14 Eylül 1935 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 11

HABER — Akşam Postası 2.006.000 fıskıye Beynimizdeki iki direktörün emriyle Bizi serinletmek için nasıl çalışıyor gövdesini, yıkar makla ve binlerce kü * küçücük kan damarı dolu olan kulaklarını salla - makla serinletir, cil, Mançuri Tıp Fakülte si profesörlerinden Ja- ponyalı Dr. Yas Kuno yaptığı çok küçük bir takım şişeler sayesinde terleme mekanizması- nın hiç de sanıldığı gibi olmadığını keşfetmiştir Bu şişeler mi tir ki, başları güddelerinin a- | ğızlarıma sokulabiliyor. Doktor bunları bir idi. sızla gözetledikten sonra, terleme mekanizmasının esrarını anlamış. tır. 1 | Ter mesamelerden sızmaz, dı -| şarıya birtakım fıskiyeler vasıta 1 siyle pompalanır. İşte bunun için terliyen bir insanın vücudunda| gezinen pire yahut küçük böcek -| lerin gözlerine deri, tatlı tatlı ak - makta olan bol çeşmeli bir tarla- ya değil, gezerken üstüne su fış - kırtan bir deniz gibi görünür. | Orta boyda bir insanın vücu « | dunda bu ter fiskiyelerinden | 2.000.000 vardır. Ancak sayı cok değişir ve bazı adamlarda bun - lardan hiç yokmuş gibi görünür. Terlemiyen insanlar ağır egzer - sizler va-xr--X ;Himlerden sakın. x suretiyle pek güzel geçinebi. | lirler. Çok teriiyen bir adamın sı- cak havada cok serin olacağı sa - nılır; mesele hic de öyle değildir. Küçücük fıskiyeleri sıkmakta olan 2.000.000 adale, hatti kuv vetlerinin en üst tabakalarmdan çalıştıkları zamanlarda bile hara- ret doğururlar. Bu sıcaklığın se - rinletme tesirinin on üçte Diri nis- petinde olduğu tahmin edilmek tedir. Serinleme tamamiyle tebah. hura tâbi olduğundan, guddeler tebahhurdan daha çabuk bir rette ter çıkarırlarsa, fazla rütu - bet bösbütün ziyan olur. Bazı vakalarda guddelerin te - bahhur nisbetinden otuz misli fazla ifrazlarda bulunduğu görül müştür. Bu zavallıların vücutları ter guddelerinin lüzumundan faz-| la çalışması dolayısiyle çok ısı - nir, a - X İki milyon tulumbacı, büyük bir! teşkilâttır. Hakikatte ise beyinde | ayrı ayrı iki direktörü olan iki! teşkilât vardır. Bu iki direktör şe-| hirlerdeki polis ve itfaiye direk - törlerindne daha müstakildirler. Bunlar bazan aynı zamanda çalı-| | şrlar fakat hiçbir vakit elbirliği etmezler, İşte bunun neticesinde ayrı ay- ri ik türlü terleyiş olur. Butlardan birisi sıcak havalarda ve ağır iş lerde vücudu serinleten, bizim bil. diğimiz ve “banyo teri,, denilen âdi terdir. İkincisi de zihin teri denilen terdir ki Yücüdün hara - retiyle hiçbir 'alâlası yoktur vi insan kızgmken; korkmuş ise ya hut zihnen bir mesele ile uğraşır ken avuçlarında, tabanlarında ve koltuk alt'arında olur. Beyindeki ter direktörleri muh telif karakollarmda beklemekte olan nöbetçilerden yahut o civar- daki sinirlerden verilen taporla - rın hepsine pek kulak asmazlar. Eğer haydutlar yakalamış ol - dukları zavallının ayağını kızgın demirle dağlıyacak olurlarsa bey- nin banyo merkezi, kendisine ge- len acı ve sıcaklık raporları dola- yısiyle hemen pompaların anah - tarlarını açmaz. Fakat zihin teri merkezi kendi kontrolu altındaki alanlarda işe girişir. Çünkü zaval- Timsahın ter güddeleri yoktur. Fakat kuru bir köşeye sıkıştırılınca çamur gibi bir ter döker ve bu ter onu öldürür. rn sanane Yazan: Ahmet Ekrem * : i ; ; i Kısa mesafe koşucusu terlemeğe| vakit bulamamıştır. Bunun için hara- retten ıstırap çekmektedir. hı kurban korku içinderi ve ken disine ne yapılacağını bilmediği için üzülmektedir. Ellerinizi sıcak suda yıkaymız. | Ter guddelerinin her iki cinsi de | bu hareketinize karşılık vermiye - cektir, Bir bacağınızı uzun müd - İ det ısıtınız, beyindeki banyo di - rektörü her iki bacağınızı azıcık i | terletecek kadar faaliyete geçe - Dehşet, korku ve üzüntü insanı ter - letir, ancak bu ter karikatüristin bu- rada göstermiş olduğu gibi alından damlamaz. Odacı çocuk veznedara “patron sizi hemen şimdi hususi odasında görmek istiyor, deyince, kuşkuda olan vezne - darın alnı değil, avuçları, tabanları ve koltuk altlari terler. cektir. Banyo teri direktörü derinin sinirlerinden sıcak yahut soğuk İ olduklarına dair verilen haberle J re pek az kulak asar. O, çevresin- de dönen kanın harerti yükselin l ceye kadar hiç birşey yapmaksı ! sın masasında oturur, Sonra bir - denbire uyanarak bir milyon ka - dar tulumbaya emirler gönderir. Sıcaklık şefinin akalliyet grup- larından çıkan gürültülere «hem « miyet vermemesi doğrudur. Eğer kulak verseydi anamız mutfakta ? | ber bulaşık yıkayışında kan ter i- çinde kalır ve belki de her defa - sında soğuk alırdı. Ancak Fu si - yasa, hararet merkezini bazan cid.| di müdahalelere sevkeder, Meselâ sıcak bir günde, insan serinlemek için soğuk su içer. Bu su beyinden o esnada geçmekte | olan kan devresini soğutur ve şef İnsan gövdesinin her yanı için de sırf bunun için hemen pompa-! ların durmasını emreder. Böylece! vücut eskisinden çok daha sıcak olur, belki de kalp sektesi yapar. ! Bazı kramplar da bu sebepten ileri gelir çünkü direktör bir in -| sanın soğuk suda yüzerker terle-| mesine sebep görmez ve ter pom.| palarını durdurur. Bu direktör koşucu ve sporculara karşı da ek- seriya kötü davranmaktadır şün-| kü egzersiz yapan adam, iyice| hararetlenmedikçe ter muslukla- rinı açmamaktadır. Sıcak bir gecede beynin öteki! kısımları uyurken, banyo direk - törü uyanıktır ve gerçekten fay « dalı bir iş görmektedir. Uyuyan| Köpeğin derisinde ter gud - deleri yoktur. Fakat havayı ağ « ana almak ve sarkık diline te - mas ettirmek suretiyle gördesi- ni serinletir. ayrı ayrı “ter kontrol sistemi,, var « ildir. Öyle ki bir adam uyurken vücu dünün üste gelen kısmındeki ter gud- | deleri çalışmakta , altta kalanlar ise * işlememektedir. Fakat uyuyan adam i| döner dönmez bu iş de değişmektedir. sözünü hatmınıza getiriniz. Korku teri dökenler sanki buz kuyusu - na düşmüş gibi soğuktan tir tir titrerler. Bir boksçu avuçlarının içini tozla kurutur, bir cambâz'i- pe çıkmadan evvel tabarlarma toz sürer. Bunlara hiç dikkat et - tiniz mi? Riyaziye imtihanları veren ta «- lebenin avuçlarının içi niçin bo - yuna terler? Bu terler zihnin meş- guliyet ve üzüntüsünü gösterir, Hayvanlar arasında hiç terle - miyenleri de vardır. Bunların en önemlisi fildir. Demek ki fil esas itibariyle şimdi bulunduğu sıcak- lar çin değil, soğuk bölgeler için yaratılmış bir hayvandır. Filler su içmek için bir dereye gittikleri za- İ man vücutlarına soğuk su püskü - rürler. Köpeklerin ter guddeleri yok - | tur, Sarkık dillerini hava ile temas ettirmek suretiyle gövdelerini se- rinletirler, Timsahlar kuru bir köşeye sü - | rülüp de boyuna hareket ettirile- Uzun mesafe koşcusunun tama - miyle sakin olan yüzüne bakınız. Çün- kü o terlemeğe vakil bulmuştur. Ter güddeleri vücudunu serinletmektedir. adamın gövdesinin tebahhura mü- sait olan üst yarısında pompalar| çalışır, Aynı zamanda alt taraf « ta, terin yatağı ıslatmaktan başka bir işe yaramıyacağı yerdeki gud- elere işlerini yavaşlatmaları em- rolunur, Uyuyan adam yatakta döndü mü bu iş maküş bir biçim - de yaptırılır. | Banyo teri işe gez başladığı gis| bi, veriminin en üst kertes'ne çık- makta da yavaş davranır. Halbu- ki zihin teri bütün gücüyle ve bir- denbire işe başlar. “Korkudan ecel teri döktüm!,, cek olursa dehşetli terlerler ve bu ter onları bilinmiyen bir sebep do- layısiyle öldürür. Sarhoşlar, bilhassa fazla içtik- lerinin ertesi günü, çok terler. Bu ter banyo değil, zihin teridir. Suyun harareti ter merkezinin ça- Bu püzden yüzücü koşucudan daha geç olarak se- rinler, lışmasını çok geciktirir.