1 Aralık 1935 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 2

Siyasa: e Petrol meselesinin ortaya attiği arsıulusal meseleler Zecri tedbirler niçin tatbik edildi? İtalyan — Habeş harbini durdurmuk için. Fakat istenilen gayeyi daha ça- buk alabilmek üzere pettol ve kömü . rün de İtalyaya ihracının yasak eşyâ meyanına ithal edilmesi düşünülüyor. Bu iki madde de İtalya tarafından tedarik edilemediği takdirde şarki Af rika çöl ve dağlıklarındaki İtalyan or dusu gayet omüşkül bir mevkide ka. lacaktır. Ayni zamanda nefsi (İtalya smai faaliyeti de sekteye uğrıyacak.. tır. Sade şimendiferler (değil bir çok fabrikalar da faaliyetlerini tatil et. meye mecbur kalacaklardır. Kısaca petrol ve kömüre konulan ambargo Musoliniye “pes,, dedirtecektir, : » # Halya petrolünü nereden temin e diyor? Amhargoyu (koymadan evvel bunu bilmek lâzımdır ki Musolini ku. rum harici devletlerden bu maddeyi tedarik edemesin, 1834 senesi statistik lerinin gösterdiğine göre Italya pet - rol ithalatının yüzde 34,6 Romanya dan, yüzde 221 Rusyadan, yüzde 10,3 Amerikandan, yüzde İZ İrandan,| yüzde 16,5 Felemenk müstemlekelerin den; yani yüzde 90 1 kuruma dahil devletlerden tedarik ediyor. Binden - aleh kurum ambargoyu koyduğu 2a- man İtalyayı petrolsüz bırakabilecek- tir. Petrolün büyük miktarını temin eden Romanya ve Rusya şimdiden Ce nevreyi ambargoya razı olduklarmdan haberdar etmişlerdir. Yalnız son iki| ay zarfında Amerikadan İtalyaya pet. rol ihracatının altı misli yükseldiğini öğreniyoruz. Binaenaleyh Avrupa pet- rol kaynaklarından mahrum kalan İ- talya İhtiyacını Amerikadan tedarik edebilecektir, Mesele işte bürüda bey. nelmilel bir durum alıyor. Uluslar kurumunun son foplantı - sını tehir ettiği malümdur. Bu top lantıda petrol meselesi görüşülecekti; İngiltere, Fransa Amerikanın bu hu. susta kararını bekledikleri için top-! lantıyı geri brakmışlardır. : Zetrt tedbirler dahn tatbik 'edil > meden Röosvelt İtelya ile Habeşistan arasında bir harp hali olduğunu ka..! bul ederek bu devletlere mühimmat ih| racmı menetti. Bu hareketi Ameri - ka bitaraflık namına yapmış olmak la bes#'bâr bütün dünyaya yol göster - miş oğda, Mütearrızâ karşı tedbirlerin tatbiki için diğer devletlere bu bir ör - nek oldu, İngiltere ve Fransa şimdi de petrol meselesinde Amerikanın ayni şeyi yapmasını beklemekteğirler. Ma- amafih bu o kadar kolay bir şey de. ğildir. Bir kere Röasveltin petrol ih Tatını menetmeye salâhiyeti - yoktur, Çünkü bu mühimmat listesine dahil değildir. Saniyen Amerikan efkârı u - mumiyesi Amerikanın dünya işlerinde bitaraf kalması istemekte, ve ulus. lar kurumu menfaatine olacak bu ya. sak hareketini tasvip (etmemektedir. Yalnız bir nokta Amerika dışbakanlı . ğını petrol o hususunda OCenevrenin bakrmmı kabul etmiye meylettirmek . tedir, Japonya uzak şarkta (gittikçe ya > j İ Doğu Afrikadan dün gelen haber.! lere bakılırsa umumi vaziyet Habeş .| lerin Olehinde inkişafta o devam etmektedir. Şimdiki halde bütün cep. helerde umumi bir Habeş (taarruzu beklenmektedir. İtalyan o tayyareleri de her tarafta cepheye doğru ilerli yen büyük Habeş kuvvetleri görmüş lerdir, | Makallecephesi Neşrolunan resmi İtalyan tebliği - ne göre Eritre civarında bir İtalyan! bölüğü bir Habeş bölüğünü bozmağa muvaffak olmuş, Makalle civarındaki çarpışmalarda da hir çok Habeş esir. edilmiştir. * Bundan başka simdiye kadar İtal - yan kuvvetleri tarafından ele geçiri - len yerlerde halkın silâh taşımasına müsaade ediliyordu. Fakat bir türlü arkası kesilmiyen cephe gerisi ayak - lanma hâdiseleri üzerine bunlarm si. lâhtan teerit edilmeleri o kararlaştı - rilmiştir. Somali cephesi İtalyan tayyarelerinin o Daggabur şehrini şu şekilde bombardıman ettik. leri haber verilmektedir. Dörder da - kika — fasıla ile ikifilo oşehrin İs - #akâmleri veraskerivbintları üzerine evvelâ bombalarinim bir kismını atmış İar, sonfâ"şehrin üzerinden tekrar ge. çerek yaptıkları tahribatın eserlerini| tetkik -etmişlerdir. Bundan sonra ye .| niden bombalar atmışlar ve bu şekil - de bombardıman dört defa tekrar e. dilmiştir. İtalyanlar Somali civarında o bazi Habeş kabilelerinin İtalyan otoritesi. ne teslim olduklarını bildirmektedir - ler, Musaali cephesi Berlinden bildirildiğine göre Ha - beşler bu cephede İtalyanlara âni bir baskın vermişler, neticede İtalyanlar 180 ölü bırakarak Eritreye çekilmiş - lerdir. Bu civarda İalyanlar evvelce işgal etmiş oldukları yerleri boşalt - mışlardır. Cenup cephesi İtalyanlar askeri hareketi ramazan yüzünden tatli etmişler Adisababa, — Havas ajansı bildiri. yor: Hükümetin resmi tebliğlerine tağ. daha geniş miktarda bir genişleme si. yaseti takip etmektedir. Çin istilâst i. le Tokyo buradaki Amerikan harici ti- caretini, mühim Amerikan sermayele. rini baltalıyor, Ayni zamanda cenubi Amerikada Peru, Şilideki o emperya - Tist siyaseti ile Amerikâ ile rekabete kalkıyor, Pasifik Okyanosunu Ameri- kan bayrağı için gittikçe daha tehli . keli kılıyor, Bir Japon — Amerikan çarpışması gün geçtikçe daha büyük bir ihtimal sahasına giriyor. Bunu dü şünen Amerikan siyasileri Cenevreyi kırmak, İngiltereyi darıltmak istemi - yorlar, Bunun İçin Roosvelt bu hüsusta bir| cok Amerikan petrol kumpanyaları | | le görüşmeler yapmış, onlardan İtal -| yaya petrol göndermemelerini İste - miştir. Amerikan politikacıları Ja ponya temkinli hareket ettiriyor. Bel ki de yakında Amerikanın ambargoyu men son günlerde Habeşler tarafın - dan hiç bir hareket gösterilmediği ve Habeş ordusunun İtalyanlara mevzi - lerini terkettirecek hiç bir hücumda bulunmadığı söylenmektedir. Tahmin edildiğine göre İtalyanla. rın gerl çekilmesine fena havaların, ve levâzım yokluğunun sebebiyet verdiği bildirilmektedir. Harrarda dolaşan şayialara göre Italyanlardan Valval'ın alındığı iddin edilmektedir. Harrar halkı o cenupta İtalyan ordusunun nerede o olduğuhu bilmediğinden sinirlilik göstermekte - dir ; Ogaden halkı İtalyanların Havra - rın cenubuna doğru yürümekten vaz. geçliklerini o zannetmekte, ve garpta Bati ve Sidano istikametine yürüye - ceklerini tahmin etmektedirler. Malyanların süel (faaliyetlerini ramazan dolayısile tatil ettikleri söy. kabul etmesi ile petrolün de İtalyaya yasak olabileceğini göreceğiz. Mâa .. mafih İtalyaya mühim miktarda ihra. cat yapan Rozal Duteh Shell İngiliz petrol kumpanyası buna muarızdir ve hükümetle de nüfuzu çöktur. Arsıulu- sal ve şahsi menfaatlerin çarpıştığı bu sahnede hakalım ne olacak?. - - Sİ Nuri MAHMUT İenmektedir. Buna sebep yerli İtalyan askerlerinin gayet dindar müslüman olmalarıdır. Son haberler Lâval'n düşüncesile sulh yapılabilir mi? e Busahahki posta ile gelen (o Deyli Herald diplomat muhabiri, Italyan HABER — Bütün cephelerde büyük bir Habeş taarruzu bekleniyor Italyan tayyareleri Daggabur şehrini nasıl bombardıman etmişler ? Habeş cenup kumandanı Ras Nasibu ların şimdi Makalleden çekilmesinin bir rie'atten ziyade yeni bir hazırlık sayılabileceğini İleri sürdükten sonra, Fransanın vaziyetine temas ederek diyor ki: “Fransız, başbakanı Lâval bir uz - laşma vücude getirmek lüzumundan | tan, ne de Milletler Cemiyeti tarafın. dan kabul edilmesi imkâni vardır, Kabul edilebilir bir sulh projesi henüz Roma, Adisababa ve Cenevrede de tayin edilmiş değildir. Uzlaşmaların o imkânsızlığı, Muso lininin vaziyeti değiştirmiyen manev . raları karşısında netice şüna varıyor. Fransa ile, yahut Fransasız zecri tedbirler siyasası muvaffak oluncaya kadar ileri gitmektir.?,, Petrole ambargo konulsa bile tatbiki geciktirilerek diplomatik konuşmalara devam edilebilir Londra I — Buradaki siyasi çeven ler bü hafta başlangıcnda (Habeş —| İtalya meselesinin bir istikamet ala. cağını ümit etmektedirler, Çünkü bir. kaç gün zarfında Fransiz — İngiliz. lerin yapmış olduğu müşlerek teklife Musolininin cevabı beklenmektedir. Bu teklifleri Kazırlâyan İngiliz eks peri Petersonum birkaç gün daha Pa. riste kalması istenilmiştir, Buna se - bep İtalyan mükabil teklifleri gelince Peterson kendi teklifleri ile Romanm ve bunun için de müsait şartlar or - taya koymaktan bahsediyor, Fakat onun düşündüğüne göre, 1-- talyanların bügüne kadar yaptıkları! işleri tanımak , İizimgeliyor. o Yani, İtalyanlar centipta Öğüden ve şimalde Tigreyi muhafaza (edecekler Buna mukabil Habeşistandan daha (fazla yer almağı vadedecekler. Bu nevi bir uzlaşmanın ne Habeşis. tekliflerini Fransızlarla birlikte mu - kayese edecektir. Yakında Lavâl ile Hoarın buluşup Petrole ambargo körma © gneselesini görüşecekleri ümit edilmektedir. Bu ayın 12 şinde kurum petrole, ambardo koymaya karar verse de bunun mev kii tatbike konması geciktirilecektir. Ve bu suretle diplomatik o aytışma - Isra devam edilebilir. Mısırlılar bir hücuma uğramaktan korkmuyor Mısırda İngilizlerin süel tedbirleri İ Kahire 30 (A.A.) — Misir ve İn - giliz süel otoriteleri, yardımcı asker kıtaları marifetilâ Asuandaki benzin hazinelerini korumağı karar vermiş . lerdir. Bu bölgede uçaklara karşı top. lar yerleştirilmek için tedbir alınmış - tır, Mısırlılar İtalyan hicumundan | neye korkmuyorlar İskenderiye 30 CA.A.) — ajansı muhabiri, Mısırdaki hakkında şunları yazmaktadır; “Libyandan gelmesi muhtemel bir| hücumun neticesi hakkında endişe e. den bir tek Misir devlet adamma rast gelmedim. Bu emniyet duygusunu Busute| getiren sebep, Mısıra doğru İlerliyecek Röyter| vaziyet | İ lâzımdır. İtalyan ordularının karşılaşacağı cid. di ve birçok manlaların rdevcudiyetin. den ileri gelmektedir, 300 mil viis'atindeki mıntakalardâ, deve sırtında faaliyette bulunan si - Tâhlı ve cesur Araplar İtalyan cenah larını o hırpalıyâcuklardır. Bunlar * dan sonra, İngiliz mitralyöz kıtalarile mücehhez bir şebeke onun arkasında da Mısır ve İngiliz kıtaları tarafımdan işgal ve dikenli tellerle tahkim olun muş siperler vardır, Bu mıntâkalarda bilhassa yol olmadığını da kaydetmek Trablusa yeni ifalyan askeri gidiyor Londradan akseden haberlere göre, Avusturya hududundan alnan bir kı. sım İtalyan askeri Trablusa gönderil. miştir, İngilterede Alman casusları Şimdi İngiliz hapishanelerinde ca. susluktan dolayı muhakeme edilmesini bekliyen doktor Herman Gortz'u In - gilterede de herkes tanır. Bu zat meş. hur bir romancı, arsrulusal bir avukat ve.Alman tayyare küvvetlerinin ünlü bir zabiti idi, Doktor hapse atılmadan evvel İn. gilterenin Broadstairs şehrinde sır . tında dikkati celbedecek tayyareci kos tümü ile dolaşır, ekseriya da şık bir Motosikletle gezerdi. Onunla kimse ko nuşmağa muvaffak olamamıştı, Sorulan suallere en asık bir surat la kısaca karşılık verir, fazla. söze ce. saret bırakmazdı. Yanından ayırmadı. i dır. Entellicenş Servis doktorun bu şe. ğı güzel kâtibeide &#anki söz söylemeğe oruçlu imiş gibi otel gar - sonlarile bile görüşmezdi, Broğetairs, Ingiliz sahillerinin a - nahtarıdır ve devresinde birkaç mü. - him'teyyare meydanile deniz üssü var hirde uzun uzadıya oturmasından ve hemen hergün motosikletle uzun yol culuklsr yapmasından şüphelendiği i- çin onu tevkif ettirmiştir. Lâkin yanın daki çok güzel kadın tevkiften birkaç gün evvel İngiltereden çıkip gitmiş ol. duğu için ele geçirilememiştir. Kâdı. nin ismi Marine -Betigroldüğü anla- ği şılmiıştır. l İ ile İngilterenin anlaşmasında I İLKKANUN — 1995 Almanya ile Fransa anlaşabilir mi2: Fransada Löval hükümetinin; #4 manya ile bir yakınlaşma temini için konuşmalar yapmakta olması ve kanda bir Alman deleyesinin k geleceği habadisi bütün Avrupayı *€” ta ve garpda yakından il, dir. Fransız — Alman anlı ad Avrupa sulhü için büyük neticeler © man İngiliz gazetelerinden “Manş€ * ter Gardiyan,in — başmakalesinde çek mühim noktalara dokunuluyor. 76” şöyledir; “ M. Lâyal, İtalya ile Fransa 8 * sında dostluk temin etmek © surtl bir itibar kazanmışken son zamanla” da bu kaybolmuştu, Fransız halkın derinden derine istediği ise, sulbi*” Eğer, M. Lâval, Alman tehlikesini 2” xaltır yahut ortadan silerse, itibarı” bir şey ilâve etmiş olmaz mı? Bir mevkii muhafaza etmek İçi" i Fransa ödiyemez, Bu baha, Al ile Fransa arasında (yakınlık temi” edebilirse, zâmanımızın en büyük ye let adamlarından biri olarak 147” geçecektir, Bunun böyle olacağı | hesizdir. Fakat Fransa ile Alman? uzlaştırabilmesi mümkün müdür? na “hayır,, cevabı verilecektir. a mazsa bugünkü Almanya ile bu “ ma temin edilemiyecektir, Çünkü ; günkü Almanya, bunun (temini şir öyle bir baha | istiyecektir ki DU”. Fransa ödiyemez, Bu paha, Alman? nın Avusturyada ve şarki Avru? serbest hareket etmek istemesidir” vusturya ve Almanyayı birliştiri.. sosyalist, cumhuriyetçi, (faşist din komünist herhangi Almanın emeli Şarki Avrupaya gelince, buz” Almanyanın şiddetli arzusu mali”. dur, Şarki Avrupada Almanyaya . best hareket izni vermek Çekosl0 yi ya ve Lehistanın sonu demek olabi ve hattâ Sovyet Rusyaya karşi yalist bir genişleme harbi mans” gelebilir. Bu memleketlerin, Fra” nin dostu veya müttefiki oluşunu “pit Uluki kurumu azası bulunuşu! yana bırakın... Bu memleketler hart olduğu veya kolu bacağı k' giri takdirde bugünkü Almanyanın, # x, tiği herhangi taahhüdatı gi gerisi temin edilmiş bir vaziyette # ba doğru dönmiyeceğini kimse " edemez. . Avrupa meselesi, bugünkü a ya karşısında derin surette karışı" tır... desi Fransa ile İngiltere arasın : luk veya İngiltere ile Fransa arti” da dostluk birleşmiş bir Avrupa ai ya koyamaz, Fakat Fransa ile Ali f ya arasında dostluk kurulurs# ğe” dostluklar kendiliğinden teessüf cektir. Almanya olmaksızın “müşterek tem, olamaz ve | hakiki bir MÜ. Cemiyeti vücut bulamaz, F: manya ile Fransa anlaşırsa, leşi” sarsılmaz bir temel üzerine 0” Bir şey apaçık bellidir kle Fri tere için korkulacak şey yoktan Fiğ bu anlaşma, 1914 den önce , gelseydi, harbi umumi olmazdi a, Mançester Gardiyan gaz" eresi” dan dolayı Fransa ile İngiltere gin da şimdi, gayri resmi sureit€ deri * cereyan eden anlaşma ni İngilterenin memnuniyetle harfi” ması lüzumundan bahsediyor» > Amerikan polisi Iran elçisini, Otomobilini sür” ye götürdüğü iddi? çevitmiş Vaşington, 1 — Vaşi İran Elçisi Bay Cafer rikan hükümetine rek polis Elktonun er z masını istemiştir. Bu poli” otomobilini durdurarak sela limitini geçmekle ham çel gie , , Amerikan Dış Bakanı N merikan hükümetinin edi ni bildirerek meselenin çet » Bay. Celâl, »Hull'ün t€' leceğini vadetmiştir. izahmdan memnun ol