1 Mayıs 1942 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 3

1 Mayıs 1942 CUMHURIYET i&ıasilcMtaL\ Kömür navlunları Fransız siyasetinde yeni bir inkişaf daha ransanın Demokrasi cejiıesile arası günden güne açılıyor ve bu ara açılması neredeyse bir husumet mahiyeüni alacak tarzda inkiçaf ediyor. Hâdisenin sebebi, yalnız Lavalin işbaçma gelraesi değildir. Çünkii daha önce de, yani Darlanın iktidar mevkiinde bulunduğu sırada da iki tarafın arası gene bozuktu. Laval'in iktidar mevkiine gelmcsile aradaki uçurumun daha fazla açümasuun sebebi Demokrasi cephesinin görüşile Fransanın görüşü arasında tam tezad hasıl olmasıdır. Fransa, 1940 mağlubiyetine uğradıktan sonra İngilterenin mııkavemete devam etmesindcn, muhakkak ki, bir takım ümidlere düşmüş ve bu mukavemetin uzun sürmesi, büyüraesi ve kuvvetlenmesi, muharib kuvvetlerin denkleşmesi sayesinde üzerindeki tazyikm hafiflemesini ve yavaş yavaş kendini toplamağa imkân bulmasını uramuş, bu yüzden vaziyetini idare etmek, iki tarafı elden geldiği kadar oyalamak ve mümkün mertebe intizar siyasetini uzatmak istemişti. Geçen haziranda Almanyanın Rusya ile harbe girmesi üzerine, Fransa vaziyetini yeniden düşünmek mecburiyetinde kaldı. Çünkii Almanyanın Rusyayı da yıkması takdirinde Avrupada tam nıanasile fermanferma bir Almanya ile karşılaşacak ve ona biisbütün boyun eğmek ıstırarmda kalacaktı. Almanya. Rusyayı yıkamadığı takdirde ise harbi kazanamıyacağı için böyle bir durumdan çıkabilecek neticeleri ariz ve amik hesablamak icab ederdi. Çiinkü Rusya Almanyaya karşı durduğu ve mukavemct ettiği takdirde bu hareket Demokrasi cephesini takviye eder, ve bunların Almanyayı n.ağlub etmclerini kolaylaştınrdı. Fakat Almanyanın bu şekilde mağlub olmasının manası, bolşevikliğin Avrupada alabildiğine yayılması olacağına göre Fransanın buna karşı alacağı vaziyet ne olması icab ederdi? Fransa bu suale birdenbire cevab vereınedi ve bir iki hafta öneeye kadar Alman Sovyet harbini adeta seyirci gözlerile temaşa etti. Geçen haziranın sonlanndan bugiine kadar devam eden bu harbin arzetüği iki safha vardır: Birincisi, Almanların müteaddid Rus ordularını imha ederek çok geniş bir sahayı işgal etmeleri, ve bu sahada yerleşmelcri idi. İkincisi, karakışın basması üzerine Sovyetlerin gösterdikleri faaliyettir. Sovyet mukavemeti, Almanyanm Rostof yolile Kafkasyaya inmesine, Moskova ve Leningradı işgal etmesine mâni olmuş ve iki taraf bu sene de bir kere daha boy ölçüşmek mecburiyetinde kalmışlardır. Bu muharebelerin ncticesi ne olacak ve Fransa ne vaziyet alacak? Şimdi Fransa namına La\al buna cevab veriyor ve Fransanın Alman zaferine taraftar olduğunu, çünkii Almanyanın Sovyet Rusya tarafından mağlub edilmesinin bolşevikliğin Avrupada yayılmasından başka bir nıana ifade etmiyeceğini soylemiş bulunuyor. Binaenaleyh Laval"e giire Fransa Almanya ile işbirliği yapacaktır. Amma nasıl? İşte bu cihct belli değil. Muhakkak olan nokta Fransanın Rusyaya harb ilân etmiyeceğidir. Fakat Demokratlarrn Avrupanın herhangi köşeşine yapacaklan ihrac hareketi Fransanın mukavemetile karşılanacaktır. Demokratlar, son günlerde söylendiği gibi, meselâ Portekize veya İspanyaya bir ihrac yapacak olurlarsa belki Fransa ile İspanya elele vererek bu hareketi önlerler. Diğer taraftan Laval'in üzerinde durduğu bir nokta Fransanın bütün müstemlekelerini korumak azminde olduğudur. Bunun da manası Fransanın kendi arazisine, yahud sömürgelerine vuku buIa?ak her taarruza mukabele edeceğidir. Yani Fransanın Demokrasilerle arası gittikçe açılıyor ve Demokrasiler bu yüzden de ikinci bir cephe açmak imkânını kaybetmek gibi bir vaziyetle karşılaşıyorlar. Teşrinisani başına kadar havzadan taşınacak kÖmürler için yeni navlun tarifesi hazırlandı Ankara 30 (Telefonla) Maden kömürü nakledilen başlıca Türk limanları arasında yapılacak nakliyatın 15 nisandan teşrinisani başına kadar muteber olmak üzere alınacak azamî navlunları tespit edildi. 500 hamule tonasından yukarı şileblerle yapılacak kömür nakliyatlna İstanbul ile Havza arasındaki navlun tarifesi şlleblerin 1000 tondan itibaren dört bin tona kaü3r büyüklüğüne göre ton başınâ* 255 İle 220 kuruş arasmdadır. Havza Mersin arası 410 ile 3S0, Havza İzmir ve Ayvalık 280 ile 245, Havza Fethiye 340 ile 310, Havza Karaburun 340, HavzaSamsun 310 ile 270, Havza . Trabzon 320 ile 300, Havza Hopa 330 ile 310 kuruş arasındadır. daki miktarlar zammedilecektir. İzmit, Derince, Kartal 10 kuruş, Eskihisar, Zeytinburnu, Baklrköy, Yedikule 25, Bandırma, Tekirdağ, Çanakkale, Gelibolu 30, Mudanya, Gemlik 35 kuruş. 600 tondan yukarıki gemiler için muhtelif limanların tahliye kabiliyetlerini gösterir cetveller de bu kararnameye eklidir. Kömür ve motorin satış fiatlaruıa yüzde ondan fazla zam yapıldığı takdirde yapılacak zam nispeti nazarı itibare aîlnarak Münakalât Vekâletince bu tarifede değişiklik yapılacaktır. Hav zadan yüklenen kömürün İki veya daha ziyade iskelelere boşaltılması halinde kömür navlunu havzadan en son tahliye yapılacak iskeleye göre hesab edilecek ve Havza ile en son tahliye limanı arasında uğranılacak her İskele için geminin kömür hamule tonu başma ayrıca Havza ile Marmara iskeleleri arasın geminin büyüklüğüne göre 10 kury.ştan da Havza İstanbul navlununa aşağı 20 kuruşa kadar zam yapılacaktır. Berlin 30 (a.a.) Alman orduları Başkumandanllğımn tebliği: Doğu cephesinin merkez ve şimal kesimlerinde, laarruz hareketlerimiz ve hücum kıt'alarımızın savaşları muvaffakiyetle başarılmıştır. Düşmanm münferid hafif taarruzları püskürtülmüş:ür. Hava kuvvetlerimizin gerilerindeki münakale ve demiryollarına yaptıkları ;aarruzlar sonunda Sovyetler müteharrik malzeme bakımından hissedilir kayıblara uğramışlardır. Laponya ve Murmansk cephesinde düşmanın yeni taarruzları kanlı zayiat verdirilerek akim bıraktlrılmışür. Tekzib edilen Sovyet haberleri Berlin 30 (a.a.) Alman resmî mah'İlleri, Ilmen gölünün batı kıyısında Adalarda muharebeler Borok şehrinin Bolşevikler tarafından Melburne 30 (a.a.) Müttefik umualmdığı hakkında Daventry ve Moskomi karargâhının tebliği: a radyolarının yaydlğı haberi, kat'î suPort Moresby: Düşman tayyarelerl dün rette yalanlamaktadırlar. üç defa hava alanımıza hücum etmlşlerÜç gündenberi Kırımda şiddetli bir se de hasarlar hafiftir. muharebenin cereyan ettiği hakkında Lae: Tayyarelerimiz hava alanını mudüşman kaynaklarından verilen haber vaffakiyetle bombalamışlar, yerde 20 de yalanlanmaktadır. düşman tayyaresinl tahrib etmişlerdir. Maresal Goerinğin imzaladığı Filipinlerde: emirler Corregidor: Liman bölgesi şiddetle Stokholm 30 (a.a.) Ofi: Svenska bombalanmıştır. Tahkim edilmiş adalar Dagbladet gszetesinin Berlin rhuhabi topçu tarafından sıkı bir bombardımana rine göre, Mareşal Goering, harb son tutulmuştur. Bataryalanmız üç düşman rası için şimdiden başlanan amelî ve bataryasmı susturmuş ve bir vagon kanazarî bütün İşlerin durdunılmasını tarını tahrib etmiştir. bildiren bir emirname İmzalamıştır. Mindanao: Paranga beş düşman geBütün kuvvetlerin zafere yardım ba misi tarafından asker çıkarılmıştır. kımından bir araya toplanması lüzumu, Japonlar, Mindanao adasında bu tedbir için ileri sürülen gerekli sebir şehri aldılar bebler araslndadır. Manilâ 30 (a.a.) Pilipinlerdekl JaSovyet tebliği pon sefert kuvvetleri umumî karargâhıMoskova 30 (a.a.) Röyter: Geceya nın dün büdirdigine göre, Japon birlikrısı Sovyet tebliğinde deniliyor ki: lerl, çarşamba sabahı saat 4 e dogru 29 nisanda, cephede önemli hiç bir de Mindanao adasında Kota . Bato'da kağişiklik olmamıştır. 28 nisanda 75 Alman raya çıkmışlar ve saat 8 de buranın işayyaresi tahrib edilmiştir. Biz 14 tay galini tamamlami'îlardır. yare kaybettik. (Baştarah 1 incı sahifede) mukavemete devam hususundaki azmini kat'iyyen azaltmamaktadır. Madam ÇanKayŞek'in Birmanyada çarpışan kıt'alanna metanet telkin etmek ve 50 bin rubya para dağıtmak üzere bizzat Birmanyaya gitmeğe karar verdiğini bildiren cephe resmî demeci bunu göstermektedlr. Madam ÇanKayŞek, Yunan eyaleti merkezi olan Kuming'deki Çin kadınlan harb yardım cemiyetlne ds, Birmanyada çarpışan askerleri için 500 bin dolar kıymetinde giyecek gönderil mesi hususunda talimat vermiştir. Blrmanyadaki Çin sefert kuvveti slyasl şube dlrektörü Liang Hang İsab, ileri gelen bir çok Çlnlt Buda rahibi refakatinde Birmanyaya bitmektedlr. (Başmakaleden devam) seneye yakm bir müddettir idame ettiği harbi Rusyadan, İngiltereden ve Amerikadan aldığı yardımlarla yiirütebiliyordu. 2; Bu yardımdan mahnım kaldığı zaman Çinin ayni mukavemeti ayni muvaffakıyetle idame edebilmesi çok şüpheli, hatta imkânsızdır. Görülüyor ki Japonya Bimranyada kendisi için muvaffakıyetli bir sonuca götürdüğü askerî hareketlerle diğer pek çok faydalar arasında bühassa Çin meselesinin kat'î halline zemin hazırlamış oluyor. Japonlarııı Uzakdoğu savaşlarmda gerek meharet ve gerek sür'at bakımlarından Alman askerî kudretile omuz öpüşen pek büyük muvaffakıyetler elde etmiş olduklarım bugün dostlarına da, düşmanlanna da teslim etiirmiş ve ne hacet işte filiyatla ispat etmiş bulunuyorlar. Bundan sonra Japonların Hindistanla mı, Çin işini tasfiye etmekle mi, yoksa Avustralyaya karşı çalı^makla mı uğraşacaklarını artık bize zaman ve hâdiseler gösterecektir. Fakat şimdiye kadarki olaylardın sonra bir daha sabit olan hakikat şudur: Japon meselesi, Demokrasiler için ergeç büyük deniz savaşlan meselesidir. Meğer ki Almanya Avrupa şarkı cephesindeki harbinde mağlub edilerek Japonyaya garb tarafından ileriletilecek kuvvetlerle Asya karasından taarnız etmek mümkün olsun. Demokrasilerde otedenberi bu hesabın da büyücek bir mevkii bulunduğu malumdur. Şark cephesi harblerine Almanyaca ne büyük ve hayatî bir ehemmiyet atfolunduğunu ise Hitlerin daha dört beş gün evvelki nutkunda gördük. Demokrasiler de bu cephede Rusyanın yıkılmaması için şimdiye kadar yaptıkları ve hâlâ devam ettikleri yardunlara ilâveten Almanyayı tayyare hücumlarile iz'aç ve hattâ garbî Avrupada yeni bir cephe ile işgal etmek teşebbüs ve hareketlerini buhranlı denilecek kadar hummalı gayretlerle göz b'nünde tutuyorlar. Binnefis Rusyanın yakmda başlıyacak yeni taarruzlardan İtibaren en ileri fedakârlıklarU harbedeceğini ise bir seneye yakın zamanın hâdiselerinden kâfi vuzuh ve sarahatle öğrenmiş bulunuyoruz. Denilebilir ki yeni dünya harbinin düğüm noktası şimdi şark cephesinde toplanmışür. Buna nispetle diğer teşebbüslerin ve diğer cephelerde göıüjbilecek hareketlerin ehemmiyctleri lakikaten ikinci, üçüncü derecelerdelir Garb cephesinde yeni bir cephe: Bu .'olda ciddî bir teşebbüse atılmağa Demokrasi tarafı henüz hazır değildir. Uçak taarruzları: Bunların belki tah•ibkâr olabilecekleri ve fakat şark cepıesinin talihini değiştirecek bir tesiri laiz olmıyacakları evvelki yıl Büyük ritanya üzerine teksif edilmiş olan ılman uçak taarrudarile anlaşılnıış mlunuyor. Akdenizdeki statükonun mahfuz kalıp kalamıyacağı bile şark cephesi mulıarebelerine bağlı bir keyfiyettir. Japonyaya karşı bir deniz hareketi ise bizzat Demokrasilerce dahi henüz e yakm görülüyor, ne de kolay. İşte Birmanyadan sonra yeni dünya harbinin umumî vaziyeti şimdi bu haled''. Birmanyadan Sonra Bomba muhakemesi| • (İkinci sahlfeden devam) i tını bilmiyordum, vesikaların mündericatına da vâkıf değildim. Bu sebeble bir kasıdla hareket etmiş değilim. Pavlof, mütemadiyen şunlan tekrar ediyordu: 1 » Komünistliğe mi, beşinci kola mı hizmet etmiş, öğrenmek istiyorum, cevabını alamadım Pavlofun altmcı suali soruldu. Bu sual, Abdürrahmanuı kendi fikrinde addettiği arkadaşlarından bir takım isimler mevzuu bahsoluyordu ve Pavlof • Bunların fikri, düşüncesi neymiş ki, Abdürrahmanın düşüncesinde imişler?» diyordu. Abdürrahman Evvelce defatle söyledim. Sabahtan akşama kadar akıllara gelen her suali sorup duracaklar mıdır? Beni imtihan mı etmek İstiyorlar? Her suallerine cevab vermek mecburiyetinde miyim? Müdafi avukat Şakir Ziya da şu noktaları ilâve etti: Müvekkilim evvelce de söylediği gibi bu gibi fikirlerden silküımış, mllletine hizmetten başka düşunce taşımıyan bir insan haline gelmiştir. Pavlof, ısrar etti: O halde mahkemeye şu talebde ve müracaatte bulunuyorum. Mademki burada açıkça cevab vermekten imtina ediyor, tevkif müzekkeresinde ve ilk tahkikatmda komünsit fikirli ve düşünceli olduğunu iddia ettiğıne göre bari mahkeme, kendisini ve isimlerini verdiği arkadaşlarmı ayrıca çağırarak dinlesın ve bahsettikleri fıkirlerin neden ibaret olduğu oğıenılsin. Benim tespit etmek istediğım cihet şudur: O, komünistliğe yardım fıkrini güttüğünü söylemişti, halbuki faşizme hizmet etmiştir.» Pavlof sesini perde perde yükselterek şunları da söyledi: Ben iddia ediyorum ki, bu Abdürrahman komünist fikirleri taşımak şöyle dursun yanından büe geçmemiştir. Abdürrahman Troçkisttir, faşisttir, Abdürrahman; «Söz istiyorum» diyerek ayağa kalktı, yüksek sesle ve heyecanla şunları söyledi: Bana her türlü ijnadda bulundular. Mahkemenin ilk açıldığı gün yanımızda oturmamakla işe başladılar. Kendileri de bir komünist olarak değil, bir Rus gibi hareket ediyorlar. Beiı de bir Türk olarak hareket ediyorum. Bu sefer Kornllof ayağa kalkarak, lâkırdıya karıştı ve türkçe olarak: Evvelce ne düşünüyordu? Niçin Türk gibi hareket etmemiş? dedi. Reis Ben ne bileyim? dedi. Kornilof, yerine otururken: Ben de bilemiyorum! diye söylendi. Yedinci sual, Üskübe gidiş geliş tarihleri hakkında idi ki Abdürrahman ifadelerinde bu tarihlerin sarih olarak bulunduğu cevabuıı verdi. Pavlofun sekizinci suali Fahrile koluştuğu zaman, Fahrideki heyecanın seaebi hakkında idi. Abdürrahman, «Herkesin heyecarunı en izah edemem» dedi. Bombalana SUleyman, Pavlofun suallerine cevab vermek istemiyor Keyfiyet Süleymandan soruldu: Biraz evvel söylediğim gibi bu gibi adamlara cevab vermeğe ihtiyacım yoktur. Ben kendimi müdafaadan âcizim. Ne diye başkalarının müdafaasma yardım edeyim, dedi. Süleymanın cevabı Pavlofa anlatıldı. Pavlof da cevaben Süleymanın mahkemede suallere cevab vermemesi eski ifadelerinin kendi lâkırdıları olmayıp söyletilmiş ifadeler olduğuna delâlet ettiğini, hatta 6 mart 1942 tarihli ifadesinde suikasd meselesini ve bu husustaki fikir ve kanaatini uzunuzadıya felsefî bir tarzda İzah ettiği halde duruşmada cahil olduğundan bahisle bu gibi İşleri biimiyeceği, akh ermeciğini söylemesi de bunu gösterdiğini, diğer taraftan ceza nuıhakemeleri usulü kanununun hükümlerine göre maznunun mnhkemede sorgusu şifahen yapılıp jfadesinl de şifahen vermek mecburiyetinde olduğunu, geçmiş ifadelerin okunması yahud yazı i!e cevab verilmesi dilsizlerle malullere, ölmüş ve kaybolmuş yani şifahen dinlenmeleri kabil olmıyan kimselere mahsus bulunduğunu söyledi. Reis Ne dersin Süleyman? Pavlof, cevab vermesi lâzımdır, diyor. Berber Süleyman Ben ne bildimse saklamadım ve bildiklerim ifadelerimde olanlardan ibarettir. Reis Söylemiyecek misin bir şey? Süleyman Hiç bir şey söylemiyeceğim. Pavlof, bunun üzerine bu suallere cevab alınması kendi müdafaası için değil, mahkemenin tenviri bakımından elzem olduğunu söyliyerek mahkemece irad edilmesini istedi. Bir maznunun suallere cevab vermediği takdirde kanunen icbar edilemiyeceği reis tarafından Pavlofa izah edildi. Pavlof Şu halde Süleymanın, tevcih edilen suallere şifahen cevab vermekten istinkâf ettiği zapta geçsin, dedi. Ve zapta yazıldı. Bundan sonra fizikî ve ruhî muayenesi yapılan Şalıid Kirkor hakkında Adlî Tıb tarafından verilen rapor okundu. Rapora göre, Kirkorda hafif derecede belâhet mevcudsa da melekâtı akliyesine sahıb bulunm3ktadır. Abdürrahman da söz aldı. Sabahki celsede bir Türk olarak hareket ettiğini söylediği zaman Kornilof cevaben t Bugün raü hatırına geldi?» demesine karşı belki o zamanlar komünizme karşı meylim olrhuş ve başka sebeblerin de inzımamile o sıralarda millî hislerini tamamen izhar edemiyerek hataya düşmüşSe bile şimdiki hal ve etvarmdan piş manlığının derecesi kâfi şekilde tecessüm etmekte olduğunu söyledi. ;! şehirler (Baştarafı 1 inci sahifede) altında kalarak dıri diri gömüldükleri sanümaktadır. Rostok Alman şehri tamamen tahrib edilmiş Londra 30 (a.a.) Britanya ajansı: Rostok'un bir endüstri merkezi olarak tahrib edildiği nisan ayı içinde gerek bu tahrib hareketleri gerekse Alman harb İstihsalâtına büyük zararlar veren diğer mühim aklnlar esnasında İngilis hava kuvvetleri gece Avrupada muhtelif hedefler üzerine 3,500 ton bomba atmışlardır. Rostok'un tamamile tahrib edilmesile neticelenen bu hareketler gerek Almanyada, gerekse İngilterede İlk defa olarak görülmektedir. İngilizler Paris bölgesine hücum ettiler Londra 30 (a.a.) Resmen bildiriliyor: Dün gece İngiliz hava kuvvetlerine mensub tayyareler tarafından yapılan taarruz hakkındaki ilk haberler, Paris yakınında Genne Villiers'de tayyare motörleri imal eden Gnöme . Rhones fabrikalanna yapılan bu taarruzun çok tesirli olduğunu göstermektedlr. ölü ve yaralılar Binlerce halk şehirlerden kaçıyor Clermont Ferrand 30 (a.a.) İngiliz hava kuvvetlerinin dün akşam Paris şimal batı çevresini bombaladığı öğrenilmiştir. Bir çok evler kısmen tahrib olunmuştur. Bir hastancye bomba düş müştür. Son haberlere göre, Seine vilâyetinde 18 ölü, 60 yaralı S?ineetOise> vilâyetinde de 34 ölü ve kırk yarah vardır. Evvelki geceki bombardımandan İskenderiyede 102 kişi öldü Stokholm 30 (a.a.) Ofi: Trondheim idare makamları hiç bir sebeble işin terkedilmemesini, tahkimat ve tersane lşçilerile bütün önemli smal müesseselerine ihtar eden bir bildiriğ neşretmişlerdir. Bu tedbirin sebebi, İngiliz bombardımanından sonra Trondheim'in binlerce halîcının muhacerete başlamış olmasıdır. İsveç basınma göre, Rostock şehri tekmil demir ve kara yollarmın kesilmesl yüzünden her türlü münakalâttan mahnım bulunmaktadır. Kahire 30 (a.a.) Dahiliye Nezareti tarafından neşredilen tcbliğde, dünkü tebliğin neşrınden sonra İskenderiyeden alınan raporlarda salı gecesi şehrin üzerine yapılan aklnlar neticesinde 102 kişinln öldüğü bildirildiği kaydolunmaktadır. Millî servet artıyor (Baştarafı 1 inci sahifedr) Kllring hesablarındaki borçlarrmız Ja mühim bir tenezzül arzetmiş ve 1940 senesi sonuna nazaran harice karşı olan taahhüdlerimiz 17,200,000 lira azalmıştır. Rapordan anlaşıldığuaa göre Cumhuriyet Merkez Bankansınm halen 111 milyon liradan fazla değerde altın mevcudu vardır. Bu miktar resmî rakamlara göre hesab edilmiş olduğundan şimdiki halde daha yüksek bir değerde bulunduğu muhakkaktır.. Bankanın 1941 yılındaki sâfî kârı 4,346,487 liradır. Bu miktar üzerinden her türlü masraflar çıkarhldıktan sonra her yüz lirallk hisse senedi sahibine 7 llra sâfî temettü dağıtılacaktır. Avukat Şakir Ziya söz istedi ve Pavloftan sualleri olduğunu söyledi Laval kanaatini açığa vurdu Ankara 30 (Radyo Gazetesi) Amerikaya hareketinden önce Amerikamn Vişi elçisi Amiral Leahy, Fransız hükumet relsi Lavali ziyaret etmiştir. Bu şörüşmede Laval, Amerikan elçisine açık olarak Vişi politikasını izah etmişitr. Laval, Almanyanın zaferine inandığını, Almanların düşmanlannı dost sayamıyacağını ve Fransanın, Almanyanın düşmanlanrun san zaferine müsaade etmiyeceğini Amiral Leahy'ye açıkça bildirmiştir. Kızılayın faaliyeti (Baştarafı 1 inci sahifede) Tarhan ileri sürülen bazı temennilere cevab vermiş ve bu arada memleketin umumî sıhhat durumile pek yakından aiâkalı olan kinin meselesi üzerinde ısrarla durmuş ve Kızılayın uhdesinde bulunan bu İşi muvaffakiyete eriştirmek için her çareye başvurulmuş ve bazı yerlerden ümidli cevablar almmış olduğunu söylemiştir. Bazı azaların temenni ve isteklerine cevablar veren Ali Rana Tarhandan sonra yeni azalıkların seçimine geçilmiş ve ittifakla Erzincan meb'usu Saffet Arıkan, Maliye Vekili Fuad Ağralı, Divanı Muhasebat reisi Seyfi Oran, İzmir mebusu Rahmi Köken, Erzincan meb'usu M. Ali Apak eski azalıklarda ipka edilmişlerdir. Amiral Leahi Lizbonda Lizbon 30 (a.a.) Vişideki Amerika büyük elçisi Amiral Leahy hususî trenle Vişiden buraya gelmiştir. ömer Rıza DOĞRUL Umumî merkez heyetince yapılan bazı tekliflerin kabulünden sonra Millî Şef İsmet İnönüne ve diğer büyüklerimize Vişi 30 (a.a.) Dün Vişiden Parise gelen Amiral Darlan, şimdi, Fransız as tazim ve bağhlık telgraflan çekilmesi keri kuvvetleri şefi için daireler ayrılan kararkştırı'.arak toplantıya son verilmiştir.' Ankara 30 (a.a.) İcra Vekillerl He Elysee sarayma yerleşmiştir. Vişi haberler ajansımn bildirdiğine gö Kızılaya fahrî hizmette bulunanlar yeti bugün saat 15 te Başvekâlette BaşAnkara 30 (a.a.) Kızılay Cemiyetivekü Dr. Refik Saydamın riyasetinde re, Amiral Darlan birkaç gün Pariste istirahat ettikten sonra yakmda Vişiye nin bugünkü umumî toplantısında Cemutad toplantısını yapmıştır. miyete on seneden fazla filen fahrî hizİzmirde bir kamyon kazası dönecektir. Amiral geldiğindenberi birçok ziyaret met etmiş olan isimleri aşağıda yazılı aİzmir 30 (Telefonla) Şoför Ahmed zaya «Fahrî aza» unvanı verilmiştir; Idaresindeki kamyon, Kordonda ilerler ler kabul etmiştir. Mehmed Yümni Varol, Hüseyin Remzi ken ihtiyar bir kadma çarpmamak için Akyüz, doktor Sezai Çom, Berç Türker, manevra yapmış, kamyon sahildeki deAzmi Gökçe, doktor Kâmran Örs, Baha mir mapalara çarpmış, ağır ve hafif 7 Yörük, doktor Hulki Cura, hâkim Omer kişi yaralanmıştır. Karaali, Necib Hancı, Fevzi İlhan, Osman Kıvanc, Yusuf Aydm, Murad ErdoBehçet Uzun büstii dikiliyor ğan, Rauf Baykan, Mecdi Sayman, Sadi İzmir 30 (Telefonla) Belediye MecBatu, Veli Ulusu, Naşid Toygar, Ferid lisi, eski Belediye reisi Behçet Uzun şehre Beşiktaş kulübünün daveti iizerine Özer. yaptığı hizmetler dolayısile Kültür Parka bir büstünün dikilmesine karar ver şehrimizde müteaddid maçlar yapmaya kabul eden Rumanyanın Rapid taklmı miş:ir. nın dün sabah şehrimize gelmesi lâzımdı. Rumanyalı futbolcular bu suretöliim le bir gün gecikmişlerdir. Beşiktaş kuGazianteb meb'usu ve Türk Dil Kurulübü tarafından yapılan programa gömu azasmdan Dr. Mehmed Ali Ağakayın (Baştarafı 1 inci sahifede) re İlk maç, bugün Şeref sahasında Raoğlu Kolej talebesinden Orhan Ağakay Vişiye gitmiş, orada Mareşal Peten'le göpid ile Fenerbahçe arasmdadır. İkinci feci bir kaza neticesinde henüz 17 yamaç da pazar günü ayni sahada Rapid rüştükten sonra Isviçreye geçmiştir şmda iken hayata gözlerini yummuştur. ile Beşiktaş arasında oynanacaktır. Mi Şimdi İngiltereye doğru yola çıkan GeCenazesi dün Ankarada Hacıbayram ca safLr takımın gelecek hafta da Galata neral Gireud Londrada Dögolcü hare miinde namazı kıUndıktan sonra yeni sarayla bir maç yapabilmesi bu iki ketlere katılmağa karar vermiştir. mezarlığa gömülmüştür. maçta alacağl neticeye bağldır. Bugün General Giraud'nun şahsıyeti Yürekleri yanmış annesine, babasına rr.eçhul bir kuvvet karşısma çıkacak Londra 30 (a.a.) Röyter ajansının kızkardeşıne ve diğer ailesi efradma sa olan Fenerbahçenin girişeceği mücadele Fransa muhabiri bildiriyor: bırlar dileriz. zorlu olacağı gibi, taşıdığı yük de mesGeneral Giraud, en değerli Fransız geuüyetlidir. Bu günkü maçı Adnan Akın, nerallerindendir ve batı cephesi hakkınTeşekkür pazar maçını da Şazi Tezcan idare ede da, arazi bakımından eşsiz malumata saSevgili annemiz Elenl Haralambidi ceklerdir. hibdir. Şimalî Afrikada gerek asker, genin vefatı dolayısile gerek cenaze meRapit takımı Edirneden şehrimize rek sivil halk tarafından sevildiği için rasimine iştirak etmek Kltfunda bulu orada büyük bir nüfuzu vardır. Kaçması hareket etti nan ve gerekse bizzat veya telgraf, ve cür'etini ve pervasızlığını göstermektedir mektubla taziyede bulunan akraba, dost Edirne 30 (a.a.) Rumanyanın Rapit Hasıl olan kanaat şudur ki, gerek Rast: arkadaşlarımıza minnet ve teşekkürleri kulübü oyuncularından müteşekkil spor gerek bazı Fransız mahfillerindeki duy mizi arzeylerlz. cu grupu memleketimizde maç yapmak gularda değişiklik yapmak kabiliyetin Yorgi Haralambidis ailes üzere bugün şehrimizden İstanbula ha yegâne sahib olan adam General Giraud dur. Cenaze levazimaU: N. Piştof, Tel: 44236 reket etmiştir. İcra Milieri Hcveti toplandı Amiral Darlan Pariste Elysee sarayına yerleşti Rapid Fenerbahçe maçı bu gün Şaref sahasında yapılacak General Giraud nıuamması Avukat Şakir Ziya söz istiyeıek Pavloftan sualleri olduğunu söyledi ve suallerini şöyle sıraladı: 1 Tavariş Pavlof Svanetye gemisine gitmiş midir ve son gidiş tarihi nedir? 2 Haric memleketlerdeki komünist bdürrahman, Omeri kimlerle ve ve marksist teşekküllerin ellerindeki vene zaman tanıştırmıştır ? sikalar meselâ toplantı zabıtiarile PavîoPavlofun sualleri bitmışü. Kornilofun fun bulunduğu memuriyetin alâkası ne la bir suali vardı: «Abdürrahman Omeri dereceye kadardır? kimlerle tanıştırmıştır? Nerede ve ne 3 Pavlof komünist partisine menzaman? > Kemal Bora, 1631942 tarihli zabıtta sub mudur, değil midir? Avukat Şakir Ziya, dördüncü sual oAbdürrahmanın bu hususta sarif ifadeYUNUS NADİ ;inin mevcud olduğunu söyliyerek sua larak da Pavlofun mahkemeye gelirken Mevlidi Şerif lin iradına lüzum olmadığını beyan et elinde Mayakofski'nin bir kitabını taşıi. Bu ifadenin okunmasuıa karar verildi. dığuıdan bahisle diğer bazı Rus şairleriMerhum Muşir Kâzım Paşa kerimesi [fadesinde Abdürrahman, Omeri yalnız nin de isimlerini sayarak, onların eser ve İsmail Tokgöz refikası merhume, lerini de okuyup okumadığını sordu. itefanla tanıştırdığını söylemişti. NAZİRE HANIMEFENDİNİN Pavlof Bu suallere cevab verece ruhu içuı 2 mayıs 942 cumartesi güntt Kornilof Kiminle tanıştudığını me:ak etmiyorum. Tarhini öğrenmek isti ğim. Fakat ondan evvel bana sual tevci Teşvıkiye camünde öğle namazını mü(Baştarafı 1 inci sahifede) hinin esbabı mucibesini öğrenmek iste teakıb Hafız Burhan ve Hafız Cemal va orum. müzakerelerde bulunmak üzere İtalKemal Bora Tarihi mutlaka söyle rim. Zira bir ticaret ve yük gemisi olan arkadaşları tarafından Mevlidi Şeriî oyanların sözde gayretler sarfettiği hakkında şayialar yaymaktadırlar. Stefanl meğe mecbur değildir. Tespit etmemiş Svanetye'nin bu dava ile hiçbir alâkası kunacaktır. Arzu buyuranlann teşrifleri olmadığı gibi Rus şairlerine dair olan rica olunur. ıjansl, bu şayialarla İşürakli olarak şu ılabilir. Biraz ileri gidiyorlar. Mahkeme, gereğini düşündü. Abdür dördüncü sualin de bir alâkasını göre:iheti müşahede eder ki bunlar, kendi * # * muvaıfakiyetsizliklerini bu suretle ört rahmanın zapıtta okunan eski ıfadesine miyorum. Henüz pek genc yaşında vefat eden Avukat Şakir Ziya, Türk avukathk Türk Çimentosu ve Kireçı T.A.Ş. memurmeğe çalışan İngiltere ve Amerikamn e tarihler için sorulan suallere vermekhakikî niyetlerini gizlemek maksadile * olduğu cevablara nazaran Kornilofun kanununun 27 nci maddesinin son fıkra larından sevgili oğlum ve kardeşimız yapılmış bir manevradır. AngloSakson bu sual hakkındaki talebinin reddine sında avukatm hâdiseyi tenvir hususun Mustafa İmrenin ölümünün kırkıncı da mahkemeye azamî yardımı yapmakla gününe tesaduf eden 2 mayıs 1942 cudevletlerinüı şu ciheti anlamaları ge karar verdi. Vakit gecikmiş olduğundan öğle tatili mükellef tutulduğunu, bu suallerin niçin .ektir ki İtalya, kendi hür teşebbüsile martesi günü Beyoglunda Ağacamiinda harbe girmiştir ve bugün her zaman /apılmak üzere saat 13 te celseye nihayet sorulduğunun cevablarından sonra öğ öjle namazını mü:eakıb ruhuna ithaf erenecekierini kaydederek: «Vicdanları dümek üzere Mevlidi Şerif okutturulakinden daha ziyade harbi demokrasi •erildi. lerle Yahudiliğin ve bolşevikliğin teşkil İkinci celse: hakikî ise bu sualimize seve seve cevab cağmdan, arzu edenlerin teşrifleri rica ettikleri ittihada karşı son zafere kaverirler, telâşa da lüzum yoktur.» dedi. İkinci celse, 16,30 da açıldı. Ve Pavlo Pavlof, kendisi bir sual sorduğu vakit olunur. dar götürmeğe azmetmiş bulunmaktaMerhumun annesl ve kardeşlerl fun Süleymandan sordurmak istediği esbabı mucibesini daima söylediğinden dır. Akide, şükrü, Türabi, Osman sualler dinlendi. Bu sualler şunlardı: bahsetti. *** ttalyada harb aleyhtarhğı Pavlofun Süleymandan Şakir Ziya Vakit geçirmemek için Sabık Üsküdar Evkaf müdürü ve SuAnkara 30 (Radyo Gazetesi) İnsorduğu sualler söyliyeyim. Mademki bu kadar ısrar edi lar müdürü merhum Nazım Beyin ruhuJİJİZ radyosu bugünkü neşriyatında İ1 Tütüncü Yusufa bıraktığı bavul yor. Sebeb şudur: Kendisi 51 yaşmdadır. na ithaf olunmak üzere Erenköyünda talyadaki harb aleyhtarlığmdan ve iaşe hakkında Yusufun kardeşi İbrahimin Konsoloshanede namzed memurum, İstasyon camünde cuma günü Mevlidi güçlüklerinden bahsederek faşist idaremalumatı var mıdır? stajyerim diyor. Halbuki bu gemiye gide Şerif kıraat olunacağmdan arzu eden nin İtalyan halklnı uğrattığı bu büyük 2 Fahri, Süleymana yazmış olduğu rek konferanslar vermiştir. Dördüncü zevatm teşrifleri rica olunur. mahrumiyetlerden Bulgarların ibret almektubda Abdürrahmanı şayanı itimad sualime gelince saydığım şairlerin esermaları lâzım geldiğlni söylemiştir. ve iyi bir arkadaş olarak tavsiye edi leri haric memleketlerde münevver ve ni alâkadar etmiyen işlerle kanunen alâ j yor. Acaba Süleymanın yeni ve eski takir gencliği dalâlete sevketmek için kalı olamazlar.» dedi. bu gibi (çayanı itimad) arkadaşları kim kullanılır. Maznunlar, tevsii tahkikat içb lermiş ve bu arkadsşlarının yarıyacak Pavlof Svanetye gemisi, ben İstanbudosyaların tetkikini istedilcr (Baştarafı 1 inci sahifede) ları işin mahiyeti neymiş? la gelmeden dahi limanda demirli buluBundan sonra maznunlaruı tevsii tahtoplanmakta olması bu sebebe atfedil (Bu sırada berber Süleyman ayağa nuyordu. Bu gemiye gitmek üzere bize kikat için talebleri olup olmadığı sorulmektedir. Şayed bu kabil olmazsa mütte kalkarak ısrarla söz istedi, dedi ki: mahallî makamlarca müsaade edilmiştir. du. Kornilof, evrakı tetkik için vaki olan fikler İspanyadan yol vermesini istiye Şimdiden söyliyeyim ki beyhude Gemideki Sovyet bahriyelilerinin rica talebinin kabul edildiğini, yalnız pek kı^ cek ve bu takdirde ya İspanyada Franko zahmet etmesinler. Bu belâlı adamların sile dört beş konferans verdim. Ben se sa müddet olduğu için ar.cak bir dosyayı rejimi yıkılacak, yahud müttefik asker hiçbir sualine cevab vermiyeceğim. İfa nelerce Rusya e\Tak mahzenlerinde tet gözden geçirebildiğini, hatta bu sebeble: leri bu memleketten geçeceklerdir. Ya delerimde hepsi vardır. Kendileri de o kikat'a nvrgul olmuşumdur. 940 senesin bu celsede Kemal Boraya karşı da mahkm bir zamanda böyle bir ihtimali na kumuşlardır. de bir diplomasi ansiklopedisi çıkarıl cub bir vaziyete düştüğünü, zira sorduğu zara alan İspanyol ve Portekiz devlet Pavlof, suallerini irada devam etti: masına karar verildi. Çalıştırılan 50 ka bir sualin cevabım zabıtta mevcud oldu: reisleri yarlmadanın müdafaası mese3 Abdürrahmana verilen bu bavul dar mütehassıs ve tarihçi arasında ben ğunu öğrendiğini, dosyaları tamamen lesini görüşmüşlerdir. lar hakkında Fahriden alınmış talimat de İstanbuldaki Sovyet başkonsoloshane tetkikten sonra tevsii tahkikat talet mevcud mudur? Mevcudsa mahiyeti ne si mahzeni evrakmdaki vesikaları tetkike hakkında bir şey söyliyebileceğini, iler Ruzvelte atfedilen mütalealar r? memur edildim. Türkiyeye bunun için sürerek mühlet istedi. Pavlof da aşajf Santiago 30 (a.a.) «Radiourbe İtal dir? 4 İkinci seyahatinde Üsküb dönü gelmişimdir. Konsoloshane kadrosunda yukarı ayni şeyleri söyledi. İmkânı vars yan ajansından»: Vaşingtondan bildi şünde Abdürrahman Fahriden 'talimat böyle bir memuriyet olmadığmdan bana türkçe bılen Kornilofla birhkte evrak riliyor: verilen stajyer vasfı unvandan ibarettir. mündericatına vâkıf olacağını söylec Verilen malumata göre, Reis Ruzvelt getirmiş midir ve neler söylemiştir? 5 İfadelerine göre, bavullar Niya Yoksa ben diplomasi stajı yapmakta de Kornilof: Sovyetler Birliğinin 1943 ilkbahanna ka Anlıyamadığım yerler olursa yan dar dayanmasımn kat'î surette lâzım ziye verilmek üzere gönderilmiş ımiş. Şu ğilim. Bir Sovyet vatandaşı sıfatile de halde Niyazi burada iken ne diye teslim hemşerilerimi tenvir etmek vazifem ol saat bir saat için Bir tercüman rica edeh e m ş r i olduğunu, çünkü Birleşib Amerikanın 1943 te ikinci cephenin kurulmasma iş etmemişler, yahud niçin posta ile gön duğundan bir tarihçi sıfatile büdiklerimi bilir miyim?» dedi. Abdürrahmanın avukatı da müvekkili anlatmak üzere siz ister konferans, istirak edebilecek durumda olacağını bü dermemişler? 6 Niyazıden Fahriye veya Fahriden ter hasbıhal diyiniz gemide konuşmalar nin tahrikçilik, memleket duygulan a< yük elçi Litvinof vasıtasile M. Stalin Niyaziye gönderilmek üzere kaç mektub yapardım. Ayri zamanda ingilizceye de leyhine hareketler ve pıopagandası bıldirmiştir. Birleşik Amerika büyük el almıştır? Mündericatına vâkıf mıdır? merakım olduğu için mürettebatla da rülüp görülmediği hakkmda hatta ü çisinin dün Stalin ve Molotcfla yaptığ Biliyorsa neler yazüıydı? konuşurdum. Gemiye böylece beş altı kün olursa karakterine dair İstanbul uzun görüşmenin bu işle ilgili olduğ 7 İstanbula gitmekte olan Ömeri u defa gittim. Hatta yılbaşı ve teşrin bay bıtası tarafından bulunduğu yurdda tah.J bildirilmektedir. ğurlarken Ömerin sözlerinden, tavır ve ramını da vapurda geçirdim. Geminin kikat yapılmasını rica etti. Malta müdafaasma iştirak eden hareketlerinden ve haleti ruhiyesinden güvertesinde her zaman zabıta memuru Süleyman: Dosyaları ben de istiyo Amerikan deniz ve hava ne gibi intıbalar edinmiştir? Ve Ömer bulunurdu. Umumiyetle edebiyatı sever, rum, dedi. kuvvetleri kendisine neler söylemiştir? bununla meşgul olurdum. Mayakofskiyj İddia makamı da şimdilik tevsii tahli Londra 30 (a.a.) Reis Ruzvelti Pavlofun bu sualleri bundan ibaretti. de okurdum. Söyledikleri şairlerden ba kat hakkında bir talebde bulunmıyacağ Akdenizda bulunduklarını ifşa ettiği Ancak şu noktayı da ayrıca reisten rica zılarımn eserlerini sevmem ve okumam nı söyledi. Mahkeme müzakereye çekil«j Amerika gemileri Malta müdafaasma etü: Komünist fırkasına mensub değilim. di Neticede maznunların taleblerinin is İştirak etmişîerdir. Akdenizde hareket Berber Süleyman duruşma celsele Fakat bir tarihçi olarak fikirlerine tama afı için mühlet verilmesine. Abdürrab.;! yapan Amerika gemilerile Maltaya ha rinde şimdiye kadar hiçbir ifade verme men iştirak ederim. Fırkaya girmeme man hakkında da bulunduğu yurdda va takviveleri getirildiğini teyid et miş, sadece zabıtları okutturmekla İkti min sebebini burada izaha mecbur de İstanbul zabıtası vasıtasile tahkikat yaj mektedirler. fa etmiştir. Bu sebeble bu sualleri sor ğilim. tırılmasma ve duruşmanm bu sebebler Daily Mail gazeteslnin bildirdiğine mağa lüzum gördüm. Berber SüleymanPavlof, ikinci suale cevab olarak da: binaen önümüzdeki çarşamba günü göre, Maltadaki av uçfklarına şimdi dan şifahî cevab alınmasını rica ede«Sovyet memurları kendi memuriyetleri bahına talikına karar verdi. Amerikan pilotları da binmektedir, rim. Hitler Mussolini buluştular İkinci cephe