3 Eylül 1942 Tarihli Ulus Gazetesi Sayfa 1

| PERSEMBE 3 ULU S BAsIMEVİ Çankırı Caddesi. Ankara Telgraf : U L U s Ankara EYLÜL ( Telefon ) B 219 432 Y::ıyuİğ::'ılkMUdUrü îg;î —rram Müessıeîe Müdürü ll—iğ | & kuRUş Tüükel © 1064 » ALAMATIT IAŞT BUORA * RUJ * ALLIK * KOLONYA - LAVAND x k Geldi! N!_ « Yollar boyunca kendisini bekliyen köylülerin dileklerini dinledikten sonra Başvekilimiz B. Şükrü Saracoğlu Kars'a vardı Dördüncü harp yılının başında Falih Rıflı ATAY İkinci dünya harsi dört yaşvaa girdi Beş kita bu harbin içindedir: dördü ateş içinde yanıyor; Beşinci kıtanın — birçok cephelerde kanı akıyor ve harp, onun da kara sularına kadar sokulmuştur. Büyük savaşa katılmıyan ve talihini Şu veya bu tarafın zaferine bağlamıyan pek az millet kalmıştır. Maddi manı bütün kuvvet kaynakları, bu eşsiz hesap- laşma uğrunda tükenesiye harcanmak - tadır: 1939 haziranından 1943 haziranı- na kadar, yalnız Birleşik * Devietlerin dört yıllık masrafı 200 milyaz dolar tu- tuyor: çağımızın en pahalı, güÇ ve uzun işlerinden biri saydığımız Panama kana- l1 sadece iki milyara mal olmuştur. Açlık- tan, hastalıktan, yiyecek azlığından, göç dalgaları arasında bocalamaktan kaç milyon insan ölmüş olduğunu bilmiyo- tuz. Bazı tahminlere göre bu yekün. en aşağı, Türkiye nüfusunun iki mislini bul- muştur. Avrupa kitası, kendi — terihinin en facialı devrini geçirmektedir. Garp me- deniyetini yaratan, 19 uncu endüsıri as- rındanberi, hayat stardardı baş döndürü- cü bir seyirle vyükselip gelişen bu kna - nın halkı, bugün, yiyeceksiz, giyeceksiz. düşkün ve bitkin bi. haldedir. Bir kor kunç salgın dünyanın belini büküyor Harbin şu veya bu neticeye varacağı bah- sinde fikirler ayrılabilir" fakat herkes şu müdder, bir buhranlar cehennemi ola - caktır.. Harbin dördüncü yılının başında al man ordularına bir yandan Stalingrad ka- pılarında ve Kafkas dağlarının tepelerin- de, öbür yandan İskenderiye yakınların da rastlıyoruz. Avrupa kıtasının — büyük bir kısmı Almanya'nın ya doğrudan doğ ruya hâkimiyeti, yahut nüfuzu ve korku- su alktındadır. Adalar denizi onun elin- dedir. Denizaltıları şimal ve — cenup Amerikasının sularında döğüşüyor. Ju- pon orduları Avusturalya ve Hiudistan sınırlarındadır. Buna karşı, 1941 hazira- nının 22 sinde beş altı haftalık ömrü ol- duğu söylenen Rusya, milyonlarca askeri jile, ayaktadır; geçen eylülde — düşeceği el Mosk K d elle dedir; Leningrad henüz hiç bir gedik vermemiştir. Büyük Britanya İmparator- hağa, toprak bakımırdan, rayıptan faz- la kazançtadır. Libya ile İskenderiye ara- sındaki çöllerden geçilmişse de, Kızilde- niz kıyılarındaki italyan sömürgelerini tasfiye etmiş; — italyan ordularımı Ha- beşistan'dan çıkarmıştır; Suriye'yi işga- H altına almıştır; gene işkal orduları İran'da bulunmaktadır. İngiliz — adaları ise, artık yıkılmasından — bahsedilmiyen bir cephe haline gelmiştir. Amerika, kendi hazırlıksızlığından faydalanıp ko- lay ve çabuk kazançlarla ülkeler fethe: den Japonya'yı, önce, duürdurmuştur; Şimdi geriye doğru itmektedir. 1941 yılında 2500 kilometre üzerin- de rus ordularına karşı taarruza — geçen almanlar, bu defa 1000 kilometre üze - rinden taarruza kalktılar. Geçen yıl, al- man taarruzunun hedefi, çevirme — ve yöketme muharebeleni ile, Kızılorduyu ortadan kaldırmak ve Rusya'yı sahneden silmekti. Bu sefer, Kızılordunun beslen- me ve petrol kaynakları ele — geçirerek onun taarruz kabiliyetini kırmak — 1942 muharebelerinin hedefi olarak gösteril- miştir. Tarafsız askeri tenkitçilerin tah- mini şu idi: Almanya, bu yıl rus cephe- sini zarar vermez hale getirecektir; ingi- lizleti Afrika, Akdeniz ve Yakın-Şark- tan kovacaktır. Bu suretle iki - denizde, Karadeniz ve Akdeniz'de serbestliğe ka- vuşacak, Avrupa milletlerini, şimal Af- rika'daki sömürgeleri ile beraber, yeni nizam idaresini kurmıya dâvet — edecek, kıta ve etrafı ile Anglo-Saksonların bü- tün münasebetlerini kesecek ve harbin edip gitmesinin hiç bir faydası olmadığına karşı tarafı inandırıp barışa varacak, yahut, uzun bir harbe kendisi- nin ve gerek hâkimiyet, gerek nüfuzu ılınndı bulunan kıtanın da dayanma im- kânlarını elde edecekti. 8 inci ingiliz or- dusunu bozarak olanca hızi ile ilerliyen Rommel'in Süveyş'e, hattâ Filistin — ve Suriye'ye kadar yolu açılmış olduğu sanı- hrken, ileri hareket Elâlemeyn'de dur - muştur. Bu cephedeki hareketler, şimdi sonbahar ve kış muharebelerinin talihi ne bağlı kalmıştır. İngilizler, bir yan - dan, yeni kuvvetler getirirken, öbür yan- dan, bir çekilme ihtimaline karşı, yeni hatlar tahkim etmektedirler. Şark cephesinde ise, alman ordusunun Önce Stalinerad'ı düşürmesi, ondan şon- ta şimaldeki rus ordularına karşı, önü - müzdeki 8 hafta içinde, esaslı — zaferler kazanması lâzımgeliyor. Yalnız Kafkas dağlarının üst tarafın. daki toprakları fethederek, Kızılordu - fun taarruz kabiliyeti kırılacağını zan- netmek ve alman ordusunun süratle kâ- fi petrol bulacağını sanmak askeri ten- kitçilere hayâl gibi geliyor: bir defa (Sonu 3 üncü sayfadaa Karslılar Başvekillerini heyecanla selâmladılar Kars, 2 a.a. — Bir eylülde Sarı - kamıştan halkın tezahürleri arasın- da ayrılan başvekilimiz Şükrü Sa- racoğlu vilâyet hududunda kendileri- ni karşılamış olan valimiz ve refa- katindeki zevatla birlikte geçtikleri yollar üzerindeki köylerde kendileri- ni bekliyen köylülerimizle konuşa- rak ihtiyaçlarını dinlemiş ve kendi- lerinden izahat alarak dün saat 19 da şehrimize gelmişlerdir. , Sayın misafirlerimiz şehrin metha linde mevki komutanı, —mülki, as- keri erkan ve bir kıta asker tarafmn- dan selâmlanmışlardır. Vaktin geç olmasına rağmen bü- yük caddenin iki tarafında halk baş- vekilimizi heyecanla — alkışlamıştır. Sayın başvekilimiz de bir müddet ya- ya yürüyerek halkın bu canlı teza- hürlerine “nasılsınız — arkadaşlar?,, diye mukabelede bulunmuşlar ve bil- ahare otomobile binerek ikametleri. ne tahsis edilen vali konağına gel- mişlerdir. Çiftçiye' bol kredi Çevirme ve donatma kredisi iki misline çıkarıldı Faiz yüzde 6 ya indirildi Ziral istihsali artırmak için çiftçiye lâzim olan maddi ve manevi her türlü yardımları yapmak ve kolaylıkları gös- tenmek yolları üzerinde çalışan Ziraat Vekâleti, istihaal masraflarının yüksel- diği bu anlarda cçiftçinin ihtiyacı olan kredinin teminini ilk şart addetmekte- dir. Diğer taraftan Ziraat Bankası da bu şartı yerinde ve zamanında görmüs ve bü maksatla müstahsile banka şube- leri tarafından dekar başına çgevirme ve donatma kredisi bu sene bir misli daha arttırılmıştır. Buna mukabil gerek büyük ve gerek küçük çiftçiden alıman fatz miktarı ise yüzde 6 ya indi- rilmiştir. Bu suretle istihsal masrafları artan çifteiler, kendilerine lâzım — olan krediyi ipotek veya müteselsll — kefalet suretiyle Ziraat Bankası şubelerinden verilen kolaylıkla temin edebileceklerdir. Vak- tinde alıman bu karar önümüzdeki son- bahar ziraati için müstahsile geniş bir istihsal imkânı vermektedir. Muhtelif mahsuller için dekar başına bir misli artırılan kredi miktarını aşa- kiya koyuyoruz: Hububat 4, pamuk 14, tütün 40, zey- tin 20, üzüm 28, imcir 20, fındık 14, li- mon portakal d0ü, sebze ve meyveler 40, afyon ve haşhaş 10, pirinç 28, Ayıntap ve yer fıstığı 10, gülyağı 15, bakla, fa- sülye, nohut, mercimek, patates — gibi kuru sebzeler 15 Hiradır. Gerek Ziraat Vekâleti ve gerek Ziraat Bankası, çiftci lehinde verilen bu ka- rarları birer tamimle bütün teskilâtı - na bildirmişler ve bunun çiftçilene du- yurulmasını İstemişlerdir. Kahire'ye göre : Cenupta şiddetli hücumlar yapan Mihver hafifçe ilerledi Kahire, 2 a.a. — Ortaşark İnziliz tebliği : 31 ağustos gecesi ve 1 eylül günü şimal kesimindeki kuvvetlerimiz mu vaffakıyetli bir akın yapmışlar ve Mihvere göre : İngiliz ordusu Mısır'da iki günde 3İ tank Dİ uçak kaybetti Berlin, 2 aa. — Bugünkü resmi teb- Mğe göre Mısır'da ingiliz mevzilerine karşt alman ve italyan motörlü kitala- rının taarruzunda düşmanın 30 tankı ahr » 81 ağustos ve 1 eylül- bir miktar esir dır. Cenup kesiminde bir eylülde zırhlı ve topçu birliklerini ihtiva eden kuv- vetlerimiz bütün gün — Elhimeimat ile Ruveisat tepesi arasındaki çevre- de düşmanın zırhlr. — kuyvetleriyle harp etmişlerdir. 831 ağüstos akşami ve gecesi in - giliz. cenubi Afrikalı ve amerikan uçakları deniz uçaklarının da yardı- miyle muharebe sah ki hedef- de yapılan bu muharebeler sırasında al- man ve italyan avcıları hava savasların- da 5S1 ingiliz tayyaresi düşürmüşlerdir. Bundan başka dört ingiliz uçağı da kar- & koyma topları tarafından — düşürül- müştür. Akdeniz'de bir alman denizaltısı ka- filede giden dört bin tonllâtoluk bir va- puru batırmıştrır. lere ve Marsa Matruh ile Eldaba arasındaki iniş meydanlarına tesirli taarruzlarda bulunmuşlardır. Çıkan kum fırtımasına rağmen dün muharebe meydanı üzerinde büyük ölçüde hava hareketlerinde bulunul- muştur. Bomba taarruzlarımız bü - Yyük bir şiddet ve isabetle yapılmış - (Sonu 3 Üncü sayfada) İskenderiye'ye hava akını Berlin, 2 aa. — 1 eylül gecesi İsken- deriye'nin cenubunda bir Britanya hava meydanına yaptıkları hücum esnasında alman savaş$ uçakları meydandaki tesis- lere ve civardaki ucaksavar mevzilerine kaşydettikleri tam isabetlerle — tahribat yapmışlardır. (Sonu 3 Üncü sayfada) İngiliz tayyareleri tarafından yapılan akınlardan birisini gösterir temsili Almanlar - İngiltere'ye, ingilizler Almanya'ya uçak filolariyle akınlar yaptılar ve hasarlar oldu Berlin, 2 a.a, — Dün gece az mik - tarda uçakla ingiliz hava kuvvetleri ba- ti Almanya'ya bir akın yapmışlardır. Bir- çok mahallelere bombalar düşmüştür. 3 ingiliz uçağı düşürülmüştür, Hafif alman savaş uçakları dün İn - giltere'nin cenup kıyısı üzerinde Dun - geness dolaylarında bir Britanya aske - ri kampına alçaktan bir baskın yapmış - € Sonu 3 üncü sayfada ) Alman esirlerinin elleri bağlandığı için Dieppe'te alınan ingiliz esirleri zincire vurulacak Berlâin, 2 aa. — Bugünkü alman res- mi tebliğinde söyle denilmektedir. Dieppe hareketlerinde kıtalarımızın eline dü « şen bir ingiliz emrinde alman esirle- rinin üzerlerindeki k;ğıtları yırtmama- ları için mümkün oldukça bağlanmaları lüzumu — bildiriliyordu.. İngiliz emrinin Fransa kıyılarında almanlar tarafından bir istilâ bu kısmı, alman başkamutanlığının 30 ihtimalini önlemek için kurulmuş gözetleme kulelerinden birisi ağustos 1942 tanihli bir tebliğde zikre- dilmiş olduğu halde ingiliz hükümeti bu hususta vaziyet almamıştır. Bu sebeple alman başkomutanlığı Dieppe hareketle- General Mc Arthur, Avusturalyalı General Blamey'le beraber Salomon adalarındaki Kokoda cephesinde japonlar şiddetli bir hücuma geçliler Sydney, 2 aa. — Kokoda cephe- sindeki askeri harekât üslerinden bi- rinden pazartesi günü gece yarısın- da çekilen bir telgrafa göre japon- (Sonu 4 üncü sayfada) Mihver hava kuvvetlerinin ilk hedefi olan İskenderiye'den bir görünüş rinde esir edilen ingiliz subay ve erleri. |rdm 3 eylül 1942 günü saat 14 den itiba- Çiftçinin teslim ettiği :-5 F hububat, Idığır Ticaret beklenen seviyeyi aşmaktadır göre, C 'da hububat satın 1 işi Konya geniş mikyasta devam edilmek- tedir. Şimdiye kadar bu bölgede teslim alınan hububat miktarı beklenen seviyeyi aşmış Doğu alınacak sonra muhtaç olunan miktarın yukarısına cıkılacağı umulmakta ve bazı. yerlerde, ciftçinin ver- meğe mecbur olduğu hububatın daha fazlasını hükümete teslim etmeğe başladığı bildirilmektedir. Bu tedbir, yukarıda zikredilen — ingiliz emrinde alman harp esirlerinin bağlan- (€ Sonu 4 üncü sayfada ) C. H. P. İdare Heyetitoplantısı Cumhuriyet Halk Partisi Umumi İdare Heyeti dün haftalık toplantısını yaparak işler üzerinde görü de bulunmuş ve gereken kararları ah miştır. Londra Türk gazeteciler heyetinin gelişine sevindi Gazeteciler İngiltere'de on beş gün kalacaklar Londra, 2 a.n. — Müstakil fransız ajansı bildiriyor: 'Tanınmış Türk — gazetecilerinden beşinin Londraya gelmesi burada bü- yük bir memnunlukla karşılanmıştır. Türk misafirleri kabul eden istih- barat nazırlığı siyasi müsteşarı M. Ernest Thurle söylediği bir nutukta şöyle demiştir: “Dostlarımızdan gizli hiç bir şeyi- miz yoktur. Üç sene harpten sonra ingilizleri yine zafere inanır bula - caksınız,, Ahmet Emin Yalman, Zekeriya Sertel, Şükrü Esmer, Abidin Daver ve Hüseyin Cahit Yalçın, Tan, Va- tan, Ulus: Cumhuriyet ve Yeni Sa- bah gazetelerinin ve bütün Türk mat buatını mükemmel bir surette temsil etmektedirler. Son günlerde başka Türk gazete- cilerinden mürekkep bir heyet de Almanya'yı ziyaret ederek bu mem- leketin hakiki durumu hakkında bir fikir edinmiştir. Bitaraflığa hüyük | bir kıskançlıkla bağlı olan Türkler İngilterenin hakiki durumu hakkın- da bir fikir sahibi olmak istemişler- dir. Türk matbuatı, Türk hükümeti gibi, şimdiye kadar tam ve dürüst Çekilen Japon Hariciye Nazırı iral Togo Amiral Togo'nun istifası üzerine çıkan Şayialar Japonya yakında Rusya'ya taarruz edecekmiş Tokyo, 2 a.a. — Japon hükümeti söz- cüsü M. Höri yabancı gazetecilere yap- tığı demeçte, dısarıda hususi bir mak- Münakalâf Vekilimiz bugün seyahale çıkıyor Münakalât Vekilimiz Amiral Fah- ri Engin bu sabah kalkacak bir trenle memleker dahilinde bir tetkik seyahatine çıkmaktadır. Münakalât Vekilimiz Sivas, Malatya, Adana, Hatay, Konya, Afyon, Eskişehir ve bu vilâyetlere yakın diğer bazı vi - lâyetleri ziyaret edecek ve bu seya - hati 15 gün kadar sürecektir. bitaraflık takip ederek milli menfa- atleri samimi duygüulariyle telif” et- meğe muvaffak olmuştur. Türklerin, hudutlarının yanı başın- da ve Karâadenizde cereyan eden ha- diselere ilgisiz yoktur. Fakat Türk milleti yolu ü- zerindeki tehlikeleri atlatmasını bil- miştir. satla saylaların aksine olarak amiral Togo'nun istifasının tamamiyle sahs! sebeplerden ileri geldiğini ve ne yeni bir hükümet kurulmasiyle ne de memleketin dış siyasetinde bir değişik- Hkle ilgili olmadığımı söylemiştir. Nişl Nisşi gazetesinin bildirdiğine gö- re, Japon hariciye nazır muavini de is- tifa etmiştir. Hariciye nezareti sarki Asya dairesi umum müdürü M. Kumayşi Yamamoto hariciye nağir muavinliğine tayin edil- miştir. Bildirildiğine göre kurulması — tasav- vur edilen doğu Asya nazırlığında doğu Asya'daki bütün japon büyük ve orta elçilikleri yerine bürolar açılacaktır, Japonya Rusya'ya saldıracak mı ? kalmalarına imkân | Nevyork, 2 aa. — Ünited — Press'in Gripsholm vapuriyle york'a dönmüş olan Tokyo muhabiri diyor ki; Japon hariciye nazını. Togo'nun isti- fası Japonya'nın doğudan Rusya'ya ya- kında hücum edeceğine bir alâmet sa- 'Türk gazetecileri İngiltere'de 15 | yılabilir. €Sonu 3, üncü sayfada)