1 Aralık 1935 Tarihli Ulus Gazetesi Sayfa 1
Son haberler ikinci sayfada ON ALTINCI YIL. No: 5155 Adımız, andımuzdır İŞE BAŞLARKEN MAREŞAL - BADOĞLİO CEPHEDE S aa D e ae ee A vrupada bir yandan barış,öteyandan gerginliğin arttığı sözleri dolaşıyor Asmara, 30 (A.A.) — İtalya'nın şar- ki Afrika yüksek komiseri Mareşal Ba- 4o, dün buradan hareket etmiş ve as- reketlerin başına geçmek üzere, umumi karargâha gitmiştir. Asmara, 30 (A-A.) —Röyter ajansı İKİNCİ TEŞRİN 1935 yılının ikinci teşrinine sı- ğgan memleket işleri ayın son gününde topluca hatırlamakta ne derin bir zevk var. 29 birinci teşrinde cumuriye- tin 13 üncü yılına giriş, geniş bir heyecanla — kuşlanmıştı. Bütün yurd, geçen 12 yılın genlik ve ba- yandırlık alanlarındaki verimini minnet duyarak anmıştı. Bayra- muan sevinci içinde, gelecek cumu- riyet yılının daha verimli nluığ'ı- na beslenen inancı görmek güç değildi. İkinci teşrin, bu inancın çok yerinde ve realiteye pek ya- kın olduğunu gösterdi. Bu ayın 13 ünde kömüre giden demir- yolu açıldı. Karadeniz kıyıların- daki geniş varlık kaynağı gövde yurda akış yolunu buldu. Ayın 22 sinde Diyarbekire vardık. Yüksek kalelerin sessizli- Şine gömülmüş, birçok yüzyılların »cı matemini taşıyan Diyarbekiri şimendifer aydınlığa çekti. Açılış günü orada bulunanlar uırlırm dışında doğacak modern bir şeh- rin tatlı hayalini gördüler. Fırattan sonra Dicleye varan lokomotif; çok verimli topraklar- dan emeğinin değerini alamayan yüz binlerce yurddaşa kıymet gö- türdü, emniyet verdi. Ayın 27 sin- de Başbakan İzmit'te üç buçuk milyon liraya kurulan kâğıd fab- rikasını gezdi. Burasının altı !'ııf— ta içinde bütün randımanıyla işle- meğe başlıyacağını |ördü: izmit kâğıd fabrikası, altı milyonluk kâğıd istihlâkinin yüzde altmış kadarını karşılıyacaktır. İnönü, 28 ikinci teşrinde Fur- sa'da Merinos, Gemlikte Sun-ipek Fabrikalarının — temellerini attı. Bunlardan birincisi 3,5 milyon İi- vaya kurulacak ve yılda üç H_“l' yon kilo yünü iplik haline getire- cektir. Sun-ipek fabrikası, bir bu- çuk milyon liraya mal o_luık ve yılda 300 bin kilo sun-ipek ku- maş çıkaracaktır. Bu ucuz kumaş- ların halkta halis ipek sarfiyatını artıracağını söyliyenler dünyanın her tarafındaki tecrübelere dayan- maktadırlar. Ayın 29 unda Başbakan geçen yıl ağustosta temeli ıulı.ııı Paşa- bahçe cam fabrikasını işlemeye açtı. Yurd ihtiyacını kıqılıyıı_uk olan bu müessese bir milyon İira- dan fazlaya mal olmuştur. ——— » Bu kadar dolgun olan ikinci teşrinden, verimli bir ıyı_dı'ıf geçmekte olduğumuzu düşünebi- liriz. İnönü Zonguldaktaki sömi- ikok fabrikasını açtıktan sonra ye- zi demir sanayii havzasıni geze- ceğini söylemiştir. Başbakan bu buretle, şimdiye kadar yıpıl!nlır hariç, bir hafta içinde temeli atı- lan veya işletmeye açılan 25 mil- yonluk bir eserin içinden,, halkın alâka ve muhabbeti arasında ge- çerek Ankaraya dönecektir. B_u' la önümüzdeki ayın büyük verimini müjdelemekte, hergün hızı artan sevincimize yeni ufuklar açmak- tadır. Si Kemal ÜNAL bildiriyor; Mareşal Badoglio, dün gaze- tecileri kabul ettiği vakit, gazetelerin neşriyatından aytarların mesul tutualca- genı söyledikten sonra demiştir ki: “— Bu ihtiyacın nadir vaki olacağı » m umuyorum. Düşmanın malümat al . masına mani olmak için bilhassa kıtala- rın hareketi hakkındaki haberleri sıkı bir sansüre tâhi tutacağım. Kumandan isim- lerinin, benim ismim — de dahil olduğu halde, telgraflarınızda bildirilmesine mü- saade etmiyeceğim. Selefim bana çok güzel bir durum biraktı. Onunla eski silâh —arkadaşıyız. Ve ordunun bütün ağırlığı ikimizin sır- tına yüklenmektedir .Hiç bir şey Jı;.ü « miyecektir. Fakat bulduğum — vaziyeti daha iyileştirmeye ve İtalya'nın arzu et- Üği şekle eriştirmeye çalışacağım.., Uzlaşma müsakereleri devam ediyor Londra, 30 (A.A.) — Haber alındı . ğına göre, ingiliz hükümeti, dış bakan- lığı Mesir işleri şube direktörü M. Pe- terson'a başka emre kadar Paris'te kal- masını bildirmiştir. M. Peterson bu hafta sonunda Lon- dra'ya dönecekti. Bu yeni karar, fransız ve ingiliz eks. dünkü toplantısı C. H. P. Genyönkurulu bu sabah toplanarak Partinin iç işleri üstünde çalışmıstır. * Mareşal Badoğlio perlerinin bir sulh projesi hazırlamala- rının arzu edilmekte olduğunu gösterir mahiyette telakki edilmektedir. İtalya petrol ambargosunu harb vesilesi yapmıyacak mı? Roma, 30 (ALA, İtalya'nın Paris büyük elçisi Çerutti' B. Laval'i ziya- retle, petrola ambargo kanulduğu tak - dirde bunun İtalya tarafından bir harb hlai addedileceğini — bildirmiş — olduğu hakkındaki haberleri basın ve propagan- da- bakanlığı yakmmaktadır. . , İtalyanın silah altındaki kuvvet- leri | milyondan fazla Roma, 30 (AÂA.) — Milis kıtaları hariç olmak üzere, İtalya'nın, silâh al - (Sonu 2 inci sayfada) DENIZ KONFERANSI a — — ” İlk kânunun dokuzunda toplanacak Londra, 30 (A.A.) — Deniz konfe- yansı evelce kararlaştırılmış olduğu gi- bi ilkkânunun altısında değil, dokuzun. da toplanacaktır. Bu geri bırakma, ge - leri şu sırada, iyi malümat alan mahfil- ler konferans ufuklarının kararmasından korkuyorlar, Avrupada zecri tedbirlerin doğurdu- | ——— Heryerde 5 Kuruş DÜ “Üvls,,un dil yazıları Yatsı “Yatsı, yatmak, uyumak,, ve “yok,, sözle- rinin etimoloji. morfoloji, fonetik bakımından analizi YATSI Kelimenin etimolojik şekli şu- dur: (D (2) (3) (4) (CAy P at 4 as — ığ) (1) Ay: Köktür. Burada “kuv- vet, hareket, Faaliyet” anlamları- nadır. (2) At: Kökün anlamlarını tem- sil eden, ona sahip olan unsurdur. (3) As: “at” unsurunun temsil ettiği anlamların oldukça uzak bir kalini gösterir ektir. İğ: Kendinden önceki sö- zün anlamını tamamlıyan, tayin eden ve onu isimlendiren ektir. (Ayatasığ Yatsı): Kuvvet, hareket — ve faaliyetin bizden uzaklaştığının ifadesidir; hare- ketsi ükünet bildirir. N — “Yatsı” ile “yatım, arasında ufak bir nüans vardır: “Yatsı” sözünden, kuvvet, hare- ket, takat mefhumlarının uzaklaş- tığını anlıyoruz; — fakat bunların henüz bitmiş, tükenmiş olduğu an- lamı yoktur. Bu işaret ettiğimiz nüansı göstermek için “yatmak” sözünü de analiz edelim: £D AA CAk (0) Yatmak: — (ay H at H im H ak) (1) Ay: Köktür. Burada doğ- rudan doğruya “bitmek, nihayete varmak, kesilmek” anlamlarında- dır. (1) a (2) At: Burada ektir. Bildiği- miz gibi kökteki mananın olmuş olduğunu bildirir. (3) em: Kök manasının olmuş olduğunu kendinde tecelli etti. ren bir unsurdur. (4) Ak: Ektir. Sözün anlamını tamamlar, tayin eder ve isimlen- dirir. (Yatımak — yatmak): Kuvvet, W1) Pekarski: Yakut Dili Lügati " Tahdid edilmesi için uğraşılan büyük donanmalardan biri toplu halde cikmiş olan amerikan heyetinin konfe - yansa iştirakini temin maksadiyle ya - pilmıştır. Amerikada deniz konferansının neticesi hakkında endişeler var. Vaşington, 30 (ALA.) — Amerika . mıa deniz konferansı üyelerinin vapura binmek ürzere Nevyorka hareket ettik - ğu gittikçe artan gerginliğin müzakere ler üzerine ciddi surette tesir edeceği sanılmakta ve daha başlangıçta harheu bir tavır takınıldığı takdirde, ahenkli bir neticeyi imkânsız hale sokabilecek olan İtalya'nın ağır bir mesuliyet altında bu. hunduğu kaydedilmektedir. Maamafih İtalya'nın güçlük çıkarını- yacağı da ümulmaktadır . Ekmek ucuzladı Buğday ve un fiatlarını yakından ve büyük bir duyganlıkla takib eden ura - yımız bugünden itibaren ekmeğe on pa. ra eksiğiyle 12 kurüş on para, francala- ya da 16 kuruş 30 para narh koymuştur. takat, hareket, faaliyet bitmiş ol- ma nelicesi yapılan hareketi ifada eder. Not: 2 — “Yatsı” kelimesinin e- timolojik ve semantik bakımın- dan analizini yaparken kökün i- şaret ettiği anlamların kayboldu- gunu ve nihayet kelimenin sükü- net ifade ettiğini kaydetmiştik. “Yatsı” kelimesi “yatışı (4 mak)" şeklinde aynı mana ile dilimizde kullanılmaktadır. Yatışmak — Sükün bulmak demektir Not: 3 — “Yatsı” kelimesinde i: şaret ettiğimiz gibi kuvvet ve ta- katın mefkudiyetini gösteren Türk kelimelerinden kolayca hatırlıya: bileceğimiz bir ikisini daha gös- terelim ve bu kelimelerin etimelo- İik şekillerini “yatsı,, kelim: w lıdnoloj'ık şekliyle alt alta yaza- un: / (D (2) (3) (9) 1.-Yatsı: — (ay J- at 4 as Hiğ) M - Aydaşık: (ay & ad 4 aş H ik) MN - Aydaş: (ay 4 ad Haş--. ) Bu üç kelimenin kökleri birdir; hepsi de aynı anlamdadırlar: Kuy- vet, takat, hareket. Kökten sonraki (V. & d“t”") ekinin rolünü bildiği- mix gibi, ondan sonraki (V. 4- g. “g”) ve son ek olan (V. 4 g“k”) nin da rolleri malümdur. Şimdi kelimeleri son fonetik şe- killeriyle okuyalım: L Yatsı — İzah olundu. I. Aydaşık — Âciz, zaifülbün- ye I. Aydaş — Mariz, zaifülbünye * t60 . UYUMAK Kelimenin etimolojik şekli şu- dur: (D () (3) (üy &- um 4 ak) (1) Uy: Bitmek, tükenmek (ha- reket, kuvvet, faaliyet, akıl mef- humları) (2) Um: Kökün mefhumunu kendinde tecelli ettiren bir unsur, (3) Ak: İşte bu manayı tamamı- hyan, muayyen kılan - ve isimlen- diren ektir. (Uyumak) — Kuvvet, faaliyet, düşünce mefhumlarını kaybetmiş olmak ve yahut onların bizden u- zaklaşıp kaybolmuş olması halini ifade eder. Kelimede “uzaklaşıp kaybal- - Sayıfayı çeviriniz - EJGÜN İÇ SAYFALARIMIZDA 2, inci sayfada: İtalyan - habeş harbı; zecri tedbirler; dış haberler. 3. üncü sayfada: Yarı sıyasal; Bir kadın ağ- zından; Düşünüşler: Edehi mükâfatlar; iç haberler. 4. üncü sayfada: Türk devletçiliğinin yeni bir zaferi; Yabancı gazetelerde okuduklarımız; İranda yeni resmi kılıklar 5. inci sayfada: * Radyasyon hakkında koz- ferans; Spor. 6. ıncı sayfada: Köylüyü kooperatiflaytirem.
