16 Aralık 1934 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 2

. a inkılâbın en büyük endişesi Dış kavgalarına karışmıya niyetimiz yok Londra, 15 (A.A.) — Sir Jon| Simon Bolton'da söylediği bir nu- tukta İngilterenin en büyük endi- şesi barış olduğunu teyid euııî;- dir. Bakan demişdir ki: “Uluslararası işler, hiç bir za- man bugünkü kadar ehemmiyetli olmamış ve İngilizlerin dikkatini bu kadar umumt bir surette çek - memişdir. Bu, bizi alâkadar et - miyen dış kavgalara karışmak ni - yetinde olduğumuzdan değil, dı- şarda olan şeylerin bizi hakikatan alâkadar ettiğinden ve İngiltere- nin en büyük endişesi barış ol- duğundandır. Bazan İnziliz nufuzu acun ya- tışmasının bağlı olduğu milletler arası anlaşmalarının muhafazası- na kuvvetle himmet edebilecek- dir. Bunun parlak iki misalini son on beş gün zarfında gördük. Gelecek ay Sar'da yapılacak “re- yiâm,, ım kuvvetli endişeler uyan- dırması tabil idi. Uluslar derne- ğinin idaresinde ve İngilterenin teşebbüsü üzerine en iyi bir plân hazırlanmış ve tatbik edilecekdir. Fransa ile Almanyanın tam muvafakatleriyle yapılan bu plâ-| nm ciddi karışıklıklar tehlikesini bir tarafa atacağından emin bu- kunuyor. İkinci misal, İngilterenin Yu - goslavya ile Macaristan arasında baş gösteren en tehlikeli ihtilâfın hallindeki hissesidir. Bütün alâ- kadar memleketlerle muhabereye girişdik, sabır ve itidal tavsiye et- tik. Mesele Cenevreye gelince, | diğer devletlerin de iştirakiyle ve| İngiliz siyasetinin M. Eden tara- fından maharetle idare edilmesi sayesinde bir hal suretil bulun-| du.,, | Silâh işi | lııgllterede cede mühim bir, mesele şeklini aldı İki gün önce bütün tafsilâtile neşrettiğimiz “İngilterede silâh ticareti,, meselesi ve ordudan bi- rinin Çinde silâh işleriyle alâka- , dar olmak için ayrılması üzerine gönderilen mektublar şimdi u- mumi bir mesele hâline girmişdir. Gazetelerde buna dair baş ya- zılar çıkmaktadır. Harbiye nezareti para işleri karışanı Mister Haking'in parlâ- mentdaoki son izahı üzerine bir gazete baş yazısında şöyle diyor: “LIş ilerliyor... Dün Mister Ha- king, böyle bir muhabereden res- men haberi olmadığını söylerken bugün mektubları yazan adamla temasa geldiğini bildiriyor. “ “Fakat Mr. Haking bu mek- tubların hususi, tamamen - sahsi| mahiyette olduğunu söyliyerek | harbiye nezaretinde dosyaya gir-. mediğini ilâve etmektedir. Harbi- ye nezaretinden çıkan resmi veya| hususi mektublar arasındaki tam| farkı ayırd etmek şayanı dikkat okır. “Fakat ne de olsa, Mr. Ha- king bana ehemmiyet vermiyor. Harbiye nezareti, iş bürosunun, aygun bir namzedi, her hangi si- vil bir. mevkie tavsiye edebildiği gibi, silâh müessesesinde de bir| işe tavsiye etmesinde ne mabzur elduğunu soruyar...,, Mr, Haking parlâmentoda bu sefer iki muhtelif fırka mümessil- | | v HABER — Akşam Postası g 0n Haberler — Silâh ticaretini yapanların kazancı yüzde kırk bin miş Vılson nedenAlmanyaya Hitleri taşıyan ilânıharb istemişti? ——— . Vaşington, 15 (A.A.) — Silâh ticaretini tahkika memur ayan ko-; misyonunun dünkü toplantısında, Komisyon üyeleri ile, Düpon de| Nemur fabrikası mümessilleri a -| rasında bu fabrikanım harb ka - izançları yüzünden şiddetli bir hâdise olmuşdur. Üyelerden biri, bu ticaretha - | nenin Tennessee'deki barıt fab -| rikalarından elde ettiği kazancın | yüzde 40,000 e yakın nisbet gös - terdiğini, daha doğrusu 5.000 do - larlık bir sermaye payına karşılık Düpon dö Nemur firmasının yüz- de 39.231 kazanç aldığını ileri sür müşdür. Üyenin dediğine göre, büyük kazancı olagan eden, bü - tün masrafların hükümetçe öden - miş olması, bir de Amerikada ya - pılan barıtlar için bu fabrikaya bir yüzdelik verilmiş bulunması - dır. Bundan önce, M. Düpon, ka- zancın genel masrafın yüzde 1/4 ünü geçmediğini söylemişdir. Başka bir şahidin dediğine gö- *e de, o vakit harbiye müsteşarlı- ğında bulunan M. Baker, Düpon dö Nemur ticarethanesiyle olan| sonra da| ilk anlaşmağı bozmuş, 1917 de yeni bir fabrika yaptırıb » ticarethanenin, on para sermaye| koymaksızın, bir yılda 43.500.000)| dolar kazanmasına sebeb olmuş - dur. Bunu örtmek için de, düzme bir konturat yapılarak, bunda, Düpon firmasmın kazancı salt 2 milyon dolar gösterilmişdir. Nevyork, 15 (A.A.) — Ayan üyelerinden Nyenin haber - verdi-| ğine göre, — İngiliz Iıülıüemtinin.[ Amerikada ajanlığını etimş olan J. P. Morgan firmasının acun sa- vaşına para dökmüş olmasının iç yüzü araştırılacakdır. Bu arada Amerikanım Londra elçisi Page'ın Cumhurreisi Vilson- la 5/3/917 günlemeçile çektiği tel yazısı da ayrıca okunacakdır. Bunda, elçi: “Yakınlaşan — darlığın — gücü, Morganın para menfaatlerinden üstün olduğunu, sonra da: “Amerikanın ticaretteki üstün vaziyetini korumanın hem de bir. paniğin önüne geçmenin — biricik yolu, agliba gene —Almanyaya harb ilân etmekdir,, demişdir. Bir ay sonra, M. Vilson, kong- re — kurultayından — Almanyaya harb ilân etmesini dilemişdi. Dışbakanımız Atinada “Kıyafet kanunu ne azlıklara, ne de kılıseye karşı yapılmıştır Atina, 15 — Türkiye Dış Ba - kanı Bay Rüştü Aras bugün öğ- leden evvel Semplon Ekspresiyle buraya gelmiş, istasiyonda, Yunan Dış Bakanı Bay Maksimos, Tür- kiye, Romanya, Yugoslavya elçi- leri tarafından karşılanmıştır. İki Dış Bakan kucaklaşımışlar. dır. Bay Meksimos, Bay Tevfik Rüştü Arası Büyük Br'tanya ote- line götürmüş, bundan sonra Bay Tevfik Rüştü Aras, Bay Maksi - mosu gid'p görerek — kendisiyle bir ilk görüşme yapmıştır. Bay Rüştü Aras burada iki gün kalarak Uluslar birliği konuşma - ları hakkında Yunan hükümetine malümat verecek, Yunan ricaliy - le iki memleketi meseleleri görüşecektir. Yunan gazeteleri, Bay Rüştü Arası — hararetle selâmlamakta, Yunan hükümet adamlariyle ya - pacağı görüşmelerin iki memleket dostluğunu daha ziyade kuvvet - lendireceğini yazmaktadır. Bay Tevfik Rüştü Aras, Selâ - nik istasyonunda kendisini karşı- hlyan — Yunan gazetecilerine şu sözleri söylemiştir: “Atinayı ziyaretten maksadım dostum Yunan hükümet adamla . rını görmek ve hariçte edindiğim intibaları kendilerine anlatmak - lerinin aorgusiyle hnılıçmıodıı:. j alâkadar eden | tır. Paris Yunan elçisi Bay Politis ile beraber — Milletler Cemiyeti konseyinde Balkan antantını tem: sil ettik. Cenevrede görüşülen mesele - lerin themmiyetinden dolayı va - ziyet ciddiyet kesbetmişti. Veri - len kararlar, Uluslar birl'ğini kur- tarmış, sulhü kuvvetlendirmiştir.., Bay Tevfik Rüştü Aras mü - him sözleri arasında, resmi top - lantılar ile Yunan genel fikirleri - | | ni şaşırtan dini giyim kanunun - dan söz açılmca demiştir ki: * Kestörilen kanun — Türkiye Iâikliğiyle —uluslaşmasımnın ta - bit — neticesidir. — Uluslaşmak demek, Türkiyenin kuvvetlenme- si demektir. Dostlarının kuvvetli bulunması Yunanistanım da işine yarar, Çünkü bir gün sırası gelir- se iki ulus bir savaşta birlikte bu- lunacaktır. Bu kanun için yapılan gürültü- ler daha çok düuyguların yap - tığı mübalâğadan çıkmıştır. Dü - şünmeli ki, bu, ne azlıklara, ne de kiliseye karşı yapılmıştır. Bunun amacı (Hedefi) geneldir. Bütün medeni acunda böyledir. Soy adı kanununa gelince; bu azlıklar için mecburi değildir. Yalnız kimin soy adı yoksa bir ta- he edinecektir.., p tren Bir otobüse çarptı 16 kişi öldü Berlin, 15 — Brem ile Verdon arasında bir tren ile bir otobüs çarpışmış 15 k'şi ölmüştür. Bu çarpışma Bremin otuz kilometre ötesinde olmuştur. Şanhorst gemisinin denize in - dirilmes'nde bulunmak için Bre » me giden Bay Hitler ile hükümet azalarını Berline getirmekte olan hususi trenin bu çarpışmayı yap - tığı zanned'liyor. Berl'n, 15 — Otobüsle çarpışan trenin, Bay Hitlerle hükümet a - zalarmı Berline getirmekte olan tren olduğu anlaşılmıştır. Kazaya sisin sebep olduğu söy- leniyor. 15 kişi ölmüştür. Tren memurları hâd'se hakkında söz söylemekten çekiniyorlar. Trenin içindekilere hiç bir şey olmamıştır. Tren saat 23 - 37 de Berline varmıştır. Berlin, 15 (A.A.) — Alman Demiryolları direktörü — doktor Dorpmuller, Langweben demiryo- lu kazasına ait tahkikatı bizzat i- dare etmektedir. —— Oranlandığıma göre geçit bek- çisi ile tren mak'nistinin mesuli - yetleri gerçekleşmiştir. Çünkü hâ- diseyi görenler geçitteki demir parmaklığın tren'n geçmesinden beş dakika önce indirildiğini söy- lemişlerdir. Alman gazeteleri kaza hak - kında bir şey bilmemezlik göste - riyor. Bay Kâzım Özalpın teşekkürü Ankara, 15 (A.A.) — Bursa Saylavı Emin Eralpın ölümü do - layısiyle her taraftan — aldıkları taz'yet telgraflarıma ayrı ayrı kar- şılık vermek çaresizliği karşısın - da kalan merhumun amcası Ku - rultay Başkanı General — Kâzım Özalp ile ailesi teşekkürlerinin i- letilmes'ne Anadolu Ajansmı me- mur etmişlerdir. Emin Fikr'nin çocuklarını| hükümet akutacak Ankara, 15 (HABER) — Ölen Bursa Saylavı Emin Fikrinin ço - cukları Orhan, Perihan, Neriman, Nazanın parasız okutturulması - nın hükümet tarafından — temini hakkında Beyazıt Saylavı Bay Halit Bayrak ile yirmi dokuz ar - kadaşının kanun teklifi bütçe en- cümenine verildi. Ökonomi bakanı Kayseride Kayseri, 15 (HABER) — Öko- nomi Bakanı Bay Celâl Bayar ve Sovyet Büyük elçisi Bay Kara han buraya geldiler. Bu sabah onda Sumer Bankın | yaptırdığı — fabrikayı * gezdiler. Fabr'ka gezildikten sonra Beledi- * |yenin verdiği ziyafette bulundular. 18 Bi.ırm knvnm ISM Bir türlü anlaşamıyorlar Japonyanın tavri değişmedikçe imkân da görülmüyo Londra, 15 (A.A.) — işleri görüşmelerinin erleye atf masile, delegeler arasında ayrıl! vardır. Amerikalılar, Vaşington laşmasının, Japonya ıırı!ındl' bozulmasma değin, görüşmeli sürdürmeğe hazırdırlar. Bunlafı salt o gün, hükümete rıporlı h vermek üzere vapura binmeği dö| şüneceklerdir. Amerika delegeleri, gomçj lerin yenibaştan başlaması içif şimdiden bir gün kestirilmesif yanaşmıyorlar. Japonyanın takıf dığı tavşr değişmedikçe de bunufi faydasız buluyorlar. Japonlar, görüşmelerin erteyt atılmasına karşı duruyorlar, ll!l ğer ki ileride bunların yenidef başlaması için önceden hazırlan * mış bir plân olsun. İngilizler, görüşmelerin yeni " den başlanacağı günün şimdide? kestirilmesine taraftardırlar. Bu işlerin bir çıkmaza sapmi” sının önüne geçebilecek tek w!' Japon delegelerinin bekledikleri öğün Tokyadan gelecek cevıbd" Bütün delegeler bu cevabı sabif” sızlıkla bekliyorlar . Kıt'alar Sara gıdıyorlar Rey vermek için 100 Iman yola çıktı Sarrebruek, 15 (A.A.) — SC'-. İtalyan kıtaalı Kumatifamı © ral Viskonti Praska buraya mü * vasalât etmiştir. d Kendisi İngiliz Generali Br'n' gibi Uluslararası kıtaatımım bura * da bulunduğu müddetçe hü komisyonu reisi M. Knoks'un mi* safiri olacaktır. Nevyork, 15 (A.A.) — Amefi” kada oturan bin — kadar Almaf Sar'da rey vermek için bu get Bremen vapuriyle hareket etmif” lerdir. Ny Post gazetesi, bunlar arâ sında, Versay muahedesinin ift zası esnasında Sarda oturduğu " 0 nt haiz bir de Japon Bayın'ı bu' lunduğunu bildirmektedir. Rey sahibi olanların tnp!ınm:; s1 masrafı 100.000 dolara mal muştur. Vaş'ngton,15 (A.A.) — Hi ciye Bakanlığı, Amerika tabiiy* / tine geçmiş oldukları halde a | vermek için Sara giden Almaf ' rım Amerika m'lilyetini alamıy? caklarını bildirmiştir. Londra, 15 (A.A.) — Sar t? rağına gidecek olan bir takım giliz bölükleri, Pazar, Pazal hem de Salı günleri Duvr'dan le'ye geçeceklerdir. ı Ancak İngiliz askerinin bü! | kısmı, Perşembeden önce çıkmıyacaktır. Kuşkulu adaml3 polisleriöldürdı'îl' Viyana, — 15 (ALA.) — yakmında kuşkulu üç kişiyi lamak istiyen polis memurlar? tılan royerver kurşunlariyle müş!lerdir. Bu iş! yıpııılımı Bıv!ü" Avusturya Lejiyonuna men! dukları sanılmaktadır. K İ | D u | İ ğ 4 | t? h çin şimdi reylâma iştirak hakkt " P I $ —a '__!_Aı’ EŞFLESİTESR K3