30 Ekim 1935 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 8

Tefrika No Harp biteli çok olmamıştı ve Bulgarların Yugoslavlara karşı duyguları pek dostçaydı. Bulgar kamoyu Makdonyalılarla birlikti. Makedonyalılar da kendi hare « ketlerini henüz bir çıkmaza sap - lamamışlar ve Bulgaristanın pa - yıtahtını kendi kendilerini öldür- mek için bir mezbahaya çevirme- mişlerdi. Stamboliski tam on yıl daha evvel davranmıştı. 1934 de ordunun bir tek kişi öldürmeden Makedonyalılara yap mış olduğu bir işt 1923 de başara- bilmek için İstanboliski kendi ca nmı feda ettiği gibi taraftarlarm- dan binlerce kişinin öldürülmesi. ne de sebep oldu. Sonra aradan g2 çen on yıl büyük değişiklikler yap tı ve Makedonyalılar 1934 de Bul- garistanda kendi başlarına gelen işler için kendilerinden başka hiç kimseye suç bulmamalıdır. İstanbuliskinin komiteciler, im- haya uğraşmağa başladığı sıralar» da, bu işi kolaylaştıracak bir hâ- dise oldu. Bazı Makedonyalılar muhtariyet düşüncesinden artık ümitlerini kestiklerinden federa Betlik ülküsünü ortaya attılar. Ya: ni birleşmiş Balkan devletleri 8 teminde bir federasyonda muhtar bir Makedonya devleti ihdası . Bu ideolojiyi kabul edenlere “Federa- list, adı takıldı. Makedonya ihtilâl hareketi daha ilk kurulduğu günden itiba” ren, hep dahili ihtilâflardan zede lehmiştir. Tarafgirlik ve cezbe: cilik-Vrntönun #aaliyetini sık ark dafböldmhiştir. Bütün tarihinde ihtilâl organizmini korumak için ekseriya “kan almak, ve “kur şunla ameliyatlar yapmak,, lüzu- mu hasıl olmuştu. İlk günlerde muhtariyet düşün- cesine muhalif olanlar vardı. Bur lar kendi aralarımda bir mukabil ihtilâl teşkilâtı kurdular. Bunlara Makedonyanın Bulga ristana ilhakı için Sofyadaki Ma- kedonyalılar tarafından kurulmuş olan Vurhoven Komittet (yüksek komite) dolayısiyle Vurhovisti denmişti. Vurhovisti'ler Makedon yaya Bulgar ordusundan zabitle- rin kumandası altında, ve Bulgar ordusu cephaneliklerinden veril - miş tüfek, silâh ve kurşunlarla tes lih ettikleri çeteleri, Bulgarista - nm ulusal siyasasını üretmek ve Vmronun muhtariyetçiliğine mu - helefet için Makedonyaya gön - derdiler. Vurhovistilerle Vmronun mer kez komitesi dolayısiyle kendile. rine Santralistler denen © çeteler Makedonya dağlarında boyuna birbiriyle çarpıştı ve nihayet Vur hoven komitesi dağıtılarak bütün Makedonyalılar muhtariyet ülkü. sü için Vmronun çevresinde top landılar, İşte bu birlik yoksuzluğu yü - zünden mücade'e tarihinin daha başlangıcında Vmro pek çok bo- calamıştı. Fakat harpten sonra kendi mevcudiyetini idame ede bilmek için teşkilâtın katlandığı güçlükler pek mühimdi, “Federatist hazbinin kurul- masiyle Makedonya hareketinin tarihinde en karanlık ve en kor- kunç çağ başlamıştır. 1922 yılım dan bugüne kadar Makedonya ih- tilâlinin manzarası hep kendi ken dini imha olmuştur. Barış uzlaş- İ ! MAKEDONYA İNtilal Komitesi Balkanları ötüm elliyi ve pusa 5 - haline getirmiş olan teşkilâtın iç yüzü 20 am Yazan: Stoyan Kristof malarındanberi Makedonya tari- hi Avrupa tarihinin en acıklı saf.) hasını teşkil etmektedir. Federatistlerin arasında her çeşitten Makedonyalılar vardı. Bunlardan Aleksandrofun teşkilâ. tı idare etmesi tarzından memnun olmıyanlar, ve onun aleyhinde yürüyen her hangi bir tarafa ka" tılmağa hazır bulunanlar vardı; her hangi bir sebep dolayısiyle Vmro sıralarından çıkarılmış o - Tup öç almak için en küçük bir fır- satı bekliyenler vardı; Aleksark rofun henüz genç ve dipdiri bu- lunduğu halde 3fsaneler krallığı- na girmiş olmasını kıskananaları da unutmıyalım. İşte bu yüzden dolayı mahalif» leriyle Vmro arasında en amansız ve kanlı bir mücadele açıldı o ve muhalifler Yugoslavyanın resmi, gayri resmi her türlü yardımın: gördüler. Federatistlerle İstan- boliskinin düşünceleri bir oldu- ğundan, Bulgar hükümetinden de değerli yardımlar aldılar. Ve Bulgaristana verilmiş olan Make » donya parçasmda amansız bir kar deş muharebesi başladı. İstanbolistki Belgratta verdiği bir söylevde bütün Makedonyalı- ları forgonlara doldurarak, Sırp: larm bunlara dilediklerini yap. maları için Belgrada gönderile- ceğini söyledi. Bir başvekil ağ zından böyle sözler çıkması çıl gınlıktan başka bir şey değil di. Bulgâristanda devlet tebaası olan yarım milyon Makedonyalı yaşıyordu ki bunlar Bulgar sosyal, ekonomik ve siyasal hayatına ka- rışmış bulunuyorlardı. Sonra Ma- kedonyalılara kan kardeşi gözüy le bakan bütün Bulgarlar vardı ki böyle bir düşünce onları .sya- na sevketmeğe yeterdi. Üçüncü sırada Bulgar ordusu geliyordu ki, Makedonyaluarın şimdiye kadar yapmış oldukları mücadelelerin en samimi taraftar. ları bu orduda idi ve en nihayet bütün tethiş harektleriyle her ta. rafı kana boyayabileceğine kaç kereler hem de fazlasiyle isbat e- den Vmro vardı. İstaboliski darmadağın ve bir tutamı alnı üstüne kıvrılmış saçlı, kafası bir odun kütüğü kadar ka- lın ve katı, kendisi de şişko bir köylüydü. Boğalar gibi bağıra » rak ve Makedonyalıları kıtır kıtır keseceğini söyliyerek ülkeyi dört dolaştı. Bu çiftçi başvekili yatıştırmak için çok uğraştılar. Fakat çok İ- natçı idi. Şimeadifer grevcileriy. le komünistleri parça parça etti ğini övünerek söylüyor, Makedon- yalılara da böyle yapacağını id dia ediyordu. Komitecilere karş: müşterek harekât yapmak için Niş de Sırplılarla bir uzlaşma imza ladı, Komiteciler İstanboliskiye sa- dece hafif bir ihtar vermek için Dahiliye Vekili Mösyö Aleksandı Dmitrofu öldürdüler, Bu harsket onu uslandıracağına büsbütün kız dırdı ve eski kafadarlarından biri olan Rayko Das'.fu Dahiliye Ve- killiğine tayin etti. Bü adam da Makedonyalılara karşı müthiş ve avutulamaz bir kin besliyordu. İş ler şimdi yalnız Petriç bölgesinde olanlar için ve fakat bütün Bulga- a Parker o sabah ihtiyatlı dav ranmıştı. Bankaya bir gün önce gelen otomobilden, Neclânın A merikan palisi ve bilhassa Tom .| son tarafından takip edildiğini! anlamıştı. Parayı bankadan ko - layca alabilmek 'çin, yeni bir plân hazırlaymcıya kadar, bankanın semtine uğramamağa karar verdi. Sabahleyin Parkerin bankaya gönderdiği gözcülerden biri, Juli nin pansiyonuna koşarak: — Bu işi Tomsonun muavin: Cim takip ediyor. Bankanın etra- fını sivil polisler sardılar. Dedi. Parker şimdi şimdi genis bir nefes alark Juliye: — İyi ki, dedi, bugün boş bu lumup da bankaya gitmedin! Ya- kayı ele verecektin! Ve sonra, önünde duran viski kadehini doldurarak güldü: — O budalayı ben hiç değilse yedi yıl içinde yetmiş kere atlat- tım. Juli, Parkere: — Ne. düşünüyorsun? Parayı! almak güçleşirse ne yapacaksm? Diye sordu: Parker zabıtayı atlatmakta ih.| tisas sahibi bir hayduttu:. ii) — “Memurların bankadan çe Ç kilmesini bekliyeceğiz. Acelemiz| yok! | Dedi. Sonra, adamını savarak,! Julinin kulağına fısıldadı: — Zabıtanın elinde, sahte ve Neclânın mevcıdiyetine dair hiç yarım milyon ristanda yaşıyan Makedonyalı için de çok güçleş- Komitecilerin sıkı sıkıya bağ” lı kalmak istedikleri prensipler-| den birisi de yalmız kendi toprak:| ları içinde kalmaktır. Bu prensip| Makedonya ihtilâl teşkilâtmın da hili bir kontrol oiduğunu, Make-| donya smırları dışımda yaşıyan başka ulusların işine karışmıyaca. ! ğım ve başkalarının da ihtilâl sr nırları içine girsrek © onun 'şine| karışmamasını oemretmektedir.. Ancak şimdi Vmronun hayatı dı. şardan yani Sofyadan tehdit edil- mekteydi. Vmro için düşmanı, Sofyadaki yerinden kaldırmaktan başka ça: re kalmamıştı. Bunun için kendini muvakkaten Bulgaristanın muha- if partilerinin emri altına koydu ve onlarla birlikte ordu ve yarım! milyon muhacırın da yardımını el de ederek başvekili köşeye sikış” tırmağa kalkıştı 9 Haziran 1923 de yalnız Bal kan devletlerinde ve Cenubi A merika cümhuriyetlerinde tesadüf edilebileck bir hükümt (darbesi oldu. Bu darbeler bazan kan dö külmeden olup biter, bazan da kan gövdeyi götürürdü. Bu ise tam bir zaferdi | İstanboliski üç nazı- rı ve taraftarlasından daha bil- mem kaç bin kişi ile birlikte <Idür| rüldü. Onun nazırlarından bir, kismi ila yüzlerce taraftarı sınır- ları aşarak Yuguslavyaya sığdı. i birnefes aldılar. mili e İYİ Mei Türk kızı “Ben milyoner Hopkinsin kızkardeşiyim. Katiller hâlâ bulamayışınıza şaşıyorum. Bu cinâyetin esrar perdesini ne vakit yırtacaksınız? bir vesika yoktar. Sen gişeye gi" dince, banka ve zabrta memurları senin Neclâdan başka bir kidın| olunuz ki, benim işim de, şa olduğunda bir saniye bile tered.' kikada üzerinde bulunduğunuz düde düşmiyeceklerdir. Bu vazi- yet karşısında, bankadaki para-| yı bizden başka kimse alamıya- caktır. Juli hayretle Parkerin yüzüne! baktı: — Sen yaman adarisın valla» hi! Eğer / seerikan polisinin bas! şında senin gibi bir adam bulun- saydı, Nevyorkta yapılan cinayet- lerin sayısı yarıya inerdi. Karşılıkir içtiler.. Ve o gün, Tomsonun işgüzar muavini bankanın kapıları kapa” nıncıya kadar tarassuttan geri dur madı. . Akşam üstü sivil memur: larla birlikte, hiç bir iş görmeden, polis müdüriyetine döndüler, Tomsonun merakı gittikçe ar - tıyor ve hiddetinden dişlerini gı * cırdatarak bağırıyordu: — Sahte milyoner Hopkins a - caba nerede ve ne vakit yakayı ele verecek? Tomson, şimdi Neclâdan ziya - de, sahte milyonmerin izini ara - makla meşguldü. O akşam Tomson yazıhanesin. Mes çikerkek, öma yaslı bir'kadın kesiği ziyarete gelmişti. © 'Tomson mühim bir iş üzerinde olduğunu söyliyerek, bu hüviyeti | pan kadını muavini Cime sön dermek istedi. Fakat, kadın Tom- sonun kapısı önünde durdu: lar ve oradan pr3fesör Aleksandr Çankofun başkanlığı altındaki ye. ni hükümeti devirmek iğin paçala. rı sıvadılar, Çiftçi belâsını ortadan ka'dır dıktan ve kendilerine dost olan larm hükümet başına geçmelerin den sonra Makedonyalılar derin Yeni aeiereei kabinesi Petriç sölgesini hemen| büsbütün Vmroya bıraktı ve bul vilâyeti temsil etmekte olan onbir| saylav hep birlikte hükümet par- tisine katıldı. Yeni hükümetle Makedonyalı lar arasında sıkı fıkı bir çalışma birliği temin edildi ve (o bu işten çiftçi partisi, mahacırlar, komü- nistler, Sırplar, Rumlar, Fransa, Çekoslovaklar, Romanyalılar ve ye sair birkaç kişiden başka heikes memnundu. Ne Makedonyalılar, ne de (,an- kof kabinesi müzafferiyetleri do- layısiyle güven içinde uykuya da» lamazlardı. Çünkü Yugoslavyaya göçedenler “Federatist,, lerle bir- leşmişti. Bunla: Yugoslavya ve Yunanistanın yardımiyle Vmro i- le yeni Bulgar hükümetine &arşı müşterek bir cephe aldılar. Ancak Vmronun komitecileri koruyabile- ceği bir Petriç bölgesi elde bulun- dukça ihtilâl işi herkese, hattâ çift çi ve federatist virliğine karşı da yürütülebilirdi. | (Devamı var) 1 LKTEŞRİN — 5 — Hayır, dedi, ben sizden baf kasına sırrımı açamam! Ve emi kadar, belki de ondan çok, mü himdir. $ Tomson, kadını odasına aldi Kapıyı kapadı.. Ve orta yaşlı ki dına yer gösterdi: Kadın ilk önce kendi adını vi di: iğ — Margörit Hupkins., j Tomson (Hopkins) adını dd yunca gözlerini açmıştı.. Margörit Hopkins sözüne de * rum. Kardeşim Mister Con Hop kinsin katillerini hâlâ yakalıya madınız mı? 3 Margörit teessürle devam etti" — Evet.. Ben Margörit Hop" kinsle, Con Hopkins iki kardeşiZ” Kardeşimin haydutlar tarafındaf öldürüldüğünü duydum. Nevyof * ka dün geldim. — Biz bu hâdise ile iki aydan” beri meşgul oluyoruz. O vakitten beri neden bize müracaat etme * diniz. Elimizde katillere dai; hi$ bir vesika yok. Bizi şimdiye ka 'dar tenvir etmeliydiniz! : — Kardeşmin ölüm haberi çok geç duydum. Hasta idim.. A yağa kalkar kalkmaz trene atls"fi, dım., Soluğu Nevyorkta aldım. Tomson masasının önünde dal” gın ve düşünceli oturuyordu. Mi yoner Hopkinsin kızkardeşi oldu ğunu iddia eden kadın birden #6“ sini değiştirdi: — Ben, Nevyorkta kuvvetli pir zabıta var sanıyordum. Nasıl olu” yor da Nevyork ribi büyük bir 48” hirde kardeşim gibi tanınmış bi milyoner esrareugiz bir şekilde öldürülüyor ve katilleri bulunmu”! yor? ğ — Esefle söyliyeyim ki, bunf ben de sizin kadar (o şaşıyorumü, Mis! Zabıta buyün ve bu saatli bu cinayetin es'ar perdesini kaf dırmağa çalışıyor. Ben de şimdi. N bu işi takibe gidiyordum. Tai vaktinde yelişiris çok iyi oldu. — Bir iz üzerinde misiniz? — Henüz bir ip ucu yakalıya madık. Fakat meydanda bir ha kikat var: Con Hopkins belki & yaşıyor! — Ne diyorsunuz? — Ortada bi: sahte milyondl Hopkins var. Kardeşiniz: hayds' lar belki de öldürmediler. — Yatta bir ceset bulmuşlar..? — Evet amma. Bu cssedin YÜ” zü o kadar çok parçalanmış Ki” Onu şimdi siz de görseniz tani mazsınız! i — Ben kardeşimi çok iyi tan rım. Cesedi nerrde ise bana gö teriniz! Sol dizde küçük bir ban izi ve göğsinde yanyana siyah ben olacakur. Bunlar varsf o ceset, şüphe yok ki, kardeşi" cesetidir. — O halde buyurunuz, heme #izinl!s birlikte morga gidelim! #* (Devamı var)