18 Temmuz 1935 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 7

HABER — Akşam Postası —a ——— z FEMMÜZ — 1935 — Ejderlerin ülkesi | | Çinde Seyanhnat | No. 4 Mahkemelerin işini çoğaltmamak * için davacıların hepsini cezalndır- mak, halkı mahkemelerden soğutmak lâzımdır ! | Burada ilk postayı Sir Robert lhıı'l' - , İt bir gingilir kurmuştu. Çinde bir j | a * Zümrük idaresi vardır ki bunu ay- Ş SA g | âdam kurmuş ve yakın zamanlara Avrupalılar — işletmişti. Çinin ; €Taf işleri gerçekten Avrupalılarıt Satrolü altında İdi. $ Ükümetin bütün asri — şubelerini “rupalılar işletmiş ve işletmekte bu- Samtıştur. Bütün bu şübeler eskiden 'duğu gibi şimdi Çinli “idarei mas - t, sistemile idare olunagelmişti ['.'“'*d' şose denilen yollar bulunmaz. “dupta hemen — hemen hiç hayvan Yoktur. Burada bütün yükler daracık Rtcitlerden ya insan sırtında mın_w Yahutta gene insan tarafından sürü - " iki tekerlekli arabalarda götürü - Ür, İnsanlarm pek de kalabalık ol - Adığı kuzey (şimali) Çinde arabala N at ve katırlar çeker. Fakat burada | ( O7 ; A ARA' w K Di lne yik f"f:ııt:f;ır;î -| — Çintilerin Patin hocaları tam 260 yıl yıldızları tetkik etmişlerdir. — vere araha SÜrÜEE kına malik- | — Peikingin doğu duvarları üstündeki bu rasathaneyi 1686 yılında — Kubilay enat YÜ MA Han kurdurmuş sonra saray heyetşina sı olan Jezvit — papazlarından Baba »| Verluest burasını asrileştir. Ur. Eğer çiftçi arabanın geçtiği yer - anmazsa orasını hemen sü patmağa uğraşır; eğer âra -| naenaleyh ikame olunacak dvnv:ılnı-:ıı tçinin bu yaptığından hoşlan - — Sonu gelmez ve ımP:ırşloxlııg—ım yarı Tazsa arabasımı bütün tarlada yürü -| ahalisi hâkim tayin edilse diğer ya ”| tebilir, İste bunun — için arabacı ile / yışının davalarını görmeğe yetişemez. Siltçi arasında bitmez — tükenmez bir |/ 1ste bunun için iradem Şu merkezde- İcndele sürüp gitmektedir. | dir ki: Mahkemelere müracaat eden - Ciin yegâne daimi yolları yağmur | lere karşı merhametsizce tayranmalı, Hllteinin toprakta oyduğu — yollar * | yte ki bir kimse — bir daha buraya Sinin £ inde toprağın a- ıA gipyrmadan önce karkudan.titreme- , i * aa GEMETTN PU ea mmekbee y başlanması yüzünden .bu '“i“;“'ır Yollarının yeryüzünden derin- € altı metreyi bulmuştur. MAHKEMELERİ İFSAT A.'" Rünlerde hükümetin yegâne luna,, Kİ toplamak ve adli idare bu ler H""“-'lklı_ Bununla beraber Çinli- may Aklı olarak hiçbir vakit mahke - , 'e iyi gözle — bakmamışlardır. l;m"u imparatorlarının en büyüğü o- TMparator Kanghsi günlerinde ug“ı'”k”i!mnın zulmü ve bozuk- | İmi 'akkında bir şikâyet )ıpıl:nışıı. Üa Stor İstidayı almış, bir müddet tı; “Nmüş sonra şu iradeyi yazdırmış kadar tel | | rzınılonca giderir ve Toncanın yasa - larla kendisine üye olanların mahke - melere başvurmalarını yasak - etmiş - | tir. * €n hoşl #rek ÇİN EDEBİYATI dar yalnız ve yalnız edebiyattı. Çinli- tur. Bunun içindir ki edebiyatı inki - Böylece kötülük ta kökünden kesil - | miş olacaktır. Kendi aralarında gi D : E | lük çıkan iyi yurttaşlar bu güçlüğü o ı lııru.p kardeşçe giderebilir. Yahut ce- miyetin bir yaşlısının ve Komln Ba- |j N K yının hakemliğine başvurur. Uslu nî-; j BAÇ | | mıyanlar, inatçılar ve kavga odcnlı—ri' l—'ıı"mzllı!.emcll'rin yasaları harap et ç sin; bunların lâyık oldukları işte bu- | Bu şartlar altında adli ı.—ılahaır.ı di e çok güçtü. u TECİMER LONCALARI büyük gruplar kurmasındaki kabili | yetsizlikleri ve idarede “idarel masla | hat, sisteminin inkişaf etmesi gönüllü kombinezonların doğması — neticesini vermişlir. meselâ tecimde (ticarette) teşkilâtlandırılmış loncalar işleri kon trol etmektedir. Bu loncalar işin ne biçimde güdül - | mesi gerek olduğunu yasularla tesbit etmiştir. Loncanın yasasına karşı ge - len bulunursa, teşkilât bunu aforoz eder. İstiyen adam ona karşı el ıuıl dırabilir ve bu Mım/.l:ııımı_,—;. adam hü- kümetten hiçbir himaye görmez. He - men hemen tecim anlaşmamazlıkla - ahai Parator, ülkenin çok kalahalık Renç STİ, topraklarının çok büyük ve 'lış’ faksimatını ve Çinlilerin fcılkı- hayı,, “YKacı ve davayı seven ahlâk - "lım' gözönünde — tutarak, ahalinin ta g Melerden korkmadığı ve bunlar | bupay Pal ve mükemmel — bir adalet | de Pileceklerini anladıkları takdir - | “nâq,'aı"'" korkulacak bir derecede Bı,dâ' düşüncesindedir. Tind adam kendi menfaatleri bakı * “San birgok defalar aldanabilir. Bi- Çinliler asırlardanbderi — işte böyle sinemaları seyrederler, Bu panorama sandıkları bizde de vardı. Yuvarlak — camlı bir deliğe gözünüzlü uydurarak — içeride boyuna değişen resimleri görürsünüz. eskiden şaf ettiren ilk ulus olmuşlardır. Bu - nun için de yabancı uluslara kendile- rini üstün sayarlardı. Çinlilere göre bilginin hepsl edebi - yat demekti ve kendileri için edebiyat | insan zekâsının en yüksek fanliye - ü idi. | — Bir gün ordu subaylarının seçimine | dalr bir Çinli ile konuşurken, bunla - rın edebiyattan İmtihan edilerek se - | çilmekte olmasını tuhaf — bulduğumu söyledim. Çünkü Çin ordusuna subay olmak istiyenler arasında bir edebiyat yarışı açılmakta ve bu denemede kim kazanırsa, orduya alınmaktadır. Çinli, sözlerime — güldü ve bakın ne karşılık verdi: — Siz baş sayarak orduya subay | alırsınız. Biz iğe beyin sayarız! ... ——0 — Çinde bllgi meslekleri Eedehiyata o0 kadar önem verilmiş « ti ki bilginler için başka hiç bir bil- giye Hizum olmadığı İnanç — getiril - mişti. Eskiden olduğu gibi şimdi de Çin| "' "qıî "Mezarlığına giden zafer caddesi ni t zlu hayvan deve, fil aslan, at, tek boynuzlu mektedir. Merarlık Jekinin altmış ki- 4 dadir. n iki yanını mermer filler beklemek & Öe gop Adaki 18 çift heykel insan, d Va birkac efsane devlerini temsil eti ler bulunmakta oldukları dünya par - | f......... hai n en aK BEAİ 2ÜO | dünyanın ilk kraliçesine çesinin gizli şehri Kazma ve küreklerle ehramları esrarını meydana çıkarmıya çalışıyorlar Ingilizlrin meşhur Etinolojist | laşıldığına göre bu kadım dördü: ve kâşiflerinden Edvard Armiteç Mısırda dört bin yıllık bir şehrin hafriyatında bulunduktan — sonra Ingiltereye dönmüştür. Aşağıda- ki yazılar, bu bilginin 7 Temmuz 935 tarihli Sunday Eypress gaze - tesine yazdıği makaledir. . . « Mısırda şimdiye kadar mevcu - | diyetinden kimsenin haberdar ol- madığı bir şehir keşfedilmiştir. Bu şehir 4000 yıl önceki yüksek teşkilâtlı bir msdeniyeti ışıklan - dıracak ve belki de — Ehramların K | nasıl inşa edilmiş olduklarını da | meydana çıkaracaktır. Şehir tesadüfen meydana çıka- rılmıştır, Mısir arkeolokları Ehramlar - dan birisini hiç tanımamış ve bu « nu sadece enkaz — yığınlarından ibaret bir höyük sanmışlardı. Sonra da Mısırlı hafriyatçılar - dan profesör Selim Hassan bunun kiç kuşkusuz bir Hakan — mezarı olduğunu ileri sürmüş, son gün - lerde de bu düşüncesi doğru çık - mıştır. Höyük bundan — 4000 yıl önce hüküm sürmüş bir kraliçenin me- zarı olduğu gibi yanı başında da hayretlere değer bir şehrin gömü- lü harabeleri meydana çıkmıştır. Çin tahsil sistemi son yıllara ka -| Şehrin mükemmel bir kanalizaş - | yon sistemi olduğu gibi bundan yıl evvelisindenberi Avrupa şehirlerinde — yapılmağa- başlanan başka tertibatta var - dır. Yeni Ehram, kraliçe Kent - Ka- ves'in mezarıdır. Bu hakan yazılı tarihte dünyanın ilk kraliçesi ola- rak tanınmaktadır. Ehramın dış katı esşkiden kireç taşı. Gizenin diğer ehramlarında olduğu gibi bu dış — tabaka za - | manla almarak yapılar için kul - lanılmıştır. Bulunan yazılar bu — ehramın, mezar ulduğunu hiç şüphe bırakmıyacak şekilde isbat etmiştir, e| Kraliçe kendine kral diye hitap edilmesini şiddetle istemiştir. O « na dair olan yazılar hep kral diye yazılmış ve bir erkek kral — gibi saygı görmüştür , Kraliçenin, beşinci sülâleden Fravun Nefer— er — ke — re'nin ehramında adı geçmektedir. An- Komünlerinde Çin edebiyatında hîl gin olmıyan hiç bir bilgine saykı gös terilmez. Eskiden edebiyatlan — başka hiçbir mevzu, bilgi sayılmazdı. Bunun neticelerinden biri de Çin de bilgiye dayanan hiçbir meslek kök salamadı, Meselâ bir bilgin papaz - lar sınıfı yoktu. Hukük bilginlerinde mütehasaıs bir meslek sınıfı yetişı:ıı-ı mişti. Bilgin döktorlar yoktu. Yalnız ve yalnız edebiyat uğrunda kafa patlatmak Çinde teknik kabili- yetin bilgiye dayanarak, — Avrupada soön üç asırda gerçekleşen İlerlemenin hilâfına, terakkisine engel; oldu. Biz| de, Avrupa ve Amerikada tahsil, gün delik hayatın icaplarıma karşı gele - bilecek biçimdedir. Halbuki Çinde tahsil tam anlamile hayali ve hakiknt | ten uzaktır. Çinde asırlardan ve binlerce yı| - danberi devam edegelmiş olan şerait şimdi çabuk çabuk — değişmektedir. Çinliler ancak 18944 Çin — Japon sa vaşından sonra derin uykularından uyanmağa başlamışlardır. Batı me -| cü sülâlenin sön hakanı, oğlu da beşinci lenin birinci Fravun idi. Demek ki kraliçe dördüncü ile beşinci sülâleler arasında birleş çizgi ödevini — (vazifesini görmüştür. Ehramın güney (cenup) ğginde topraklar altında — gö kocaman bir şehir meydana çıka rılmıştır. — Eski Fravunların şe - hirlerini önceden hazırlanmış bi: plâna göre yaptırmakta oldukla rına, bu şehir hiç kuşku bırakma - amktadır. Arkeoloklar burasının şimdiye kadar görmüş - oldukları en iyi plânlı bir şehir — olduğunu söylemektedirler. Sokaklar bir sistem dahilinde açılmıştır. Devlet memurlarının oturdukları evler sarayın - civa » rında olup ayrıca bir mahalle teş » kil etmektedir. Ana caddenin iki — yanında ise keşişler oturmakta idi. Bundan 4000 yıl önce yapılmış olan temeller © kadar sağlamdır ki şimdi bile bunların üstünde ya- pılar kurulabilir., Her evin bir hamamı — vardı. Kraliçe Kent - Kaves'in tebaaları mükemmel birer sağlık mühendi- si idiler. Sokaklarım bir çoğundaki evler çamur kerpiçlerden yapılmıştı , Her nedense şehirdeki * evlerin hepsinin yüzleri şimalo çevriktir. Evlerin şimdiki modenr yapılar « dan çok farkları yoktur. — Ancak bazıları şimdikilerden — daha iyi tasarlanmış ve çok daha sağlam yapılmıştır. Şehir kuzey ve güneye doğru u- zanmakta olan bir yeraltı tüne - Kile iki parçaya ayrılmıştır Güney (cenup) tarafında olan evler daha büyük ve daha iyi daya nabilmişlerdir. Evlerin hepsi ayni :lânı göre yapılmış bulunmakta - ır, Eski Mısırlılarda mimarlık bil « gisinin çok ilerlemiş — olduğu bir defa daha meydana çıkarılmıştır. Kazma kürek işleri hâlâ — devam etmektedir. —Ötede beride bu « lunmakta olan yapı malzemeleri ve taştan bucurgatlar, Ehramların nasıl kurulduğu esrarını çözecek- tir. tiri deniyetini edinmiş ve — bunda büyük Müvaffakıyetler göstermiş olan kom- şu Japonları görünce Çinliler de gay- tete gelmişlerdi. Çinliler kendilerine çeki düzen verebilmek amacile yaban- er bir sülâle olan Mançu hanedanını 1912 yılında yaptıkları devrimle taht « tan indirmişlerdi. En son Çin hakanı mdi Japonlar tarafından Mançur- ya tahtına çıkarılmış bulunmakta » dır. Fakat 1912 devriminden beri de Çin kendini bir türlü toparlıyama » mıştır. Ardı arası gelmiyen iç savaş » ları; her birisi kendini ergin ilân e den Süel kamutan ve başıbozük man: darenlerin, boyuna kardeş kanı dök: Mesi; Çinlinin zayıf kalmasında meh. faatleri olan büyük devletler propa- Bandası bir yandan da döktükleri a: Vüç ve etek dolusu paralarla gene * Talleri kısdırtmaları, bu ülkeyi par : ça parça etmektedir. Şimdi de komşu Japonya bu par »