16 Eylül 1935 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 3

16 EYLÜL — 1995 Benim görüşüm Bir Sovyet muharririnin yakışıkalmaz yazılari Bundan üç beş sene evvel, İs“ tanbula bir Sovyet muh rriri ge mişti. Adını daha yeni duymuş tum. Fakat Türkiyeye uğruyan her ecnebi — ne hikmettir!? — derhal pek yüksek şahsiyet diye şişirildiği için onu da tıekikatte kinden daha mühim gösterdikle . rini tahmin ettim. Buvwunla be raber, Sovyet sefareti müntesibi dostlarımdan Yablonsk' bana te lefon ederek: — Bu zat yeni rejimin yetiştir - diği ediplerdendir; rusçadan baş ka Ha dil bilmiyor. Kendisini a - ğarlamak için ps yapılm? de - di. Hele o zamanlar şirudikinden de daha çok çalıştığımı ve uyku dan artakalan zamanlarımı yalnız işlerime hasretmek merLuriyetin- de bulunduğum için doğrudar doğruya mihmandarl'; edeme-. dim İstirahat saatlerinden fe- dakirlik göstermeğe &rar ver dim. : — Bir gyce bizim eve yemeğe buvursualar! . dedim. Şereflerine odalarım 2 çiçek lerla süsledik; (ve herkasin içyü zünü bir Allah bilir) servetimiz taşlığı için değil, bir dos! memleketten yurdumuza gelip evimize ugruyan bu misafiri ağar lamak kaygusuyla Ogicümüzün yettiği ikramda bulunduk. Kusu: etmemeğe çalıştık. Üç beş kişi geldiler (Bizden hoşlandıklarını söyleyin ayrıldı - lar. Hattâ, Sovyet muhasriri ya - zacağı eserde bizim muhitimizde| edindiği çok hoş inüibalardan bahssdeceğini de ilâve etti. Çünkü o sıralarda oturduğu - muz daire, eskiden konak olup. şimdi apartımıni'Çevrien bit bi «| nanın alaturka hamamlı yaldızi;| tavan ve duvarlı bir bölüğüydü: burasını muharrire gezdirdim (Malüm ya, şimdi böyle yerler modern apartımanların vapılma sından sonra kıymet'en düştü| Meselâ o dairede 40.45 İiraya oturulabilir.) Buranın, Türkiyeye dair roman yazacağın. söylyen ecnebi bir edebiyatçı içın, sonsuz kıymeti vardı. o Zira eski devr: dair kalem yürütürken bir Türk konağmın göz önünde | olaylıkla canlanmasına yarıyacahti. Bunları düşündüğüm: için, eli- mi dostça sıkıp ve gözlerimin iç ne gülerek benden ayrılan Sovyet li muharririn samimi surette mem nun olduğunda bir an şüphe et- medim. Fakat, kitabının içinde bana tahsis ettiği sayfaları kugün oku yunca hayretle karışık bir tees süre düştüm. Sovyet muharriri, Harunurre şidia hazinesine girmiş gibi, bi. zim sedir üzerinde duran kenar. sırma yastığa ve Şamişi sedei kakma cigara iskemlesire kadar, “Efendim sırma!! Efendim fildi- , diye yağlandıra "ullandırs say.p döküyor ve kimbilir, hangi devirden kalma atılmamış, satıl mamış gemi biçimi bir isvhay: da. — bir devrin, bir zaru-etin eseri olduğunu kendisine izak ettiğimiz halde — zevksizliğimiz:in nümu nesi olarak telmih ediyor. Ve bütün bu büyük servet ve refah içinde (?1), ben, kork küsür odalı bir konakta oturuyor hu - şum... Düşünün... Neym'şim ben! sırf Breh, breh... Bütün bunları Besi miş seyyahın karalamalarını der zusuzluk saçmalamaları ve kitab: da Türkiyenin yanlış bir telâkkisi! sayarak geçecektim; »âkin misa firim bana iftiralarda iz bulunu | yor: X Sözde benim eski b'r arkada şım, bana dair yazdığ: bir hicvi- yenin hesabını Bursa zindanların da vermiş... Ve o şimdi öyle imiş| de ben şimdi böyle (?1) imişim... | Türk okuyucuları benim yü -| zümden kimsenin siyasi bir mah - keme karşısına çıkmad.ğımı bili: ve iftirayı anlar. Ben on yedi ya- şımdanberi alınterile ekıneğini ka- zanan bir yurtdaşım. Türkiyenin muharrir piyasası, beni 8 - 10 se- ned'r emsalimden bira» daha iyı; geçindiriyorsa, bunu ancak kıs bir Sovyet üniversitesindeki| tahsilime borçluyum. Fakat © tahsilim esnasında da ».wütercim lik ve muallimlik yaparak gene| hayalımı kazandığımı de.hal kay dediyim! Gerçi yalınayak kald:- ğım günler oldu, fakat Suvyet mu: harririnin hemşehrilerisden mi safirperverlik de gördüm. Elbette o yaman ihtilâi kıyame ti içinde benim de incinmelerim vardır. Mevzuca sıkıştığım da çok vakidir. Fakst misafirper verliğini gördüğüm insanları çe kiştirmek aklımdan geçmedi ve geçmez de... Türkçede “Bir fincan kahvenin kırk yıl haki vardır! derler... ” Bereket versin ki, Sovyetlerde de “yeni ahlâkın,, sağlam esasla ra dayandığını ve bu muhatririn yaptığı İşte bir istisna olduğunu biliyorum... © Siyasi kanaat meselesine ge - lince, Bubnof Yoldaşa açık mek tuplar serisi yazmıştım. Bunu s6- kiz on ecnebi memlekette çıkan güzeteler alâkayı calip bulup der- cetti ve Sovyet muharrrinin Şşa- şacağı bir şey söyliyey m ki, bu yazıların çıkmasından sunra dı, fikirlerde samimiyetin ne oldu ğunu bilen kendi âmiri vaziyetin-| de büyük Bolşeviklerin kaç Were-| ler davetlisi oldum, on.arla ah bapça konuştum ve ik: memleke tin hayrına bir yazı yazmak icaç. ettikçe gene de fırsatı fevtetme- dim ve etmem... Sovyet muharriri, valnız ber' değil, bütün Türk basınını çü - rütmek kaygusuna dü: için şunu ilâve ediyor: Evimize geldi 1 ği günler, İstanbuldan Matma zel' Şor tayyareye binip bir Yu nanlı artistle ailesinden izinsiz Atinaya gitmiş. Bundan bütün şehir bahsediyormuş, bizim mec liste de anyi mevzua tomas edi! miş! Hele bak olan işe . Hattâ daha fecii, Türk gazeteleri bum sütunlarını ayırmışlar! Bunu ka rikatürleştirip anlatıyo: Sovyet muharriri rusçadan baş | ka dil bilseydi, ona İngiliz ve Fransız gazetelerinde ce böyls vakalardan bahsedildiğ'ri vedün ya matbuatının Bolşev'k matbua tından ibaret olmadığın. hatırla tırdım. İki memleket gezetecilik telâkkisi başka başkadır. Bita- raf üçüncü bir göz işi soğuk kan | lılıkla muhakeme etse. biz Türk” leri belki şöyle tenkit eder: — Şehrin hayatında cereyan e den bir vakayı gazeteye dercetme ği anlarım amma, Matmazel Şor- dan da biraz fazla bahs mişsiniz. . Lâkin bu cahil ve eyam görme- HABER — Akşam Postası - Cumhuriye Endüstri planımızın muvaffaloyeti bayramı Kayseri Tabrikası 710 bin kişiye iş temin edecek Hazırlıklara şimdiden başlandı, program hazırlandı Cümhuriyetin 12 nei yıldönü münü fevkalâde kutlulurak için şimdiden hazırlıklara * başlanmış- tır. Bütün yurttaki kutlatsma işiy- le C. H. Partisi genel sekreterliği) bilhassa meşgul olmaktadır. Partı! genyen kurulunda 12 nci yılın kut lulanması için hazırlanış olau program yurdun her yar:ndaki il yan kurul başkanlıklarına bildiril. mek üzeredir. Programda belediyeler, ilbay- lik, ilçebaylık kamunlara düşen vazifeler gösterilmiştir e Bunların tatbiki için ber yerde: en büyük! mülkiye memurunun başkanlığı altında parti başkanınıa da iştira: kiyle komisyonlar kurulacaktır. Bu kutlulama hareke'inin en büyük ve en parlağı Al grada o- lacak ve Büyük Önder Atatürk'ün önünde bir geçit töreni yapılacak tır. Bu törende bulunmak üzer: yurdun her yanmdan lise izcileri 7 teşrinievvelde Ankaraya hare- ket edeceklerdir. Bu hususta li- selere haber verilmiştir. Demiryollarımız ilerliyor Tren Ergani Osmaniyesine vardı Ergani, Osmaniye 15 — Doğu Anadoluyu Batıya bağlıyan demi * yolu Erganide Osmaniyeye var- mıştır. Yeni bir hayat müjdecisi olan bu önemli hâd-se halkın çoş- kun şenlikleri ile karşılanmıştır. ceden Sovyet gazetesine de deme:| mi ki: — Vâlâ Nurettinin İstanbuldak ev eşyasiyle ve onun h.kkındaki saçma sapan iftiralarla Moskova halkı nıçin alâkadar olsun? “En iyi gazeleyi biz çıkarır.z!,, diye. fıkarayı kâsibenin ele geçirdiği niz kâğıdını ve mürekkebini ni: çin bunlarla ziyan ve sebil ede” | siniz?... Bu mevzu, bir Matmazel| Şor hâdisesinden niçin daha mü him olsun?... Stalihin bir gün ak- lna essede kolleksivonlarınız karıştırsa size ne der? . Hele o gafil çocuğa “seni biz dedikodu yap ve dostlarımızı gücendir! di- ye mi Türkiyeye Yyolladık?...., de- mez mi? (Vâ-N0) Bir şof 296 sicil numaralı şoför Müustafadan bir mektup al. dık. Şoförler Cemiyetinden bahsederek şöyle diyor: “Eğer biz yani esnaf kendi cemiyetimizle lâyikıyle İ alâkadar olsaydık bu cemiyetten büyük faydalar gö - rürdük. Bir defa, İsteseydik, bize hayrı kimseleri İş başma getirmezdik, elimize verilen listeyi inceden inceye tetkik eder ve gelişi güzel alıp sandığı kabul etmez, kendi içimizden seçtiğimiz güvenli arkadaşlarımızı intihâp €- derdik. Demek İstediğim ihmalci oluşumuz, cemiyeti - mize alâka göstermediğimizdir. Sonra seçim zamanım - da biraz faaliyete geçiyoruz, Bu bitti mi hiçbir şeye al- atmazdık, hattâ bütün bu listeleri Bu sabah beş yıllık endüstri progr“ mrmızın ilk Kayseri opamuki: | kombinası büyük törenle (mera J simle) açıldı. Kayseri, mutlu bir s0-, nuşun İlk müjdecisidir. Onu Önü -| müzdelsi birkaç yıl içinde yurdun muhtelif şerlerinde yükselecek diğer | fabrika bacaları takip edecektir. Beş yıllık endilstri programi yur « dufi ziraat ekononiişinden (endüstri ekonomisine geçişini temin eden bir köprüdür. Bu köprünün Hk (ayağını teşkil eden Kayseri ve diğer ayakları teşkil edecek olan öbür (fabrikalar yurdumuzu yeni bir refaha kavuştu. racaktır, Yılda otuz milyonun metre bez yapa - cak olan Kayseri pamuklu fabrikası Yılda otuz milyon Ometre pamuklu bez parasının dışarıya gitmesine en « gel olan bir kale olacaktır. Bu büyük fabrikada dönecek 30 bin iğ, binlerce Türk çocuğuna iş verecektir. Fabrikanın geceli gündüzlü çalıştı - racağı amele (miktarı takriben üç bindir. Üç ekiple çalıştığı zaman işçi adedi dört bin beş yüz olacaktır. Bun- ların ailelerini ve diğer idare unsur - larını da hesaba katarsak Kayseriye fabrikanın açılması dolayısiyle sekiz ,on bin fazla nüfus akmış olacaktır. Sanayi programı memleketin yalnız sanayi cihazını kurmakla (kalmıyor, ayni zamanda nüfusunun da memle - ket içinde iş sahalarına (göre mâkul bir dağılişmı temin ediyor. Sanayi, nüfus bolluğu gefirir. Türkiye sanayi. leşirken sanayie lâzım olan kol kuvve tini yaratmış olacaktır. Nihayet Kayseri yılda beş buçuk milyon kilo pamuk yutacaktır ki işte tarım ekonomisile endüstri ekonomisi köylü ile endüstri burada biribirine bağlanmaktadır. Pamuğa karşı giye- cek kumaş... Beş buçuk milyon kilo pamuk, köy- lü için en az bir hesapda iki milyon küsur lira ve Türk pamuğu için yep - yeni bir sarf temelidir. Bu, köylümü- zün alım ve tediye kabiliyetinin o nis- bette yükselmesi demek (olacaktır. Türk endüstrisi Kayseri fabrikasiyle bir dönüm noktasına (gelmiş oluyor ve ziraat ekonomisi de yeni bir du - rumla karşılaşıyor: Cumhuriyet hü - kümeti beş yıllık O programın İlk ga - yesine varmış ve ulusal endüstri ile ziraat işçisi arasında mal mübadelesi başlamıştır, Bir tek Kayseri fabrikası bize bu neticeyi verirken artık beş yıllık prog ramın diğer eserlerinin yapacağı te - siri hesap etmek güç olmaz. (Ulusal ekonominin endüstrileşme devri bu - günden başlıyor. i Kayseri bütün dünyaya göğdümüzü gererek iftiharla (göstereceğimiz bir eser haline gelmişken bir yandan da dokuma endüstrisi için yeni fabrika -| ŞEHRİN DERDLER | dırdığımız yok. etmek için yazıy dokunmıyan pılacak. Ni kadar esnaf için yeniden seçmeğe yapmalıyız ve 'af hazırlanmaktadır. Konya Ereğli- sinde inşâ edilmekte olan fa hayli ilerlemiştir. Bu fabrika m bitecek açılış töreni yapılacaktır zillide temeli atılan ve 937 yılında bi- bir İ tecek olan basma fabrikası ile ihtiya cm önemli bir bölümü daha karşılan - mış olacaktır. Fakat bu da kâfi görül memiştir. Yakın bir çağda Malatyada da bir pamuklu kombinası yapılması kararlaştırılmıştır. İşte bu fabrika ile pamuklu endüstrisinin kurulması ta- mamlanacaktır, Bir yandan da yakında gene beş yıllık programa dahil olarak bir çok fabrikaların daha temelleri atılacak. tır. Üç fabrikamız da tamamlanmış, açış töreni için sıralarını beklemekte - dir. Bundan sonrası programm ağır en- düstri ve kimya endüstrisi bölümünü teşkil eder, Kayseri, beş yıllık programın mu - vaffakıyetli surette tatbik edildiğine ilk parlak misaldir. Beri yanda ise yer yer yükselen fabrika çatıları bu işin yarını için hiçbir şüpheye yer ver A. Faik GÜNERİ Sarıyer mahfelinin - büyük deniz gezintisi Sarıyer mahfeli Kırklareli say- lavı Bay Şevket Ödülün himiâğ&”” lerinde güzel bir gezinti tertip et- mişlerdir. Gezinti 21 eylül cumartesi ak- şamı yapılacak ve sabaha kadar sürecektir. Vapurda mükemmel bir caz - . bantla bir de incesaz heyeti var « dır, Ondan başka da mahfel genç» leri tarafından birçok numaralar yapılacaktır, : Davetlilerin hoş bir gece ge » çirmeleri için şimdiden hazırlık » lar yapılmaktadır. : Üye arkadaşların cumartesi akşamına kadar davetiyelerini al- maları rica olunur. yy yy 20 likteşrin - Pazar genel nüfus sayımı Sayım yurdumuzun her tarafında ayni günde yapılacak ve bir günde bi- #irilecektir. Bunun için herkes yalnız bulunduğu yerde yazılacaktır, Başvekölet Statistik Umum My Mys yi yg yy i örün arkadaşlarına tavsiyesi İdare heyetine gelenlerden ne hesap sorarız, ne de kitap. Bunu bütün arkadaşların nazarı dikkatini celp orum. Çünkü şimdi yeni intihap ya - Seçilecek kimseleri inceden inceye elemeliyiz EN - mize verilen listeyi sandığa atmamalıyız. Hele şimdiye bir şey yapamamış olan bu kiraseleri lüzum hasıl olursa onların bize suna- cakları bütün listeleri ret ve kendi içimizden bir liste seçtiğimiz idare koştrol etmeliyiz. Bâşımıza ağa kesilmesinler.,, heyetimizi de daima