2 Eylül 1942 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

RIZA TEVFİK Hayatı ve Şiirleri 3 fincü rabı. tadil, tashih ve İ L Â V E L E R L E ÇIKTI. 168 Sa. 60 Krş. Her kitabcıda bulunur, u mh ur i y e t 04ÖO tSTANBUL 4 CAĞALOĞLU Tegraf ve mektub adreâ: Cumhuriyet İrfanbul Posta kutusu: İstanbul No. 246 Telefon: Başmunarrir: 22366. Tahrir heyetij 24298. İdare ve Matbaa kısmı 24299 24290 Prof. Dr. Şevket Salih Soysal Çocuk Ba En son yazılan ve e eseridir. Fiatl 90 kurus, L tylÛI Semih Lutfi Kitabe Başvekil Erzurumdan ( Kars'a hareket etti Saracoğlu Erzurumla Sarıkamışta da teftişler yaptı ve halkla temaslarda bulundu Sanli Harb Ohulumuxda diploma töreni GÜVENİMİZ I Dünya harbinin üçiincü yıldöniimiinde En büyiik milli zaferinin yirminci ytltnt kutlamış bulunan Türk milleti, kendi yarımna inanmak için ieab eden bütün şartları avucunun içinde tuttuğunu iftiharla ilân edebilir Erzurum 1 (a.a) Başvekilimiz Şukrü Saracoğlu refakatlerinde Orgeneral Kâzıra Orbay olduğu halde dun sabah saat 10,30 da şehrımize gelmişlerdir. Başvekil istasyonda Üçiincü Umumî Mufettışimiz, Vali vckili, komutanlar, askerî ve mülkî erkân, belediye ve Parti başkanlan, mekteblıler ve kalabulık bir halk kutlesi tarafından karşılanmış ve bir askerî kıt'a tarafından selâmlanmıştır. Başvekilimiz istasyon meydanında toplanan halkın sevinc tezahürlerı arasında bir müddet yaya yürüyerek hsikla temas etmişlerdır Bundan sonra olomobillerle şehre hareket edilmiş ve Başvekilimiz Umumî Müfettişliği, V'iâ Sağda, Meclis Beisi Abdülhalik Renda her kLsnıın birincilerine diplomalarını verirken Solda yeni subaylarımız Harb Okulunun şaıılı sancagını, ikinci sınıf talebelerine teslim ediyorlar Askeri vaziyet (Arkası sahife 3, siitun 4 te) unkiı gazetelerde, ikinci Cihan Harbinin üçiincü yıldonumü vesilesile çıkan tefsir yazılannın yanında, büyük puntolu harflerle bildirilen bir tebrik ve bir teşekkür telgrafı vardı: 30 ağustos zafer bayramunızın yirminci yıldonumünii kutlayan kahraman ordumuza Milli Şefimiz İsmet İnonünun selâmlan ve Mareşalın cevabı. Üç yıldanberi, kin ve ihtirasın biledi. ği sivri tırnaklarını karşıhklı govdelerine batırarak birbirini yemeğe çalışan sayısız milletler ortasında sevgili yurdumuzun I eşsiz ve ustun durumunu bir gazete sa j hifesinde açık olarak gozoniıne serebilmek için, eğer tarih kendiliğinden boyle rast getirmeseydi, bundan daha uygun bir buluş duşünulemezdi. Sabahleyin, gazetemizi alıp birinci saMoskova 1 (a a ) Geceyarısı neşhife yi açtığunız u m a n , o uzun uzun ıedüen Sovjet tebliği: makaleleri okumağa lüzum kalmadan, 31 ağustosta cephelerde fili bir değidaha ilk bakışta bu goğus kabartıcı haşıklık olmamıştır. kikatle yiizyüze geldik ve biırun vatanAfrika harekâtmdan resimler: Bir Alman motörlü topu, Muharebelerin tafsilâtı daşlar, bir an gbzlerimizi kapıyarak, son sür'atle mevzi değiştirhor Moskova 1 (aa.) Sovyet geceysrısı Itirk günefinin sonmez ışıklarile içimiıi tebliğının eki: ^ yıkadık, Kalinin cephesinde Sovyet kıt'pları Butün dünya, üç senelik bfr facianın üç müstahkem mevkii zaptetmışlerdlr. ne zaman biteceği bilinmijen acılarile Alman kayıbları 1800 olu ve yaralıdır inlijor. L'fuklannda güneş parlıyan yurd, Stahngrad'ın şımali garbısınde Sovyet yeryüzünde hemen kalmamış gibi. Kikıtaları Sovyet mevzllerine sızm=ğa mi millet yenemediği ihtirasların ateşile, muvaffak olan bir düşman grupu ile kimi millet çaresizlikle, kimi de Avrupaşlddetle çarpışmışlardır. Almanlar buyı tammıyan cahil politikacılarm zorile. yük kayıblara uğramakta ve takviye akıllara durgunluk veren bu boğuşmagetirmeğe uğraşmaktadırlar. Bir taknın kucağına atıbnış, hırpalanıp duruyor. viye kolu Kızılordu tarafından bozguHarbin maddî, manevî gayelerile uzak. na uğratılmıştır. tan bile ilgisi olmnan milyonluk insan Kletskaya bolgesinde Sovyetler rnrekiitlelerini, bugün ateşin içinde çırpınır kete geçerek ılerlemişlerdir* Bu kesimı gorüyoruz. mudafaa eden İtalyan kıt'aları mukaSe\gili yurdumuz, dün>ayı kaplıyan vemet etmeğe teşebbüs etmı=lerse de bu felâket çemberinin bugüne kadar dımuvaffak olamamı^Iardır. Burada 38 şmda kaldıysa. bunu, Milli Şefımizin çok Londra 1 (a.a.) Harbiye Nezaretop, 265 makinelitufek. 15 mılyon 100 veciz olarak ifade ettiği gibi herşe>den tınin tebhğinde şöyle denilmektedır: bin mermi ve bir çok kamyon ele geÖBce ordumuzun kahramanlığma, kıyBir kaç gündenberi Rommel cepheçirilmiş, esirler alınmıştır. metine, fedakârlığina ve butün bu mezi. sinde faaliyetin tekrar başladığma dair Krasnodar'ın cenubunda Sovyetler yetlere karşı beslediğimiz güvene borc bazı alâmetler bıldirilmekte idı. Parar(Arkası sahife 3 sütnn 3 te) luyur. tesi sabahı erkenden Alman kıi'alan Türk milleti, yirmi yıl önce kazandıği zırhlı kuvvetler d a dahil olmak üzere zaferi kutlarken, o zaferin hakikî mana Himeyand civarında cenub kanadınuza sını kavramış bulunduğunu, bugun dün. doğru ilerlemeğe başlamışlar ve burada ya harbi karşısmda tuttuğu >olla dıin derhal hafıf kuvvetlerimizin taarruzu>aya ispat ediyor. Bu yol, hâdiselerin na uğramışlardır. Muharebe devam etmektedir. efinde bir oyuncak yerine düşmcmek. Düşman taarruzunun geniş bir ölçüde kendi kendinin olarak yurümek yoluolup olmadığı malum değildir. Bilhasdur. sa İtalyanlar tarafından esas cephemize * karsı yapılan ileri hareket kayıblarla İyi düsünecek olursak, üç senedenberi püskurtülmüştür. goze çarpan bu jola biz Atatürk ve Ortaşark kuvvetlerinin tebliği İnonünun rehberliği altında yirmi se. nedenberi başlamış bulunuyoruz. 19 maKahire 1 (a.a ) Bugunkü Ortaşark jıs 1919 da Samsuna çıkan Atatürk, asır İngilız müşterek tebliği: Dün sabah erkenden büyük düşman lardanberi ilk defa şahlanan bir milletin ; Şark cephesinde muharebe hattının bugunkü durumunu Mısırda taarruza gecen Mihver İstanbulda un ve ekmek tevziatı üzebayrağım taşnordu. Mudanya konferan. kolları cenub kesiminde mevzllerim z!e f Başknmandanı Mareşal Rommel umumî olarak gösterir harita gelmişlerdir. Kuvve lerimiz ıınde Ticaret Vekâleti tarafından hassasında karşı devletlerle müzakere masa temasa Alman Führer'i, 194243 yılı kış harb sına oturan İsmet İnönü. asırlardanberi harbe tutuşmuş ve muharebe bu bölyangm mermisi atmak suretile İsken siyetle durulmaktadır. Bu nazik meseilk defa kendi ağzile konuşan bir milleti gede bütun gün devam etmiştir. Bu deriye cenubunda ve Kahire simal ba leye büyük ehemmiyet verılmesine rağ yardımı kurumunun açılıs töreni dola. temsil ediyordu. Lausanne Ünhersitesi sabah merkez kesiminde düşmanın er tısında rmıteaddid dü°man ha"a alan men elân bu İş arzu edilen şekilde or yısile. Alman milMine bildirikte lnılunmııs ve kendi ifadesine göre «Almanyanin büjük salonunda sulh muahedesine kenden yaptığı bir taarruz püskurtül larına hücum etmişlerdır. Hava alanla »anize edilememiştir. müştür. Kara kuvvetlerimiz sababtan rındaki binalar ve yerdeki uçaHar aıanın simdi ve gelecekte varlığı için girişSon günlerde fırınların semt semt yaimza ko\an İsmet İnonü, gene asırlar. akşama kadar bir çok düşman uçağını sında müteaddid infılâklar ve siddctü rattıklan darlığın ve fırınların bnünde tiği bu ölüm ve kalım mücadelesinin danberi ilk defa kendi elile karşısındadüşürmüşlerdir. j'angınlar çıktığı tesbit olunmuştur. sebebiyet verilen tehacîmün hakikate dordünrü yılı baslangırında. Alman mılkilerin elini sıkan bir Türkiye namına Toz hava hareketlerine engel olmuşuygun olmadığı kanaati hasıl olmuştur. lelini onuncu defa olarak kıs yardımı hareket ediyordu. İtalyan tebliği sa da son 48 saat zarfında duşmanm Cünkü yapılan sıkı bir kontrol, İstanbul isine kendiliğinden fedakârlık etmeğe Kendi içinde yetistirdiği böyle e\lâdRoma 1 (a.a.) İtalyan 'ebliği: taşıtlanna karşı muvaffakıyetli bau fırınlarmm elınde şehrin 24 saat ekmek davet» etmistir. Almanyanın diğer mütlann azimli ellertle yola çıkan bir milMısır cephesinde ileri kaıakdlar fabomba hücumları yapılmıştır. ıhtiyacını karşılıyacak un mevcud oldu tefikleri de kıs hazırlıklannda bulun. letin başka bir yol tutmasma imkân olaDün yapılan bir hava savaşı esnasın aliyette bulunmuşlardır. Fazla mıktarda ğunu meydana koymuştur. Fakat buna maktadırlar. Demek olııyor ki. Almanbilir miydi? da avcılarımız en az 7 düşman uçağını esir alınmıştır. rağmen gene fırmlarda un darlığı mev Kus harbi, bir daha kışh> acaktir. Fakat bu yol sadece bir karardan ibaİtalyan ve Alman hava teşkil'eri düşdüsürmüsler ayrlca yerde djha başka Fakat Hitler, bunu bildirmekle yeni tet değildir. Karar vermek için bir şeye düşman tayyarelerlni de tahıio etmış manın gerılerine bombardıman hareket cuddur. Evvelce fırınların bayat ekmek verme bir şey soj lememiştir. Çiinkü Alman orgüvenmek lâzimdır. Bir şeye güvenmek lerdir. Dun gece bomba uçaklarımız leri yapmışlardır. leri için fazla verilmiş olan 3000 çuval dusu geçen kışı geçirerek ilkbahara ka. için de ona ihtimam göstermek gerektir. muharebe bölgesındeki düşman araba Tokio 1 (a.a.) Reuter: Haber verilRommel'e gönderilen takviyeler unun yüzde altmısı, karşılığmda karne vustuğu zaman mecliste söylediği nuMiUî Şcf Inonü. güvenimizin ordumuz topluluklarına karşı muvaffakıyetli buNewYork 1 (a.a.) Geçen hofta tukta, Alman ordusunun siddetli bir dığine göre Hariciye Nazıri Şigenori Toverilmeden eriyip gitmiştrr. İki gün evolduğunu soylerken. yirmi senedenberi yük akmlar yapmışlardır. külliyetli Alman kıt'aları. Brenner'i gehazırlıksızlığı yüzündcn go şahsî sebeblerden dolayı bugün istifa vel fırınlara verilmiş olan 24 saatlik ih Rusva kı^ına ona karşı beslediğimiz ihtimamla beraher çerek Rommel kıt'alarını takviye etmısİskenderiye bombalandı uğradığı türlü güçlüklere dikkati çek etmiştir. İmparator istifayı kabul etmiş tıj'at stokunun pek mubrem bir ihtiyac ona gosterdiğimiz güvenin de bir an ih Berlin 1 (a a ) Resmî teblığ: lerdir. Yunanıstana erzak göturmek uve Hariciye Nazırlığım deruhde etmehasıl olmadıkça sarfedilmemesi lâzımdı. tikten sonra gelecek kışa yani 1942 . 43 î p Sjî îjC Son ıki gecede Alman savaş teşkil zere yola çıkmış olan gemıler yolİ3imsıni Başvekil Hidekı Tojo'ya emretmiştır. (Arkası sahife 3 sütnn 3 te) (Arkası sahife 3, siitun 5 te) (Arkası sahife 3 siitun 4 te) leri ağır çapta bombalarla ve binlerce dan çevrilerek Rommel'e gonderümıştir. Tojo şimdi hem Başvekil. hem Hariciye Nazıri, hem Harbiye Nazıri bulunuyor. Kalinin cephesinde kanlı savaş Kafkasyada Şark cephesinde harb dağ geçidleri bir daha kışlıyacak zaptedildi O halde Âlmanlar. Rusyada esaslı olarak her ne yapacaklarsa kışa kadar yapacaklar. demektir Rumen kıt'aları da Anapa limanını aldı Merkez ve şma! kesimlerinde muharebeler devam ediyor Berlin 1 (aa.) Alman ordul&rı başlîumandanlığının tebliği: Aşagı Kuban cenubunda AlmanRu. men kıtaları şıddetlı düşman mukaveme. tını yenmışlercıir. Alman hızlı hucumbotlan Karadenıa doğu kıyılanna kaöar üerlıyerek hıma. ye altındakı bir düşman kafılesme hucum etmişler. aralarında bir de petrol gemısi bulunan başka ıkı gemıyı b a . tırmışlardır. Bunlar topjekun 4500 t o . nıl&to tutanndadır. Kerç boğazmda topçumuz düşman motorlu gemüen teşküıne ateş açmış, ıkı. sını alevler içinde hareketsız bırakmışnr Stalıngrad cenubunda. serî teşkiller tarafından lâzım gelen yardım goren pıyade tumenlen çetm savaşlardan sonra düşman tahkımat sıstemınde açtık. ları gedığı genışletmışler ve hızlı h u . cumlar sayesınde onemlı bir tepeyı ışgal ederek düşman zırhlı kuvvetlerini ımha etmışlerdır. Hava ordumuzun toplu halde yaptığı hareketler düşman mukavemetını k ı r . mağa yardım etmiştir. Stalıngrad şeh. rile Volga doğusundakı bıı çok düşman hava alanlan dun gece şıddeflı bomba taarruzlarına uğramıştır Kaluga cenu'o batısında başarile yapılan mudafaa savaşlan sırasında 11 agiistostanben yoU edilen Sovyet tanklannm sayısı 868 i bulmuştur. Megıne şımal batısında ve Rjev civa. rmda düşmanın zırhlı bırlıklen yardınııle yaptıfı yeni taarruzlar akım kal. mıştır. Bomba \e stuka uçaklan mudafaa muharebesı ve çetın çarpışmalar ya. pan kuvvetlerımize muessır yardımlarda bulunmuşlardır. Hücum batarvalanmız yeniden 30 düşman zarhlı tankını t a h . nb e*mistir. Ladoga golü cenubunda çarpışmalar devam etmektedir. Düşmanın yaptıgı taarruzlar kısmen karsüık taarruzlarla (Arkası sahife 3 sütnn " de) Ruslar 3 müstahkem mevkii zaptettiler Sfalingrad önlerindeki hatlarda Almanlar yeni gedikler açtılar Yazan: Emekli General H. Emir Erhitet Afrikada Mihver taarruza geçti Muharebeler dün akşama kadar devam etti? bu taarruzun büyük mikyasta olup olmadığı henüz malum değildir Ekmek tevziatı bir türlü düzenc gireıtıiyor Fırınlara verilen ihtiyat unlardan da bir çoğu sarfedilmiş Japonyada büyük bir siyasî buhran Hariciye Nazıri Togo'dan sonra Başvekil ve Harbiye Nazıri General Tojo da istifasım verdi Londra 1 (a.a.) Reuter ajansınm bildirdiğine gore Japon Başvekili General Tojo da ıstıfa etmistir. İstifa eden Japon Basve4dli' General Tojo ile Hariciye Nazıri Togo Londra 1 (Hususl) Japonya Hariciye ileri surulmektedir. Bınncisi onun Rusya Nazın Togo"nun istıfasını muteakıb Ja ile sulhu kiame ve Japonyanın istilâ pon kabınesinde venı bir nazırlık \ucude ettiği yerleri ıstismar ^etmek sıyasetınin ge'ırıldi ve bunun adına Buyuk Şarki mumessili olduğu ıdı. .Önun çekılmesıle İkıncısi: Asya Nazırlığı adı verıldi Yeni Nazırh. bu siyaset altüst ola,calrtar. ğın vazifeleri Japonyanın istilâ ettiği Japonyanın müfrıt J H ı ^ ı 'taraftarlığı \erleri idare etmek, kaynaklarını ıstis. yapmıyacağıdır. Çunku ~PBgo mufrit rr.ar evlemek ve ihracatlle meşgul ol. Alman taraftan idı ve bir Alman kadı. maktır. nıle evlıydı. Londra ve Washıngtonda resmî m a . Hariciye Nazıri Togonun istifası do(Arkası sahife 3 sütnn 4 te) layısile bırbırıru tutnuyan mütalealar Başvekil de Togo'nun istifasından sonra hasıl olan vaziyet Ankarada 39 aeustos Zafer bayramı töreninden resijnler. Sağda, garnizon koınutanı Korgeneral Husnü Kükıs nutkuau söylüjor, solda geçid resmine iştirak eden piyade ve süvari birliklerimu