3 Kasım 1936 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 6

! 'HABER — Akşâm postası İrakta bir seneden ziyade zamandan beri memnuniyetsizlik hüküm sürüyor- du. 1935 — Fıratın sularından hasıl olan seller birçok çiftçilerin ekinini harap etmişti. Hükümetin bendleri iyi k sHa- namadığını söylediler. Yoksa seilerin önüne geçilebilirmiş. O zaman bir isyan ordusu teşkil e- dilmiş, fakat hükümet bombardımanla derhan bunları tensil etmiştir. Hâdise, bilhassa Şii reislerin propa- gandasile kışkırtılmıştır. Şiiler, İrakın cenubunda bir ekseriyet teşkir ederler. İstifa eden hükümete Şii (o hocaları, bir zamanlar meydan okuyup durmak- ta idiler. Kendi mezhebinden olanlara hükümetin ne maksat güttüğünü soru- yot ve kendilerini zincirlerle, kılıçlar- la yaralamak şeklindeki £ Syinin (mu- harrem ayını) menedildiğini söylüyor- lardı. Yeni muahede ile İngiltere, oİrakın asayişinden mes'ul değilse de, iki tabur İngiliz askeri Filistinde, iki tabur İn- giliz askeri de Kahirede son hâdiseler dolayrsile emre hazır beklemektedir.,, Bombardıman “Niyuz Kronikl,, gazetesi şunu yazı- or? ” ““Tayyareler İrak üzerine ikinci defa olarak geldikleri zaman (attıkları dört bombadan bir kişi ağır (o yaralanmış ve 20 kişi hastahaneye kaldırılmıştır. İngilterenin vaziyeti Mörning Post gazetesi (o diplomatik muhabiri yazıyor: “Gerçi İngiliz — İrak müahedesinin rddeleri İngilterenin İrak işlerine ka- isşranmasını âmirse deisyan haberi tabiatile Londra hükümet mahafilinde alâka uyandırdı. Hükümet darbesinin sebebpleri tam manasile anlaşılamamış olmasma rağ - men, daha fazla kuvvet elde etmek ümi- dile bu isyanım ordu tarafından tasar- “ardığına dalr köt deli mevcuttur. Bu hart etle Tae (Baş tarafı 1 incide) | ve bilhassa istifa eden hükümet erkânı aleyhine olduğu anlaşılıyor. Bu isyan hareketinin İrakta krallık öleyhine olduğuna dair bir delil yoktur We bizim anladığımıza göre İngiltereye Karşı dostluktan © vazgeçildiğine dair “İngiltere hükümetine bir işarette de Yalunulmamıştır. İsyanın en esef edilecek tarafı, Mü- dâfaa nazırı ve İrakın sabık Londra ek gisi Cafer paşanın öldürülmesidir. Cafer paşa ilk defa Lüvrens tarafın dan tamim edilen Arap isyanınm lider- lerinden biri olarak şöhret almıştı. Anlaşıldığna göre, Cafer paşa asi- Ispanya isyanı (Baştarafı I incide) lometro daha ilerlemişler ve beş ka sabayi işgal etmişlerdir. Hükümet kuvvetleri bozguna uğramıştır. Diğer taraftan hükümet tayyarele- Ti de asilerin tayyare meydanlarını bombardıman ve asileri nakleden bir İreni berhava etınislerdir. Cumhurreisi Azana bir türlü Barse- londan çıkamadığından ve müşkül vaziyette kaldığından intihara teşeb - büs etmiştir. Bu teşebbüse mâni olun- muştur, Paristen verilen bir habere göre ih- tilâleiler Madridin son tramvay istas- yonlarma kadar yaklaşmıştır. Madri. din müdafaası bir Sovyet Kumandanı Ba verilmişmiş. Asilerin zülümleri İspanya hükümeti asiler aleyhine bir ithamname neşretmiştir. Bu itham name hulâsatan şöyledir: “İspanyanın meşru hilkümeti, ne şimdiye kadar ne de şimdiden sonra âsilere karşı tatbik etmek mecburiye- tinde kaldığı cezaların şiğdetini inkâr edecek değildir. Bu gibi hâdiseler, ta- rihin bize gösterdiği gibi sivil harp- İerin bir icabıdır. Yalnız diğer taraf- tan da asiler, işgal ettikleri havalide bir amele birliğine intisabı gösteren vesikaları hâmil olan ameleyi siste.) matik bir şekilde kurşuna dizmekten geri durmamışlar ve bunların sokak- larda yahut mezarlıklarda yatan ceset! Teri üzerinde ayaklarına bağlanmış vej âmele birliğine intisaplarmı gösteren Irak isyanında Şiilerin rolü var mı? Almanyada komü- Atatürkün lerle müzakere etmek üzere İrak kralı Gaziyülevvel tarafından o gönderilmiş ve Kürt lider Bekir Sıtk un emrile © rada vurulmuştur. Bu hâdise hükümet erkânı arasında bir panik doğurmuştur. Di; ; bir na - zır olan Nuri Sait paşa da kendi haya- tnın tehlikede olduğunu görünce, İn- giliz sefiri (O Sir A. Clarkkerr'in çatısı altına sığınmıştır. Ancak yeni başvekil Hikmet Süleymandan kat'i bir himaye vaadi alındıktan sonradır ki oradan ay- rılmağa razı olabilmiştir. Bunlar istisna edilecek olursa, hükü- met değişimi, sükünetle cereyan etmiş- tir. Bununla beraber vaziyet hâlâ en- dişe uyandırmakta devam etmektedir. Bağdattaki ayaklanma, (bütün orta şarkta cari olan umumi rahatsızlığın bir diğer alâmeti olarak telâkki edilmek tedir.,, “Yeni hükümel Türkiyeye dostitur,, Belgratta çıkan Vreme gazetesin. de Londradan alınarak neşredilen şöy le bir telgraf bulunmaktadır. “Bağdatta vükun gelen son hadise de İngiltere hükümeti aleyhinde alım. miş hiç bir o vaziyet yoktur. Burada söylendiğine göre yeni Irak hükümeti! bilhassa Türkiyeye karşı daha büyük bir sempati beslemektedir. Ve Türkti.! yeye daha ziyade yukınlaşmağa çalışa caktır. Maamafih bu politika da Ingilter.-| yi Me bir veçhile endişeye düşürme. mektedir. Çünkü İngiltere ile Türkiye! arasında gayet sağlam bir (dostluk vardır. “Yuvaffakıyeti uzun sürmiyecektir,, Diğer taraftan Röyter ajansı bir Iraklı arap liderinin şöyle bir beyana. tını veriyor: “— Iraktaki hükümet darbesinin muvaffakıyeti uzun sürmiyecektir. > Cafertitaskerinin içinde bırakmıştır. e Hükü, met, ordunun zimamdarlarından bir! avuç adam tarafından devrilmiş, fa kat ordu müzaherette bulunmamıştır. Üç demokrat nazırın memleketten çr- karılmaları, yeni hükümetin muhale. fetten korkmakta olduğunu (göster. mektedir. Halihazırda Bağdatta hüküm sür- mekte olan sükünu sebebi, hükümet darbesinin âni olmasıdır. Fakat mil. Tet, bu darbenin tesirinden kurtulduk. tan sonra kanun ve adaletin icabı ye. Tine getirilecektir. Zannederim, kabi. Jeler, sükün içinde vakayii (o takip et” mektedirler.,, Atatürk evvelki gün nutuklarını söylerlerken Atina 3 (Husust muhabirimizden) — Bu sabahki Katimerini gazetesinde bü- tün Yunanlıların Atatürkün son nut - kunu dikkatle okumaları tavsiye edil mektedir. Gazetede şöyle deniyor: — Atatürkün nutku mil bir gayre- tin iftihar edilecek bir (o blançosudur. Bundan başka Balkan antantınm sulh- perver ideallerinin bir tezahürünü teş- kil etmektedir. Milli gayret bizde de başladı. Bu iti- barla bütün Yunanlılara tavsiye edi - yoruz: Atatürkün nutkunu dikkatle ve sin - dire sindire okuyunuz! Genel Kurmay başkanımız Mareşal Fevzi Mareşal uğurlarırken Bükreşte yapılacak olan Balkan er. kânı harbiye reisleri toplantısına iş tirak edecek olan Genel Kurmay Baş. kanımız Mareşal Fevzi Çakmak dün öğleden sonra Hamidiye mektep gemi siyle Köstenceye hareket etmiştir. Mareşala bu seyahatinde hava albayı Şefik, kurmay albayı İsmail Hakki ve kurmay yarbay Yusuf refakat etmek. tedir. Mareşal Hamidiyeye ayak basmea direğe mareşal forsu çekilmiş ve as- eri merasim yapılmıştır. Donanma Dinim amiral Şükrü, (Istanbul merkez kumandanı ve Romanya ata. şemiliteri Mareşali geminin bordası. na kadar uğurlamıışlardır. Bükreş içtimaları ayın 16 sna ka- dar sürecektir. kartlar teşhir edilmiştir. Asiler Badajoza girdikleri zaman 2,000 ameleyi boğa güreşlerine mah- sus stadda hapsetmişlerdir. Tribünle- Te vazolunan makinelitüfeklerle bunla rm üzerine ateş açılmış ve hepsi de merhametsizce öldürülmüştür. Bunla - rın kurşunlarla ölmeyip yaralı kalan. larını? ıstırap ve inlemelerine hiç mer hamet gösterilmemiştir. Yalnız Sevil. le şehrinde askeri harekâttan hariç 9000 işçi ve çiftçi katledilmiştir. El Carpioda altı işçi bir kulübeye hapsedilerek petrolle iyiden iyiye 1s- Jatıldıktan sonra kulübeye ateş veril. miş ve bunlar bağira çağıra yakılmış. lardır. Saragossada da 2000 den faz. la işçi öldürülmüştür... Asiler Madritten 10 mil mesafede Londra, 3 (Hususi) — Ispanyol asi, leri Madrite 10 mil mesafeye Okadar yaklaşmışlardır, nizm aleyhtarlığı Berlin, 3 (Radyo) — Bütün ecnebi gazetecilerin önünde Berlinde “Bol, 'eyvh'arları eemiyeti,, tarafım- dan bir sergi açılmış, “Komünist tedhişi,, adı altında bir film gösteril. miştir “Bolşevik aleyhtarları cemi. yeti, lideri bu münasebetle söylediği nutukta “Medeni Avrupa devletleri- nin, Avrupa kültürünü bolsevik teh?! kesiden Korumak üzere teşriki mesai ji. etmeleri,, ni temenni etmiştir. nutku dikkatle Yugoslav Başvekilin: okunmalıdır Bulgar kralı Bir ziyafet verdi Sofya 3 (Ilususi muhabirimiz sa. at ikide bildiriyor): — Yugoslav baş vekili Stoyadinoviç bu sabah saat altı yı kırbeş geçe Sivilingrada geldi. Vakit erken olduğundan başveki. Vi.kims karşılıyamadı. Resmi karşıla. ma Filibe istasyonunda yapıldı. Yugoslav başvekilini, Bulgâr baş vekili Köse İvanof, Başvekilin kalem mahsus müdürü Kralın müşavirleri istiklâl ettiler. Karşılamadan sonra hep ümiz| Krliçim köyündeki Kral Borisin sara. yına gidildi. Kral, Yugoslav başveki. lini kabul etmek üzere Varnadan gelmişti. Kabul merağiminden soncu Kral Yogoslav başvekili ile yanındaki zevatı ve Yuzoslavyanm Sofya elçi- sini öğle yemeğine alıkoydu. Yugoslav başvekili saat on yedi de yanında Bulgar başvekili ve Yü gaslas sefiri olduğu (halde ' hususi trenle Kiliçim istisyonundan hareket ederek dokuza on kala Sofyaya gele . cektir. Tren Sofyada on bir dakika kalacık, bu müddet zarfında Yugos . lav başvekili Balkan Antantına da. “met —“rle üşecek İlususi tren tam yirmi birde Yo- goslavya hududuna gitmek üzere ha. reket edecektir, ... Muhterem misafirimiz Yugoslav Başvekili Stoyadinoviç ve refikası dün akşamki eksprese eklenen hususi vagonla ve parlak bir teşyi merasimi arösmda memleketimizden ayrılmış. tır. Başvekil ayrılışmdan iki saat önce gazetecileri Yugoslav konsoloshane- sinde kabul ederek şu beyanatta bu- Junmuştur: “— Dost ve müttefik Türkiyeyi, büyük cumhuriyet bayramında ziya» ref etmek için nadir bir fıreat gilete. Böylece Türkiyeyi satvelinin geçit resmini yapmakta olduğu bir sırada gördüm ve onun terakkiyatını yakın- dan müşahede ettim. Reisicumhur ekselans Atatlirk gibi yuca ve dihamik bir varlığın sevk ve irşadiyle bu kadar az zamanda elde etmiş bulunduğunuz neticelere hay - TADIM. Sizin her yılmız, başka memleketler- de onar yıllık ve hattâ yüz yıllık de- virlerden daha verimli olmuştur. Ref- sicumhur Atatürk, adının sizin dili- nizdeki medlülünü gerçekten temsil etmektedir. O, yeni Türkiyenin haki- ki atasıdır. Yepyeni, apak * ile ve şerefli Ankara ye Gazi Antepte Cumhuriyet bayramı merasimi Gaziantep, (Hususi) — Bayram eşi: ne az raslanır derin bir heyecan için- de kutlulandı. Şanh müdefaalaeriyle bihakkin iftihar eden Gaziantebin kah raman evlâtları cumhuriyete olan bağ Ulıklarını en bariz şekilde üstün bir coşkunlukla İspat ettiler. Dün aramızdan ayrılan 8 İkinciteşrin — 198 ni ve misli bulunmaz bir faali muzecidir. O, daha şimdiden, 8 hada veyahut pek a rini takip etmiş olan kültür met rine yetişmiştir ve onları elbet! çecektir. Bugünkü Kemallat Eti Boğazköyüne ve buralarda t eden üzametli eseri; hayretle eyliyen Höyüklere gürürla Geçit resminde askeri ku yakından gördilm. Onda da, Ank müşahede eylediğim ayni ayni dinamizm ve hareketi e Dost ve miittefik o Yugosls' 'Türk ordusunu bu kadar iyi yet zaptu rept hususunda bu a kemmel ve bu kadar şevk ve içinde görmekten ne türlü haz d ğumu söylemeye lüzum var m Tayyarecisinden denizeisine ordunun ber smıf efradınm simi vazife aşkı, kuvvet ve kudret okunuyordu. Ordunun yanıbaşmda, Büyük ni kıvançla selâmlamakta olan Partisini de asla unutmıyacağınI Sây ve nizam, harp ve sulh Türkiye yurttaşlarının hükmü dadır, Ankaradaki kısa ikametim, millt bünyenizin, en sağlam Üzerinde kurulu, sağlam bir duğu kanaatini verdi. Her tarafla, iyice tetkik geniş esaslara göre hazırlan plânm mevcudiyeti göze ça dir. Mimarı bizzat büyük Şefi tarük olan, bu plânı tahakkuk ise kendileriyle uzun ve samimi melerde bulunduğum bagvekil İnönüdür. Evvelki gün Ankarada, bu, Zel İstanbulunuzdan ve binnetic8 kiyeden ayrılırken, 8iz gaze himmetinizden de bahsetmemek don galmen, Taşmaları ve karsilikli tarirem: çin siz de çok emek (o sarfeti yolda devam etmenizi rica edi bu vesileden istifade ederek, müttefik Türk milletinin yükselmesi için gönlümden Ki raretli dileklerimi, . sizin kendisine bir kere daha ifnde ©! Dünkü ziyaretler Yüksek Başyekil gazetecilere natından sonra şehrimizdeki lav kolonisini kabul etmiştir. Muhterem misafirimiz dün Türk « Yugoslav afyon satı$ na gitmiş ve muamelelerle olmuş, öğleden sonra müzeleri mıştır. YE Meni esli Kale Askeri kıt'aların ve izcilerin geçişi çok alkışlandı. Mektepliler' çok mü- vaffak oldu. Gece fener alayı geç vak- te kadar devam etti. Vali ve eşi bü- yük bir balo verdiler,