2 Mayıs 1942 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

8 Hitler Mussolini İRCİ yOayf: 6360 umhuriyet İSTANBUL CAĞALOĞLU Telgraf ve mektub adresi: Cumhuriyet. Istanbul Posta kutusu: îstanbul No. 246 Telefon: Basmuharrir: 22366. Tahrir heyeti: 24296. İdare ve Matbaa kısmı 24299 24290 HALİDE EDÎB'in şaKeseri C. H. P. ilk san'at mükâfa Sine Bak Yedinci basımı çıkta. Cil Cumartesi 2 Mayıs 1942 Ahmed Halid Kit bulunanlar \ Türkiyenin tarafsızlık mucizesi Bir İsviçre gazetesinin mütaleaları «Türkiyenin devamlı askerî hazırlıkları mütecavizin cesaretini kırmıştır» Hitler Mussolini mülâkatına iştirak •denlerden: Kont CUno ve Cavellero Salzburg mülâkatı Von Ribbentrop Musofiıti göruşmesi itlerle Mussolini'nin Avusruryada Salzburg'da evvelki gün buluşup gofüşmeleri dünya matbuatı tarafından elbirliğile İizerine parmak basılan bir mevru oldu. Harb başladığı tarihtenberi bu iki devlet adamı ne zaman karşı karşıya gelseler arkasından derhal mühim bir hâdise çıktığı içia dünya matbuatuıın bu seferki mülâkata verdiği ehemmiyet, ne kadar büyük olursa olsun, lülumsuz veya fazla sayılamar. Hakikaten son iki senelik Hitler Mussolini görüşmelerinin fihristini hafızamızda söyle bir canlandınrsak her buluşmadan sonra Mihver harb makinesinin yeni ve beklenmedik bir hamleye kalktığını gorürüz. Führer'le Duçe 1940 martında gorüşmuşlerdi. Nisan başlangıcında Almanja Norveçe hücum etti. Ayni sene hariranında gene buluşmuşlardı. Birkaç gün sonra her iki devlet Fransanın istediği mütarekeyi kabul ederck bütün hava kuvvetlerile İngiltere adasma yuklenmeğe başladılar. Gene 194tt ta ilkteşrin ajında üçüncü harb mülâkatı yapıldı. Arkasından İtalyanın Tunanistana taarruza kalktığını gordük. 1940 ın son ayında iki şef tekrar buluştular. Aradan uzunca bir müddet geçmeden Almanya Yugoslavyayı ve Yunanistanı zaptetti. Ve nihayet 1941 haziranında Brenner'de yapılan mülâkatm arkasından Rusya taarruzu başladı. Şimdiye kadar daima mühim ve beklenmedik hâdiselerden önce karşılaştıklannı gordüğümüz iki devlet adamınm bu defa hatır sormak için buluştukIarına bizi inandııacak hiç bir işaret yoktur. Tersine olarak bugünkü vaziyet, Hitler'le Mussolini'nin çok mühim mevzular üzerinde durup esaslı kararlara vardıkları hissini uyandıracak derecede gergin ve harekete susamış bir manzara gosteriyor. Şark cephesinde ve şimalî Afrikada Mihver devletleri uzun süren bir hareketsizlik devresi geçirdiler. Bu zaman çerçevesi içinde Abnan ve İtalyan harb makinelerinin vakıâ istirahate çekilip yerlerinde oturdukları iddia edilemez. Şark cephesinde seneletdenberi misli görülmemiş bir kışla ve bu kıştan istifadeye çalışan düşmanla mücadele edilmiş, şimalî Afrikada ilerliyen İngiliz kuvvetleri geri püskürtnlmüş ve Akdenizde hâlâ arkası kesilmiyen büyük bir hava faaliyeti gösterilmiştir. Fakat ne de olsa bütün bunlar aşağı yukarı yapılması normal olan gündelik harb vazifeleridir. Ne tayyare bombardımanlarile, ne de İngiliz kuvvetlerini Mısır hududuna doğru sürmekle zafere ulaşılmış olmaz. Kat'î neticeyi alarak harbi bir an önce bitirmek için büyük çapta hareketler lâgundır. Herkesin aklına gelen ilk büyük hareket de yakında başlıyacağı tahmin edilcn, hatta beklenen Rusya) a taarruz hareketidir. Askerı şeflerin de KtirakiJe çok miihim kararîar veril Alman hava dîği bildiriliyor taarruzları Mareşal Keitel Berne 1 (a.a.) İsvlçrenin National Zeitung gazetesi Türkiyenin tarafsızlığını mucize olarak vasıflandıran bir İtalyan gazetesinin yazısını mevzuu bahsederek diyor ki: «Türkiyenin kendisine komşu olan diğer bütün devletlerin aksine olarak tarafsızlığınl muhafaza edebilmiş olmasınm başlıca amili hürriyet ve istiklâlini her türlü taarruz ve tecavüzden korumak hususundaki azminde zerre kadar şüpheye yer vermemiş olmasındadır. Esasen devamlı askerî hazırlıkIan da mütecavizin cesaretini klrmıştır. Ingilterenin Türkiyeye taarruz etmesi için hiç bir sebeb yoktur. Bilâkis Türkiyenin tarafsız kalması İngilterenin Akdenizde ve Ortaşarkta tamamile lehindedir. Türkiyenin tarafsız kalabilmiş olması mucizesinin diğer bir sebebi, Almanyanm Türk meselesini ortaya koymak için ne sebeb, ne lüzum, ne de fırsat bulmamış olmasıdır. Son hava bombardımanlanna iştirak eden uzun menzilü İngiliz tayyarelerinden 4 motorlü bir «Halifax» bomba yüklüyor Stalin bir nutuk söyledi Asherı vazıyet İtalyanın Şark cephesine daha fazla asker göndereceği anlaşılıyor şiddetlendi İtalyanın, Nis günö müııasebefile yapılan tezahüratfa yemlmis Fransadan isfekleri tekrar balirtildi Salzburg 1 (a.a.) Tebli|: Führer ve Duçe 29.ve 30 nisanda Selzburgda buluşmuşlardır. İki hükumet şefinin görüşmeleri, iki milletle şefleri arasında mevcud samimî dostlui ve çözülmez silâh arkadaşlığı ruhunun çerçevesi İçinde cereyan etmiştir. Gorüşmelerden, Üçlü Pakt devletlerinin parlak zaferlerile doğan durum bakımından ve iki milletin siy=îsî ve askerî plânları hakkında tam bir görüş birliğı neticesi çıkmlştır. Almanya, İtalya ve Müttefiklerinin, son zaferi ellerındeki bütün vasıtalarla teminat altma almak hususundaki azimleri bu münasebetle bir kere daha belinilmiştir. Alman Hariciye Nazrrı Von Ribbentrop ve İtalyan Hariciye Nazırı Kont Ciano, siyasî görüşmelere İştirak etmiş ve bu suretle dış siyasetin bugünkü meselelerini müzakere fırsatını bulmuşlardır. Askerî görüşmelere gelince, bu görüşmelere Almanya için ordu başkomutanl Mareşal Keitel, İtalya için de Genelkurmay Başkanı General Kont Cavallero iştirak etmişlerdir. Almanyanın Romadaki büyük elçlsi Von Mackensen İle İtalyanın Berlin büyük elçisi Dino Alfieri de göruşmelerde hazır bulunmuşlardır. Karelide Rns tahkiaatı tahrib edildi, Leningrad ve Sivastopol ağır snrette bembalandı Almanya öyle umuyor ki bu seneki muharebeler Alman zaferile neticelenince Türkiye meselesi kendiliğinden hallolacaktır. Fakat bu aaferler elde edilmezse, Türk tarafsızlık mucizesinin harbin sonuna kadar sürüp gitmesi ih(Telgarf&lar S ftncü sahifemizde) timali vardır.» "Alman halkı mağlubiyetin mukadder olduğunu gün geçtikçe daha iyi Şimaldeki Çin ordusu bertaraf edildikten anlamaktadır!,, ve Mandalay düştükten sonra Dr. Göbbels ise Rusyada rejimin sarsıl Müttefiklerin rnukavemeti sona ermis olur dığını, hükumetin vaziyete hakim olamıyacağını söylüyor! Moskova 1 (a.a.) Röyter bildiriyor: Sovyet Rusya Başvekıli Stalin, dun gece 1 mayıs bayramı münasebetıle, Rus milletine hitaben soyledigi nutukta, Rus mılletini, mutecavize karşı mücadeleye davet ettikten sonra, Rus ışçilerinin askere daha fazla malzeme yetiştirmek için bu sene 1 mayıs bayramı tatıllerinden feragat ettiklerini söylemiş ve şöye devam etmiştir: < Paşist Alman saldırışçısınm memleketimize kahbece hücum ettiği gündenberi 10 aydan fazla zaman geçtı. Şehırlerimizi ve köylerimizi yaktı ve yıktı Estonya, Letonya, Litvanya, Beyaz Rusya, Ukrayna ve Moldavjra'da sıvü halkı öldürdü ve yaraladı. Memleketimiz milletlerinin, şerefleri ve hürriyetleri için çarpışarak hayvan düşmana karşı vatan için mücadeleye başladığındanberi on aydan fazla oldu. Bu zaman zarfında, Alman faşistlerini yice tetkik etmek, hakikî niyetlerini anlamak ve hakikî çehrelerini tanımak fıriatını elde ettik. Bunu kendi demeçlerine bakarak değil, fakat harbin verdiği tecrübe ile ve herkesçe malum olaylara dayanarak yaptık. Alman ordusu, 10 ay öncekinden çok daha zayıftır. Reichenau, Brauchitsch, Todt gibi eski tecrübeli generalleri ya Kızılordu tarafından öldürülmüş, yahud da faşist şefler tarafınan azledilmiştir. Buna karşıhk, memleketimizin harbden önceki durumundan daha kuvvetli hale geldiğinde hiç şüphe yoktur.> Stalin, devamla, demiştir ki: « Alman halkı, mağlubiyetin mu(Arkası sahife 3 sütnn 7 de) Jâpon Tâârnjzu nmlu muda îaası rıcati Birmanyada son vaziyeti gösterir harita Birmanyada yağnıur mevsiminin başlaması için daha iki hafta kadar bir müddet lâzımmış. Yağmurlar başlayınca da burada olsun, Hindistanda olsun nehirler ve dereler taşacağı için büyük ölçüde harb harekctleri olamazmış. Eğer vaziyet hakikaten böyleyse Birmanyayı müdafaa etmekte olan İngiliz, Hind ve Çin kuvvetlerinin Japon ileri hareketlerini ağırlaştırıp geri bırakmaları için elden geleni yapmaları, Niponların da bunun aksine olarak bir an cvvel kat'î bir netice elde etmeğe çalışmalan lâzrm geliyor. Olayda her iki tarafın yaptığı da bundan ibarettir. Japonların Birmanyada giriştikleri hareketlerin mahiyet ve maksadını takriben anlamak için dercettiğimiz haritaya göz gezdirmek faydalı olur. Malumdur ki Japonlar, henüz Singapur hareketlçrini yaparken cenubî Birmanyaya girmisler ve bu bir nevi muhtariyeti haiz Hind eyaletinin baş şehir ve limanı olan Rangun'a doğru ilerlemeğe başlamışlardı. Hind Okyanusu(Arkası sahife 2 sfitun 1 de) Birmanyada son harekâtın gelişimi Yazan: Emekli General \ General Guhr bugütı Almanyaya döntiyor Emekli Alman Generalinin. Millî Şefimiz Inönüne aid dikkate şayan bir yazısını bugün 2 nci sahifemizde bulacaksınız. Ankaradaki Alman sefarethanesinde açılan Fon der Golç müzesinde Alman ordusunu temsil etmek üzere hazır bulunan General Guhr, dünkü trenle şehrimize gelmiş ve Haydarpa^a istasyonunda Alman konsoloshanesi erkânı tarafından karşılanmıştır. General Guhr, bu sabah saat sekiz buçukta Yeşilköyden kalkacak olan Alman posta tayyaresile Berline dönecektir. H. Emir Erhilet Italyada yapılan tefsirler Roma 1 (a.a.) «Corriera della Sera» diyor ki: «iki şefin buluşması harbin mukadderatı ve dolayısile dünyanın mukadderatı için en büyük ehemmiyeti olan bir anda yapılmıştır. Harbin zaruretleri ve ilerisi için iki şef arasında kararlaştırılan teşebbüsler dolayısile askerî işbirliği bazı sahalarda yeni ve beklenmedik değişiklikler gösterebilecektir. Nasıl Almanya Akdenizde temsil ediliyorsa İtalya da doğu cephesinde Sovyetlere karşı mücadelede ayni suretle temsil edilmek Acaba Hitlerle Mussolini bunun için gerektir. Çünkü İtalyan milleti Bolşevikmi buluştular? lere karşı muharebeyi kat'iyyen zarur! ve mukaddes bir vazife olarak bilmekte(Arkası sahife 3 sütun 4 te) dir. (Arkası sahife 3 sütnn 1 de) Bombardıman kasırgaları 6 günde Almanyaya 1300. İngiltereye 225 ton bomba atılmış! Londra 1 (a a.) Şimdi haber allndığına göre, dün gece 11 düşman tayyaresi tahrib edilmiştir. Dün gece her hangi bir nokta üzerine teksif edilmiş bir hava akını olmanuştır. General Guhr'un Ankatada alınmış resimlerinden: Ebedi ŞeBmiz Atatürkün manevî huzurunda ihtiram vakfesi 1 BİRMANYADA Trandhfein deniz üssü tiunamen harab oldu San'at müsabakası Partimizin 2500 liralık mükâfatı bu sene bir musiki eserine verilecek C. H. Partisi, yurdun kültür kalkmması için önemli bir tedbir olarak hazırladığı <San'at mükâfatı> müsabakası bu yü Güzel San'atlarin musiki şubesine aynlmıştır. Bu mükâfatın maddî degeri 2500 liradır. Partimizin müsabaka şartlanna dair tespit ettiği esaslar şunlardır: San'at mükafatının hangi kompozitöre verildiği geçen yıl olduğu gibi, gene, Halkevleri açüma töreninde bildirilecektir. Mükâfatın tayinine esas olmak üzere aşağıdaki hususlar tespit olunmuştur: 1 Kompozitorlerın Türk olmalan şarttır. 2 Gönderilecek eserlerin garb tekniği ile meydana getirilmiş olması şarttır. 3 Kompozisyonlar basılmış veya basılmamış olabilir. Ancak, 941 yıiından önce Ankara ve İstanbulda konserlerde yer almış eselrer verilemez. 4 Kompozisyonların 15 ikincikâ nun 1943 tarihine kadar Ankarada Cumhuriyet Halk Partisi Genel Sekreterliğine verilmiş olması lâzımdır. Eserler posca ile gonderildıği takdirde taahhüdlü gönderılmesi rica olunur. Ç|« Japon işgali sür'atle genişliyor • • • ^* ••• ^ Stokholm 1 (.a.a) Almanlara de(Arkası sahife 3 sütnn 2 de) Spor: Rumen takımı Dün yaptığı ilk maçta Fenerbahçeyi 1 0 yendi Bahar Bayramı m sozcusu? Çm ordusunun bu memleketi bırakmamağa azmettiğini söylüyor Çımking 1 (a.a.) Perşembe akşaml neşredilen Çin tebliğinde deniliyor ki: Çin garnizonu, çarşamba günü öğleden sonra Lashio'yu tahliyeye mecbur olmuş, yenr mevziler işgal etmiştjir. Japonlar taarruza devam ediyorlarsa da, Çinliler, bir demiryolu köprüsü yakının. da cereyan eden bir savaşta on iki Japon tankı tahrib etmişler ve düşmana ağır kayıblar verdirmişlerdir. Savaşlar hâlâ devam ediyor. .' Çin ordusu Birmanyadan çekilmemeğe azrrTetti Bapid ve Fenerbahçe takımlan bir arada (Yazısı 3 üncü sahifemizdedir) Çungking 1 (a.a.) ÇirT askerî sözcüsü perşembe akşamı,demiştir ki: • Ne olursa olsun Çİn kuvvetleri Bir manyadan çekilmiyecekler. Müttefik kuvvetlerile işbirliği yapajak mukavemete devam edeceklerduu falıhsizliklerBayram yapmıya giden le karşılaşmadığınîız tjikdürde mes'uliyet, ve baharın ilk çiçekle. lerimizden kaçmmıyacağız ve başkalanru rini devşiren mektebliler muahaze etmiyeceğiz. 1 mayıs bayramı, dün güzel bir bahar havası içinde çok neş'eli geçmlştır. Bir Kumanda işinde birlik mevcud olmaçok okullar *al?besi bayramı toplu bir halde kutlamak için dün hususî vapurlar dığı hakkındaki Japon iddialan hakikate tutarak Heybeliada, Büyııkada ve Boğaziçine gitmişlerdir. uygun değildir. Çünkü Çinliler BirTürk Maarif Cemiyeü tarafından dün şehrın her tarafında vatandaşlara manyada hâlâ Britanya kumandası al(Arkaa »ahife 3 sütun 3 te) rozetler dağıtılmıştır. tındadırlar. Japonlar memlekete girdik(Arkası sahife 3 sütnn 3 te)