vee HABER e AŞ » Telefon; 23872 31 Temmuz 193 Me e 2 nci : BASIŞ CUMA Sene: 5 « Sayı: 1631 | Kamutay bugünkü fevkalâde toplantısında 376 reyle yeni Boğazlar mukavelesini kabul etti Dış Bakanı iki ve Baş Bakan bir nutuk söylediler AAA, Sovyeş RA © ? - al fi kalâde toplar- la dey, , aluyı on geçe ye 7 ves nr Diy: Tevfik Rüştü Aras. , LN Meeii,, Müteakip yirmi kadar lemiyi, bissiyatını ifade eden p ekini yağı Yapılmış, mebus-| Sekary, Na, Meri 04 Ni in boğünkü vo den dir, Sada biz Yedi kişilik bir heyetin, Me İnönü ve e preterm aneen Çarsiiem Diğer verilmiştir. Yk bye Atatürke Meclisin bildi et Ml Unlar 3037 vx bir tâhsisat kabul a kanunla verilen Veni, © JâYeten fevkalâde men ü m İlişik cedvel mu- ç Mi ci mu üdafaa kara ve askeri m lerinde Yeniden açılacak Maki at kaydedilmiştir . İçindir. Ve 25780000 lı NE verilmesi hakkım- t MA ek lâyihasıdır. fi #, # z O a - Zi # EE HE kan, * miz Üzere Whun ikinci maddesi Yon liradan 4 senede SU mühimmat ima- — 4 “lig . ag iu sekiz milyon hra li a 1907, & bir milyon sekiz on * Yüz 39 seneleri tediyatı İli © lira olmak Üzere tta, <dlmiştir. öp saya vellid iki milyon cl Mya İn e kanunun birinci w-#ail ty an 7.5 *diye miktarı olarak a ze liralık had da- Alamaz? ve teferruatiyle İstanbul! | e Mela ona tahsis olun - İİ e m mn ' x e biriyü Stü Ara- ğ ğa Nutku 5 dü A) Kamutayın ai , ie i : Any bakanımız Doktor i ei Mağıdaki muti söy- a Si Mana, Kamuta a önce a b a a teati edilmiş “dilen 2 numaralı “ohferansı aleni 8 tercüme. Bazlar İlranz dâvamızda ötedenberi tahkim edebilecek Tevfik Rüştü Aras gösterdikleri alâka ve heyecanla müvazi olarak yüksek heyetinizin çok yakından takip ettiği bu işin safhaları üzerinde tafsilât arz etmekliğime lüzum bır bırak. mıyor. Gerek konferansta ilk müzakere e - sası kabul edilmiş olan teklif ettiğiniz proje suretleri ve gerek konferans ne » ticesinde imza edilen ve bugün yüksek #azvihinisa arsalıman boğaslar müka <| velenamesinden o birer nüsha dütden biri yüksek meclisinizin çok saygı de - ğer azasının ellerinde bulunmaktadır. Cumuriyet hükümetinin şaşmaz bir azım ve kararla takip ettiği siyasetin ve bu meselede ibraz ettiği faaliyetin va - rılan bu neticesi hakkında sarih fikir e- dinmiş ve mukaveleyi ayrı ayrı görmüş ve tetkik etmiş bulunuyorsunuz. Ayrca mutat usulümüz dairesinde tetkik için teşkil buyurduğunuz muhte lit büyük encümenin raporu da şimdi okunacaktır. Esbabı mucibe lâyihası boğazlar mu- kavelesini iyi hulâsa etmiştir. Bu iti - barla mukavelenamenin tafsilâtma gi - rişmekten ihtiraz ederek belli başlı hu- susiyetleri üzerinde durmakla iktifa ede- ceğim. Ancak daha evvel boğazlar me- selesi hakkında Montrö konferansına varan son teşebbüşsümüzün menşei hak- kında kısaca malmat raztemek isterim,Bü yük şefimiz Atatürk, Lozan boğazlar mu. kavelenamesinin tadilinin ergeç bir za- rüret olduğunu her vakit ihtar ederdi. Memleketimizin o müdafaası için hükü- metle yapılan askeri müzakerelerde ge- nel kurmay başkanımız Mareşal Çak - mak boğazlarda gayri askeri halin mah- zurlarını daima ileri sürmüştür. İngilterenin sabık başvekili Mösyö Mac Donald tarafından tahdidi teslihat komisyonunda teklif edilen malüm pto- je hakkında hükümetin mütalealarını ifade için Cenevredeki omurahhasımız tarafından irat edilecek nutkun esasla- rını burada arkadaşım Numan Mene - mencioğlu ile birlikte ihzar ederek şe- fim İsmet İnönünün tasvibine arzetti - ğim esnada idi ki, büyük Başvekil ar - tık boğazlar meselesinin ortaya konma- sı zamanı geldiğini bana emretmiştir. Bu direktif üzerindendir ki harici - yemiz bu işe de koyuldu. Kıymetli Baş- vekilimizin talimatını tam yerine getir mek için hiç bir fırsatı fevtetmedi. On- dan sonraki safahat biraz evvel arzet tiğim gibi tamamile malümunuz olmuş” tur. Şimdi yüksek tetkikinize arzolunan bu mukavelenamenin esaslı bir hususi- yeti memleketimizin yalnız ayrılmaz bir parçası değil, fakat ayrılmaz parçaları mı biribirine bağlıyan bu kıt'ası üzerin- , (Devamı 2 incide) Italya sefirile konuştuklarını anlattı 20 Mebus söz alarak Mukavelename tasdik olundu Tahkimat için fevkalâde tahsisat kabul edildi sefiri Sovyetlerin de mukaveleyi tasdik ettiklerini bildirdi. Dış , Bakanımız İngiltere hakkında cemilekâr sözler söyledi Yunanistan da gayri askeri adalarını spanyol asileri- ne yardıma giden İtalyan tayyareleri nasıl Fâşist İtalyanın İspanya asilerine yardım ettiği ötedenberi iddia olunuyor- du. o Bu sefer, bunun delilleri bir facia içinde elde edilmiştir. o Yardıma gön- derilen tayyarelerden ikisi düşüp par- çalanmıştır. Bunlara dair gelen telgraf- İar şunlardır; Oran, 31 (A. A.) — Havas bilidiri- yor : Sardunyadan Fas'a gitmekte olan üç motorlu altı İtalyan tayyaresinden biri Nemours civarında düşmüştür. İki ölü ve üç yaralı vardır. Tayyarede beş mit- ralyöz bulunmuştur. 'Tayyarelerden biri de Oran civa- rında yere inmeğe mecbut olmuş, diğer birisi Mewloya nehri munsabına yere inmiştir, Rabat, 31 (A. A.) -— Havas Ajan. sından : Möuloya mintakasında yere dü - şüp parçalanan İtalyan tayyarelerinin içinde bulunan İtalyan tayyarecilerinin hepsi de sivil elbise giymiş bir takım zabit ve zabit vekilleri idi. Birinci tayyare, Seda tayyare mey- danına inmek tecrübesini yaparken bir pert vites yüzünden düşmüştür. Bu tay- yarede bulunan ve ağır surette yaralanan bir zabit , nakledilmiş olduğu hastanede ölmüş ve bu suretle ölenlerin yekünu üçe çıkmıştır. (Diğer iki arkadaşı Ber- kana haştahanesinde tedavi altında bu- lunmaktadırlar. Tayyarelerin markaları, Alfa - Ro- meo idi. o Tayyarecilerin isimleri şun- lardır : Birinci pilot, yüz başı genari Ping ikinci pilot çavuş Ferozi, zabit vekille. ri Sigismondi Giovanni, Americo Van- turini, Ölenlerin cesedleri Oudja hastaha- nesine nakledilmiştir. İkinci tayyare hiç bir hasara uğra” madan Mouloya nehri munsabına in miştir. O İçindekiler sağ ve salimdirler. Bunlar pilot yüz baş: Tricesi , ikinci Akdenizin ve Atlas Okyanosunun bütün, pilot Giliberti, çavuş Tagoti Renato, Beizio, Terrio ve Bobestini'dir. Tayyarelerin her birinde dörder mit ralyöz , bomba atmağa (mahsus birer cihaz vardır ve her biri aynca mitralyöz. lerle mühimmatı bamil diğer bir tayyare, kaza mahallinin üzerinden - uçmuş ve sonra (OGarbe doğru gitmiştir. Bir İtalyan deniz tayyaresinin de Cezayir sahilleri açıklarında o kazaya uğramış olduğu haber verilmekte ise de bu haber benüz teeyyüd etmemiştir . Roma, 31 (A. A.) — Havas Ajan. sından : İspanyol Fasr yakmında olan İtalyan tayyareleri hakkında İtal. yan gâzetelrinde malümat ve bavadisr tesadüf edilmemektedir. Tayyarecilik mahafili İtalyanın bir kaç sene evvel İspanyaya birçok tayya- reler satmış olduğunu ve bu tayyarele- rin okıyamcıların ellerine düşmüş olmâ- sının muhtemel bulunduğunu beyan et- mektedir. Bu mahafil, İtalyanın gene- ral Franco'ya harp malzemesi satmamış olduğunu ilâve eylemektedir. Rabat, 31 (A, A.) — Havas bildiri. yor : 2 Mouloya nehri munsabına inen İtal. yan tayyaresinin bu inişine sebep, ben- zin borularının (o tıkanmasıdır. Tayya- rede bulunan altı kişi sağdır. Bunlar, Sardunyadan Kalktıklarını ve bir iş için Fas'a melilla koyuna gitmekte oldukları nı bildirmişlerdir. e Tamamen sağlam o. lan tayyarenin, İtalyaya aid olduğuna dair hiç bir işaret yoktur. Ayrca nu- marası da mevcut değildir. Ma'agadan başka bütün Ilmanlar asilerde Roma, 31 (A.A) — Popolo di Ro- ma gazetesinin bir muhabirine beya » natta bulunan General Franco demiştir ki : Malaga müstesna (olmak üzere düşmüş! düşüp parçalandı? limanları bizimdir. Gemi bulunmama. sr Fastan İspanya'ya asker sevkedilme- sine mani olmuştur, Fakat yakında başka nâkil vasıtalarına malik olacağız. Amirante Cervera, Canarlas ve Baleares krovazörleri ile Espana zırhlısı ve İspanyol ginesi sularında o bulunan harp gemileri, bizim davamıza bağlıdır. lar. Anarşistler, faşistleri kurşuna diziyor Bayyonne, 3i (A. A.) — İspanya- dan buraya 92 Alman mültecisi gelmiş» tir, Aralarından dört kişi ağır surette yaralıdır. Amerikan, İngiliz ve Arjan. tinli 200 mültecinin Oklahoma adında» i ki Amerikan krovazörü ile bugün buraya gelmeleri beklenilmektedir. v Alman mültecileri, Gijon şehrinin Anarşistler elinde olduğunu ve Anar. şistlerin Faşistleri veya Faşist olduklas rından şüphe edilen kimseleri şiddetle tenkil etmekte olduklarını beyan etmek” tedir. ba günü asilerin elinde bulunan bir gemi tarafından topa tutulmuştur. (Bir Al man ölmüş ve birçok Alman yaralan « “ mıştır. 37 ingiliz gem'si Londra, 3i (A. A.) — Halihazır İspanya sularında 37 İngiliz harp gel si bulunmaktadır. ha İngiliz tebaasından * 130 kişi de 100 Alman, 80 Fransız ve 35 Amerikalı Re- pulse adındaki İngiliz harp kruvazörü ile İspanyadan ayrılmışlardır. Kruvazör Marsilyaya gitmektedir. Wolseley torpito mukribi, Velencig- ya gitmek üzere hareket etmiştir. Birçok ecnebiler, Madridi terketme» mişlerdir. o Vaziyetin inkişafını bekle. mektedirler, Cebelüttarık, 31, (A. A.) <- Tarifa- daki bataryalar, bir İspanyol ktuvazğ- rünü bombardıman etmiştir, ” (Devamz 4 üncüde) iu Yirmiden fazla Faşist., * çarşan»