1 Aralık 1935 Tarihli Ulus Gazetesi Sayfa 1

Adımız, andımızdır 1 İLKKÂNUN 1935 PAZAR Son haberler 3 ikinci sayfada Heryerde 5 kuruş Pu D7 di OÖN ALTINCI YIL. No: 5155 MAREŞAL BADOĞLİO CEPHEDE İŞE BAŞLARKEN Avrupada bir yandan barış, öteyandan gerginliğin arttığı sözleri dolaşıyor Asmara, 30 (A.A.) — İtalya'nın şar- ki Afrika yüksek komiseri Mareşal Ba- doğlio, dün buradan hareket etmiş ve as- keri hareketlerin başına geçmek üzere, umumi karargâha gitmiştir. Asmara, 30 (A.A.) —Röyter ajansı Başbetke İKİNCİ TEŞRİN 1935 yılının ikinci teşrinine sı- ğan memleket işlerini, ayın son gününde topluca hatırlamakta ne derin bir zevk var. 29 birinci teşrinde cumuriye- tin 13 üncü yılına giriş, geniş bir heyecanla — kuşlanmıştı. Bütün yurd, geçen 12 yılın genlik ve ba- yandırlık alanlarındaki verimini minnet duyarak anmıştı. Bayra- man sevinci içinde, gelecek cumu- riyet yılının daha verimli olacağı- ma beslenen inancı görmek güç değildi. İkinci teşrin, bu inancın çok yerinde ve realiteye pek ya- ikın olduğunu gösterdi. Bu ayın 13 ünde kömüre giden demir- yolu açıldı. Karadeniz kıyıların- daki geniş varlık kaynağı gövde yurda akış yolunu buldu. Ayın 22 sinde Diyarbekire vardık. Yüksek kalelerin sessizli- ğine gömülmüş, birçok yüzyılların acı matemini taşıyan Diyarbekiri şimendifer aydınlığa çekti. Açılış günü orada bulunanlar u_ırlırm dışında doğacak modern bir şeh- rin tatlı hayalini gördüler. Fırattan sonra Dicleye varan lokomotif; çok verimli topraklar- dan emeğinin değerini alamayan yüz binlerce yurddaşa kıymet gö- türdü, emniyet verdi. Ayın 27 sin-. de Başbakan İzmit'te üç buçuk milyon liraya kurulan kâğıd fab- rikasını gezdi. Burasının altı !ıaf- ta içinde bütün randımanıyla işle- meğe başlıyacağını gördü_. zmit kâğıd fabrikası, altı milyonluk kâğıd istihlâkinin yüzde altmış ikadarını karşılıyacaktır. İnönü, 28 ikinci teşrinde _Bur- sa'da Merinos, Gemlikte Sun-ipek fabrikalarının — temellerini attı. Bunlardan birincisi 3,5 milyon !l- raya kurulacak ve yılda üç ışııl- yon kilo yünü iplik haline getire- cektir. Sun-ipek fabrikası, bir bu- çuk milyon liraya mal olacak ve yılda 300 bin kilo sun-ipek ku- maş çıkaracaktır. Bu ucuz kumaş- ların halkta halis ipek sarfiyatını artıracağını söyliyenler dünyanın her tarafındaki tecrübelere dayan- maktadırlar. Ayın 29 unda Başbakan geçen yıl ağustosta temeli atıl;ın Paşa- bahçe cam fabrikasını işlemeye açtı. Yurd ihtiyacını karşılıyacak olan bu müessese bir milyon İira- dan fazlaya mal olmuştur. —— | Bu kadar dolgun olan ikinci teşrinden, verimli bir aya rlah_l geçmekte olduğumuzu düşüneb!- liriz. İnönü Zonguldaktaki sömt- İkok fabrikasını açtıktan sonra ye- mi demir sanayii havzasını gefeş ceğini söylemiştir. Başbakan “bu suretle, şimdiye kadar yapılşnlar hariç, bir hafta içinde temeli atı- lan veya işletmeye açılan 25 mil- yonluk bir eserin içinden,, halkın alâka ve muhabbeti arasında ge- çerek Ankaraya dönecektir. Bu _da_ önümüzdeki ayın büyük verimini müjdelemekte, hergün hızı artan sevincimize yeni ufuklar açmak- tadır. ç y Kemal ÜNAL bildiriyor: Mareşal Badoglio, dün gaze- tecileri kabul ettiği vakit, gazetelerin neşriyatından aytarların mesul tutualca- ğını söyledikten sonra demiştir ki: “—. Bu ihtiyacın nadir vaki olacağı « ni umuyorum. Düşmanın malümat âl w masına mani olmak için bilhassa kıtala- rın hareketi hakkındaki haberleri sıkı bir üre tâbi tutacağım. K dan isim- lerinin, benim ismim de dahil olduğu halde, telgraflarınızda bildirilmesine mü- saade etmiyeceğim. Selefim bana çok güzel bir durum bıraktı. Onunla eski silâh — arkadaşıyız, Ve ordunun bütün ağırlığı ikimizin sır- tına yüklenmektedir .Hiç bir şey değiş : miyecektir. Fakat bulduğum vaziyeti daha iyileştirmeye ve İtalya'nın arzu et- tiği şekle eriştirmeye çalışacağım.,, Uzlaşma müzakereleri devam ediyor Londra, 30 (A.A.) — Haber alındı « ğına göre, ingiliz hükümeti, dış bakan- lığı Mısır işleri şube direktörü M. Pe- terson'a başka emre kadar Paris'te kal- masını bildirmiştir. M. Peterson bu hafta sonunda Lon- dra'ya dönecekti. Bu yeni karar, fransız ve ingiliz eks. CP Genyönkurulunun dünkü toplantısı C. H. P. Genyönkurulu bu sabah toplanarak Partinin iç işleri üstünde çalışmıştır. b Mareşal Badoğlio perlerinin bir sulh projesi hazırlamala- rının arzu edilmekte olduğunu gösterir mahiyette telakki edilmektedir. İtalya petrol ambargosunu harb vesilesi yapmıyacak mı? Roma, 30 (A.A.) — İtalya'nın Paris büyük elçisi Çerutti'nin B. Laval'i ziya- retle, petrola ambargo konulduğu tak - dirde bunun İtalya tarafından bir harb hlai addedileceğini - bildirmiş — olduğu hakkındaki haberleri basın ve propagan- da bakanlığı yakasizmaktadır. - İtalyanın silah altındaki kuvvet- leri 1 milyondan fazla Roma, 30(A.A.) — Milis kıtaları hariç olmak üzere, İtalya'nın, silâh al - (Sonu 2 inci sayfada) DENIZ KONFERANSI Tömmtllü İlk kânunun dokuzunda toplanacak Londra, 30 (A.A.) -— Deniz konfe- ransı evelce kararlaştırılmış olduğu gi- bi ilkkâ ltısında değil, dok da toplanacaktır. Bu geri bırakma, ge . leri şu sırada, iyi malümat alan mahfil- ler konferans ufuklarının karar d “Ünls, , un dil yazıları KİRARRARTARARADARAARRARRARRDR Yatsı “Yatsı, yatmak, uyumak,, ve “ yok,; sözle- rinin etimoloji, morfoloji, fonetik bakımından analizi YATSI Kelimenin etimolojik şekli şu- dur: (1) (2)- (3) (4) (Ay - at 4 as 4 1ğ) (1) Ay: Köktür. Burada “kuv- vet, hareket, Faaliyet” anlamları- - nadır. (2) At: Kökün anlamlarını tem- sil eden, ona sahip olan unsurdur. (3) As: “at” unsurunun temsil ettiği anlamların oldukça uzak bir sahaya intikalini gösterir ektir. (4) İğ: Kendinden önceki sö- zün anlamını tamamlıyan, tayin eden ve onu isimlendiren ektir. (Ayatasığ — Yatsı): Kuvvet, hareket ve faaliyetin bizden uzaklaştığının ifadesidir; hare- ketsizlik, sükünet bildirir. Not: 1 — “Yatsı” ile “yatım, arasında ufak bir nüans vardır: “Yatsı” sözünden, kuvvet, hare- ket, takat mefhumlarının uzaklaş- tığını anlıyoruz; fakat bunların henüz bitmiş, tükenmiş olduğu an- lamı yoktur. Bu işaret ettiğimiz nüansı göstermek için “yatmak” sözünü de analiz edelim: () ) A ö) LA Yatmak: — (ay - at -- 1ım —- ak) (1) Ay: Köktür. Burada doğ- rudan doğruya “bitmek, nihayete varmak, kesilmek” anlamlarında- dır. (1) ğ (2) At: Burada ektir. Bildiği- miz gibi kökteki mananın olmuş olduğunu bildirir. (3) ım: Kök manasının olmuş olduğunu kendinde tecelli etti- ven bir unsurdur. (4) Ak: Ektir. Sözün anlamını tamamlar, tayin eder ve isimlen- dirir. (Yatımak — yatmak): Kuvvet, korkuyorlar. Avrupada zecri tedbirlerin doğurdu- (.) Pekarski: Yakut Dili Lügati Tahdid edilmesi için uğraşılan büyük donanmalardan biri toplu halde cikmiş olan amerikan heyetinin konfe - ransa iştirakini temin maksadiyle ya - pılmıştır. Amerikada deniz konferansının neticesi hakkında endişeler var. Vaşington, 30 (A.A.) — Amerika - nın deniz konferansı üyelerinin vapura binmek üzere Nevyorka hareket ettik - takat, hareket, faaliyet bitmiş ol- ma neticesi yapılan hareketi ifada eder. Not: 2 — “Yatsı” kelimesinin &- timolojik ve semantik bakımın- dan analizini yaparken köküm i- şaret ettiği anlamların kayboldu- ğunu ve nihayet kelimenin sükü- net ifade ettiğini kaydetmiştik. “Yatsı” kelimesi “yatışı (4- mak)” şeklinde aynı mana ile dilimizde kullanılmaktadır. Yatışmak — Sükün bulmak demektir Not: 3 — “Yatsı” kelimesinde i: şaret ettiğimiz gibi kuvvet ve ta- katın mefkudiyetini gösteren Türk kelimelerinden kolayca hatırlıya- bileceğimiz bir ikisini daha gös- terelim ve bu kelimelerin etimola- jik şekillerini “yatsı,, kelimesinin etimolojik şekliyle alt alta yaza- him: / (1) (2) (3) (9) L.-Yatsı: — (ay4- at 4 as-L-ığ) IL. - Aydaşık: (ay -— ad 4- aş 4 1ık) IH.- Aydaş: (ay 4 ad Haş -. ) Bu üç kelimenin kökleri birdir; hepsi de aynı anlamdadırlar: Kuvy- vet, takat, hareket. Kökten sonraki (V. — d“t”') ekinin rolünü bildiği- - miz gibi, ondan sonraki (V. 4 g. “$”) ve son ek olan (V. 4 g“k”) nin da rolleri malümdur. a Şimdi kelimeleri son fonetik şe- killeriyle okuyalım;: » * L Yatsı — İzah olundu. I. Aydaşık — Âciz, zaifülbüm- ye I. Aydaş — Mariz, zaifülbünye & Ho& -— UYUMAK Kelimenin etimolojik şekli şu- dur: (1)-5(2) :(3) (uy Hum 4 ak) (1) Uy: Bitmek, tükenmek (ha- reket, kuvvet, faaliyet, akıl mef- humları) (2) Um: Kökün mefhumunu kendinde tecelli ettiren bir unsur. (3) Ak: İşte bu manayı tamam- İryan, muayyen kılan ve isimlen- diren ektir. (Uyumak) — Kuvvet, faaliyet, düşünce mefhumlarını kaybetmiş olmak ve yahut onların bizden u- zaklaşıp kaybolmuş olması halini ifade eder. Kelimede “uzaklaşıp kaybal- - Sayıfayı çeviriniz - ğu gittikçe artan gerginliğin müzakere ler üzerine ciddi surette tesir edeceği sanılmakta ve daha başlangıçta harbcu bir tavır takmıldığı takdirde, ahenkli bir neticeyi imkânsız hale sokabilecek olan İtalya'nın ağır bir mesuliyet altında bu. p S aa £ YAY —. B B o u kay Maamafih İtalya'nın güçlük çıkarmı- yacağı da umulmaktadır , Ekmek ucuzladı Buğday ve un fiatlarını yakından ve büyük bir duyganlıkla takib eden ura - yımız bugünden itibaren ekmeğe on pa. ra eksiğiyle 12 kurüş on para, francala- ya da 16 kuruş 30 para narh koymuştur. BUGÜN iÇ SAYFALARIMIZDA 2. inci sayfadu: İtalyan - habeş harbı; zecri tedbirler; dış haberler. . üncü sayfada: Yarı sıyasal: Bir kadın ağ- zından; Düşünüşler: Edebhi mükâfatlar; iç haberler. . üncü sayfada: Türk devletçiliğinin yeni bir zaferi; Yabancı gazetelerde okuduklarımız; İranda yeni resmi kılıklar . iİnci sayfada: « - Radyasyon hakkında ferans; Spor. 6. ıncı sayfada: Köylüyü kooperatifleştirme. K . SA Ü kon- D