23 Ocak 1942 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

ASYÂNIN •I • •• •••wsa •%•• I •• •••w«ı Uslunlugu ve Duşkunlugu ( AVRUPAMN İKBALİ ) İçinde Osmanlı İmparatorluğumın yükseliş ve alçalışı en büyük mevki tutan bu kitab, her Türk münevverinin dikkatle okuyacağı bir eserdir. Yeni çıkmıştır. Tevzi yeri Cumhuriyet Matbaası ve Ankara caddesinde Üniversite Kitabevidir. Fiatı 100 kuruş. 18 incı yılsayı: 6261 umhuriyet ÎSTANBUL CAĞALOĞLU Telgraf ve mektub adresı: Cumhuriyet. İstanbul Posta kutusu: İstanbul No. 246 Telefon: Başmuharrir: 22366. Tahrir heyeti: 24298. İdare ve Matbaa kısmı 24299 24290 KAV HUSEYIN ADOLF Hİ îkinci basımı çıktı. Cilı Cuma 23 Ikincikânun 1942 AHMED HALİD Japonlar Yeni yeni zamlar yapıldı Gine'yi işgale Küb şekeriıt kilosuna 62, kristalin hazırianıyorlar eker iiatlarma Ankara 22 (a.a.) Başvekâletten tebliğ edilmiştir: 1 23 1 1942 cuma sabarundan ıtibaren kup şeker iıatına kiloda 62 vs kristal şeker fıatına da kiloda 45 kuı\»ş zammedılmış ve şeker satışma musaade olunmuştur. 2 Perakende satışlarda. azami satış miktarı bir kılodur. Topdrnolar satıslarını ancak şeker ticaretile meşgul olanlarla şekeri, imalâtında ıptıdaî madde o^rak kullanan hakıkî ve hükmî şahıslara ve devlet daire ve müpssese er np, mekteb, hastane gibi umumî veya menafıi umumiyeje hâdim müpss^e.crc yapılabilirler. Şu kadar ki bunlar da topten aldıkları şekerleri yalnız kendi i? ve ihtiyaçlarında kullanmağa mecour olup başkalarına devredemezler ve satamazlar. Avustralya teîâş içînde 45 kuruş ilâve edildi, satışlar bu sabahtan itibaren serbesttir Şeker Amerika da Pasifiğe büyük takviye kıt'alan şönderdi Melburn 22 (a a.) Avustralya Hava Nazırı Drakefoıd, şojle demıştir: . Japonların hareketlermı takib edenler bunların Bısmarck takımadaları açığında kıyı uslerınde tayyareleri ve denız kuvvetlerıle takviye edilmiş bir çok fazla tayyare gemıleri olduğunu biliyorlar. Düşmanın Avustralya kıt'asına taarruz maksadne usler elde etmek için i'enı Gıneye karşı askerî bir taarruz yapması ihtimalı olduğunu size bildiririm. Her ıhtimal için hazır bulunmaklığımız lâzımdır.• üzerindeki iedbîr Yukanki izahlardan anlaşı. Un hakikat şudur: Şekeri biraz az ve biraz da pahalı yiyeceğiz. Fakat bunu böyle yaparken memleketin hem ekonomik hayatını, hem se. lâmet ve emniyetini ko. ruyan dörtbaşı mamur bir tedbire iştirak etmekte ol. duğumuzu düşünerek merru nun ve müftehir olacağız. LONDRA TEKZİB EDİYOR İngilizlerin Türkiyeyi terke davet edildiği yalandır Londra 22 (a a.) Röyterin dıplonıatık muhabıri yazıyor: İngılız tebaasının Turiiyeyi bir ay içinde terketmek emrıni almış olduğuna daır, Mıhver kaynakları tarafmdan ortaya aulan şayialar tamamıle yalandır. Hakikat şudur ki, aylardanberı İngıhz hukumetı nazik şartların zuhuru muhtemel olduğu ıçın hususi meşgulıyeti olmadan Türkıyede oturan İngıhzleri bu memleketi terke ıkna etmege çalışmaktadır. Umumi bir ihtar yapıldığı ve son zamanlarda hususî tedbırler alındığı hıssmı veren haberler tamamile asılsızdır. Şark cephesinden yeni resimler: Tahrib cdilıniş büyük Rus tanklan karlar altında Başvekil de «tehlike âcildir» diyor Başvekil Kurtin, şöyle demıştir: € Avustralyaya karşı harb tehdidi si.ndı daha yakın, daha açık ve goraimedık derecede daha öldürücü bir hal aîmıştır. Rabaul'a karşı yapılan taarruzun Avustralya içm hayatî ve âcil bir tehâid olduğunu anlamıyanlar hakikatlerin mannsını kaybetmiş olanlardır.» Ktş şiddetlendi Kar, dün gece tipi fırtınası halini aldı Soğuklardan bazı hastalıklar da arttı Earlı hava, dün de devam etmiş ve zaman zaman, kısa fasılalarla, sürekli olarak kar yağmıştır. Akşama dogru kar, şıddetini artırmıştır. Rasadhaneden aldığımız malumata göre, ruzgar dun oğleye kadar yıldız istıkametınden, saatte 4 5 metre süratle esmekte idi. Gece şıddetini artırmış ve tamamen tıpi ile karışık fırtma halini aîmıştır. Karm bugün de akşama kadar devam etınesı ihtımali vardır. Soğuğun şiddctı devam etmek f edir. Dun öğleden sonra, suhunet sıfırın altında 5.5 tu. Karın de\am etmesi ihtimaline karşı, BeJptliye temizUlc teşkilâtı. her tarafta. faalıvete geçmişlerdir. f Şark cephesinde | ' harekât Bütün cephe boyımca Icra Vekilleri Heyeti Japonların taarruz ettikleri yerler Ankara 22 (a a.) İcra Vekilleri Heu yıl şeker rekoltesi 87 bin yeti. bugun saat 15.30 da Başvekâlette kiısur ton olmuştur. Bu mik Başveiul Dr. Refık Sajdamın nyasetintar memleket ihtijacını faz de mutad toplantısını yapmıştır. lasile temin edccek çok mes'ud bir neZam kanununa girecek ticc olduğu halde satışa çıkanlan şekerin piyasadan sür'atle çekilmekte oldumemurlar ğuna dikkat edilmiştir. Bir halde, ki Ankara 22 (Teiefonla) Meclis Büteğer hemcn kat'î tedbiri ahnmazsa memleketin seııesi dolmadan bir seker buh çe encumeni maaşlara zam yapan kanuranına maruz kalacağı muhakkak sajıl nun. Parti teşkilâtı memurlarıle hayır mıştır. Şeker memleket hayatında her cemiyetleri memurlarına da teşmihne kes> için ve bilhassa çocuklar ve ha»ta karar veımiştir. lar için buyük onemi olan bir yıda maddesidir Memleketinıizde sanajii tesis olunan bu kıvmetli madde geniş ziraat sahalarında buvük bir çiftçi kiitleeini pancar yetiştirmeğe sevketmiş olmakla beraber endüstrisi itibarile de mcmlekeür. ekonomik hajatında mühiın bir mevki tutnıuştur. Bunun için şeker meselesi denildiği zanıan yalnız onütnuzdeki rekoltenin ortadan çabuk kaldırıbnasınıîan doğacak buhranı değil, şekerin önumüzdeki yıllarda dabi kâfi miktarda istihsal edilip edilmemesj yüzünden memleket iktısadî hajatının maruz kalacağı daha geniş olçülü diğer buhranları gozönüne almak lâzımdır. 0 halde şeker uzerinde ahnacak tedbirlerin ilk iki muhım safhası şuniardır: 1 Mevcud rekolte, memleketi bütüıı yıl zarfında hiç şekersiz bırakmıyacak suıette idare olunmalıdır. Hatta bu mevcud uzerinde onumuzdeki rekoltenin geliimine gore tasarruf olunmak zarureti bile vardır. 2 Şeker istihsali onümüzdeki yıllarda da durmadan devam etmeli ve buuun için pancar mustahsili çiftçiler, kendi mahsulleri olan pancara fazla fiat \erılmek suretile teşvik edilmelilerdir. Havatın her madde uzerinde inkâr olunamıjan pahalılığından elbette pancar mustahsilleri de müteessirdirler. Onlar pancar istihsalinden etraitaki pahalıhğı karMİij acak surette faydalanabilmelilerdir ki bu ziraate ayni kuvvetle rağbet edebilsinler. Bu iki noktanın zarureti uzerinde tam bir kanaat tebelluı ettikten sonra sıra şckcr fiatının tespitine gelmiş ve hükumet bu bususta da meselenin her tarafını ve malî ihtiyaclan da tetkik ederek radikal bir karara varmıştır. Mustahsili knrumak için şeker fiatını artırmağa ihtijac olduğu gibi dünyayı kavrıyan harb Bte«ine karşı seferber memleketin hergün artan masraflannı karşılamak hesabına dahi elbette bir gelir kaynağı olarık tekrar şekere de müracaat olunacakb Çarşamba günü taarruza uğrıyan Yeni Gine çe\Teleri hakkmda pek az malumat vardT* Bazı yerlerde, Japonlann teHiz merkezlenni işliyemez bir hale getiımiş olmalan mümkündür. Japon tayCArkası sabife 3. sül'in 7 de) Japon harb tebliği Köylüye dağıtılacak devlet toprakları Mc Murray neler söylemiş ? "Eğer Almanlar zorlarlarsa" «Türkler Ingilizlerin yanıbaşında harbe gireceklerdir» Ankara 22 (Teiefonla) Devlet topraklarının tespit ve tevzii hakkında Mahye Vekâleti tarafından hazırlan:n;ş olan kanun projesinin alâkadar makam larda tetkikine devam edilmektedir. Bııgün devîet elinde bulunan topraklardan dağıtılması mümkün olan 10 milyon dekar (dönüm) tahmin olunuyor. Muhim bir kısmı tapuda müseccel olmıyon bu arazi şunun bunun fuzuli işgaline ve haksız olarak mülkiyet iddipsına maruz bulunmaktadır. Yeni lâyiha 6570 milyon lira gibi mühim bir kıymet ar7eden (Arkası sahife 3. siitun 6 da) Holanda adalarında ı Şimalî Afrikada harekât Sirte koyunda Sovyetlerin taarruzları devam ediyor Kırımda yeni bir Rus ihrac hareketi akim kaldı Nihver ordusu taarruza geçti Londraya Çok şiddetli hava hücumları yapıhyor Malezya'nın cenubunda Moron şehride zaptedüdi Tokyo 22 (a.a.) İmparatorluk umumi karargâhı bildiriyor: 15 sonkânundanberi Japon JonanmaSına mensub tayyareler tarafından Felemenk Hindıstanının stratejık üslerine yapılan taarruzlar esnasında 6 sı deniz tayyaresi olmak üzeıe 10 Holanda tayyaresi düşürulrr.üş veya yerd? talmb edilmiştir. Düşman hava meydaniarı ağır hasarlara uğratılmıştır. Taarruza uğrıyan noktalar arasında BalikKapan. Makassar, Palops. Kolonodale, Kendart, Ternate, Kaşeha ve Amboinar bulunmaktadır. 16 sonkânunda Japon donf,nmasına mensub tayyareler Sumatrada Sabang (Arkası sahife 3, sütun 2 de) Şehirde hastalık vak'aları Soğııklann artması üzerine şehirde mevsim hastalıklanndan grip, zatürne, bu arada fakir halkla me=;kun semtlerde tifo ve tıfüs vak'alarına da tesadüf edilmektedir. Sıhhat miidürü Şuayb, dün. bir muharririmize, şehrin sıhhî durumu hakkında şu izahatı vermiştir: « ?ilgın hastalıklann en tehlikelilennden olan tıfüs ile tifo. en normal zamanlarda bile bu kadar az musab kavdetmemişti. Bilhassa kara humma dedığimiz (tifoi ile lekeli humma dedigımiz (tifüs'ı bundan üç ay evvelkine nazaran hayli azalmıştır Son bir av zarfında bütün vilâyet huduları içinrle ancak 7 8 tifüs vak'ası haber verıldığinl soylemek, bu hu=\ısta fikır edinmek için kâfidir. Ortaya atılan rivayetlerin hilâfma, her iki hastalık da şehrtmizde tehlikeli bir seyir takib etmemektedir. Hele artmış bir vaziyet yoktur. Bazı kalabalık ve yabancılarla teması fazla olan muhitlerde, bir kaç tıfüs musabı kavdedil(Arkası sahife 3. sütun 6 da) göre, Sovyel h;iHin Berline göre, Ingiüz baskumandaıılığı kıtaları dağınık şe Alman haMarımn yıkılkilde Agedabiaya masını bekliyormuş çekilmektedir Berlîn 22 (a.a) Alman ordulan başkumandanlığının tebliği: Kınmda, Sıvastopol muhasara cephesine müteveccıh bir kaç düşman taarruzu akım kalmıştır. Donetz cephesinde ve şark cephesinin merkez ve şimal kesimlennde müdafaa muharebelerl şiddetli bir soğuk havada devam etmiştir. Bir çok taarruzlar geri (Arkası Sa. 3, siihın 5 te) 10 milyon dötıüm arazitıin tevzii için bir kanun hazırlanıyor Berlın 22 (a.a.) Resmi tebliğ: Şimali Afrikada Sırenaıktekı mevzilerımızin önunde tahhaşşüd etmiş olan İngiliz kuvvetlerine baskrn ^eklınde bır taarruzda bulunan Alman İtalyan zırhlı kuvvetleri düşmanı maglubiyete uğratmışlardır. Düşman dagınık bir şekılde Agedabya istıkametinde geri çekilmiştir. Muhım Alman ve İtalyan hava teşkilleri kara muharebelenne iştirak ederek kıt'a topluluklannı ve düşman tanklarını bombardıman etmışlerdır. i Mısır sahilinde İngiliz stok depolannda hava bombalanle yangınlar çıkarılmıştır. 11 ile 20 sonkânun arasnda İngiliz hava ku\vetleri 16 sı Akdenizde ve şimali Afrikada olmak üzere 36 tayyare kaybetmişlerdır. Ayni muddet içinde Alman hava kuvvetleri İngiltereye karşı hareketlerinde 18 tayyare kaybetmı§lerdir. ŞUBAT KARNELERİ Yarından itibaren halka dağıtılmağa başlanacak Baklaya da el konuldu Gelecek aya aid ekmek kamelerinin tev/ıi işı yarından itibaren başlıyacak ve pazar ve pazartesi gunleri de devam edecektir. Bu sefetki karne tevziinde nüfus cüzdanları esas olarak kabul edildiğinden gelecek memurlara nüfus cüzdanile biriikte bu aya aid ekmek karneleri de :braz edilecektir. Biıtun ev halkmın evde bulunması imkînsızlığı malum olmakla beraber tevzi işinin sür'atle ve muntazam bir şekılde yürüyebllmesi Için hiç olma^sa evde memurara icab eden cevabları vereoılecek bir kımsenin bulunması lâzımdır. fngiliz tebliği • Kahire 22 (a.a.) İngiliz Ortaşark kuvvetleri umumî karargâhının tebliğ". Dünkü çarşamba günü düşman, fena görüş şartları içinde, geri kalan Mıhver tanklarmın küllî kısmı ile üç> kuvvetlı kol halinde MersaBrega'nm cenubundaki umumî hattın şarkma doğıu 15 kilometre derinliğınde kuvvetli bir keşif hareketi yapmıştır. Düşman kuvvetlermi Jedabyadan çekildikleri zamandanberi hırpalamakta olan hafif kuvvetlerimtz Rio konferansına, Şimali Amerîkanın düşmanla bütün gün teması muhafaza tezLni kabul ettirmeğe muvaffak olan etmek ve onu zayıata uğratmak şartıle Hariciye Nazır muavini (Arkası Sa, 3, sütnn 3 te) M. Sumner Welles YUNUS NADİ (Arkası sahife 3 sütnn 4 te) Eski Amerikan elçisi Rus siyasetinin Tiirkiyede inkisar uyan. dırdığım kaydediyor CTazısı 3 fincü sahifede) f Yunanistana Tunc şilebi işliyecek J Cenubî Amerika Devletleri Mihverle siyasî münasebetlerini Rio de Janeiro 22 (aPSJ Amerika milletlerinın müşterek İMıreketıcMne esas teşkil eden bır veslSa neşredilmiştlr. Bu vesika Arjantin ^şp^ndan resiitn ve Şıli tarafından da ®' hükümetınca müzakere edılmek sufetijg teknık şekılde kabul edılmiş.tir, «Madde 1 Amer'flfa'ıŞumh'jriyelleri, Arr.erıkalı olmıyan < bir^^nemleket larafından yapılacak taarruzu TU un Ameri5 ka cumhurİyetlerijfîSj b^psıne yapıinnş sayacaklarını bir deftlUdana teyid ederler. ^ Ç Madde 2 Amerika cumhuriyelleri, tecavüzün Amerika kıt'asına oıan tesirI (Arkası Sa. 3, sütnn 3 te) • kesiyorlar Baklaya el konuldu Vilâyettrn tebliğ olunmustur: Mi'lî müdafaa ihtıyaclarımn karşılanması zaruretine binaen son kabul olunan 2 17144 sayılı karamame ile kuru bakla el konma hükmüne tâbi tutulmustur. Kızılayın Yunaniitana sevkiyatım nakledecek olan Tunc şilebi Kuru baklaların el konma hdkmüne Marmarada kazaya uğrayıp batan Kızılay Cemiyeti Yunanistana yardım tâbi tutulduğu mahallerde buraların Kuıtuluş şılepinin süvarisi Rıdvan kap ısınin sekteye uğramaması için hemen mubayaa fıat ve şartları İstanbul Vilâtan dün İstanbul Liman riyasetine bir yeıı: bir vapurla harekete geçmek ka Tı etinin Çatalca. Kartal ve Silıvri kazaraporla kazanın mahiyetinj bildiı miştir rannı vermiştir. Tunc» şılepinin Kızıllan idarî hududları dahilinde beher kiSüvari ve diğer mürettebatın itadeleri ay hesabına Yunanistana gitmesi mualınmaktadır. karrerdir. (Arkası sahife 3, sütun 6 da) Afrika muharebelerine dair resimler: Aşağıda, İngUiz motörlü kuvvetleri Binpasi yukarıda Bingazi limanında batınlan İtalyan gemileri şehrinde,