30 Nisan 1942 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

r < İKTISADÎ YÜRÜYÜŞ Mecmuasırun 58 İnci sayısı çıkmıştır. Bu sayıda; Nazmi Topçoğlunun (Kooperatifler için banka lâzıradır). Prof. Şükrü Babanın (Japon ekonomisi). Prof. Nanuk Zeki Aralın (Bizim paramız), Prof. Suphi Nuri İlerinin (Muhacırlar bankası), Prof. Muhlıs Ete, A. Mehmed Cemil Conk^ Faruk Sünter, Selim Cavid, İsmet Alkan, Reşad Ekrem Koçu, Celâl Akyiirek ve daha birçok maruf kalemlerin kıymetli makale ve y a zıları vardır. Tavsiye ederiz. 18 inciytfsayT: 6358 umhuriyet İSTANBUL CAĞALOĞLU Telgraf ve mektub adresi: Cumhuriyet, İstanbul Posta kutusu: İstanbul No. 246 Telefon: Başmuharrir: 22366. Tahrir heyeti: 24298. İdare ve Matbaa kısma 2429924290 Perşembe 30 Nisan 1942 Biricik MODA MECMUAJ0P olan M O D E L 'in m a y ı s ^ C * * yeni yaz modellerile dolu olarak çıktı. Baskısı mahdud olduğu için tükennj^r^^^lınjz. Bütün bayilerde 25 Suikasd Davasmda Dügümler Çözülüyor Diin Alman Generali Guhr'n Kornilofun oturdugu pansiyonun sahibile husnsi olarak kabal buyurdular kapıcısı, maktul Ömer Tokadın Kornilofu odasında ziyarete geldiğine şehadet ettiler Ankara 29 (a.a.) Bugün Reisicumhur İsmet lnönü vaktile maiyetlerinde fırka kumandanhğı yapmış olan Ekselâns General Guhr'u hususi olarak kabul buyurmuşlar ve öğle yemeğine alıkoymuşlardır. *## MILLI ŞEFIMIZ Şahidlerin mühim ifadeleri Amerikadan yttkselen bir ses • Fransa no yapacak? ükumet başına geçtikten.sonra soylediği bir nutukta, Fransız Başvekili Pierre Laval. gudeeeği politikanın anahatlarını açık bir dille millete anlatmıştı. Avnıpa bünyeVi içinde Fransanın bir muvazene unsuru olarak çalışmasım öledenberi istiyen bu devlet adamı, Almanya ile işbirliği esasma dayah bir program takib edeceğini ilân etti. Laval, şahsiyeü bilinmiyen, türedi bir adam olmadığı için. onun hiıkümet işleTİni ele almasile Fransu. siyaseünde hangi temayullerin belireceği aşağı yukarı belli idi. Mareşal Petainin onu Basvekilliğe getirmesi bile, bu memleketteki uraumi havayı gosteren başhbaşına bir delil sayılabilirdi. Compiegne mutarekesinden soora. diinya kasırgasının kenarında durarak yaralannı sarmak isti>en bahtsız Fransa, bir türlü rahat bırakılmıyor, sağdan ve soldan miitemadiyen iğne ile dürtülüyordu. Bu dürtüşler arasıra iğne büyüklüğünü aşarak çuvaldızlaşıyor, hatta kıiçük bir sungu halini aldığı da oluyordu. Doğrusunu söylenıek lâzıtn gelirse Avrupada stratejik bir yer işgal eden, kuvvelli bir donanmaya ve büj ük denizlerin şurasma burasına serpilıniş zengin müstemleke lopraklarına malik bulunan bir memleket, bütün dünja alrüst olurken rahat koşesinde yaralarile başbaşa pek de kalamazdı. Fransa, hiç bir tarafa bağlanmamak, serbest kalabilmek uğrunda iki seneye yakın bir zanıandanberi bütün bu iğnelerc, çuvaldızlara ve küçük süngüleıe tahanımül etti. Maıesal Petain, belki sahiden dünya kavgasile ilgisini kesmişti. Belki de heıhangi bir şekilde barekete geçmek için ortahğın biraz aydınlanmasını, Avrupa mukadderatının uzaktan olsun belirmesini bekliyordu. «Türkler istiklâllerini müdafaa etmekle beşer hürriyetine büyük bir hizmette bulunmuşlardır» Bir ay mezuniyetle şehrimize gelen Haydar • Aktay. çok şiddetli geçen kışın Kuybişef'te Bir Amerikan meb'müşkülâtla atlatıldığını anlattı Evvelki gün Ankarada Alman sefaretinde açılan müzede büyük elçi Von Papen davetlfleri arasında... Moshova Etçimiz Ankara A|ırceza mahkemesinde Muddeinmnınî Başmuavini Kenıal Bora bh talebde bulunurken Muhakeme bu sabaha kaldı r Moskova büyük elçimiz Ali Haydar Aktay alâkalı makamlarla temaslarmı bitirerek dünkü trenle Ankaradan şehrimize gelmiştir. Ali Haydar Aktay, dün kendisini Maçkadaki apartımanmda ziyaret eden bir muharrirımıze §a beyanatta bulunmuştUK « Sovyet Rusyanm resmî hükumet merkezi olan Kuybişef't«n tayyare ile hareket ederek Batum yolile memleketimize geldım. Bir aylık mezuniyetimi burada geçireceğim. Geçen kış, bütün Rusyada olduğu gibi Kuybişef'te de görülmemiş soğuklar ol usu İsmet İnönü ve Tütüncü Yusuf da Pavlofu Abdürrahmanla görüşürken hükumetinin basi gördüğünü söyledi Kornilofun talebi üzerine şahid Kirkor * retkâr siyasetinden mahkeme kararile Tıbbı Adliye gö'nderildi Ankara 29 (Telefonla) sitayişle bahsediyor ^atLulı JSuhıannda. AJnumy» Ankarada, 1| \^ri^l büyük el ar'^f çisi Von Papenin şahsına karşı hazırlanan suikasdden suçlu olanlarm muhakemelerine bu gün Ankara ağırcezasında devam edildi. Celse, 9,30 da açı!dl. Heyet, Sabri Yoldaşın reisliğinde Reşad Bayramoğlu ve Ennln Bükeden müteşekkildi. İddia makamında Cemil Altan ve muavini Kemal Bora bulunuyordu. Vaşington 29 (a.a.) Âyan azasından Pepper, Türkiye Büyük Millet Meclisinin yıldönümü münasebetile âyanda beyanatta bulunmuştur. Pepper, yeni Türkiyenin vücude getirilmesinde Atatürk ve İnönünün icraat (Arkası sahife 3 sütnn 4 te) M. Ruzvelt Şehirlerin bontbalanması devam ediyor Ingilizler Kiel ve Trondheima. Almanlar da York şehrine hücum ettiler Dinlenen ilk şahid: Bn. Mefharet Tercüman Vahab Tebrizi ile Eşref Demircan ve Abdürrahman Saymanın müdafii avukat Şakir Ziya Karaçcy yerlerine geçtiler. Şahidlerin dinlenmesine başlandı. Evvelâ, hâdise yerinde yaralanan Bayan Bigum Tokgözün arkadası Mefharet çağırıldı. 22 yaşmda ve evü olduğunu, Kadıköy Osmanağa sokak 14 numarada oturduğunu, maznunları tanımadığlnı söyledi: « Vak'a sabahı arkadaşımla yürüyüşe çıkmıştık. Kai'aklıdere yolunda İdik. Arkadaşım kolumdaydı. Sağda üç kisi gdrduk. Kavaklıdereye doği'u gidiyorlardl. Şupheli bir vaziyette İdiler. Arkadaşım «Bunlar kim acaba?» dedi. İlerledik. O sırada Von Papenle madamına tesadüf ettik. Yukandan aşağıya doğru siyah bir otomobil geçti ve birdenbire İnfılâk oldu. Biz yere düştük. Bdyük bir et parçası da yanımıza kadar fırlamışh. Arkadasım «Hava bombardımanı oluyor galiba, iğil» dedi.s Madagaskarı müdafaa için Fransız hükumeti, kuvvetli bir donanma gönderdi Moskova Büyük Elçimiz Haydar Aktay du. Termometre bir arahk sıfırm altında 50 ye kadar duştü. Hakkımızda mahalli makamlar tara fından gösterilen ıhtımamlara rağmen, gene kışın sebeb olduğu tabii zorluklara karşı koymak pek kolay olmadı. Bu yuzden epeyce yorgun düştüm. Beni mezuniyet almağa sevkeden şey de, esasen, istirahate olan ihtıyacımdır.» Suçlulardan Pavlof, mahkemede söz söylüyor Fakat harb bekler mi? O, içine sürüklenen nıilletlerle beraber kendi yolunda durmadan jürüyor ve Fransa, çaresiz, sağdan solrian' iğnelennıekte devam ediyordu. Nihayet Laval isbaşma getirildi ve devletin bundan sonra gütmek istediği politika ilân olundu. Şitndi merakla beklenen şey, Almanya ile i<birliği esaslarına dajanan bu politikanın nasıl ve ne şekilde inkişaf edeceğidir. Ötedenberi Müttefikler tarafından yütütülen politikayı gozönünde tutacak olursak, bunların Vichj'yi hemen heınen Almanyaya bağlanrnış saydıklarına inanmak lâ/.ım gclivor. İngiltere ile Amerikauuı Hür Fransızları ve De Gaıılle ü öne sürerek Fransanın açıkla kalan nesi var, uesi yoksa oraya el atmak ve onları müşterek menfaatleri uğlunda kullanmak istedikleri zannı hasıl oluyor. En yakın bir misali üç gün evvel gazetelerde okuduk: Bir Fransız mustemlekesi olan Yeni Kaledonyaya Nevyork 29 (a.a.) United Press: Amerikablar asker çıkardılar ve adayı Uslu Okyanustaki hareketlere bir üs Tokyo radyosunun Romadan alman olarak hazırlamaya başladılar. haberlere atfen verdiği bir habere gbre Bu hâdiseye karşı Laval hükumetinin Vişi hükumeti, müttefiklerin herhangi gosterdiği reaks\on, eski hükumetlcrin bir teşebbüsüne mukavemet edilmesini (Arkası sahife 3 siitun 4 te) yaphği gibi bir protestodan ibaret ml kalacaktır? Yeni Fransız politikasının realiteler karsısında tutacağı hakiki yolu görmek bakınıından sual mühimdir. Laval Almanlarla Avrupa nizamı çerçevesi içinde bir işbirliği yapscağmı 6oylemişti. Bu işbirliğinin mahiyeti nedir? Sadece iktısad mldır, yoksa Avrupa nizamını kucakhyan bütün sahalara şamil midir? Sadece iktısadî ise, Fransa, Muttefikler tarafından kendisine batırılan çuvaldızlara hiç sesini çıkarmadan katlanacak nııdır? Eğer öyleyse, yarın Demokrasiler galib gelirse, onların çizeceği dünja haritasmda, ikinci plâna konmayı şimdiden göze almış mı deınektir? Eğer Almanlarla yapılacak işbirliği, Avrupa sıılhunu çabuklastıracak unsurlan da içine alıyorsa, Laval hükumetinin boş durmıyacağına, Ruzvet diyor ki: " Fransız topraklarından Mihverin istifade etmemesi için tedbirler alacağız „ Haber aldığımıza göre, sefaret erkânıAlman tebliği mızan hepsi Kuybışefte bulunmakta, Berlin 29 (a.a.) Resmî tebliğ: Alman yalnız üçuncü kâtib Affan Akça, Moskova büyuk elçımize refakat etmektedir. hafif savaş tayyareleri gündüz Wight adasındaki gemi tezgâhları tesislerine ve (Arkası sahife 3, sütun 3 te) üzerinde oldu. Bağırışıyorduk. Bu sıPavlofun şahid Mefharete rada iki sefaret otomobili geçti. Bizi sorduğu sual almadı. Sonra Mareşalin otomobilile bir Omerin resmi kendisine gösterildi. de motosiklet gördük. Mareşal bizi otoŞahid, tanımadığuıı söyledi. Hazır bulumobile alarak Hıfzıssllıha Enstitüsüne nan maznunlar şahide gösterilip, o sıgötürdü.» rada giden üç kişiden bunların içinde Infilâkın gerek kendileri, gerek Von hiç kimse olup olmadığı soruldu: Papenle refikalarının arkasında vukua « Üç kişiye dikkat etmediğimden geldiğini kuvvetle tahmin ettiğini söy bunların aralannda bdlunup bulunnıaliyen Mefharet şöyle devam etti: dlğıru bilmem. dedi. « Bombanıır bize Von Papenden Başka bir bildiğiniz var mı? daha yakın mesafede patladığını zcn« Başka bir bildiğim yok. Yalnıa nediyorum. Zira biz yaralandık. Çok arkadaşım Bigum Tokgöz infüâktan Infilâk nerede oldu? kan aklyordu. Mesafeyi tahmin edemem. sonra birkaç kişinin birbirlerile konu« Ankaralı olmadığım için mevkii İnfilâk arkamızda olmuştur. Nitekim şarak kırmızı boyalı bir otomobile bini pek İyi bilmiyorum. Yeşil apartı saçlarımîzın arkadaki kısımlarına et ve nip gittiklerini mükerreren söyledi. Famana gelmeden önce Atatürk Bulvarı kemik parçalan sıçramıştı.» (Arkası sahife 2 siitun 2 de) Londra 29 (a.a.) İngiliz tayyarelerinden mürekkeb büyük bir teşkilin dün gece Trondheim ve Kiel'i bombardıınan ettikleri resmen bildirilmektedir. İskenderiyeye yapılan hava akınında da 58 kişi öldü, yüz on bir kişi yaralandı Yeni denizcilerimiz «Harb gemilerimiz, At İzmirde kadın yüzün lantikte, Pasifikte ve Ak dett bir cinayet İzmir 29 (Telefonla) gece denizde harb eimektedir > merde bir kahvehanede Dün SalüıKeoturan namında bir genc, kadın jüzunden İsmail ve Mustafa tarafından öldürülrnüştür. Hâdiseye sebeb, maktulün son zamanlarda Hatice namında bır kadınla dost olması ve İsmaüin de ötedenberi bu kadını sevmesidir. Vzâkşam Deniz Ticaret Mektebini bitiren 20 gencimize dün diplomaları tevzi edildi Birmanyada vaziyet son saf haya girdi Japon baskısı altında Çin kuvvetîeri ümidsizcesine çarpışıyorlar Çungking 29 (aa.) United Press: Birmanyada dunım son derece buhranlı bir safhaya girmektedir. Lashio Mandalay yolunu kurtarmak için Çin takviyelerinin Yunang'dan Birmanyaya akmakta olduğunu Çin sözcüsü söyle miştir. Çok sayıda tank, zırhh otomobil ve (Arkaaı sahife 3 sütun 3 te) Yukarıda. Denizyollan Umum Müdürii Halim Babacan, davetliler huzuruııda mezunlara diplomalannı verirken, aşağida, yeni denizcilerimiz bir arada (Yansı 3 üncü sahifemizdedirl *** (Arkası sahife 3 siitun 4 te) Fransız donanmasmın kruvazör filosundan baa gemiler seyir halinde