10 Ocak 1936 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 7

HABER — Akuım postası Gün Alimler şimdi bu mevzu üzerinde çalışıyorlar i Havalarda yirmi yahut kırk kilometre yüksekler R de uçan üst - leri “Klorofil,, 5 ; SOf le örtülü Stratos - €r gemileri benzin yerine güneş '!18.1 ku"ana.bilecek mi? Yoksa bu iş şöyle mi yapılacak: , Deniz ve karaların muhtelif yerlerine yerleştirilecek merkez gemiler - deı_(i büyük aynalar, güneş kud - retini temerküz ettirerek bu kud- reti büyük hava gemilerine vere - bilecek mi? ' Nazariyat bakımından ber iki- sı de mümkündür ve belki ancak U üsüller vasıtasile Stratosferde :.liçmak imkânı hasıl olabilecek - r, * DilEnCî, içine para atsınlar di- Ye şapkasını elinde tutar. Bu şap- n kendisinin hic değer vermediği Süneş isiğile dolar. Bununla be - raber dilenci eğer o şapka dolu - Si güneş ışığının kudretini yaka - İam2armnı bilseydi, en soğuk gün- lerde 'sendini bol böl ısıtabilir, ge- celeri ışıksız kalmaz, yemeğini pi- şirir ve hattâ kendisini dileneceği yere götürecek arabayı yürütecek küvveti temin edebilirdi. Dilencinin iltifat etmediği gü- Neş işığını dilenmek için ağaçlar AVuç açar gibi yapraklarını açar - !ar, fükat onların “klorofil,, | var- W ve Işığı nasıl yakalıyacakları- ni bilirler, Stratosferde uçmak için güneş lî_'_Ğt kudretine lüzum vardır; çün- ü benzin işe yaramıyor. Benzin- * hareket eden tayyareler her ne| adar stratosfere çıkıyorlarsa da, 9rada uzun uzadıya yol alamıyor, tıpkı uçan balıklar gibi bir müd- €&t bu şekilde gittikten sonra tek- Târ çıktığı yere düşüyor. Güneş makinelerini yapmak 20r bir iş değildir; fakat bunlar da temerküz ettirilecekti. törleri gibi, kendi ağırlıklarını ta- îîynmıyacak kadar ağır oluyor - ar, Bundan senelerce evvel, güne- $in kudretini denemiş olan Âme- rikalı profesör R. H. Goddard sey Yareler arasında seyahat etmek için böyle bir makineyi öğütle - Mişti. Bu makine — yükselmek ve Yere inmek için olan azıcık ihti - Yat mahrukattan başka hiç ben - Zin taşımıyacaktı. Geminin dışa - Tısında münasip herhangi bir yere Çi saf “kuvartz,, dolu küçük bir ru asılacak ve güneş ışığı bir takım aynalar vasıtasile bu boru- da emerküz ettirilecekti. Kuvartz dolu borunun içine su ile karışık mayi halinde civa zor- lanacaktı. Civanın vazifesi güneş ışığını yutmaktır; suda kuvvet kaybetmeksizin ışığı geçirten ye- gâne vasıtadır. Güneş ışığının ci- VA ve su halitası tarafından yu - tulması suyu derhal yüksek - taz - yikli buhar haline çevirecek ve bu buhar, fişeği doğrudan doğruya e N ez eee l Doktor C. W. Hewlett icat et- miş olduğu foto elektrik disk- lerini çalıştırıyor. Bu motör âdi bir elektrik lâmbasından 1879 — senesinde Pariste — yapılan ilk güneş motörü küçük bir matbaa mahinesini işlete- cek kadar kuvve! istihsal etmişti. lan dört hücrenin hasıl ettiği e - lektrik kuvveti de bir amperin üç binde biri idi. Halbuki adi bir e- aldığı ışığı elektrik kudretine lektrik lâmbası bu nisbetten 200000 tahvil etmektedir. süreceği gibi elektrik de istihsal e. decekti. Böyle bir güneş makinesinin işliyebileceğinde nazariyat bakı - mından hiç şüphe yoktur. Ancak tatbikatta bunun büyük birmani- ası var, Çünkü makine çok ağır olduğu gibi ışığı güneş kazanı o- lan kuvartz borusu üstünde toplr- yacak aynalarda da pek ağırdır. İşte bu sebeplerden dolayı gü- neş buharlı motörlerden vazge - çilmiştir. * vi Şimdi ise fen, güneş ışığını “foto elektrik hücreleri,, vasıta - sile zaptetmek düşüncesile ileri - ye sürmektedir. Birkaç ay evvel Nevyork şehrinde Nevyork elek - trik sosyetesinin bir toplanmasın- da General Elektrik kompani mü- hendislerinden doktor C. W. Hew. lett icat ettiği hafif motör şuala - rını göstermiştir, Her birisi altışar santim kut - runda ve siyah renkte dört küçük “disk,, , adi bir elektrik lâmbasr -| nın önüne yerleştirilmiştir. Bu lâmbadan çıkan ışığı kara diskler hemen elektriğe tahvil etmekte ve elektrik de küçücük bir doku - ma motörünü işletmektedir. Gerçi bu motör bir saat maki- nesi kadar küçücük ve kudreti bir | beygir kuvvetinin ancak iki mil yonda biri olduğu için dünyanın en küçük elektrik motörü idi. Lâm ba tarafından aydınlatılmakta o - | | | kere daha fazlasını kullanır. îl Bununla beraber güneş ışığını foto elektrik vasıtasile zaptetme-ı nin bu bir başlangıcıdır. Nitekim | işmdiki Normandi ve Kraliçe Ma-! ri gemilerinde Fultonun küçücük buharlı gemisi adeta bir çocuk o- yuncağı değil miydi? | Doktor Hewlett'in icat etmi;î olduğu foto hücreleri, ay unsuru| adı verilen Seleniumdan müteşek- kildir. Bu madde adeta şeffaf o- lacak kadar inceltilmiş plâtin lev- haları ile kaplanmıştır. Madem ki güneş ışığında bir tayyare tepesinin beher kadem murabbar 150 elektrik vatına mü- savi kudret almaktadır. 15 kilo - vat, yahut 20 beygir kuvveti al - mak için de on kadem murabbar satıh lâzımdır. Hiçbir zaman bu- lut olmıyan stratosferde bir gemi kâfi miktarda kudret kapabildiği yahut aşağıdan bu kadar kudret gönderildiği takdirde hiç durmak sızın yüzüp gidebilecektir. İşte bilginler işmdi bu yolu de- nemekte ve münakaşasını yap - maktadır. Eğer bu elektrik foto hücreleri çok ağır olmazlarsa stratoferde uçmak meselesi derhal imkân — dahiline girebilecektir. Tayyarenin alt sathi güneş kud - retini yakalamak işinde büsbütün faydasız olacak amma, yukarıya çıkış için buralara hücreler ko - nabilir. Tayyarenin yukarıya çık- mak için en ziyade kudrete muh- Dünyanın en büyük elektrik maoa- törü olan bu dinamo yerine kü . çücük güneş ışığı motörleri - çok daha az yer işgal edeceklerdir. sin Kudretip Insanlar tarafından istifade imkânları bulunduğu takdirde ne olacak ? taç bulunduğu zamanda hava bu- $ lutlu olabilir, İşte bu takdirde ışık huzmeleri arz sathındaki merkez aynalardan yukarıya — aksettiri - lir. K $ Ümit vermekte olan bir teklif de Amerikan kimya sosyetesi baş- , kanı ve Harvard üniversitesi kimya! şubesi rektörü profesör ÂArtur B.ı' Lamb tarafından yapılmaktadır. © Canlı nebatların yaprakların - da güneş ışığını kapmak için olan “klorofil,, adlı yeşil maddenin kimya lâburatuvarlarında sunisi - ni yapmak imkânı bulunduğunu ve bu sun'i klorofille hava gemi - lerinin satıhlarını kaplamak müm- kün olacağını söylemektedir. Klo- rofilin kapacağı kudret pek güzel kullanılabilir. Şimdi bu teklif derinden tet - kik edilmektedir. Klorofille gü - neş küdreti nasıl kapılabileceği| anlaşılır anlaşılmaz bütün hava .| gemileri ağaç yaprakları gibi ye-| şile boyanacaktır. | * Yapılan hesaplara göre yeryü-% zü senede güneşten 2.000.000.000 000 ton kömür istihsaline yete - cek kadar kudret almaktadır. Bu muazzam kudretin yüzde kırk be- şi bulutların üst satıhları ve at - mosfer tarafından geriye aksetti- rilmektedir. Takriben diğer yüz- de 45 ini de atmosfer yutmakta - dır ki bu da yağmur, rüzgâr gibi hadiseleri yapmağa yarar, Güneş kudretinin ancak yüzde onu bil - fiil toprağımıza varmakta, bunun azıcığı nebatlarr yetiştirmekte, üst tarafı ise tamamen ziyan ol -| maktadır. Yaprakların, ağaçların ve di - ğer nebat mahsullerinin aldığı bu ! küçücük nisbet bile o kadar mu -| azzamdır ki hesab edilirse bu kud. ' ret senede yüz milyar ton kömü - re müsavidir. Dünyada jeolajik inkılâplar çağında henüz kömüı'! © teşekkül ederken bu kudret kömü- re inkilâb etmekte idi. Ne yazık | ki şimdi böyle olmamaktadiır, | Bunun yerine otların ekıcriııı kurumakta ve yanmakta, yaprak-ı lar toprağa düşerek çüriimekte,] ağaçlar da mikroplar ve mantar - ŞA Günün birinde Stratoslfer ge- mileri ince hava tabakaları- na böyle fırlatılacak, sonra aşağıda zaptolunarak yukarı- ya aksettirilen ışıkla beslenecektir. lar tarafından yenerek mahvol - maktadır. Öyle ki güneş kudreti | geriye ve boşluğa aksettiği kadar da dünyada ziyan olmaktadır. “Boşluk gemileri,, yahut “Stra. tosfer tayyareleri, eğer güneş kuvvetine dayanacak olursa bu - kuvveti yer yüzünün kullandığın - —— dan daha iyi ve faydalı biçimde istihlâk edebilmelidir. Bunun da pratik çaresi şimdilik foto elek - trik hücreleri olarak görülüyor. Güneş kuvvetinden istifade çaresi bulunduğu gün uzun sefer- ler için tayyarecileri en çok dü - şündüren benzin yükü meselesi kökünden halledilmiş olacaktır. O vakit tayyareler güneş motörü- nün muhtemel herhangi bir ârı - zasmma karşı ihtiyat olarak sadece — — bir parça mahrukat taşıyacaklar- dır , Bilginler dünya lâboratuvarla- rında durmadan çalıştıkları ve denemeler yaptıkları için bu hari- kalı işin de yakın bir atide ger « çekleşmesini bekliyebiliriz. I. H