30 Ekim 1935 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1
Bugün: 2 nci sahifede: Siyasî îcmal Habeş meselesi ve Almanya. 3 üncü sahifede: Edebî musahabe • Ha. lid Zıya Uşaklığil. 5 inci sahifede: Yalnız Koca Slnan değil . Mimar Sedad Çetintaş 6 ncı sahifede: Türk ulusile ordusu kucak kucağa. 8 inci sahifede: îki yıllık bayındırlık işleri, Kadın ve moda. Onbirinci yı! sayıı 4117 umhuri Suriye gazetelerinin verdikleri tafsilât dir. Bu teşkilâta Türkiyede ve haricde oturan bazı eski Osmanlı ordusu zabitleri de dahildir. Filistin, Maveraişeria ve Suriyede de teşkilât mensubları mevcuddur. Maveraişeria hükumeti suikasd haberini a hr almaz Çerkes kulübünü ve ileri gelenlerin evlerıni basarak taharriyat yapmış ve ele geçirdıği evrakı muha faza altma almıştır. Suikascilerin adedi yüz kisiden fazla zannolunmaktadır. Teıefon: Başmuharrtr n erl: 22388. rahrtı hryett: 24298. tdare re Teigm r e mektnp »««a: cumhurire^ tstaabo]. posts tvtvsu: btanbui. No. 246 Çarşamba 30 Birinciteşrln 1935 matbas tasmlle Matbaacılık re Neşrıyaı şirkett 24288 2429a Avrupa meselelerl v« Amerlka Amerikan karikatürü j Cumhuriyet Bayramı bütün Suikasdi hazırlıyan hainler Türkiyede sevincle kutlulandı yüz kişiden fazla imiş! İstanbulda şiddetli yağmura rağmen yüz binlerce kişi Maveraişeria ve Filistinde yapılan tevkifat Atatürke suikasd teşebbüsü Ammanda haber ahnır alınmaz Çerkes Kulübü ve bütün Çerkes evleri kuşatılarak araştırıldı tezahüratta bulundu, büyük bir geçid resmi yapıldı Gece şehîr donandı ve pekçok eğlenceler tertib edildi Çerkes Etemin kefalete raptedildipi şayiaları Kahire 29 (Özel) Buraya gelen haberler, Türkiye Cumhur Başkanına suikasd teşebbüsune girişmekle suçlu olarak Ammanda yakalanmış olan Çerkes Etemin kefalete rapten tahliye edildiğini bildirmektedir. Maamafih Etem ve arkadaslan sıln bir nezaret altında bulunmaktadırlar. Ankarada mevcud malumat Ankara 29 (özel) Çerkes Etem ve kardeşi Reşidin Ammanda tevkifleri Dış Işleri Bkanlığımıza hâdisenın ertesi günü resmen bildirilmiştir. Burada Etemin tahliye edildiği hak kmda bir şayia duyulmuşsa da resmî makamata henüz bu yolda malumat gelmemiştir. Hayfada tevkif edilenler Hayfa 25 Atatürke suikasd teşeb büsü meselesinden dolayı Türkiye ta rafından yapılan taleb üzerine burada üç kişi tevkif edılmiştir: Çerkes Etemin kardeşi Tevfik, Kâ Hfaveratferiamn merhezt zım tsmail, Edib KemaL Ammanda yapılan tahkikat Ammandan bir görünas (Ennehar) gazetesi bunlardan ikisinin Maveraişerianın merkezi Ammandan türke karşı yapılmak istenen suikasd bilâhare serbest bırakıldıklarını bildirSuriye gazetelerine bildiriliyor: Son tahkikat neticelerine göre Ata için vücude getirilen teşkilât çok vâsi mektedır. Cumh uriyetim izin Büyük kuvveti Yaratıcıhğındadır umhuriyetimiz, 12 yaşını bitirj. Şimaldeki Italyan ordusu Makalleye yaklaştı Habes ordusu bu şehrin önünde bekliyor, şehir tahliye edildi Habeşler şarkta taarruza hazırlanıyorlar, İtalyanlar cenubda ilerlediklerîni söylüyorlar Dünkü geçid retminden bir gorünüş. Aziz Cumhurîyetimlzin 12 ncî yıldönumü dün Türkiyenin her tarafındt çok parlâk turette kutlulandı. 16 milyon h*Ik bu en büyük bayramı tes'id için, denilebilir ki, tabiate bile tahakküm ederek ttrincini yaşatb. Dün tsUnbulda hava bozuktu ve yaggrat çiseliyordtı. Bun* rağmen on bin lerce halk daha sabahm erken «aatlerinde sokaklara yayıldı. Saat dokuzdan itibaren Taksîmden ta Beyazıd meydanına kadar olan sahadaki ana caddeler iki taraflı insan akını içindeydi. Şemsiyeler, bu insan akınnsı üstunde garib, siyah kubbeciklere benziyordo. ^ Birçok khnsclcr, caJJc üzcrlcrlndeki kahvelere, pastanelere dolmuşlardı. Pencereler, kapalı balkonlar insanlarla dolu idi. Her tarafta sarkan irili ufaklı kırraı(Arkan 7 nci sahifede) ıa „, u.> Dün sabah, fakır şakır yağan yağmura rağmen, çok canlı, çok heyecanh bir surette kutlulanan Cumhunyet Bayramı, artık klâsik bir gösteri, her sene yapılması mutad bir şenlik mahiyetinden çıkmışbr. Cumhuriyetin onuncu yıldönümündenberi Cumhuriyet Bayramı, cumhuriyet nesilleri için, kutsî bir mana almıştır. Şimdi, artık, cumhuriyet bayramlannda, yeni rejimin basladığı günün yıldönümiinü tes'id etmekle kalmıyoruz; yüksek varhğımızı, imanlı ilerileyişimizi, yapıcı kabiliyetimizi, yaratıa benliğimizi de kutluluvoruz. Cumhu /et, Türkün, kayalann altındaki kaynaklar gibi, gizli kalmış istidadlannı meydana çıkaran bir rejim olmuştur. Genc nesillerden ziyade istibdadm zulmünü, meşrutiyetin anarşisini, mütarekenin acısını görmüş ve bütün bu bir sürü badirelerden sonra, cumhuriyete kavuşmuş olanlardır ki bu hakikati gayet açıkça görebilirler. Istibdad, millete karşı vehham ve zalim, harice karşı korkak ve zelil bir idare idi. Imansız ve kof göğsü sırmalar ve nişanlarla dolu, bunak ve n'trek bir Sultan Hamid paşası, o idarenin tam bir timsali idi. Meşrutiyet, ne yapacağını bilmiyen, toy, tecrübesiz, mahdud ve taşkın bir idare idi. Mütefessih, dağılmağa mahkum Osmanlılıktan yeni bir devlet kunnağa çalışıyor, bilgisizliği, tecrübesizliği yüzünden memleket anarşi içinde bocalıyordu. Bir tarafta, cür'etkâr, komitacı bir genciik, ötetarafta istibdad tortusu, hezale uğramış, matuh bir ihtiyarhk eski tabirile gerdunei devleti çekmeğe uğrasıyorlardı. Bu devrin çifte timsali Enver Paşa ile Sultan Reşaddır. Mütareke ise, dışandan azgm emperyalizmin ve içeriden bozguncularla yurdu bir pula satanların elele verdikleri bir fitret ve ihanet devri idi. Türkün dinamik kudretlerini göremiyecek kadar kör ve sersem olan dış ve iç düşmanlar, insanlığın ilk günlerindenberi yüksek varlığile medeniyete şeref veren bir milleti boğmağa uğrasıyorlardı. O alçaklık devrinin timsali Loid Cofcla Klemansonun arabasına koşulmuş olan Vahidettinle Damad Feriddir. Bu dış ve iç düşmanlann körlüğüne mukabil, Türkün bitip tükenmek bilmez, ilâhî bir kudret kaynagı oldugunu çoktan sezen, Türkün Ben, ezeldenberidir, hur yaşadım, hur yasanm; tiangı çılgtn bana zinc'ır vmacakmış, saşarım! ABİDİN DAVER (Arkan 3 üncü sahifede) Cenevrede faaliyet tekrar başlıyor Sulh konuşmalarına orada devam edilecek Ankarada bayram Tören ve geçid resmi çok parlak oldu ; Italya zecrî tedbirlere karşı ça On binlerce halk Cumhuriyetin Ban'« u re anyor, bütün memlekette bir geçid resminde paraşüt uçuslarıda yapıldı, kap yemek yenecek gece Cumhuriyet balosu verildi Paris 29 (A.A.) Cenevrede faaliyet yeniden başlamaktadır. «Peu't Parisien» gazetesi diyor ki: «Fransa hükumeti pakta sadık ve In giliz hükumetile tamamen mutabık bu lunmakta olup ekonomik zecrî tedbirie (Arkan 3 üncü sahifede) Italyanlann Âfrikaya asker sevkiyatı devam edlyor [İtalyan askerlerini musifct aletleri ve şarab şişelerile vapura binerlerken gösteren bu resim bir İngiliz mecmuası tarafından neşredilmiş, altına askerlerin Süveyşten geçtikten sonra birdenbirc cıddueştikleri kaydi konulmuştur.] SON DAKIKA Ingiltere ve Fransanın îtalyaya yapacakları teklifler [Tafsilât 9 uncu sahifede Son Dakika sütunumuzdadır.'] ŞIMAL CEPHEStNDE: Brüksel 29 (Özel) Romadan bildirildığine göre, üç Italyan kolordusu Figre cephesmden ilerlemeğe devam ve 3040 kilometro arazi daha zaptetmiş lerdir. Ehemmiyetsiz bazı çarpışmalar dan başka ciddî hiçbir muharebe c'mamıstır. Roma 29 (Özel) Tribuna gaze tesi Italyan ordularının Makalleye yak laştıklannı haber vermektedir. Paris 29 (Özel) Şimal cephesi kumandanı Ras Seyyumun Makalleyi tahliye etmek emrini verdıği bildmlmektedir. Ras Seyyum hali hazırda Makallenin şimalinde Italyan taarruzunu kar şılamak üzere hazırlık yapmaktadır. Asmara 29 (A.A.) Tigre cephesindeki Havas aytan bildiriyor: Enticho bölgesindeki Italyan ilerleyişi, Italyan sol cenahmın güvenliğini sağla mak ve sag cenahı kuvvetlendirmek er gesini takib ebnektedir. Sanıldıgına göre îtalyan komutanlığı yakmda çok geniş ve tamamen sömürge siyasası kadrosu içinde bir harekete başhyacakür. Levazım servislerinin ilk hatlarda yerleşmesi ve iasenin süratle temin (Arkan 9 uncu sahifede) Yeni İtalyar taarruzu [Süel muharririmizin mütaleası] italyanlar, Habeş ordusunun se ferber olmayışından istifade ederek yaptıklan bir baskınla, üç dört gün içinde, Aksum Adua Adigrat hattını tuttuktan sonra, 20 günden fazla süren hazırlıklan müteakıb, fazla güriiltü etmeden gene taarruza geçtiler. Italyan kaynaklan, hernedense garib ve gayriaskerî bir ifade tarzı kullanarak başlıyan hareket taarruz değildir, sevkulceyşî harekettir, dıyorlar. Hareketin taarruz olmayışına sebeb ve delil olarak karşılannda Habeş kuvveti bulunmamasını gösteriyorlar. Bir ordunun ileriye doğru yürüyüşüne taarruz derler. Düşmana rasgelirse gelir, gelmezse gelmez. Taarnız sevkulceyşî de olabilir, tabiyevî de... Fransız askerî edebiv*(Arkan 9 uncu sahifede) Yunan Kralı 17 ikincitesrinde Atinaya gelmiş olacak Eski Başbakan Papanastasvu tevkif edildi Atina 29 (Özel) Örfî idare geceyansından itibaren kaldınlmıştır. Gaze lelerin iki tarafı tahrik edecek yazılar.na meydan verilmemek üzere matbuat sansürü ipka edılmiştir. ~~"AnkaTada pazartesi günkü merasimden: îzciler ve bir köyla ktzı koyarken Atntürk abidesine çelenk Ankara 29 (Telefonla) Cumhu caklar on ikiyi çeyrek geçeye kadar Kariyetin 12 nci yıldönümü bayramı fev kalâde parlak oldu. T a sabahın ilk ışıklarile herkes sokağa dökülmüştü. Ayni saatlerde kesif bir kalabalık ta geçid resminin yapılacağı meydana doğru akıyordu. Daha öğle olmadan bütün saha hıncahınc dolmuştu. Aynca kesif bir kalabalık ta Hakimiyetimilliye meydanile Kamutayın önünü ve Hakimiyetimilliye meydanından istasyona kadar olan yo lun etrafmı sarmış bekliyordu. Atatürk Kamutaya geliyor cc Bu yol Atatürkün Ş^ & yoldu ve halk ulusun gözbebeğini görmek için bekleşiyordu. Cumhur Başkanına tebrikâtta bulunamutay binasına gelerek kendilerine ay « nlan yerlere alındılar. Saat on üç buçuğa doğru Cumhur Başkanı Atatürk Kamutay binasma geldıler. Alkış ve yaşa sesleri göklere yükseliyordu. Bir süel kıt'a resmiselâmı ifa etti. Mızıka îstiklâl marşını çaldı. Kamutay Başkanı Abdulhalik Renda, Başbakan Ismet İnbnü, Genel Kurmay Başkanı Mareşal Fevzi Çakmak, Bakanlar, Kamutay Başkanlık Divanı üyeleri, Cumhuriyet Halk Partisi Sekreteri Receb Peker, Vali Nevzad Kandoğan, mevki ve muhafız kıt'alan kumandanlan, Emniyet direktörü ve Protokol şefi Cumhur Başkanını Kamui (Arkan 7 nci sahifede) Tevkifat Atina 29 (Özel ) Yeni cumhuri yet partisi lideri Babaandreu muvakkat bir müddet için Mikonoya sürülmüştür. Eski Başbakan cumhuriyet partileri liderlerinden Papanastasyu tevkif edil miştir. Kendisi gizli bir beyanname nejretmiş olmakla itham edilmektedir. Atina 29 (Özel) Kralı Londradan getirmek için evvelce teşkil edilen heyete donanma ve hava kuvvetlerini de (Arkan 3 üncü aahifede).
