3 Ekim 1935 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 2

Harbe doğru İlk abım İtalya Habeş harbinin patlaması ni- murlar on ben beş gün evel dinmişti. Bunu takiben bir hastalık devri başla” mış, ayni zamanda çamur ve balçık o- lan yerler yavaş yavaş kurumağa yüz tutmuştu. Diğer taraftan uluslar kurumunun da hiç bir hal çaresi bulamaması, har- bi muhakkak br hale getirmiştir. Denebilir ki tarihte hiç bir harp bu kadar yavaş ve muntazam olarak inki- şaf etmiş değildir. Aşağı yukan dokuz on ay önce İtalya sahillerinden Doğu Afrikasma doğru yola çıkan ilk asker üklü vapurlar barbin ilk işaretleri | idi Hudut ihtilâflarile çıkan ilk ufak tefek hadiselerde nihayet dün gelen bir telgrafa göre 20.000 İtalyan askerinin Musa Ali dağından siniri geçmesi su- retile hakiki harbi doğuracak ilk hare- ketler başlamıştır. Bu haberi veren tel graf şudur: Paris, 2(4.A.) — Paris Soir gazetesi- nim Adisababa özel aytarından aldığı bir telgrafa göre tahminen 20 bin kişi Hik bir İtalyan kuvveti üç koldan Mu: sacli matakasına girmişlerdir. Bu kuvvetlerle Daakl Habeş kabileleri arasında müsademeler olmuş, karşı- asıl muntazam Habeş askerleriyle çar Pışmamışlardır. Bu ilk telgrafı biribirine uygun ok muyan ve bir kısmı teyit, bir kısmı da telizip eden aşağıdaki telgraflar takip etmiştir. Londra, 2 — Habeş imparatoru son hadise ilzerine uluslar kurumuna telgrafla başvurmuş, İtalyan kuvvet- lerinin Habeş hududunu tecavüz et tiklerini bir taarruz için Habeş top- raklarında üssülhareke kurmakta ol- duklarım bildirmiştir. Ve bir an evel bir tetkik heyetinin gönderil- mesini dilemiştir. Bu hadise üzerine uluslar kuru- munun fevkalâde bir toplantı yapa- coğı söylenmektedir. Adisababa, (4.4.) — rel Habeş kuvvetlerinin nt yaan Habeş veliahtı, Bakal giren İtalyan kuvvetlerini | hırpala- mak için bütün tedbirleri almakta- dır. © Adisababa 2 (4.4) — Genel seferberlik yarın sarayda büyük me- rasimle iln edileğektir. Merasim saati TI olarak ilân edilmiştir. Roma yalanlıyor Roma, 2 (4.4.) — Propaganda bakanlığı, İtalya kuvvetlerinin > beşistan sınırlarını geçti i lanlamaktadır. Maamefik Alrikada silel hareketlerin pek yakında başlı- yacağı muhakkakir, yel “Alman - Avusturya anlaşması Viyana, 2 (A.A.) — Reuter ajan - sının öğrendiğine göre Almanyanın Viyana elçisi Von Papen Avusturya i hükümetine beş senelik bir ademi te - cavüz paktı yapılmasını teklife me - . mur edilmiştir. Şartlar şunlardır: Almanya, Avusturya hükümeti a- © leyhinde ne Almanyada ne de Avus . oturyada Nami propagandası yapmıya” “cak, Almanyadaki Avustürya lejiyon © teşkilâtmı kaldıracak ve Avusturya- | © ya gitmekte olan Alman turistlerden alnan maktu bin marklık resmi almı" o yacaktır. p Buna karşı Avusturya hükümeti, “dış siyasasında Alman aleyhtarı hat. © (xt hareketini bırakarak oAlmanya - . Macaristan ittifakına katılacak, Avus © turyadaki ulusal sosyalist halka karşı | vr tedbirlerinden vazgeçerek ve top Yama kamplarında bulunan o nazileri bee yavaş serbest bırakacaktır. F 'Bu haber Almanlar tarafından ya - k Janlanmıştr. EE. EE LA A A A topraxlar üzerinde Italyanlar ilerledi bir telgraf, Romanın hudut hadisesini artık o yalanlamadığını bildirmektedir. “Hudut hadisesi,, hududu çizii- memiş bir sahada olmuş Adisababa, 2 — < Adisababadaki İtalyan konsolosları bugün memleke- ti terketimişlerdir. İtalyan elçisi son hadise etrafında gazetecilere şu sözle. ri söylemiştir: — İtalyan askerinin Habeş hudu- dunu tecavüz ettikleri hakkında hiç bir haberimiz yoktur. Esasen mevzuu habis mantakada tahdit edilmiş bir hudut mevcut değildir. Habeş elçiliği muhafaza a'tında Roma, 2 (4.4.) — Habeş elçiliği- ni yüzlerce muhafız ktşatmaktadır. Bu telgraflardan harbin (başlayıp başlamadığına dair kati bir fikir alma nm imkânı yoktur. Şimdilik en kuv- vetli tahmin, İtalyan askerlerinin hu dudun ibtilâflı kısımlarında askeri ha- rekât için geniş mikyasta toplandıkları- dır. Asıl taarruzun ve harbin başlaması nihayet bir gün, ve kimbilir, belki de bir saat meselesidir. Japon subayları ve Habeşler Dün gelen ajans telgrafları arasmda Japonlar tarafından telizip edilmiş ol- makla beraber 100 kadar Japon suba- yının Adisababaya gitmek üzere yola çıkmış oldukları haberi de çok önemli- dir. Bu haber doğru olduğu takdirde Japonların Habeşlere kati surette yar- dım etmeğe karar verdiklerini gösteri- yor. İngilizler ambargoyu kaldırdı Diğer taraftan Anadolu ajansının Londradan aldığı bir telgrafta Habe şistana yapılacak silâh nakliyatı üzeri- ne konulan ambargonun kaldırılması. nin mevzuu bahsolduğunu bildirmekte- dir. Nihayet Mussolininin dün bütün İ- talyada yaptırdığı sivil seferberlik ta- Timi, on iki ada ile şimal hudutlarını ihtiyaten o kuvvetlendirmesi, ve bil hassa bütün İtalyanlara hitaben aöy- lediği sözler harbin çok kati ve yakm olduğunu gösteren işaretlerdir. İtalyada dün yapılan sivil seferber- lik talimi ve Mussolinin söylediği söz- ler etrafındaki telgraflar aşağıdadır. Musolininin dünkü söylevinin tamamı Musolininin dün İtalyada büyük bir heyecan uyandıran. ve bütün dün yaca büyük bir ilgi ile dinlenen nut - ku söyledi; — Ey Italyan erkek ve kadılar! Ey bütün İtalyan halkı, ey Okyanas - ları ve dağlarm öte tarafında bu. Junan İtalyanlar! Vatan haricinde en önemli biran yaşıyorsunuz. İtalyanm her tarafında yirmi milyon kişi ayakta bekliyorlar. Bu şimdiye kadar dünya tarihinde misli görülmemiş bir gösteridir :Yirmi milyon kişi bir tek İnsan, bir tek irade olduklarını ispat ediyorlar. Bu göste: ri Faşizm ve İtalyanın biribirinden ayrılmaz bir kül olduğunu şüphe gö” türmez bir onaylamasıdır. Bir kaç ay danberi irademizin sevkile tali çem - berimiz gayeye doğru dönüp gitmek . tedir. Bir kaç saatten beri bu dönüş daha büyük bir hız aldı. Bunu durdur. mak imkânı kalmadı. Yalnız gayesine doğru yürüyen bir ordu değil,bu gaye ile beraber giden kırk dört milyon İtalyandır! Çünkü onlar (tarihin en büyük haksızlıklarından birine ma - tuz kalmak üzeredirler, 1915 senesin- de İtalyan mukadderatını İttifak dev- letleri ile birleştirince ne valtler, ne şakşaklıklar işittik. Fakat İtalyanm 690000 şehidi, 400,000 malâlü milyon - larca yaralısı ile kazanılmasında bü . yük bir rol oynadığı galibiyetten son ra heyhat! Menfur sulh masasındaki muhteşem sömürge ziyafetinde İtal- yaya ancak kırmtılar verildi. O za « mandanberi önüne geçilmez erginli - Zimizi boğduğu için gittikçe daralan daire içinde sabrettik, Habeşistana karşı tam kırk sene sabrettik, Artık yeter. Uluslar kurumu İtalyanm hak* Tarmı tanımamaktansa zecri tedbir - Terden bahse cesaret ediyor. Aksi fd . dia edilinceye kadar hakiki Fransız DA A A Şam i LI A O ulusunun bu zecri tedbirlere iştirak edeceğine katiyyen İnartmsmk istemi- yorum, Plignide düşman kumandanı nm bile takdir etmekten kendini ala madığı muazzam bir hücum neticesi ölen 6000 İtalyan ve Fransız mezarla rında titrerler. Büyük harpte müttefi kimiz olan İngilterenin Avrupayı'dün yaca barbar tanınıp, medeni — Ülkeler arasında yeri olmıyan bir ulus için fe- lâket yoluna sevkedileceğine inanmak istemiyorum. Fakat ayni zamanda Ya. rının hadiselerine gözümüzü kapat- mağaâ yeltenmiyelim, Ekonomik tedbir lere disiplin, fedekârlıkla o taham mill etmiye hazırız. Fakat silel tedbir lere daima silâhla mukabele edece - ğiz. Bütün varlığıyla harbetmiş olan İtalyam gayesinden döndürebileceğini kimse boş yere ummasın! Sömürge harbinin bir Avrupa savaşı haline gel memesi için elimizden her geleni ya * pacağız. Şimdiye kadat hiç bir zaman İtal- yan halkı imân kudretini ve karakter. "kuvvetini bu kadar iyi göstermemişti: Bu halk ki beşeriyet ona bütün artist leri, şairleri, okâşitleri ile en büyük eserlerini borçludur, Bu ulusa karşı zecri tedbirlerden bahse cesaret edi- yorlar. Vittorio o Veneto ve İhtilâl İtalyası ayakta (bekliyor. - Denizler aşırı İtalya galibiyeti onun haktan doğan bir mükâfatıdır. 0a00e0e s0 saman e1 2 0801N KUMUN ERENER 0E ve BNA eN 20 milyon sivil Italyam seferber İtalya, dün bir (o sivil seferberlik ilân etmiştir. Bütün halk, yollara çık- maş, seferber addedilmiştir. Fakat akşam üzeri evlerine dönmüşlerdir. Bu halkın adedi yirmi milyon sanık dığı çin, İtalya 20 milyon kişiyi sefer- | ! rinitehdit gr zaman da böy ber etti sayılmıştır. Telgraf şudur: Roma, 3 (A.A.) — Dünkü sefere berliğe iştirek edenlerin sayısı 20 milyot olarak kestiriliyor, Romada saat 19 dan sonra, halk sükünla da- ğılmıştır. Gece, bütün © binalar do- nanmıştı. Şehir her zamanki görünü» şünü almıştır. “SON DAKIKA” Yabeşlilerir tekzibi Adisababa, 3 (A.A.) — Habeş bükümeti, Musaali dağı yakınla” unda çarpışmalar olduğuna dair dönen dedikoduları yalanlamak- tadır. v Ha beş seferberliği Adisababa, 3 (A.A.) — Reu ter aylarından: Genel seferberliğin bugün saat 11 de ilân edileceği, resmen ha- ber veriliyor, İngiliz Sübakanlığına tam salâhiyet verlidi Londra, 2 — Kral Başbakan la Dış ve Sü Bakanlarını sara- ya davet ederek kendileriyle eaeseaam de ilk önce Eden'in Italyan - Habeş ihtilâfı etrafındaki ra; memiştir. Bundan sonra 13 ler komite- sindeki İngiliz delegesinin tu- tacağı yol kararlaştırılmıştır. Ve nihayet bütün bakanla- rın her ihtimale karşı hazır bu lunmaları pildirilmiş, © ulusal müdafaa teşkilâtına da Bald- vinle danışarak durumun icap ettirdiği bütün tedbirleri alma: sı için tam salâhiyet verilmiş- tir. seen esnesavarseansan esasen b "7 ii 7 -—— > Hazırlıkla sının önemli (mü) bim) kısmı tamamlanan İtalya, yağmur mevsimi biter bitmez ha- rekete geçmek üzeredir ve belki bu dakikada geçmiştir. italya bu gün yalnız Habşistanla değil, u luslar kurumu, ve asıl İngiltere imparatorluğu ile karşı karşıya- dır. ... . Aylardanberi. bazan açık, ba- zan gizli devam eden ve buğün| kavi bir şekil alan mücadele, za- ten bir Habeş - İtalya anlaşama- mazlığından ziyade bir İngiltere * İtalya çarpışması idi. Tehlikede olan yalnız Habe - şistanın istiklâli, tamamiyeti ol - saydı iş çoktan halledilirdi, Dün - ya sarsılmaz, huzur ve rahatı kaç mâzdı. İtalya İngilterenin haya- ti addettiği menfaatlere, o karşı geldiği içindir ki şimdiye kadar birçok güçlüklerle karşılaşmıştır ve karşılaşacaktır. Mesele Hinlistan yolunun mü dafaası, Sudanın, Mısırın atisiy- le alâkâdardır. Uzak ve yakın tarih ise İngilterenin yukarda say: dığımız menfaatleri için hiç bir fedakârlıktan çekinmediğini gös- termektedir. Fransızlar 1898 de Fochoda- da Mısırdaki İngiliz menfaatle- le olmuştu. n'in 4 dare ettiği ii heyeti seferi yesini geri aldırmak için İngil- tere Fransayı harple tehdit et- mekten çeki: Durum bugün daha naziktir. Çarpışan milletler daha derindir. Yalnız Afrikada değil dünya: nın her köşesinde ve bilhassa Av rupada böyle bir savaşın yapaca- ğı tesirler daha önemli olacak- tır. . * 4 Habeş - İtalya savaşı yalnız Habeşistanın değil, ulusiar kuru-! munun, İtalya - Fransız anlaşma, sının, atisini de ayin edecektir. Avrupada yeni siyasal cereyanla- ra, yeni anlaşmalara meydan ve- reçektir. Şimdiye kadar uzaktan duru - N > mu takip eden Almanya belki de| bugünden İngilterenin ezeli dost! Avrupa siyasasına hâkim olacak -| luğunu kaybetmiş, bütün düny tır. Son günlerde Berlin - Buda- ile karşılaşmış bir vaziyettedir. peşte hattâ Viyana arasındaki ko- Raif N. Meto. pin Fransanın zderi En çetin imtihanı hiç şüphesiz uluslar kurumu geçirecektir. Kol. lektif emniyet fikri belki tama- men akamete uğruyacaktır. İtiraf temek lâzımdır ki İngil- terenin esaslı menfaatlerini koru- mak istediği açık olmakla bera ber, İngiliz siyasası uluslar ku. rumunüh aha hatlarına katiyen Yeni sevkiyat Napol, 3 (A. A.) — Bugün de 4000 | askerle 300 subay, Eritreye gitmek üze- re yola çıkmışlardır. Meks'ka, bütün işçileri İtalya aleyhine kışkırtıyor Meksido, 3 (A.A.) — İtalyan trup: larınm Habeşistana girmiş oldukları haberi üzerine, parlamento: “Kapita- lizmin mutlaka harple sonuçlanan ca- niyane hareketlerine karşı, dünya e- mekçileri hep birden ayaklanmağa ça- #pran bir kararı ağız birliğiyle onay- (i er, Tamıştır. Habeş hareketi karşısında dünyadaki durum aykırı değildir. İngiltee bugü! uluslar kurumu nizamının tatbi. kini istemektedir. İngiltereye gö re, İtâlya Habeşistanda kat'i süe harekâta giriştiği takdirde müta arrız vaziyettedir. Ve bu takdir de uluslar kurumunun esas nizan namesi ve bilhassa zecri tedbirle ri ihtiva eden 16 ncı maddesini! tatbiki lâzımdır. İngiltere daha ileriye giderel uluslar kurumuna dahil bulunan devletlerin ne yapacağını sor maktadır. . » * Durumun ne şekil alacağın şimdiden tahmin etmek biraz gü olmakla beraber İngilterenin u luslar kurumu nizamnamesinin tamamen fatbikini şiddetle isti yeceği muhakkaktır. İngiliz efkârı umumiyesini: büyük bir ekseriyeti de, İngiliz hükümetinin arkasındadır. Libe ral, muhafazakâr ve amele fır kalarının arasında tamam bir fi. kir ittifakı vardır ve bunun ehem miyeti aşikârdır. Diğer devlet ler ve bilhassa Fransa İngiliz si yasasına müzahir olmadığı tak dirde İngilterenin uluslar kuru munü terketmesi ve menfaatlerin kendi başına müdafaa etmek is temesi de muhtemeldir. . * Durumun inkişafında Fransa, ayrılmıştır. Sağ cenah fırkalar Ialyaya, sol cenah ise İngiltereye müteveccihtir, Lavalin İtalya; korumak istemesine mukabil Her, yö uluslar kurumu nizamının mamen tatbikine taraftardır Fransanın İngiltereden ayrılmı yacağı fikrindedir. Sol cenah fır kaları Fransiz parlâmentosunda memesi ve yerini Heryö'ya te ketmesi çok muhtemeldir. ... İtalyanm birçok müşküller karşılaşacağını söylemiştik. İtal ya Habeşistanda müstakil ve beli menfaatlere mukabil dah tedbirleri pek hafif olacağa benziyor Paris, 3 (A.A.) — Cenevredeki Fransız ve İngiliz delegasyonları- nın zecri tedbirler meselesi hakkın- fikir danışıklığında bulundukları haber alınmaktadır. Bu delegas- yonlar, tedbirlerin tedrici bir şekilde tatbik edilmeleri fikri üzerinde an- aşmış bulunmaktadırlar. Genel ola- rak sanıldığına göre bu tedbirler, kredi açmamak ve İtalyaya iptidai maddeler göndermemek gibi ancak Zecri tedbirlerin şiddetli olmıya- cağını tahmin eden resmi çeyenler, bugün daha nikbin görünmekladir. sa serer sarman sensmsa sese eaAe eee