3 Ekim 1935 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Bugün: 2 nci sahifemizde: Siyasî icmal • îngil trenin Fransadan istedikleri. 5 nci sahifemizde: Nufus sayımına dairKâzım Nami Duru. 7 nci sahifemizde: Roma ve Adisababa mektubları. "8 inci sahifemizde: Hikâye, Serbest sütün. jfll umhuri 4090 reıefon Telgraî re mefctup adresl: Ctımhurlyet tstanbaj . Posta kvtusu: tstanbul No. 246 re matbaa tasmll« Matbaacılık PefŞeiîlİJB 3 BİrİIlCİteŞrİll 1 9 3 5 Başmuharrtr »e trrt: 22366 Pahrtı hfyetî: 24298 tdare ve Neşrlyat şırKetı 2429b 24290 Italyan Ordusu Habeş Topraklarında Habeşistanda Galiba savaş Ya başladı, Ya başlamak üzere iin gelen telgraflar Habeşistan hududunun Italyan Eritresi cenubundaki Musaali noktasmdan Italyan kuvvetlerinin ilerıledıklerini bildırmiştir. İtalyanlar bu taarruzu inkâr ediyorlarsa da Habeşistanın bu mıntakasında tahdid olunmuş bir hudud bulunmadığını da kaydetmekten geri durmuyorlar. Bunun manası Italyan askerlerının bu çevrede ileri hareketlerine başlamış olduklarını dolayısile itiraf etmek demek olsa gerektir. îtalyan telâkkisine göre Italyan askerleri burada ilerılemiş olabilirler, fakat mademki tahdid olunmuş belli bir hudud yoktur, o halde bu ilerileyişte Habeşist*n hududunu geçiş vc Habeş topraklanna giriş manası bulunamaz. Öte taraftan Habeş împaratoru Italyan askerlerinin bu hudud noktasındaki ilerileyişini Habeşistan topraklanna ge çiş diye alarak Mılletler Cemiyeti mecIisi başkanlığına şiddetle şikâyet etmiştir. Italyan askerlerinin ileri hareketlere geçtikleri yerlerde kabılelerle ufaktefek çarpışmalar da olduğu teyid edilmekte bulunduğuna göre herhalde Habeş hududunda bir kımıldamanın başlamış oldu ğuna şüphesiz gözii ile bakmakta yanlış olmıyacaktır. îlk günlerin bu saldınş haberile onun yalanlanması etrafındaki gayretler ilk saldırışın Milletler Cemiyeti Misakına göre husuşî bir ehemmıyeti oldugundan ileri gelıyor. Habeşistan son günlerde Milletler Cemiyetinden bu maksadla gözcüler istiyordu, ve hâlâ son telgraflannda hep gene bu maksadla ayni isteğini teyiden ve ısrarla ileri sürmekte bulunuyor. Italyanların ilerileyişi yalanlama lan da hep gene ilk saldırışın kendileri tarafından vuku bulduğunu kabul etmemek düsüncesine davanmaktadır. Mi!l*tler Cemiyeti kendı Paktının bir noktaiına verilen bu önemden dolayı biraz gururlansa yeri midir dersiniz? Italyan kuvvetlerinin bugün yalanlanan ilerleyişi yann sahileşecek gibi gö TÜnür. Aylardanberi üstünde durulan bu mesele evrile çevrile o kadar açık bir şekil almıştır ki şimdi ilk saldınnm kimın tarafından gelmiş olacağı noktası ü zerinde fazla durmak bıraz güliinc o lur diye düşünürüz. Italya, Habeşistan iizerindeki niyetlerıni saklı tutmuyor ki orada nihayet ortaya çıkacak bir savaş tan dolayı ilk saldırıcıyı aramağa lıizum olsun. Italya, Arrika şarkındaki sömür geleri (müstemlekeleri) itıbarıle kendi sini emniyette görmüyor, ve bu emniyeti elde etmek için Habeşistan üzerinde askerî hareketler yapmak mecburiyetin de olduğunu aylardanberi bağırıyor. Artık bu noktada fazla clarak bir de ilk saldırıcı aramak abes sayılmaz mı? Meselede ilk saldıncı aramak gibi gü lünc bir iş görü^eceğine onun şimdiye kadar bulunamıy?.n hal çaresinî aramak elbette daha kestirme ve daha makul bir yol olur. Bu ise şimdiki halde Milletler Cemiyetinin esaslanna ve usullerine do kunan bir iş halinde işte ortada sürüklenip duruyor. 20 bin kişilik bir kuvvet Musaali dağında sınırı geçerek ilerledi ve Habeş çetelerile çarpıştı Habeş Veliahdi ordusu ile Italyan kuvvetlerini karşılamıya hazırlanıyor Habeşistan Cenevreye müracaat ederek Italyayı protesto etti ve acele bir tahkik heyeti gönderilmesini istedi Musolini, dün toylevini verdiğt Palazza Venizia meydam ve gene bir diyevi dinlemek için meydanda toplanmıs olan halk boyle Italyada dün sivil seferberlik yapıldı Musolini radyo ile bütün memlekete yayılan bir söylev vererek ((Ey ihtilâl çocukları, hazır olunuz, hareket saati geldi» dedi Italyan ulusile faşizmin beraber yiirüyeceklerini anlatmak maksadile yapılan bu büyük gösteriye Romada yüz bin kişi iştirak etti, yüz bin kişi birden «Kahrolsun Uluslar Kurumu!» diye bağırdı Roma 2 (Özel) Romada ve bü1 rün İtalyada faşist teşkilâtına mensub milyonlarca insan bir haftadanberi üniformalan yahud siyah gömlekleri ya taklarının ayakucunda asılı bulunduğu halde yatıyorlardı. Bunlar, her an im dad çanınm çalınmasını yahud düdük lerin ötmesini bekliyorlardı. îmdad çanı küçük şehirler ve kasabalarda çalacak, düdükler Romada ötecekti. Bu işareti duyan erkek, üniformasını giyip, dükkânını, tezgâhmı terkederek, mensub olduğu hususî teşekkülün emrine amade olmak üzere, yanm saat zarfında en yakın faşist şubesine müracaate mecbur olacaktu Eritrenin asfalt yollarında Habeş topraklanna doğru üerliyen Bu, bir bakıma, rejimin bütün kuv yerli ttalyan askerleri vetlerinin yani milletin tekmil ise yarar Böyle bir hâdise faşizm iktidar mev termekti. Faşistler «bu bir nevi umumî kuvvetlerinin sfvil şekılde seferber edilkiine geldığindenberi ilk defa vaki olacak çağnştır. (Buradayım) diye cevab vermesi olacaktı. Bu seferberliğin pratik hedefi yoktu. Bu daha ziyade, manevî bir ü. Bundan maksad, milletin, ayakla, meğe gayret edeceğiz» dıyorlardı. (Arkan 6 nci âahifede) şefinin emrine amade bulunduğunu gösseferberlik gibi birşeydi. ftalyan Habeş sınırım ve Musa Ali dağtnt gosterlr harita Adisababa 2 (Özel) O ugün öğleye doğru buraya gelen telgraflara göre Eritre *^ Habeşistan hududundaki Musaali dağı mıntakasında 20 bin kişiden mürekkeb bir Italyan kuvveti üç koldan Habeş hududunu geçmiştir. Bu yüzden Italyan askerlerile Habeş kabilelerine mensub çeteler arasında çarpışmalar olmuştur. Her iki taraftan ölüler vardır. Muntazam Habeş kuvvetlerile Italyan askerleri arasında henüz temas yoktur. Habeş İmparatonı, Uluslar Kurumuna müracaat ederek, Italyan askerlerinin Habeş hududunu tecavüz ettiklerini bildirmiş ve bu ha reketi şiddetle protesto ederek acele bir tahkik heyeti gönderilme sini, yahud bu işi Fransız Somalisi hükumeti tarafından yaptırılmasını istemiştir. Eritre hududundaki Habeş kuvvetlerinin kumandam olan Veliahd Italyanların ilerlemesini durdu/mak için derhal mukabil tedbirler almıştır. Ingiliz kabinesi dün toplandı Bulgaristanda örf î idare Kralı tahtından indirmeyi kuran büyük bir şebeke faaliyete geçerken yakalandı, birçok sivil ve askerler tevkif edildi îtalyanm niyetleri hakkında o vakte kadar kesin inan Hertürlü ihtimallere karca verilmediği takdirde yann genel seferberlik ilân edişı hazır bulunmak için lecektirHabeşistandaki İtalyan konsolosları bugün memleketi terket mislerdir. Adisababadaki Italyan elçisi gazetecilere şunları söylemiştir: « İtalyan askerinin Habeş hududunu tecavüz ettikleri hakkın da hiçbir haberimiz yoktur. Esasen mevzuu bahis mıntakada tahdid edilmiş bir hudud mevcud değildir.» tertibat alındj Fransa îngilterenin sualine ne cevab verecek? Bir savaş işini herhangi bir kitabın • yani paktın esaslan ve usulleri halle yeter mi? Şimdiye kadar bu esaslarla usullerin savaş işini halle yetmedikleri görülmüştür. Amma esaslar ve usullerin bütün icabları henüz yürütülmek mev kiine konulmuş bulunmuyor. Italya son Vekiller Heyeti kararlan arasında mecbur edilmedikçe Milletler Cmiyetini bırakıp gitmiyeceğini açık söylemiş olmasına göre henüz bu işte Cemiyetin oynıyabile ceği önemli roller bulunduğuna inanmak Roma 2 (A.A.) Propaganda BaYUNUS NADt kanlığı, İtalyan kuvvetlerinin Habeşis (Arkası 6 nci âahifede) tan sınınnı geçtiklerini yalanlamaktadır. İtalyanlar «Hududu geçmedik)) diyorlar italyanlar hududu niçin Musa Ali da ormdan gectiler? Süel muharririmizin görüsü ve mütalealan Adisababadan gelen bir habere göre, İtalyanlar, Eritre ile Fransi7 Somalısmın ve Habeş toprakları nın birleştıği köşedeki Musaali da ğının batısından Habeş toprakla rına girmişlerdir. Bu hareket, henüz mütemmim malumat gelmediği için hakikî mahiyetini kat'iyetle tayin etmek kabil olmamakla beraber îtalyanların ileri hareketme başlamak üzere olduklarına delâlet eder. Musaali dağı, burada denızden (Arkan 6 nci âahifede) Londra 2 (Özel) Kral Başbakan Baldvini, Dış İşleri Bakanı Sir Samuel Hoaru ve Su Bakanı Lord Hali Faxı saraya kabul etmiş ve gö rüşmüştür. (Arkan 3 üncü sahifede) Suikastçiler şehrin 15 yerine bomba koydular, fakat bu sabahJ iclerinden bir kadm son dakikada hepsini ele verdi «Maamafih süel hareketlerin başlaması yakındır» Dış Bakanımız Sofyadan geçerken Bulgar Başvekili ve sefirlerle mühim bir mülâkat yaptı Sofya 3 (Özel) Dış işleri Baka79 mayıs taklibi hükümetinde Sofya sokâklarımn hâli nımız Tevfik Rüştü Aras bu akşamki . . . . . ı , ı ,, \ 7 i r i Sofya 2 (A.A.) Royter bildiri na grupu başkanı albay Velçefle taraf » trenle Sofyadan geçti. Istasyonda Dul trenle îSoryadan geçtı. Istasyonda Bul ^juıya t. \fi..j%../ ı ^ j ' " ^ . . . tarlanndan bırkaçı ve çıftçi Pladne üyegar Başvekili M. Toşef, Hariciye Müs yor: Bir suikasd teskilâümn meydana çı lerinden bazıları tevkif olunmuştur. Bunteşan, Sofya elçimiz Şevki, Rumen ve karılması üzerine bütün Bulgaristanda (Lutfen sahifeyi çeviriniz) (Arkan 3 üncü âahifede) istisnaî idare ilân edılmiştir. Siyasal Zve Iş Kanunu Bugünlerde Kamutayda mu zakere edilecek olan ve hem müesseseler, hem işçiler için mühim maddeleri ihtiva eden iş Kanununun metni 4 üncü sahifemizdedir. Maamafih Afrikada süel hareketlerın pek yakında başhyacağı muhakkaktır. Cenevrede neler sb'yleniyor? Cenevre 2 (Özel) İtalyan Habeş hududundaki hâdise Uluslar Kurumu mehafılınde cıddî endışeler uyandırmış tır. Romadan ahnan haberlere göre îtalyan hükumeti Eritredeki İtalyan asker lerinin Habeş hududunu tecavüz ettik (Arkan 6 nci âahifede)