16 Eylül 1935 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 7

Temsil esnasında coşan bazan birbirlerini yaralarlar ! Raşit Rıza ile Galip ve Ertuğrul Muhsin arasında geçen hadi İ ken heyecana kapılıp, karşı- Sahnede rollerini oynar- sındakileri bakikaten yere devirmiş yahut bıçaklamış, biribirini yaralamış olan ak. törlere çok tesadüf edilmiş- tir, Bu mevzuun bizim sahne tarihinde muktelif safhala - rı vardır. Eskiden melo dram artistlerini coşturmak için bazı tedbirler bile alı - nırdr. Katilden intikam ala- cak olan adamı, sahneye çık. madan önce içeride kolla - rından, eteklerinden tuta - rak vebai kızdıracak bazı sözler söyliyerek OoOonua- damakıllı tavladıktan sonra bir- den salıverirlerdi. Ve o, “Alçak!,, diye haykırarak derhal sahneye dalar ve — o hızla seyircilerin ü-| zerine yuvarlanmamışsa — lâzrm- gelen adama icap eden estetik dersi verirdi! - gün Raşit Rıza ile Galip a » a âghnede bir hâdise-ol u. Şehzadebaşımda “Taş par- simli eser oynanacaktı. Ga. “isti, Raşit Gas tibe kızdi'veriğ. i esini oyun es « nasında aldı. “Taş parça - sı,, nda Gelip zampara rolü - ne çıkar, yaka - yı eleyerir ve Raşitten dayak yer. Tabit sah - nede atılan da - a yak, şakadan bir ii tokattan ibaret. Calp, zamyara tir, Fakat o ge- de Raşit Ri - ce Raşit Rıza n tokatve- Galibe (kızgın z olduğundan, sa natkârı hayli hırpalamış ve şak - layan birkaç tokat da atmıştı, , “Karanlık kuyu,, eserinde, bir meyhane sahnesi vardır. Sahne, “Sanli ve Röyh, grsomda bir ihtilâf | oyun icabı olarak, bir aralık kara. Yır ve polisler baskın yapıp mey - haneciyi yakalarlar ve döterler, Bu hâdise kuru gürültüden ibaret tir. Fakat bir gece meyhaneci rolünü oynıyan ve tiyatronun İ- daresini elinde tutan merhum Mahmut Rızayı polis rolüne çıkan figüranlar, vaktında para alama: dıklarından mr, yoksa az aldıkla- rından mı, adamakıllı pataklamış- lardı. . Vedat Nedimin “İşsizler. piye- sinde bir sahne vardır. Harp dö - nüşü işsiz kalan bir ihtiyat zabiti, kız kardeşini kendisine metres o - larak vermesini teklif eden bir zenginin bu küstahlığına taham - mül edemiyerek hiddetlenir ve is- kemleyi kaptığı gibi herifin kafa- HABER — Akşam Postası “Karmen, opera « amda Don Joe rolüs nil yapan Alman ak. aktörü Kupinger he- yetana (kapılarak “Karmen,, rolündeki Onegini yere iterek düşürmüş, tiyatroda herkes Ca şaşırmıştı. On wil kadar önce ölmüş olan meş- hur Italyan tenoru Enriko oKaruzo, Jeraldin Fararle oynadığı sırada sah- nede ikisi arasında bir hâdise geç - mdgti, sına indirir. On sene kadar evvel Şehzade - başında bu piyes temsil edilirken ihtiyat zabiti rolünü yapan Ertuğ- rul Muhsin, zengin ahlâksız ro - lünde Balunan İsmail Gal'bin ka: iskemle kırılmış ve zavallı Galip baygmlıklar geçirmişti. x İsveçli meşhur Soprane Madanı Sigfrid Onegin, bu felâkete uğra mış olanlardan biridir. Meşhur “Karmen,, operasını oynarlarker asker Don Joze rolüns çıkan ak tör onu boğazından ve omuzun dan şiddetle iterek sahne ortasın- da yere yuvarlamıştır. Bu çoşkun aktör, Hans Kupin- ger isminde bir Almandı. Geçen nisanm on birinde Almanyada bir temsil verirlerken bu hâdise ol- muş ve Önegin, Kupinger hakkın. da dava açmıştır. Çünkü neticede yaralanmış, hastaneye vâtmiş, bu yüzden Amerikaya gitmesini te- min edecek bir mukaveleyi de kaybetmiştir. Aktör Hans Kupinger ise bu hâdisenin kazara olduğunu söylü. yor. Kadın hâlâ bu çetin yuvar lanışın acısını çekmektedir. “Karmen,, operasını görenler bilirler ki, bu operanın bilhasse ikinci perdesinde kadın artist pek hırpalanma mevkiinde değildir. Oyunun bu kısmında tam tersine olarak Karmenin kendisi sinirle- nir, sertleşir... Çünkü çalınan bo ru, sevgilisini kışlaya © dönmeğe çağırmaktadır. Sevgili gideceğin: söyler... Buluştukları yer bir kaba- redir. Karmen oynar, şarkı söyler. O- nu, sonradan yapacağı bir teklife razı etmek için bütün gayret ve cazibesini sârfeder; Bu teklif de, sevgilisi Don Jozenin kendisiyle birlikte kaçmasını istemektir... Fakat Don Joze çalınan boru- nun davetine icabet lâz»m geldiği- ni söyler, Karmen kızar. hırçınla- şır ve şu satırları şarkı halinde söylemeğe başlar: iş “İşsizler, piyesinde Ertuğrul Muh. sin, Galibin kafasına iskemleyi sahi- den vurmuştu. “Ah, ben ne ahmak mışım! Ne ahmak mişım! Bu bay'ı Eğlendirmek için canım çıktı adetâ.. Şarkı söyledim, dansettim, yarabbim, ben Tam bu adamı sevme derecesi» ne gelmiştim!.. Tralala, tralala! Gidiyor... Buradan gitmeğe mecbur... Za: vallı saf adam! Al! Al şapkanı! İşte kılıcın... Git, koşarak kışlana dön! Karmen dansedip, ağlenmekte devam eder. Don Jozs ona ket disini dinletmeğe çalışır. Burada icap eden hareket, Den Jozenin Karmeni kolundan tutarak kendi oturduğu iskemleye götürmesi ve orada yanma diz çökerek meşhur “Çiçek şarkısını,, ona söylemesi - dir ki, bu şarkı Karmenle ilk flör: yaptıkları zamanlarda (kendi sine Karmen tarafından atılan çi - çeğe dairdir. Don Joze rolünü oynışan meş: hur artist Kampaniniden Karuzo ya kadar bütün sanatkârlar bu sah nede Karmeni özel bir incelikle kolundan tutup iskemleye doğr götürmüşlerdir. Fakat hu Alman tenörü Kupinger İsveçli Onegen'i bu sırada heyecana kapılarak yu. karda anlattığımız gibi yere vur- muştur. * Sahne hayalında bu gibi hâdi- selere hayli raslanmiştır Bir defa Şekspirin “Üçüncü Ri- aktörler Sahnede Al « man aktörünün hücumuna uğ - rıyan Madam Jeraldin Favar Karmen rolünde $ar,, mi oynıyan bir aktör oyunda düşmanı Rişmond tarafıdan dü - elleda öldürülmesi lâzım gelirken hırsa kapılıp bir türlü “ölmek,, is- tememiş ve düelloda karşısındaki. ni mağlüp etmiştir! Sahnede çoşkunluk kurbanı o lanlardan biri de opera artistle rinden Madam Jeritza'dır. Jerit. za bir oyununda âşığı tarafındar: hafifçe yere atılması lâzım geler: bir solde idi. Fakat her zâman- ki oyun arkadaşı birdenbire has talandığından yerine, olu budu yerinde Gigli isminde bi? delikan lı geldi. Bu delikanlı provalar esnasın da Jeritzayı nezaketle kavramı. ise de, sahnede seyirciler üzerin. de iyi bir tesir yapmak için. kız. rıp cnu hızla itmiş, ve artist bü- ri; sahne önündeki elektriklere ya kın, hattâ hemen seyirtilerin ü zerine doğru bir yere fırlattı. Jeritza bir diğer oyunda bu çeşit bir heyecan eseri olarak ha.) kikaten bıçaklanmış, bir başka © yunda da Olzevska isminde bir kadın artist Jeritzanın yüzüne tü- kürmüştür, Gelelim bir atletin kızı olar. güçlü kuvvetli opera artisti Jerat.| din Farrar'a... Bu artist Karmen rolünde meşhur Karuzuya karşı oynamış ve bir kere onu — oyun icabı — kucakladığı zaman öyle mek işi gerektir. Heyecana kapılmış bir çok aktörle « rin . hücumuna; uğrıyan — Madam Jeritza, sıkmış, öyle kavramıştı ki, Karı. zo adetâ soluk alamaz, şarkı söy. liyemez bir hale gelmişti. Karuzo hissiyatına kapılarak kadının ellerini kendinden kurta: rip onu hızla ismiş, ve artist bü- yük bir gürültü ile yere yuvarlan mıştır. ı Yuvarlanan Farrar, renk ver « meden kalkmış ve Karuzoyu tek « rar kuşatarak gene soluk alamaz derecede sıkmağa, heri rolüne i« sabet eden şarkıları (o söylemeğe başlamıştır. Bunun karşılığı da son perdede Karmen b'çaklanaca, jr zaman verilmiştir.. Karuzo, Farrarı hızla yere vur: muş ve bu huşunetile bu heyecan- İk artistten adetâ öç almıştır. Fakat bundan sonra Farrar simli (Osanatkâr otemsil oOw- sullerini değiştirmek mecburiyeti de kalmıştır. Aksi takdirde ken: disiyle oynanılamaz olmuştu. Temaşa eserleri hakkında eski bir »öz vardır: Sahnede hakikati tatbikten ziyade hayalleri naklet- H.M