, yisiyle aşağıdaki 4 noktayı tesbit et, miştir: 1 — Ecnebilerin larınmı derhal ilgasi, 2 -— Çok mahdut bir intikal devre- si kabulü. 3 — Bu devrenin hitamında bir gü- na müzakerede bulunmaksızın mut- lak adli hakimiyetin tesisi, 4 — Umumi vaizyetin yeniden tet. kiki ve konferanstan sonraki direk. tiflerin tesbiti, iktisadi imtiyaz» Iran Şehioşahının kerimesi evlendi İran Şehinşahı Pehlevinin keri- mesinin nikâh merasimi dün Tab- randa tantanalı bir şekilde icra edil. miştir, Küçük mıllet olmak felâketi Yunus Nadi Viyanadadır, Avustur- yama bugünkü malüm vaziyetini AL man tehditleri, İtalyan müdahaleleri ve Küçük Anlant ile olan mündae- betlerini bir daha mevzu olarak kul lantyor ve Cumhuriyet'in ik sütu. nunda diyor Ii: “Her millet evvelâ kendine güve. hebilmelidir. Sonra kendisi gibi o- lan devletlerle birleşerek kuvvetli bir cephe" kurabilmenin sırrma er- melidir, Yoksa adamı bozuk para gibi harcarlar. Tebrik Şehrimizde “Son Telyraf,, isimli bir gazâte intişara boşlamıstır. Teb- rik eder, muvaffakiyetler dileriz. İngiltere Kralı” 11 — Askere yarar gif yi malzemeler ve hizmetler. işçiler Londra beledi seçiminde kazan”. Londra 5 (A.A) — kontluğu belediye intihabatın”” diye kadar alman neti i dır: 4 ve Re 2) İşçi partisi, 34 belediye he” çıları ismi dahi verilen mu kârlar 40 azalık kazanmis" eği azalık hakkında henüz ; alınamamıştır. : 934 delikli yapılan in Ki azan 52 ri 69 uzalık'elde ederek ekseri. min etmişlerdi. Dünyanm en büyük 2 mili nin azalarmı seçmek için | Londralı kadın ve erkek "© kullanmışlardır. dedikodu (Baştarah 1 gul olmasıdır. Ağabeyisi P" olarak, hayatının tam Kırk bir Krallık mevkiini ietikdat ede" biye ile geçirdi. ayl i Tamamen asılsız olan b yayılması her yerde büyük yaadırmaktadır. Rivayet we”) toplantılarında da > ii tur, Başvekil Baldvin, gur kete geçmekten mümkün sakınmağa itina ediyor” pi a Bununla beraber, eğ od israrla devam edecek olu dek ler ve Mayfair kabarlarını. pishaneyi boylamalari | br Çünkü kralın şahsına g8 gd ne haberler vatana biY! “ bir suçtur. ye | a u kral, ç Ein mink bir Be tac BİYE siminden önceki birkaç #7. va kıştırmak mecburiyetindeği. Ingiltere milli - Ni faa tahsis? gi” DA > ydi İngilterenin 1937 yil a fan hazırlıkları nihayet ©. laşılmıştır. 1937 senesi harbiye minleri 63.120,000 ingili? liğ olmaktadır. Şu halâ? bütçesine nazaran, m ri çi iN de dahil olduğu halde 7 liz lirası miktarında bi” yi, dır. Bu tahminlerdeki mali ğı, askeri hazırlıkisr 48 tevsi ve taçil edilmesi ©” meydana gelmiştir. Hindistan hariç mensnplarmın yekünü 4 ğ baliğ olmaktadır. 1936 #€ mevcudu 156.400 &işi ir 3