4 Mayıs 1942 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1
18 . . İnCİ Yll SflVlI umhuri DÜO& ISTANBUL CAĞALOĞLU Telgraf ve mektub adresi: Cumhuriyet, İstanbul Posta kutusu: İstanbul No. 246 Telefon: Başmıiharrir: 22366. Tahrir heyeti: 24298. İdare ve Matbaa kısmı 24299 24290 A. J. Cronin'in Karaıt AS UD E B 1942 hasadı Mahsulü tarlada tesbit için Subaşı teskiiâtı kurulmak üzeredir Bir kararııı manası ind Millî Kongresi yeni bir kararile Sir Stafford Cripps müzakerelerinden sonraki Hind vaziyetini biitün açıklığile ortaya koymuş bulundu. Hindistana istiklâl verınediği için müsavi şartlı bir anlaşmıya varmıyan Sir Cripps müzakerelerinden sonra Hindistanın İngiltere Ue işbirliği yapmasına imkân bulunamamıştı. Şimdi alınan Millî Kongre kararına göre Hindistan. haricî bir tecavüz ve istilâya karşı da pasif miidafaada kalmak yolıınu tutuyor. İngiltere İle işbirliği yapmamayı iltizam eden Kongre, Hindistana gelecck istilâcı her hanAmerika Cnmhur Reisi M. Ruıvelt gi kuvvetle de işbirliği yapmıyacaktır. Prensip itibarile cebir ve şiddet siyasetine aleyhtar olan Mahatma Gandi Hindistanı müdafaa maksadile oraya getirileceğinden bahsolunan Amerikan •skerlerini de istemediğini bir miiddet evvel beyan etmişti. Ancak Kongrenin karan böyle bir felsefe icabı olmayıp Hindistanla İngiltere arasındaki münasebetlerin mahiyetine dayanmaktadır. Niçin İngiltere ile işbirliği yapılmıyor ve bilhassa niçin pasif müdafaa? Kongrenin bu hususta çok derin manalı olan mucib sebebi acı oldıığu kadar açıkür: « Çünkü, diyor, İngiltere hükumeti Hind millî müdafaasının millet tarafından hazırlanmasına mâni olmuştur.» Bu şikâyet, Hindistan gibi büyük bir kıt'a üncrinde asıılarca siirmüş istismarcı bir idare usulüne karşı yükselStokholm 3 (a.a.) Afton Tidningen tilmiş çok dargın bir fer\ad hükmünü İfade ettiği gibi bilhassa şimdi gclip gazetesıne Londradan bildiriliyor: Hindistan kapılarına da>annıış tchlike Londrada dolaşan bazı şayialara göre, karşısında pek trajik bir mahiyet ve reıs Ruzvelt yakında Londraya gitmek manzara da arzej lemektedir. nıyetindedir. İngiltere kendi memlckctinde dahi Malzeme mubayaasında Türkiyeye meeburi askerlik usulunu daha jeni kariiçhan hakkı bul ettiği için Hindistanın otedenberi Londra 3 (a.a.) B. B. C : Vaşingtonkendi millî müdafaasını kendisinin yap dan bildırildiğine göre, Amerika harb ması düşüncesile ilgilenmemis olmasında İmalâtı bürosu şefi M. Nelson, Türkiye fazla şaşılacak bir cilıet bulunmamak hukumeıinin malzeme mubayaasında Iâzım gelirse de millî nıüdafaanın mil hakkı terclhi olan memleketler meyalet tarafından hazırlanması mustakil nında bulunduğunu bildirmiştlr. memleketlerin harcı olan bujük bir iş İran ve Iraka da silâh verilecek oldıığu gozonune alınınca Hind KonVaşington 3 (a.a.) Ruzvelt, İranla gresi kararındaki şikâyetin derinliği ve 'rakı müdafaa etmenin, Birleşik Amerigenişliği goze çarpmamak müınkün ol kanın müdafaa.bakımından hayatî önemaz. Hindistan geren Vnıunıî Harbde mi bulunduğunu söylemiştir. vadedilip harb bittikten sonra yerine İran ve Irak, ödünç ve kiralama kanugetirilmiyen ve son müzakerelerde de nundan istifade hakkına, silâhların mü. istihsal edemediği hiirriyet ve istiklâ hlmmat ve diğer malzemenin memleket linden dolayi dargmdır, ve Kongrenin dısına çıkanlamıyacağı teminannı verson kararile hürriyet ve istiklâli tanın rrek şartile sahib olacaklardır. madıkça İngiltere ile işbirliği yapmaktan kat'iyyen sakınacağını ilân etıniş bulunuyor. Hakikati ifade etmiş olmak için düşman kapı>a geldiği zaraan müzakere edilen bu hürriyet ve istiklâli temin etmenin kolay bir şey olmadığuu da söylemelijiz. Hindistanın istediği bu hürriyet ve istiklâl, bin bir çeşid millet Tokyo 3 (a.a.) Japon Başvekili Geve mezhebin kaynaştığı o ülkede bu neral Tojo, Japon milletine radyo ile günden yarına arızasız olarak tan/im neşredilen bir hitabede demiştir ki: olunaına/dı. Mustakil Hindistanın müs« Harb esnasında yapılan Ilk seçimin takbel idare şckli için bizzat Hindliler neticeleri çok memnuniyet verici olmuş, arasında ittifak yoktur. Prenslerle idare butün dünyaya ve bilhassa düşmanlarıolunan ulkelerin hıısusî istekleri oldıığu mıza Japon milletinin harbl zaferle bigibi en büjüğü müslüman camiası olan tirmek yolundtki sarsılmaz azmini gösHind azlıklan da kendi hakları için sağlam teminat istemekte ve hatta ayrı termiştir. Hükumete gösterilen itimad, idareler kurulmasını bile zarurî gor bu harbde Japonyanın harekete getirmektedirler. Bu ihtilâflar içinde do diği vasıtalann zayıf olduğu şeklindekl minyon veya mustakil olacak Kindista propagandalar neticesinde İngilterede, Ankara 3 (Telefonla) ö n ü müzdeki sene mahsul vaziyeti tarlalarda tahmin ve tesbit edilecektir. lstihsali yerinde bildirecek teşkilât kurulmak üzeredir. Subaşı ismini alacak olan bu teşkilât, her köyden bir kişiye muayyen ücret verilerek teşkil edilecektir. Bu »ayede zamanında yurdun her yerinden haber temin edilmiş olacaktır. Havay'a da Japon hücumu bekleniyor c Pazartesi 4 Mayıs 1942 IŞIK Ankara KİÎABEYİ caddesi 109 Şark cephesinde büyük taarruzlardan evvel Nindanao adasına çıkan Japon kıt'aları Ganafsi şehrini aldılar Japon sözcüsü, Çinin Almanya, İtalyanın tamamen tecrid edilmiş olduğunu millî emellerini söylüyor gerçekleştirecek Gaydaya göre Cephenln şlmai kestminde bile karlar tamamen erimek ve fcayaklar terfcedilmek üzeredlr M. RUZVELT LONDRAYA GELİYOR Amerika Malzeme mubayaasında Türkiyeye tercih hakkı tanıyormuş Vaşington 3 (a.a.) Salâhiyetli müşahidler, Avustralyaya doğnı müttefik malzeme ve iaşe yollarının geçtiği Havay adaları cenub doğusundaki adalarda pek yakmda geniş ölçüde kara ve deniz hareketlerinin görüleceğini tahmin etmekte, bu münakale yollarına karşı bir Japon taarruzunun gecikmiyeceğini izah ile bunu takib edecek hareketin, hiç şüphesiz, harbin en önemli hareketi olacaRoma 3 (a.a.) Gayda, «Giornale ğını belirtmektedir. dltalia» gazetesinde yazdığı bir maJaponlar M i n d a n a o adasında d a kalede bilhassa şöyle diyor: ilerliyorlar «Salzburg görüşmesi İtalya ile AlTokyo 3 (a.a.) Domei ajansı, Parang manya arasındaki sıkı dayanlşmayı teyid etmiştir. Herkes anlamıştır ki bu yakınında karaya çıkan Japon ordusu (Arkası sabife 3 stitun 1 de) teşkillerinin cumartesi günü öğleden (Arkası sahife 3, siıtun 3 te) İtalya da Büyük Almanyamtı haklı isteklerine müzaheret edecekî Birçok sebeblerden dolayi Doğu cephesinde Alman büyük taarruzunun gelecek Macar kıt'aları Rus seneye bırakılması mümkün değildir çetelerini temizliyor Yazan: Emekli General N Bir giinlük hava muhareH. Emir Erhilet belerinde Almanlar 33 Görülüyor ki Alman Führerinin fazla ğından mana çıkarmak istiyen bazı yabir acelesi yoktur. O ve genelkurmayı, zar ve Sovyef tayyaresi düşürdü doğuda tasarlanan büyük taarruz hare dafaada söylerler, Mihverin burada m ü . kalarak Akdenizin doğusunda Berlin 3 (a.a.) Abnan orduları Başkumandanlığı tebliği: Doğu cephesıncle, muvaffakıyetli Alman taarruzları yapılmıştır. Duşmanın )ir çok mevziî taarruzu püskürtülmüş;ür. Murmansk cephesinde duşmanın kuvvetli teşkiller vasıtasıle yapmağa teşebbüs ettiği hücumlar akim kalmıştır. Dün yapılan hava savaşlarında düşmanm 33 tayyaresi düşürülmüş, Alman tayyareîeri hiç bir kayba uğramamıştır. ketlerine, yerlerin tamamile kurumasını miHeakıb en müns^ib anda ba^lamak üzere, son askerî ve siyasî hazırlıkları görüyorlar. Bus taarruzunun boşanacaği gün yerlerin tamamile kuruduğu zaman olmak gerektir. Çünkü Alman ordularının en kat'î tesirli muharebe ve imha vasıtaları olan zırhlı arabalarla motörlü vasıtalar ve uçaklar faaliyet ve kudretlerinin sonunu gösterebilmek için kuru toprağa ve kuru yollara muhtacdırlar. Yerlerin kuruyacağı günü ise, hususile böyle görülmemiş şiddetli ve aykırı bir kısta, evvelden tayin etmek mümkün ohnadığından Alman başkumandanlığınm bile yapacağı taarruzun boşanacağı anı çok evvel bilemiyeceğini mukaddema yazmış ve büyük Alman taarruzunun 15 nisandan evvel vukuuna ihtimal bulunmadığı gibi 15 maylstan sonraya da pek kalamıyacağını sebeblerile izah etmiştim. Bu gün de bu hususta ancak ayni şeyi söylemek mümkün olup Rusyaya karşı büyük taarruz hareketlerinin 15 mayısa kadar başlamalan ihtimal dahilindedir. Eğer yağmurlar ve su taşmaları dolayısile ortalık 15 mayısa kadar da tamamile kurumıyacak olursa Alman orduları. nın ne olursa olsun diye duşmanın Uzerine hemen atılmak hatasını yapmıyacaklan muhakkaktır. Çünkü Almanya için Rusyada bahis mevzuu olan şey ölmek veya kalmaktan ibarettir. Onun için de Sovyet Rusya için de bu (ki ihtimalin ortasında bir şey yoktur. Ondan dolayi, yapılacak taarruzu kusurstız hazırlamak ve en ufak bir hanrlığı ihmal etmemek ne kadar lâzımsa ileri hareketlere başlamak için en doğru ve en münasib anı seçmek de o derece lüzumludur. Bu sebeble Alman başkomutanlığı, kışın duracağı hattı nasıl kendisi çizip müdafaaya muvaffak olduysa, yakında yapacağı taarruzun anım da gene yalnız kendi bileceği, lüzum ve muvafık göreceği gibi seçerek dilediği cihetten harekete başlıyacaktır. O halde taarruz anını, belki Ruslarla beraber, ancak vukuundan sonra öğreneceğiz. İşin doğrusu budur; çünkü kışın Rus süvarisine muvakkaten verdiği inisiyativ artık ve tamamile Alman kıtalarının olmak üzeredir. Rusyada taarruzun henüz başlamadıLibya, Mısır, Malta ve Cebelitankta İn(çjltereye taarnra etmesi ihtimalindea bahsettiler. Filvaki Maltaya yapılan d e . vamh ve şiddetli hava hücumlarile Ege denizi cenub adalanndaki bazı Mihver hazırlıklannı böyle bir ihtimale delil göstermek mümkündür. (Arkası sahife 2 sühm 1 de) Çetelerin saklandıkları ormanlar Askeri vaziyet Taarruz yakındır! Uzakşark harbinden resimler: Yan beline kadar suya giren Japon piyadeleri, yanmakta olan bir muharebe noktasına yaklaşıyorlar Finlandiya cephesinde Helsinki 3 (a.a.) Yalnız bugün aÇiğa 'urulduğuna göre, geçen hafta 4 bin kaar Rus, Finlerin 2 nisanda işgal ettiği 'ytaer takım adalarını geri almağa teşebbüs etmiştir. Kronştad'dan kalkan Ruslar, bu adalar istikametinde oldukça lerlemişler, fakat yolda buzlardaki bir ;atlak yüzünden durmak zorunda kalmışlardır. Fin uçakları, bu Rus kıt'asını iddetli bir bombardımana tutmuş ve buz (Arkası sahife 3 sütun 2 de) Japon Başvekili, seçimin neticesinden memnutı YUNUS NADt (Arkası sahife 3 sutun 4 te) Ankara 3 (Telefonla) Ankara ilk. bahar at yarışlannın birincisi bu gün Hipodromda yapıldı. Sahada büyük bir kalabalık vardı. Koşular başlamazdan bir müddet evvel Millî Şefimiz Relsicumhur Ismet İnönü İle sayın refikalan da teşrif ederek koşuları takib buyurdular. Millî Şefimize Hariciye, Ticaret ve Sıhhat Vekilleri refakat etmekte idiler. Reislcumhurumuz teşriflerinde ve avBirleşik devletlerde ve Çunkingüe duyulan son ümidleri de ortadan kaldır detlerinde halk tarafından hürmekle selâmlanmış ve alkışlanmıştır. mıştır.> Dttn yapılan ilk koşuları Millî Şefimiz de takib buyurdular Ankara at yarışları Rodos, Pire ve Atina bombalandı İngiltere etrafındaki sularda şiddetli hava harbleri oluyor Roma 3 (a.a.) Resmi tebliğ: Düşman, Rodos ve Gera adalarına bir geca akını yapmıştır. Hasarlar hafiftir. t n sanca kayıb yoktur. Bir İngiliz tayyaresine isabet vaki olmuş ve tayyare, Geranm doğu cenubunda denize düşmüştür. Pire çevresinde ve Atina dolayında da İngiliz tayyareîeri bir kaç bomba atmışlardır. Bir kaç ev hasara uğramış, ahaliden bir kişi ölmüş, beş kişi yaralanmıştır. Yunan Başvekil muavininin İskenderiylde söylediği nufuk Beşiktaş Rapid takımile dün 22 berabere kaldı Kahire 3 (a.a.) Yunan Başvekil muavini ve Bahriye Nazırı Amiral Sakellariu, dün İskenderiyede 500 yeni Yu. nan bahriyelisinin and içme töreninde söylediği bir nutukta Yunanilerin iki misli enerji ile çarpışmak azmini bir kere daha teyid etmişttr. Amiral Sakellairu, demiştir ki: « Yunan hükumetinin siyaseti, son zafere kadar harbe elde mevcud vasıta:arla devam etmek, diplomasi alanında, sulh geldiği zaman Kralımızın idaresi altında blrleşmiş bir halde milletimizin bütün ülkülerinin tahakkukunu istiyecek durumda bulunmaya hazırlanmaktır.» Amiral, harbden sonra Yunanistanın mutlâkiyet taraftan bir hükumetin iktidar mevkiine gelebileceği tahminlerinin gülünçlüğünü de belirtmiş ve aynca şunlan söylemiştir: < Yunan bahriyesinin an'anes^ daFransız askeri knvvetleri Başktunandanı Ima İngiltere ile kardeşlik olmuştur. Bu Amiral Darlan an'ane, harbde olduğu gibi, halde de değişmez olarak kalmaktadır.» İngiliz akınlan Londra 3 (a.a.) Tebliğ: Cumartesi günü, sahil muhafafaza servisine mensub uçaklar, Norveç açıklarmda düşman gemilerirıe hücumlar yapmışlardır. Bir uçak, bir düşman torpido muhribine tam bir isabet kaydetmiş ve İngiliz pilot, bu gemiden büyük bir duman sütununun yükseldiğini görmüştür. İşgal altındaki hava alanlanna yapılan bir hücumda, bir Yünkers 88 düşürül müştür. İngiliz bomba uçaklan, şimall Fransadaki hava alanlarını bombala mışlardır. Sahil muhafaza uçaklarından bir ta(Arkası sahife 3 sütun 7 de) Manalı bir ziyaret 3 lii pakt konıiieleri reisi Amiral Nomura Pariste Japon mümessilini Amiral Darîan ve Laval kabul ettiler beraberlik sayısuu penaltjdJMi yapıyor (lazısı 3 üncü sabifemizdedir) (Telgraflar 3 üncü sahifede) Almanlann yeni hava silâbianndan BV 138 denu tayyaresi, ttssüoden haralamrken
