27 Eylül 1936 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 2

Üç devletin yeni iktisadi sistemine Türkiye nasıl uyabilir? Frankın düşmesi ve bilhassa, üç büyük devletin kontenjanlar ve para kon- trolü sistemini kaldırmak için elele verruiş olması, faşizm — komünizm davaları kadar mühim ve bütü Böyle bir teşebbüse milletleri alâkalandıran bir iştir. girişenler büyük sanayi memleektleridir. Bunlar, Fran sa ve İngilterenin müştemlekeleri de hesaba k memleketleridir. İptidat maddelerden en muğl tılırsa, ayni zamanda geniş ziraat masnuata kadar her şey hepsin de mevcuttur. Bütün dertleri eskiden olduğu gibi, dünyanm her yerine ihracat yapamamak; bu yüzden işsizlik, fabrika ataleti ve ticaret durgunluğu belâlarına uğramaktır. İşte, şimdi, tüçü birleşmişler, aşağı yukarı müstakar bir mübadele va- srtası temin ediyorlar; Dövizlerini sabitleştiriyorlar. Aralarında kolaylıkla ve a labildiğine alış veriş yapabilmek yoluna gidecekler. Buna, bütün dünyayı da da- vet ediyorlar... İsmi geçen üç memleket, tenjansız ve parayı kontrolsüz takriben ayni iktisadi seviyede olduğu için, kon- tiçaret, bunlar arasında muvazeneli olacaktır. Mutavassıl kaplar içindeki su gibi, hiçbirinin seviyesi bozulmıyacaktır! Lâkin, bizim çeşit sanayli ötedenberi geri kalıp da ancak şimdi yavaş yavaş inkişafa başlayan milletler için, üç kapitalist devletin davetine icabet ederek libe- ral mübadele tarzma geçmek ve kontenjanları, para kontrollerini kaldırmak na- sti olur? Bunu tayin güçtür. Biz, herhalde bunu, doğrudan doğruya, kayıtsız, şartsız yapamıyacağımız gi- bi görünür. Çünkü, onlarla ayni seviyede değilir. Mütavassıl kaplar içindeki mayi mazariyesi, onlarla bizim aramızda şimdilik varit değildir. Bir gün bile kontenjan- Yarı kaldırsak, para kontrolünü gevşetsek, dışardan içeri sel gibi akacak olan emtia akını, ne milli sanayimizi bırakır, be paramızın istikrarını! Gerçi, bu beynelmilel teşebbüsün muvaffak olmasını, bütün iktisadi tahdit ve men usullerinin biran evvel kalkmasını, ferden rahatlamak, kolayca seyahat etmek ve istediğimiz mahsulü yahut masnuu alabilmek için, biz de isteriz. Fakat, İktisadi seviyemiz yükselse... Bu da, belki, ecnebi sermayesinin “Hem kâr edip hem de bize kâr ettirmek şartile,, Türkiyeyi kısa bir zaman içinde sanaileştirmeğe bütün cehdile gayret et- mesinden doğabilir. Türkiyeyi son günlerde ziyaret eden kapitalistler hem müs- Bet işler yapsınlar, hem de daha çoğalsınlar bakalım... Yoksa, onlarda var, bizde yok.. Aç kapıları. Boğuluruz maazallah... Cenevrede kara bulutlar! Fransa Hariciye Nazırı böyle söylüyor Cenevre 26 — Uluslar kurumu umu- mihezetinin. bugünkü toplantısında söz alan Fransız Hariciye nazırı Del bos şunlar: söylemiştir: — Cenevre ufukları şimdiye kadar hiçbir zaman bugünkü şekilde kara bulutlarla kapanmamıştı, En evvel beynelmilel itimadm temin edilmesi için çalışmalıyız. Avrupayı İki parça- ya ayırmak dünya sulhu için büyük bir tehlikedir. Bütün milletler dünya sulhunu ve Milletler cemiyetini kuy- vetlendirmeğe çalışmalıdır. M, Delbostan sonra Norveç Dış ba- kanı M. Koht söz almış ve küçük ulus- ların silâh yarışından mütevellit en- dişelerini bildirerek demiştir ki: “Norveç, Milleler cemiyetinin 1919 paktında derpiş edildiği gibi, silâhsız- lanmağa doğru gayretlerine devam etmesini tenilenni etmektedir. Bu iş, gimdi Milletler cemiyeti dışımda bulu- sen Milletlerin iştiraki olmaksızın yapılamaz. Panama delegesinin de bir nutkun- dan sonra asamble celsesi, pazartesi gününe talik edilmiştir. Fransız Başvekili * Bium Ankaraya gelecek mi? Fransuz Başvekili Leon Blumün An-| karayı ziyaret edeceği bir şayia ha i ılmış, bilâhare Anadolu ajan ' mi makamlardan aldığı malü- mala istinaden - böyle bir ziyaretin memleketimizde sevinçle karşılana- ağim muhakkak bulunmakla beraber bu hususta resmi malümat olmadığını bildirmişti; Cumhuriyet Halk Partisi tarafından en beş günde bir köylü için çikarılan “Yurd, gazetesinin dünkü posta ile gelen son sayısında bu, mevzu üzerinde şöyle bir fıkraya tesadüf ettik: “Her on beş gün, gelecek on beş günün — güzelliğine, (büyüklüğüne, parlaklığına bir iabat, bir müjde ola- rak geçiyor. Gelecek on beş gün içinde Cumhuriyet barramı hazırlıklarında, Fransız Başvekilinin memleketimizi resmen ziyaret edeceğini haber alarak Hüseyin Faruk TANUR Başvekil Bugün şark vilâyetle- rine seyahate çıkıyor Ankaradan verilen malâmata göre Başvekil İsmet İnönü bugün büyük bir şark seyahatine başlamaktadır. Başvekilimiz Ankaradan trenle Ma- latya, Elâziz ve Diyarbekir ve diğer gark vilâyetlerine giderek tetkiklerde bulunduktan sonra Ankaraya döne cektir. Vekiller heyetinin dün akşam yap-| tığı toplantıda bu seyahatin mevzu- bahs olduğu ve Sıhhiye vekili Refik Saydamın seyahati hakkında izahat verdiği tahmin olunmaktadır. Al! Çetinkaya Çanakkkalede Nafia vekili Ali Çetinkaya Tekir- dağ ve Geliboludan sonra Çanakkale- ye gitmiştir, Nafia vekili oradan Ba- İrkesir yolile İzmire gidecektir, Adliye vekili gidiyor Adliye vekili Şükrü Saraçoğlu bu- gün Ankaraya gidecektir. Antakya ve iskenderun Suriye murahhası yeni beyanatta bulundu Şehrimizden geçerken Halebe giden | Suriye heyeti mensuplarından biri İskenderun ve Antakye meselesi et- rafında vaki olan beyanattan dolayı Türk gazetelerindeki li mevzu bahsederek demiştir ki; “— Arada bir sui tefehhüm var Pariste Antakye ve İskenderun vazi- yeti görüşülmüş değildir. Gazetelerin münakaşaları bizi müteessir ediyor, Biz Türkiyenin dostluğunu her ne bahasına olursa olsun elde edeceğiz.,, Karısını kezzapla HABER — Aişam postası Ticaret odasının 10 bin lirası ne olacak? Liman hanınıalamadıktan başka pey akçesini kaybetmesi ihtimali var icaret odasının, Liman şirketi tasfi- ye heyetini, odanm Liman hanını satın almak için sürdüğü pey (akçesi olan 10.000 lirayı geri alamamaktan dolayı mahkemeye verdiğini yazmıştık, Liman tasfiye heyetinin dava arzühaline bek- lenen itirazı yapmamış olmâsı biraz da bayretle karşılanmaktağır. e Mamafih bütün azası hakukçu olan tasfiye heye tinin bu dava arziihaline cevap vereceği umulmaktadır. e Çürikü bir taraftan da odanın tasfiye heyeti dava etmiş olması gö: tadır, O zamandanb»ri Liman hanının satış KÜÇUK HABERLER içeride: » Akny idaresi 12 fkteştinden İtibaren A. dalar ve Anadolu sahilinden göç seferleri ter Up edecektir, Bu seferlerle nakisdilecek ağya dan yalnız birinci mmtska ücreti alınacak. tar. * Denizyolları idurazi Galata rıhtımı üzerin da bir bilet satış yeri ihdas etmiştir. * Karadeniz ve Adalar denizinde oldukça siikünet bu) . * Belediye meraba suyu satan © yerlerin! sik sik kotrolünü alâkadarlara bildirmiştir. * Iş dairesi relsi Enis Behiç İzmirdeki tet,| kiklerine devam etmektedir. $ Irana gidecek heyetimiz ay başında ha, reket edecektir. * Sizortn rezaleti sahtekirlerı birkaç gü. ne kadar zâhkemeyo verilecektir. 1 * Tera dairelerinin astah: işile meşgul olsn bayet massisini bitirmek üzeredir. e Büyük şehirlerde bulunan icra muhasihi mes'ullük. lerinin kaldırılması mevzuubaatir, salarını ayrı ayrı ünde tutulmak- Sırtın * Dahiliye vekâleti memleketimize gelecek ecnehi mütehüşssların polis kontrolüne ve, sair kayıtlara tabi olmıyacaklarını ildir . miştir. * Uskldar ve kumkapıdaki talebe çokluğu ma nazarı dikkate alan Maarif idaresi Kum. kapı ve Usküdar ortamekteplerinde çifta ted risat yapılmasını karar altma almış ve bir program hazırlanmıştır. * İkteşrinin biri üniversitenin yıldönümü. dür. O gün üniversitede tedrisata da başlana cağı için merasim yapılacaktır. * Ankarada kurulan dil, tarih ve aoğrafya fakülteleri 16 iikteşrinde toğrisata başlaya . caklardır. * Hapizhaneler umum müdür muavini Maz har yarn 7--“uldağa giderekoraya gönderi lecek 506 nı üm işçi hakkındaki hazırlık. ları tetkik edecektir. * Gümtüşhene ve civarına da kar yağmağı başlamıştır. » Maarif vektleti yüksek tedrisat Umum müdür Cevat Ankaradan dila şehrimize ge.) lerek Güzel sanatlar akademisi ve Üniversi. tede meggul olrcuştur. # İzmir panayırında temsiller veren şehir Uyatronu artistleri şehrimize dönmüşlerdir. * Belediye Beyoğlu, Bakırköy, o Burgaz adası, Rami, Kadıköy ve Hsinede itfaiye mUr| rezelerinin bulunduğu binaları tamir etör. mağe karar vermiştir. * Genel kurmay başkanlığının emeile ya. Pılmakta olan 12 kısırlık istiklâl harbi fi. minin son beş kısmıt da yapıincuk ve füm Ik. mal edilmiş olacaktır, yaralamış Izmirde Faik İsminde biri tütün) âme'eliiği yapan karısı Hayriyenin| eski nişanlısı Cemalle konuştuğunu haber alınca karısını çirkinleştirmek için yüzüne kezzap dökerek tehlikeli surette yaralamıştır, Bununla da hırs) smı yenemiyen Faik bıçakla gerek Ce- mali, gerek Hayriyeyi yaralamıştır. “. İ Misir Harbiye talebelerinin Ankarada merasimle karşılandığım işi de geri kalmıştır. Çünkü mahkeme- nin on bin laranın odaya verilmemesine karar vereceği kanaatinde olan tasliye heyeti o zaman odanın hanı almak mec- buriyetinde ka's*ığını şüphesiz görmek tedir. Fakat Ticaret odasının da hanı almağa parası olmadığı (o muhakkaktır. Oda evvelce bankalardan bir kredi te - min edeceğini “marak bu işe girişmişti. Fakat son bankalar kanunu bu tmidi su ya düşürmüştür. Bunun için mahkeme filhakika 10.000 liranın tasfiye heyeti- rin kalmasını karar verirse dahi oda için yapacak bir şey olmadığı görül - mektedir, Pürüzleri mey- dana çıkan Esnaf cemiyetleri islâh edilecek Ticaret odası esmaf şubesi yeni bir müdürün İdaresi altında ve yeni bir şekilde çalışmağa başladıktan sonra yapılan tetkikatın esnaf cemiyetleri mekanizmasının maalesef çok bozuk olduğunu meydana koyması bazı ce- miyetlerde çıkan son yolsuzluklardan sonra alâkadar makamların dikkat nazarını - daha ziyade - cemiyetler üzerine çekmiştir, İstanbulda en 27 150,000 esnafın alfikadar olduğu, ha- malı sırtında en ağır yükleri taşıya- rak, kundura boyacısının sırtında san dık dolaşarak ve her çeşit esnafın ak» şamlaru kağar ayakta bekliyerek te- min ettikleri ufak kazançtan ayırdık- ları paralarla beslenen cemiyetlerin wlahı, bugünlerde alâkadar makâm- ların en çok üzerinde durdukları me- seleyi teşkil etmektedir. Esnaf cemiyetleri müşterek büro- sunda 102,000 liralık gelir üzerinde iki senede yapılan yolsuzluk, şoförler ce- miyetinde meydana çümakta olan yolsuzluklar, mahkemeye verilen ha- mal kâhyası, marangozlar cemiyetinin ani olarak kâtibini çıkarması gibi ha- diseler ve bunlara vaktile cemiyetleri murakabeye memur kimselerin bile isimlerinin karışması, esnafı cemiyet- lerden uzaklaştırmağa başlamış ve murakabeye memur olan yere karşi bir itimat azlığı uynadırmırştı. Fakat birkaç kimsenin husulüne sebebiyet verdiği bu haller cemiyetler işlerine verilecek düzenle giderilecek ve kuv- vetli bir esnaf birliği vücuda getiril- mesine çal'şılacaktır. ppm 27 EYLUL — 1938 Doğru mu, değil mi ? Üçüncü sınıf yolculara tahta sıralar lâzım Birkaç gün önce bu bu sütunda, De nis yolları vapurlarının azami derece de kalabalık olduğunu, bir tehlikeye meydan verilmemek isteniyorsa ted bir alınmam ldawgeldiği mütaleasın- da bulunmuştuk. Bu yazımızı okuyan Beşiktaşlı İsmail adındaki bir okuyu oumuzdan dün bir mektup aldık. O dö ayni derde temas ediyor ve bir ricadd bulunuyor, diyor ki: “24 ylül akşamı seat 20 de Bandır- maya gidecek bir yoleumu uğurlamak için Anafarta vapufuna gittim. Yol cularm büyük bir kısmını üçüncü sr nıf yolcular teşkil ediyordu: Çiftçi, köylü, işçi. Ambarlar dolmuş; geminin güverte altını teşkil eden dar, karanlık kor” dorlara çoluk, çocuk, erkek, kadm, rasgele yerlere, tahtalor fistüne uzan mış ve oturmuşlardı. Pis kokularm yükselişini, insan bürnu ile hissetmiyor, adetâ gözleriy- le görüyordu. Bu yolcular burada tam bir gece geçireceklerdi. Ne acıklı hal Acaba burslara, Ooturulabilecek tahta sıralar konulsa da güverte yol cuları rütubetten ve : pislikten müm- kün mertebe kurtulsalar olmaz mı? Bu ayni zamanda bir sıhhat ve sağ” lık işidir.. Yerlerde yatan, tükürülmüş yerlerde yuvarlanıp oyniyan yavru cuklar, bu tedbirin yüzüsuyu hürme- the sari hastalıklardan mümkün ol- duğu kadar korunabilirler, Biz de, bu isteğin çok yerinde oldu- ğunu ve totbikimn Deniz Yollarınc& kolaylığa imkân bulunabileceğini gö- rüyor ve umuyoruz. Halkm Dostu Yeni adliye sarayı Umumi hapishanenin bulunduğu yerde yapılacakmış Bu sabalıki "Sön Posta,, gazetesinde okunduğuna göre Adliye Vekili Saraç” oğlu İstanbulda yaptığ ıtetkikat netice” sinde yeni Adliye sarayının vilâyet kar şısmdaki sahada değil, umum! hapisha renin bulunduğu yerde muvafık görmüştür. Bu suretle hem istimlâlk masrafı olmi" yacak, hem de adliyenin yanmasındad sonra ehemmiyetini kaybeden Sultana mede etki vaziyeti verilmiş olacaktır. Umumi hapishane ise tevkifhaneye taşmacaktır, 30 bin Habeşi Italyanlara taar- ruza geçiyor Dün gece Port - Saitten Röyter ajan sının aldığı bir habere göre Garbi Habe şistan hükümeti Gore üzerine yürümek te olan İtalyan kuvevtlerini tevkif için Habeş ordusuna mukabil © hücum emri vermiştir. Habeş İmparatorunun damadı Ras Desta ile Ras Kascanın (ooğlu Raf Aberrâanın otuz bin kişilik bir kuvvetin haşında olarak bu taarruzu idare etmek *e oldukları bildiriliyor. İngtilare himayesini istiyenler Diğer taraftan İngiliz hariciye narın Eden Milletler Cemiyeti salâbiyetna - meler komisyonuna bir tebliğ sureti tev di etmiştir. Eden bu tebligat suretinde komisyo” nuna Habeşistanm da bâzı Galle aşiret” leri tarafndan gönderilen ve İngiliz kot solosu vasıtasile batı İlabeşistandı İn giliz mandası tesisi istediğini ibtiva e * den iki müracanttan bahsetmektedir. ein Nişan ve nikâh Genç ve değerli elektrik mühendisler rinden B. Sürhay o Cevanşir ile Omü hendis ve müteahhit B. Naki Ercayolu kızı Bayan Nüzhetin nişan ve nikâh tö” renleri dün gece Perapalas salonlarmdf ve güzide davetliler huzürile yapılmış * tur. Törenin başında genç çiftlerin nişa” yüzüklerini Orgeneral Fahreddin Alta” takarak kutlamıştır. Kutlama töreni genç vakitlere kadaf yapılmasını e yazmıştık. Reşsini- aniz bu merasimden bir safhayı tesbit ediyor sürmüştür, İki tarafa babtiyarlıklar di İeriz,