3 Eylül 1942 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

MANIFATURÂ T. A. Ş. C İ ZMİ R) İSTANBUL ŞOBESİ Bahçekapı. Anadolu hanı alimda No. 43 45 47 de AÇILDIĞINI SAYIN HALKA BİLDİRİB. 3VIÜDİRİYET IQ ıınmı vılcauı19 UllbU Jll ödjl. umhuri fcTANBUL CA&ALOĞIU Te'graf ve mektub aıîresi: Cumhurivet. İstanbul Posta kutusu: îstanbul No 246 Teefon: Başmunarrır: 22366 Tahnr heveti: 24298. İdare ve Matbaa fasmı 24299 24290 MOD En yeni mevsf ile dolu ola Müvezzilerden i! Perşembe 3 Eylul 1942 Başvekil Evvelki güıt Karsa vardı Kars 2 (a a.) 1 9 1942 de Sankamıştan halkjn tezahürleri arasmda ayrılan Basvekilimiz vilâyet hududuitda kendilermı karşılamış olan valimiz Hüdaı Karataban ve refakatindeki zevatla birlikte geçtikleri yerler üzerinde köj'lerde kendilerini bekliyen köylülerimizle konuşarek ihtiyaçlarını dınlemiş ve kendılerınden izahat alarak dun saat 19 da şehrimize gelmişlerdir. S^vın misafirlerimiz şehin medhalinde mevki komutanı, mülkî ve askerî erkân. bir kıt'a asker tarafın^an selâmlanmışiardır. Vaktın geç olmasına rağmen buyük caddenin ıkj tarafında halk Basvekillerıni heyecanla alkışlamıştır. Sayin Basvekilimiz de bir müddet yaya yürüyerek halkın pek canlı tezahürlerine tNasılsmız arkad^şlar» diye mukabelcde bulunmuşlar ve bilâhare otomcbüe binerek ikametlerine tahsis edilen Vali konağına gelmişlerdir. 1 İebliği Berlin 2 (a.a.) Alman Orduları Bsşkumandanlığının tebliği: Anapanm doğu cenubunda Alman ve Rumen kıt'alarmın ılerı hareketi tah. klm edllmiş dağ mevzilerınde kendin şiddetle mudafaa eden. düşmana kar^ devam etmektedir. Stalingrad onünde taarruz şiddetli sa vaşlardan sonra daha başka toprak ka zançları temin etmiştır. Şehnn şima. llnde Volgaya kadar ilerliyen hızlı teş kıller düşmanm çok buyük kuvvetlcr! teşebbus ettiği müteaddid karsı taarruz ları puskürtulmüştur. Volga üzerinde u çaksavar bataryası 500 tonlok bir nıotorlu gemiyi batırmıştır. Astragan'ın cer.ubunda Volga halıcınde bir keşıf uça ğı bir Sovyet sarnıçlı gemisini bomba lıyarak batırmıştır. Kaluganm batı cenubunda ve R;e' bdlgesinde Sovyetlerln müteaddid mev ziî taarruzları püskürtülmüş ve topçu ateşile Alman uçaklarının taarrazları toplulukları tahrib etmiştir. Ladoga gölünün cenubunda düşmanın yaptığı mükerrer taarruzlar düsman kuvvetlerinın hissedilir kayıblarile yarı kalmıştır. Göl üzerinde bir Sovyet torpido muhribi bombalarla batırılmış vı iki taşıt hasara uğratılmıştır. Savaş uçakları gece gundiiz Moskovanın doğu şimalindeki önemli bir demiryolu merkezine hücum etmişler ve burada infilâklar ve yangınlar çıkarmışlardır. Dün gece Sovyet uçaklan Dogu Prusya toprakları üzerinde bir akın yaparak ezcümle Varşova şehrinin ikametgâh mahallelerine hücum etmişler ve burada (Arkası sahife 3, sütnn 3 te grad düşmek üzere Almanlar şimalden Volgaya ulaştılar r Millî Başvekilin yurd tetkikleri Şefin arzusile hiikutnetin başına geçen ve halkımızın sevgisile karşılanan Saracoğlu, sahsî meziyetierile birlikte Şefin ve milletin ümidlerini de beraberinde taşıdığuıa göre, muvaffak olmak için en müsaid •artlara malik demektir. areşalımızın 2 0 nciyıldönümü 2 eylul 1922 de muzaffer ordunun Erkânıharbiyei Umumiye Reisi Birinci Ferik Fevzi Paşa Müşirlikle taltif edilmişti Bugün, 30 ağustosu takıb eden zafer ve başarı hâdiselerinden birini, Turk milleti ve kahraman ordusu için daima hatırlanacak raurni iç gidisimizi yerinde ve kutlu bir yıldönuyakından tetkik etmek üzere münü idrak ediyoBaşvekil Şukrü Saracoğlu ruz: Kurtuluş Savaşı•ltı giindenberi yurd içinde dolasıjor. Her gittiği yerde halkın candan ıl mızın Buyük Erkâgisile karşılanan muhterem Başvekil, nıharbiye Reisi BiFevzi etraftan topladığı bu sevgiyi, şahsî me rinci Ferik Şark cpphesinden resimler: Bon nehrlni reçen Alman zijetlerine oldıığu kadar sejahate çık Paşa Hazretleri, 2 nıakla bi* cumhurivet an'ancsini devam eylul 1922 gunü, orettirmiş .olmasına da borcludur. Hakika dunun hazırlanmalen, Saracoğlu Başvekil olduklan sonra sında ve muzafferiyurd içinde ilk defa bir tetkik sejaha yetin kazanılmasıntine çıkı>or. Fakat Saracoğlu, yurd için daki yük?ek hizmetmükâfaten de, yerinde gormek, jerinde anlamak lerine Mü<=irlik riıtbesile maksadile >ola çıkan ilk Başvekil değildir. Cumhuriyettenberi, basta Ataturk taltif edilmişti. Bu rutbe, askerî unvanv» İnönü olmak üzere bıılıın de\let büların değişmesirvden yükleri, yurd realitesini yakından, elle sonra Mdreşallığa turulur. gozle goıulür bir sekilde tanıtnhvil olunmuştur. mayı, ihtiyaclan yerinde anlajıp tedbirMareşal Fevzi Çakleri ona gore almayı değişmez bir prenmağın Millî MücaBJp diye kabul ettıler. Bugun aynen tatdelcde Tıirk ordusubik edilen bu prensip, artık iç idare nun yeniden kurulSİstemimizin mühiıtı bir unsuru ve Cummasında ve biiyük huriyetimizin bir an'anesi olmuştur. taarruzun hazırlanMillî MİKMiltKiir. LıkuıuturlıİNei l ımııniye Reisi Yurd içinde dolaşan Başvekil. gittiği masında oynadığı bii Birinci Ferik Fevzi Pasa yerlerde acaba ne gibi ihtij aclarla karşı yük, ve unutulmaz laşıyor, hangi meseleler üıerinde duru roller artık tarihin malı olmuştur. Fakat, yavaş Ucmal ettiği büyük eseri de takgene ayni tanh. 1922 den 1942 ye kadar yor? Moskova 2 (a.a.) Sabahleyin neş tanklarile şiddetli bir savaş yapılmakta dirle sahifelerine geçirecektir. Ne gibi ihtiyaclar dcrken, bir çok ih geçen 20 sene zarfında Mareşalın .yavaş edılen Sovyet tebbği: olduğu haber veriliyor. Ruslar yeni mü(Arkası sahife 3, sütun 5 te) tiyaclarımız olduğunu, hangi meseleler Londra 2 (a.a.) Şimdi öğrenlldiğine Sovyet kıt'aları gece Stalingrad'ın şi dafaa mevzilerini sağlamakta ve Mihver gore, istifa eden Japon Basveklli Ge mali garbısinde ve cenubu garbisinde hücumlarını püskürtmektedirler. derken, halledilmemis bir çok mesclcleneral Tojo değil, Ha»iciye Nazırı To şiddetle çarpışmışlardır. rimizin bulunduğunu önceden açıkça Batı Kafkasj'ada Krasnodar'ın cenugodur. kabul ediyoruz. İçinde jaşadığımız dcvDığer cephelerde muhim bir değişik bunda Ruslar inadlı bir mukavemetten rin bize yıiklediği umumî ve hususî sonra meskun bir mahalden geri çekilJapon sözcüsünün beyanatı iik olmamıştu, şartları bir an için bir kenara atsak biTokio 2 (a.a.) İstihbarat büıosuSo\>et teblığinde bundan başka kay mişlerdir. Doğu Kafkasyada Prokladnanun sözcüsü Hori bilhassa demistır ki: dedıldiğıne gore Stalingrad'ın şimali gar ya bölgesinde Sovyet kıt'aları müdafaa le, yeryüriinde. en müsaid zaman ve « Togo'nun sırf şahsî sebeblerle is bısındeki geniş duşman cebi ezılmiş ve savaşlartna iştirak etmişler ve Mihver mekân çerçeveleri içinde de olsa ihtiyactifa ettiğini size temin ederim Bu isti düşman tankları şehrin cenubu garbi piyadesınin hucumlarım püskürtmüşlersız ve meselesiz bir millet tasavvur etfa ne yeni Büyuk Asya hazırlığının ku sinde saplanıp kalmıştır. mek kabil midir? İstemeden ve mıicadir. tulmasıle, ne de Japony3nın dış siyadele etmeden yaşanamıyacağına ve milBatı cephesinde Sovyet kıt'aları müKrasnodar'ın cenubunda bir mahal setile alâkadardır. Başvekilin Hariciye let denilen canlı varlığın da başka turlü teaddid meskun mahalli işgal etmişlerdaha Ruslar tarafından terkedilmiştir. lşlerini ne zanıana kadar uhdesinde buvar olamıyacağına gdre, her istiyen ve Merkez cephesinde Sovyet kıfaları ye dir. lunduracağım bilmiyorum. Fakat bu. mücadele eden varlık gibi her milletin iden birkaç mahalli işgal etmişlerdır Bir köy alındı nun muvakkat olduğunu söyliyebilirim.» de yerine getirilecek bir takım ihtiyacMuharebelerin tafsilâtı Londra 2 (a.a.) Moskova radyosuna İmparatorun Togo'yu âyan azal ğına lan ve çaresi aranacak bir takım meseMoskova 2 (a.a.) Sovyet oğle tebLği göre, Rjev cephesinde Ruslar taarruztayin ettiği dün akşam oğrenilmıstır. leleri her zaman ve mutlaka bulunacaklarına devam ederek bir köjni istirdad kinde deniliyor ki: Yeni bir Hariciye Nazırı tır. Hayatiyetli millet. ihtiyacsıı millet Stalingrad'ın batı şimalinde Ruslar etmişlerdir. tayin edilecek demek olmadığı gibi kuvvetli devlet de Mihver hücumlarını püskürtmüşlerdir. Ruslar dördüncü defa geri Kahire 2 (a.a.) İngiliz İmparatorluk bölgesine yapılan bir hava akını esnaTokio 2 (a.a.) Domei ajansının bil. Bir kesimde Almanlar Rus müdafaa hatuğrasacak meselesi kalmamış devlet demevzilere çekildiler kuvvetleri Mısır cephesinin cenubunda sında 5 kişi ölmüş. 30 kişı yaralanmışdiıdiğine göre, Başvekil Tojo ayni za larına derinhğine girmişler, fakat ilk mek değildir. Bilâkis milletler, ihtiyacMoskova 2 (a.a. ) Onited Press: muharebeye girişmek zorunda kalmış tır. rnanda Harbiye ve Hariciye Nazırîığını mevzilerine çekilmek lan çoğaldığı nispette. kuvvetli devletler mecburiyetinde Krasniya Svezda gazetesinln bildirdiAlman tebliği lardır. Düşmanm merkezdeki hücumu da yapmakta olduğundan harb içinde de millî meseleleri bulup onlarla uğraşkalmışlardır. Klestkaya bölgesinde Rus ğine göre, Almanlar Stalingradm cenub Berlin 2 (a.a.) Resmî tebliğ' Alman geri piiskürtülmüştür. Bu taarruzun Mıbu İki nazırlığın bir kişi üzerinde tcp* tıkları nispette canlı ve kuvvetlidirler. sıra karşı Mihverin son bir gayretini teş ve İtalyan motörlü kıt'alarmın Mısırda lanması muvafık görülmemiş ve Han devriyeleri bir İtalyan piyade bölüğünü batı yakmlarında müthiş bir hücuma yok etmişlerdir. Stalingrad'ın doğu ce geçmişler ve günlerce süren şiddetli Fakat içinde yaşadığımız de\rin h'n kil ettiği sanılmaktadır. Alman zırhlı ki İngiliz mevzilerine karşı yaptıkîarı (Arkası sahife 3. sütun 5 te) nubunda bir gedik açmış olan Alman buhran devri olduğunu unulmı>alım. Bu birlikleri El Alemeyn hattınm cenub ka(Arkası sahife 3 «riitnn 2 de) (Arkası sahife 3 sütun 4 te) gibi devirlerin doğurduğu ihtiyaclar ve nadma taarruz eden kıt'aların başında meseleler, normal bir millî biinyenin a idi. Bu kanad, Kattara münhat batakkışile mukayese edilemiyecek kadar çok lık sahasına takriben 13 kılometrelik bir ve çesidli olur. Dünyayı saran ates, sağ mesafeye kadar bütün cenub bölgesme lam yapılı yurdumuza sıçnyamadı. Bu hâkim olan El Himeymat sırtlan civaDimla beraber o ateşin doğurduğu buh rındadır. Ayni zannanda bilhassa İtalyantan, en hafif şeklile de olsa kendini bu lardan mürekkeb büyük bir düşman rada. aramızda duyurmamazhk edemezdi. kuvveti de Kattara'dan sahile giden yoBuhrandan doğan meseleler umumiyetle lun yarısındaki hattın merkezine taarrm ânzidirler. Buhran devam ettiği müd etmiştir. Pazartesi gününün ilk saatîedetçe onlarla bilhassa uğrasmak, millî rinde başhyan bu taarruzları evveles biinyenin tehlikeyi en az zararla atlata gözönünde bulundurmuş olan İngiliz bilmesi için lâzımdır. kuvvetleri kara ve hava hareketlerini birlikleri Japon Hariciye Nazırı imiş istifa sebebi Stalingradı tehdid edcnbüyüktehlike Vaşingtona göre Japonyanın Rusyayı arkadan vurması zamanı gelmiş Istifa eden harp tebliği WANDELL WİLLKİE Paxartesi Anharada olacak M. Roosevelt'in hususî mümessili dün tayyare ile Kahireye geldi • Sovyetlerin nevmidane gayretlerine rağmen büyük sayıda Mihver zırhlı kuvvetleri müdafaa hatlarını yardılar Rommel ordusu 12 kilometre ilerledi Londraya göre, Mihverin giriştiği bu taarruz bütün Afrikayı ateşe verecekmiş M. Wandell Willkie Ankara 2 (Telefonla) CumhurreL. sünize Amerika Bırleşik Devletleri reisi Roosevelt'in hususî bir mesajını getirmekte olan Wandell Wılkie'nin önümüz. deki hafta başında Ankaraya geleceği anlaşılmıştır. Wilkie şehrimize hususî bir tayyare ile gelecek'tir VVilkie Kahireye vardı Kahire 2 (a.a.) M Roosevelt'in hususî mümessili M. Wendell Wilkie bugün öğleyin tayyare İle Kahireye gel. miş, hava limanında General Alexander, Birleşik Amerıka bü>uk Elçisi Kirk, İngiliz Devlet Nazırı Casey, Genaral Maksvel, Hava Vİsamiralı Mac Alagry tarafından karşüanmıştır. Büvük Bri:anya elçisini bir yaver temsü etmekeydi. Hazer Denizi Bu itibarla biz sayın Başvekilin, Başvekil olarak yurdda ilk defa yaptığı bu seyahat boyunca daha ziyade dünya ahvali yüzünden doğan ihtiyaclanmiz ve ıneselelerimiz üzerinde duracağını düşünüyoruz. Üç senedenberi yeni yeni karşılaştığımız bu ihtiyaclar ve meselelerin çetin şeyler olduğuna şüphe yok* * * CArkası sahife 3. sütun 4 te) s:klaştırmıştılar. Londrada bir müşahid Rommel tarafından yapılan bu taarruzun bütün Afrikayı ateşe verebüeceğini söylemiştlr Londranın en emin membalanndan ahnan haberleTe göre, İngilizlerin kullanabılecekleri kuvvet 140 bin kişilik bir ordu ve 600 tanktır. Rommel taarruzu El Alemeyn hattının çalılık bölgede kaybolduğu noktada başlamıştır. Karademz Birleşik devletlerin asker miktarı •vvashington 2 (a.a.) ,A=.,Haberler bürosıınun dun akşam ntfştettigı bir kıtabda Birleşik devletlerin fcinıdı silâh altmda 15 mılyondan fazla asîsere ve 16 19 mılyon ıhtiyata malil^ bulundukları açığa urulmaktarlır. <». M Yarın * Muharebe hangi hatlarda cereyan ediyor? Londra 2 (a.a.) Rommel ihtiyatl? ilerlemektedir. 12 kilometre kadar yol almıştır ve 30 kilometre kadar derinliğı olan İngilizlerin mayin tarlasmı geçmek ister gibi gorünmektedir Rommel kollarından birl El Alemeyn'in 40 kilometre cenubunda bulunan El Emeina'nın şimaline doğru, dığer bir kol doğu şimale doğru, üçüncü bir kol da Ruveysat tepesine yeni şimale doğru ilerlemektedir. Rommel İngiliz zırhlı kuvvetlerinin küllî kısmını arar gibi görunüyorsa da şimkadar büyük bir savaş olmamıştır İdeal yıkıcıları Yazan: Ptlrol yolu Demirvolu JPetrol Pasteur Enstttüsü Yunanistanda Sofya 2 (a.a.) ^^.»Inadan öğrenüdiine gore, Pasteur Erlstitusune mensub Fransız hekîmleri Yunanistanda yayılmak tehlıkesi gosteren T»h.taı tifüs salaınını önlemeğe çalışarak günde 400 klsıvı tedavi etmektedir. Pasteur Enstitüü, heyet emrine 2 milyon aşı tahsis etmiştir. / Fazıl Ahmed Yarınki nüshamızda Türhiye Şiddetli harekâta sahne olan Kafkasya daglannı fosterir kuşbakı$ı harita Kahireye yapılan hava akını Kahire 2 (a.a.) Düs gece Kahire