2 Kasım 1941 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 3

2 Ikinciteşrîn 1941 CUMHURİYET Siyasî icmal Dünya sulhu ancak Türkiyeden doğabilir illî Şehmizin dun butıın Turk milletının dusunce \e kararlanrn en açık, pn tok ve en asil manalanle ifade cden çok kıymeth nutku içınde, Bujuk Mıllet Meclısını en çok hejecanlandıran ve Turkluğun en asil hislenni en coşkun tezahurlerle meydana koyan bır sozu uzerinde dunnak istıyoruz, Mıllî Şef buyurdu kı: « Harbden doğan bin turlu felâket içınde butun milletlere karşı insanî \aHaricî siyaset zifesıni, kudretı nispetınde japmakla Mılletın savın \ekıllen, iftihar duyan memleketımız bir gun dc Cumhurıyet hukumetı, Avrupa hardunvanın bekledğı ve muhtac olduğu bınm son durumunda bıtaraflıgını ılân bansın kaynağı olabılırse bundan dujaetmiştır Bundan başka, muharebe ıçıncağımıs sevinc pek buyuk olacaktır!» Mıllî Şefimirin bu sozleri Buyuk Mil dekı butun devletlerle munasebetlerımız eskı ve yenı muahedelerle tanzım let Meclısi tarafından surekli ve hejeedılmış bulunuyorlar Bu muahedelerın ranh alkışlarla karşılandığı gıbi nutku hukumlerı, tamamıle mer'ıdırler Bundinlıyen her Turk tarafından da en saları soyledıkten sonra, Turkıjenın buınimî tahassus ve en juksek iftiharla gunku harb onundekı durumunu ı>ıce karşılanmışrır. anlatmış olmak ıçın, karşılıklı saf arda Bugun dun) a binbir felâket içınde bulunan başhca devletlerle munasebetkıvranıyor. Turk milleti, bu vazıjet kar lerımızı, belırtmek ıstermı sısında başkasının felâkehnden istıfade Almanya ile münasebatımız etmeyi, yahud başkasının felâketıni isAlmanja ıle munasebetlerimız, Baltısmar etmevi aklından bıle geçırmiv erek medenîvet âlemine karşı valnıı insanlık kan hareketleri esnasında en çeün imtıvazıfesıni ıfa etmeyi duşunuyor. Ve bu hanını geçirmıştir, denılebılır. O zaman nun çin de Turk milletinin Şefi, harb bizdeki alâka ve endıseyi lâyık olduğu felâketleri içinde erilen, yıkılan ve pe ehemmıjetle goren ve anlajan Alman rişan olan insanlığa, Turkiyenin barıs Devletınin Sajın Reısı Hıtler, bana jazdığı hususi bir mektubla, memleketiamıh olmak istediğıni bildırıyor mize karşı dostluğunu gostemıış, ve huBugun muharıb ikd tarafla da dostkumetın tasvibıle kendisine vermiş olluğunu muhafaza eden ve iki tarafın ıtıduğum cevab, ve bir kere daha vâkı olan mad ve muhabbetıru kazanan ancak bir mektublaşmamız, 18 hariran 1941 tanhh devlet kalıyor, o da Turkijedır. Onun Turk Alman muahedesıni vucude geiçin dunya »ulhu ancak Türkiyeden doOren karşılıklı itımad havasını jaratmışgabihr \e ancak Turkiye topraklan mubr. Bu neticeyi memnunı> etle kajdetharib taraflan bir ara>a getirerek, memek istenm. deniveti temellerinden tehdid etmeğe Turk Alman munasebetleri, o tarıhbaşlayan harb felâketine son venneyi tenberi hiç bır zaman bulanmıyan bır temın edebilir. dostluk takıb edıyor 18 haaran 1941 Turkiyenin bu variyeti hain olması, tarıhlı dostluk ve saldırmazlık muahebutun muhanbler içın, hiç suphe vok ki. desının hukumlerı, her çart içınde mahbir umid kaynağı teskil eder. Ve bu fuz olarak devam edı>orlar ve devam umid kaynağından, insanlık tarafından edeceklerdır. Son gunlerde ımzasma beklenen hakikatin fıskmnası için, aklı muvaffakıyet elveren ve yakında yukselimin yeniden uvanması kâfidir. sek tasdıkınıza arzedılecek olan TurkAcaba bu uvanışı çok mu bekbyeceAlman tıcaret anlaşması, bu dostluk ve ğiz? Yoksa vakında bır intibahla karsıitımad siyasetının hayırlı bır semeresı laşacak mıjız? olarak telâkkı edılmeğe lâvıktır Şimdilik buna dair bir sey sövlemek Türkiye karagün dostudur imkânı yoktur. Ancak beserijette bekSayın arkadaşlar, lenen uyanışın gecikmemesinl temenni 1940 yazmda Fransanm mağlubıyeti, etmekteki samimiyetinıiz soz gotürmeı. tngilızlen en muşkul bır vanyete uğHutun muharıb, gayrimuharib devletlerle en ıyi munasebetleri idameye muvaffak ratmı» bulunurken, Turkiyenin mudat'mamız, samimiyetimızin en kat'l bur faa ve masunıyet umdelenle takıb ettnıs olduğu »ıyasetın bir noktasma hahanıdır. lel gelmedı, ve Turkiye ıttlfak muaheBu yuzden, Millî Şefimirin dediği gıbl, Turkıje harbe girmekle ve harbden ka desıne sadakatıni açıktan açığa sojledı tanc beklemekle değil, dünvanın muh Turkiye, dunyanın en buvuk devletletac olduğu ve beklediği toanşm kay rınden bınne karagun dostu olduğunu, o zaman bır kere daha ısbat etmıştır nağı olmakla sev ınecektir. Ayni mudafaa ve masunijet umdeleriButun umıdımiz, bu güzide sozlerin ne istinad etmeje devam edecek olan muhatabı olan medenivet \e insanijet haııcî âjasetimiz, taahhudlerine sadaâleminın bu sozlerdeki manavı sur'atle katı, Turk milletinin şıarına tam tevakavramasıdır. Çunku biz Turkler, memfuk eden, umumî menfaatlerımize ve lekeOmizin sulh kaynağı olmasını canbeynelmilel ahlâka yegâne uygun olan dan ozleriz ve insanlığa bu hizmeti ifa ermek Isteriz. ömer Rıza DOĞRUL bir prensip olarak tatbık edecektır. Azız arkadaşlar, Arzetmış olduğum bu siyaset, memleketımızın coğrafî vazıyetı ve harbm ınkışaflarından doğan hususıyetler onunde, arbk her tarafta kabul ve takdır edılmek lâzım gelen duxust mahıyetını ( Bas tarafı 1 ind sahifede ) tebaruz ettırmıştır. halde Meclıs muhafız kıt'asına mensub Kimseyi tehdid etmiyen kuvvetli bır mufreze tarafından selâmlanmıştır. Türkiye Cumhur Reısımızın Meclıse gelışlen Mustakil hareketlerıne hâkım ve kuvakabınde reıs vekıllerınden Refet Canı vetli Turkıje, kısej ı *ehdıd etmıven tez rıj aset kursusunu ışgal ederek yok bır sulh yııvası halınde, ve medemjet lama yapılacağını bıldırmıs ve netıcede ıçın fajdah bır unsur kıjmetınde keneiserıyet bulunduğunu teblığ ederek dmı gosterıyor. MemlekeUmızın sıyasenyaset kursusunden ayrılmıştır. Bıraz tındekı asil hedefler ve gayretler, taksonra da Mıllî Şef surekli alkışlar ara dır olunmaktadır umıdındeyız. smda ıçtıma salonuna gırerek nyaset Cumhurijet ordusunun kuvvetlenmesı kursusune şeref vermışler ve nutuk ve ıhtiyaclannın tamamlanması, Bujuk larını soj lemıslerdır. Kırk beş dakıka Meclisin ve hukumetın en bas isı oldusuren bu nutuklarını ırad ederlerken ğunu bir kere daha belirtmek istenm. butun meclıs Mıllî Şefın bır yıl içınde Turk vatandaşının, kendısının de içınde başarılmış ışler hakkındakı ızahlarını vazıfe aldığı ve jarın da alacağı Turk ve bu yıl içınde başarılması arzu edı ordusu için, ıstenılen her fedakârhğı ve lenlere aıd dırektıflermı ve bılha=sa vardımı tereddudsuz japtığını gormekle a ş polıtıkamızın dayandığı esa^ları ıh duvduğumuz sevinc buvuktur. Kahratıva eylıyen beyanatlarını buyuk bır dık man Turk ordusunun her vazifeyi vapkat ve alâka ıle takıb ejlemekte ve mağa ehıl olduğuna jakından ıtımadımız s'k sık surekli alkışlar ve tasvıb sada v ardır. larüe karşılanmakta ıdi. Mıllet muınesMünakalât, sıhhat ve ziraat s llerının, bu tezahuratı, Mıllî Şefın nuişlerimiz tuklarının sonundakı «hıdlenmmn saMünakalât Vekâletı, kendisine tevdı mımî yolunda yuruyeceğız, hıç bır şart a tında, zor kabul etmıvecegıZ» ıfadelerı olunan ijlerı zamanın agır şartları alIle en son haddıni buldu Mıllî Şef bu tında başarmaya çalışmaktadır. Sıhhat ışlermızde programh çahşma heyecan dolu hava ıçmde kursuden aydevam etmekle beraber, ne memleket rılarak Meclıste daırelenne çe\ıld.ler. Reısıcumhurun nutkundan sonra Mec dahılınde buyuk salgın hastalıklar golıs Refet Canıtezın başkanlığında reıs rulmuş, ve ne de dığer memleketlerdekı ıntıhabatını yapmıştır. Reylerm tasnı Balgınların hududlarımızı aşmasına meyfınde 371 rey ve mevcudun ıttıfakıle dan venlmıştır Ziraat Vekâletımız istıhsalı artırma, Abdulhalık Rendanın rıvasete seçüdığı çeşıdlendırme ve va^ıflarını yukseltme bıldırılmesi uzerıne Abdulhalık Renda yolundakı çalışmalarma devam etmekkursuye gelmış ve: tedır. Evvelkı sene faalıyete başlayan « Arkadaslarım; tekrar reıslığe seç mek suretıle gostermek lutfunda bu makıneleşme ışı geçen sene bır mısli lunduğunuz buyuk ıtımad ve teveccuh artınlmıştır Turk koylusunun anlavışlı ten dolayı hepınıze ayrı ayrı şukran çalışmaları da, bu ışlerı kolavlaştırmakmınnetlerımı arzedenm Vazofemı go ta ve zıraî ıstıhsalımız artmakta ve varurken daraıa muzaheretmızı esırgeme Bifça yuksebnektedır Bununla beraber, menızı bılhassa nca ederım • dıyerek rremleke ın ve ordu ıhtıvacının karşırıyasetı ele almış ve nyaset dıvanı aza lanması ıçın istıhsalı aıtırmaya daha ehemmıjet v ermek zorundayız larının seçımlerı yapılacağını bıldırmış çok tır Yapılan seçım sonunda reıs vekıllık Turk kovlusunden bu gayretı beklenz lenne Dr Mazhar Germen, Refet Canı Ayni zamanda mustehhkten de, kolaytez, Semseddın Gunaltay, ıdare âmır lıkla ve ıstedığı kadar bulabıldığı nımelıklerıne Irfan Fend Alpaya, Halıd Bay tın kadrını bılerek fazla ıstıhlâkten son rak, Avnı Doğan, kâtıblıklere de Nec derece çekınmesını ıstemek hakkımızmeddın Sahır, Bekır Kalelı Hamdı Sel dır Bugunun şartlarını, dunyanın geçuk Kemal Turan, Vedıd Uzgoren Ce çırmekte olduğu buhranı gozonunde tutarak, vaşayışını ona gore ayarlamak vad Oralın seçıldıklennı bıldırnustır • Rıyaset dıvanının boylece teşekkulu her vatandaŞa dusen mıllî bır borcdur (Baştarafi 1 ind sahıfedei ni.vetimizi korujan sulh arzusu, siyasetimızın mesnedını teskıl etmiştır. Demın bahsettıgım Balkan hareketlerı, memleketımızın emnıyet \e masunıyetı bakımından uzerinde çok bujuk hassasıyetle durduğumuz bır mesele olmuştur Bılirsinız ki, Balkan nulletlerinin ı.stiklâü, Cuınhurivet Turkıjesınin takıb erbği si\aset temellerinden bırıdu. Bugune kadar temennılenmız ve ga>retlerimız, nasü bu ıstıklâllerın mahfuz kalması uzerinde merkezlendıjse, gelecek zamanlar içınde hıslenmız ve dıleklerimız ayni kalacaklardır, Meclis Millî Şefin Nutkile açıldı Alman harh\ tebtiği 1 Meclisin ilk celsesi çok heyecanlı oldu üzerıne soz alan reıs vekılı Refet Canıtez demıstır kr « Reıs vekıllıklerıne tekrar intıhab etmek suretıle yuksek hevetınızın gosterdığı bızım ıçın çok kıymetlı teveccuh ve ıtımaddan dolayı gerek reıs vekıllerı arkadaslarım namına, gerek dıvana intıhab buyurduğunuz ıdare âmırlerı ve kâtıbler namına arzı teşekkur ederım Uzerımıze aldığmız vazıfenın ehemmıyeünı ıdrak edıyoruz Ancak bunda muvaffakıyetımız sızm kıymeth muzaheret ve muavenetlenmzle mumkun olabılır Bızim de vazıfemız bu muavenet ve muzaherete lâyık olduğumuzu ısbat etmekten ıbaretür » Meclıs gelecek toplantısını onumuzdekı cuma gunu yapacaktır. Toprak kanunu ve Tiirk köylüsü Toprak kanunu, Buvuk Meclıse sunulmak uzeredır Bırçok ara^tırmalardan anlayoruz kı, topragı hıç olmıyan koylunun nısbetı mahduddur Devlet malı toprak dağıtmak suretıle, bu nısbet yıldan jıla azalmaktadır Bununla beraber, toprağı olmayıp, kendi basma ocak kurmak ıstejenlere toprak temını, Cumhunjetın en zijade chemmnet verdığı bır meseledır. Nufusun çoğalması ve uıtıkal suretıle parçalanması netıcesmde, elındekı toprağı bugunku ışleme kudret ve vasıtalarına, çoğalan yaşama ıhtıjaclarına artık yetışmeme>e başlayan az topraklı koyler ve koyluler vardır Bunları, kendılerıne daha juksek vasama imkânı verecek mıktarda toprak sahıbı kılmak ve bu topraklarda ış yapma hususî bır ihtımamın mevzuunu teşkıl da vucud ıbulan fcırer kurum değal, lâde tahsısat programlannın senelerden(Bastarafı 1 ind sabifede) kudretını tvn kıymetlendırecek verımlı etmiştır Bu savededir ki. mıllî iktısad fakat ıktısadî ve ıçtımaî gayretlerımızın berı muvaffakıyetle devem eden tatbı3 harb gemisını ve bir buyuk asker nalcbır ışleme ıç n luzumlu araçlarla do cıhazımız, memleket ihhyaclanndan bu tahakkukuna yardım cıhetınden kendı katına da bu vesıle ıle ışaret etmek ıslıye gemısini hasara uğratnuştır Mosnatmakta acele etmek lâzundır. Yuksek vuk bir kısmının karsüanması husu lerınden devamlı hızmet beklenen mu terım. kovaya karşı da başka hucumlar yaılgı ve ıncelememzle, en ıyı şeklını ala sunda yuksek ve takdıre şavan bır ka esseseler olduklarından, bunların kurul1940 butçesi, tahmırılere nazaran mü pılmıştır. cağına enuı olduğum kanunun bır an bibjet gosterebılmiştir. ^luklan muhıtte sağlam esaslnra daya hırn olr vandat fazlasüe kapandı, 1941 evvel çıkarılmasını arzu edıyoruz. Istıhsal faalıjetlerımızden alınan bu narak verleşmelen ve normal zaman butçesının ük tatbık aylaruıda elde edı Finlerin nesrettiği fevkalâde tebliğ Helsınkl 1 (a a ) Fm kuvv etlenmn netıceler," daha bır çok ıhtıyaçlarımızın larda da yaşıyabılmelen ıçın muraka len netıceler, çok umid vcrıcıdıJer Bu lase politikamız temını bakımından da gelecege emnı belennın ve kooperatıfçüık ruhuna en olaylar, içınde bulundugumuz hal ve Paaten Rukajarrf yenı hattındaki Arkadaslarım, Vatandaşlarunın gozden uzak tutma vetle bakmamıza hak vermektedır uvgun şekılde çalışmalannın temını şart'ann icabı olarok, ıkı senedır ko süratli llerl hareketleri fevkalâde bır malarını ısterım kı, dunya harbının, bu Çunku, bu netıceler muspettırler Ge bakımından luzumlu gorulecek tcd i'ulan muvakkat vergılenn ıktısadî va teblığle bildınlmıştrr Fın kuvvetlen bujiık ehemimyetl otun mılletlerın ıktısadî hajaündakı te rek sanavı, gerek maadin sahalarındakı bırler gecıktırümeksızm alınmahdır. Zıyptımıze ve halkın odeme kabılıyetıne lan bu sevkulceyş manevrasırıı japarai Teni gümriik kanunu sırlen genış ve derındırler Cıhan pı ıstıhsaller çogalmağa ve artma joluiuygun olduğunu gosteı meıttedırler duşmandan buyuk mıktarda esır va Uzun jılların tecrubelermden faydayasası ve mılletlerarası yollar, bızım dakı v uruyuşlermı son sene zarfmda da Vatandaşların, memleket borcunu o harb malzemesi almıştır memleketımız ıçın de v an yarıya kapan muhafaza etmışlerdır Istıhsal'erımızle lanarak bugunku ıhtıyaçlarımızı karşıdemek hususunda gosterdıiderl olgunmıştırlar Yurd mudafaasını temın ka alâkalı teknık elemanlarımızın dıkkatl lıyabılecek surette hazırlanan yenı bır Hava kuvvetlerinin korkunc Iuğun bu neticeyi almakta buyuk tesın rarıle memleketımude de bırçok ınsan ve ferağatlı çalışmalarını, huzurunuzda gumruk kanunu lâjihası yuksek te'kıkıbombardımaru oldu£,una şuphe yoktur Bu clgunluğun anarım Gun geçtıkçe nıze sunulmuştur. kuvvetlen ıstıhsal alanından çekılmıstır memnunlukla Berlln 1 (a a ) Alman radj osu ev« psılak bır mısalıni de, fevkalâde mıllî ler Başka memleketlerde olduğu gıbı, bunların kendı ıhtuas şubelerındekı Bu yıl ıçlnde, teknık esaslara daha mudafaa ıhtıyaclarını karşılamak uzere, velkı gece Moskova uzerıne yapılan habızde de serbest pıvasa, ban ıhtıyac Tnumareselerı artmakta ve sajıları ço uygun ve tatbıklen daha çok kolaylaşbu sene çıkarılan tasarrut bonolarının va akınının şımdıye kadar yapılanlann galmaktadır maddelerı uzerinde menfı roller oynaüracak sekilde tanzımıne çalışılmakta okarşılaştığı rağbette goruyoruz. Bun en şıddetlısi olduğunu bllcUrijor Elreglı komur havzasındakı ocaklann lan yenı tarıfe cetvehnj kanunlaştıracak mak temavulunu gostermektedır Koursk ve Gorkı demlryollannın udan aolayn butun vatandaşları tebrlk Bugunun şartlan içınde, iaşe politi devletçe ışletümesı hakkındakı kanun .avıha da yuksek katınıza getırilecektır laştığı iki ıstasjona tam ısabetler oletmfk benım ıçin bır zevktır kamızın esas hedefi, halkın ve mıllî mu tatbıkından beklenen jnusbet netıceler Cıkarılacak mallarımız uzerıne koymuştur Moskovaya varan on bir deDenk bır butçe çerçevesı içınde verımlı mirvolundan dordü hali hazırda Aldafaanın ihriyaclarını karsılamak ol alınmaktadırlar muş olduğumuz sınırlar ve kırsuıtılar Bu tatbıkat, komur ıstıhsal ve tevzı ve hududlarımızın ote tarafındakı olay ve emnıyetli bır ınalıye kurmak, mem manlann elmde bulunmaktadır Bu son muştur Hukumet, bu hedefe enşmek ıçın isbhsalden ıstıhlâke kadar uzanan ının verımını ve intızammı arttırmakla lar yuzunden daha çok ehemmıyet alan leketın kabılıyetını gozonunde tutarak İki istasvonun tahrıbı arbk Ruslar taiktısadi faalnetler sılsılesine mudahale kalmamış orada çalışan bınlerce ışçının kaçakçılıkla uğraşma ıçın onem'e çah eksıklerımızı tamamlamağa yarıyacak rafından ışletllemiyen demlryollannın etmek ve bu faalıvetleri duzenlejıcı bir geçım ve sağhklarını, rahatça çalışma şılmakta ve tesırlı çarelere başvurul gelır kaynaklarını bulup bun^an yerın adedini altıya çıkarmaktadır Esasen murakabe altında bulundurmak kararı larmı da emnıvet altna almıştır Avnı maktadır de kullanmak, Cumhuriyet malıyesının Alman hava kuvvetleri artık Kremlin zamanda ışçıyı ışıne ve ış yerıne ısınnı almıştır. Yuksek dereceh Içkılerln isühlâkını ana prensıplen olmakta devam edecek uzerine gece taaırualan yapmagı kâfl dırmaga varavan ve verımı arttıran gonnemekte ve her gun Moskovaya Istıhsalın artırılması, tedbırlerın baazaltmak ıçın alınan tedbırler ıyı netı tu çında gehr M llî varlığın ve mıllî ıstık bu tedbırlerden alman ıvı netıceler, bu celer vermektedır *3verışlı gıdışini kaybotmıyen dovız birbırıni takiben dort, beş kere hücum lâlın bekçısı olan ordumuzun cıhazlan yoldakı çalışmanın, devlet elındekı dıdurumumuz, hususıle millî mudafaa :h edilmektedir Nafıa isleri dırılması, laşesının emnıjet altına alın ger ıstıhsal muesseselerıne de yajılmaNafıa Vekâletımız, umumî vaziyetin üvEclarını temın unkânlarını vermek ması, hıç eksılmıyen ve daıma artan sına >ol açmıştır verdiği imkânlar derecesınde. demiryolu bakımından, sevındınci haljıı muhafaza Bakır ıstıhsalımız artmakta devam etmıllî çalışma} a dayanmak suretıle mumLnsaatındaki faalıvetıni devam ettirmiş errrıektedır. 1 kun olur. Ziraat ve sanayı sahasında, mış ve ar*ış nıspetı geçen yıla nazaran, ve bu arada Dıvarbakır Irak hattı Millî birliği kurmak için her tedbiri devletm istıhsal organları kadar her uçte bır gıbi yuksek bır terıme var 77 ınci kilometreye varmıs, Elâzığ Van almaktan sakınmıyacağız yurddaşın da, muhitıne ornek olacak mıştır hattı uzerindeki çalışmalar ds 135 iııci (Baştarafı 1 ind sahıfede) şekılde çalısması, bugun vatan vazıfele Petrol ve maadin aramalan ve ilk Tıuk milletinin değerli vekilleri, kilometreye kadar ılerlemistir. kaç dığer kesımde, duşman hucumları ı.nın en kutsalı olmuştur Istıhlâkın müsbet netice Bızi hizmetile çereflendiren buyuk gen puskurtuimuştur. Fakat, muazzam Memleket şoselerının ıslahı ve yol yap tanzımı ıstıhsalın arttırılması kadar Petrol aramalarında, geçen sene alı ma ışının bugunun ve jarının ıhtıyac'a nıi.ietın emanetini, hepimiz canımızdan bır sayı ustunluğune malık bulunan ehemmıyethdır Iaşemız ıçın çok e nan ilk musbet netice uzerıne sondaj terakkıler kaydetmektedır. hemmıjetlı olan toprak mahsulle faalıveti Raman dağı bolgesınde devam rma uyacak bu şekılde çerçeve'endırıl üîtun tutarak vazife yapıyoru7 Buyuk Almanlar rımızden bazıları, bugunkü genış ıhtı etmekte ve teşvık edici bır mahıjet gos mesının nekadar luzumlu olduğu, son Metlisin ayrüığa ve aykırılığa asla yuı Mücadele şımdı çok daha nazık bır hal senelerın vukuatıle bır kere daha his vermiyen teerubeli Idaresü milletımizin almıştır. yaclara y etmek bakımından, cıddî tedtermektedir. Dığer taraftan memleketın sedılmektedır. Yol yapma faalıvetmın, basbca dayancıdır Millet mukadderatıbırlere zemın olmaya lâyıktırlar Bazı Gazete, Kırım ıstlkametınde vaziyetin, muhtehf kısımlarında yapılan ıstık^af bugunku ıhbyaclara tam cevab verecek nın idaresi çok nazik olduğu bir devırde gırecek maddelenn memlekete gırebıdaha endışe vericı bır mahıyet aldığını lar, Urfa Eğndır ve Boyabad bolge kanunî bır esasa bağlanması için hazır vaşıyoruz Siyasette ana temellerimirin len mıktarları tesaduflere bağlıdırlar haber vermektedır lerının petrol bakımından esaslı tetkıke anmakta olan lâj'ihanın Buyuk Meclıse it ve açık olmasmdao kavvet alıyoBu sebebledır kı, gırecek ve ıstıhsal Bırkaç duşman bırlığı, yarımadanm değer olduklannı gostermişlerdır Ma arzını çok yerınde gormekteyım. Buyuk nıv. maddelerımızden bazılanna hukumetçe mudafaa hatlanna sıkışmıştır. den arama faalıyetımızde, sene içınde ön işlerı faaliyeü, geçen sene kabul buyelkonularak, bunların ıhüyac nısbetinde Içtride milll beraberHğe çüveniyonız Pravda gazetesınin muhabıri, düşmaen muhım netıceler Soğutoztı komur ve rulan 50 mılyonluk tahsisatla daha gedağıtılması yoluna gıdılmıştır. Adapazan demır alanlanle Turhal rlş'emış ve baslamış olan ışlerden Ma Bur>u korumak için, gerekh olursa ber nın, geçen çarşamba gunu, Donetz havzasuım bır kesımınde, yenı taarruzlara antımuvan goruntusunde ve Odemış atya ve Nığde ınsaatı bıtmiş, ve Tarsus tedbiri almaktan sakınımyacağu. Hayat pahalılığı ve ihtikir Vstandaşlann selâmenne avkın ola [eçtiğıni bıldınyor. Yıyecek maddeıerınde şımdıve kadar cıva madenmde alınmıştır. Bu mınta Ege havzasındakı işlerden bıtenler halTula'da orfi ıdare ilân edıhniştır Burak. doğru ve kanaatli yoldan sapacaklaıstıhlâkı tahdıd eden bu karar alınma kalarda ehemmiyetlı cevher ihtıyatlan kın faydasına açılmıştır. ra bulanık zamandan siyaset veya tira tun halk tahkimab bir an evvel bıtırmıştır. Ancak, stoklarımızı korumak ve bulunmuştur. Keban da Bolkar dağınMaarifimiz ret kân aracayacaklara kesin. kat'î ola mek içın elbırhğıle çalışmaktadır. gelecekte emnıvetli bulunmak içın, gu da ışletmeye verilen kesımlerın dışanMaarif ışlerınde, koy entıtulerı adedı, rak karşı koyacağız Dışan ile munanun binnde bu maddelerde dahi istih sında aramalara devam edılmıs, Kure tş mucizeye mi kaldı? lâki tahdıd zaruretıle karşılaşmak ihti bakır madenı de umid vericı «bır saf geçen seneye nazaran uç tane daha ılâ sebetlerimizde siyasetimizi duru. durıist Stokholm 1 ( a a ) Rusyadan gelen ma'i vardır. Hukumetçe, burası dahi haya gırmıştır vesıyle 17 ye varmıştır. Talebe sayısı olarak sojliyeceğix ve ahidlerimizin sa İngıhz askerf mütehassısları, Alman ve gozonunde bulundurulmaktadır. Insan Şeker ihtiyacuu karsılamak gayesi 9000 e çıkmak uzeredır. Koy eğıtmen o miml yolunda yuruyeceğiı Hiç bir şart muttefık kuvvetleruıin Kafkasya bolgeyâçayışının butun şartlannı temelınden sıne ulaşmalarına ancak bır mucızenın Şeker ıhtıyacını genış hadler dthı okullarından çıkan 1500 egıtmen, koyle altında, zor kabul etmiyeceğiz. sarsnuş olan buyuk buhran içınde, yur lınde karsılamak gajesıle, bu sene de rınde ışe başlamışlardır. Bu suretle, on Sevgili arkadaslarım, mâni olabıleceğıni soylemışlerdır. dumuzun selâmetı, yurddaşlarımıza yenı yaptırılan pancar ekımı, şımdıye kadar sene gıbı, mıllet hayau ıçın çok kısa bir Hur ve çerefli vatana fa>dah olanllvanfeler ve feragatler yuklerse, mem yapılanın en yuksek haddı olarak 44.000 zamanda 15,000 egıtmen ve 30,000 og Biek, hepimizin tek bahtiyaıiığınuzdır > leket çocuklarınm bu çetın ımtıhanın hektarı geçmıştır. Bu mıktar, 1935 se retmenı koylerımıze dağıtmak jolundakı şartlarma da seve seve katlanacaklarına nesı ekımıne nazaran, yuzde yuz nis çauşma hızla devam etmektedır. asla şuphemız yoktur. Istıhsal ıle ıstıh petınde bır artış bıldırır Bu netıcede, Koy enstıtulerile koy okulları arasmlâkı birbınne bağlayan aracılar da, harb koylumüzun pancara karşı gıttıkçe ar dakı munasebetı ve bu teşekku.lerın bırhavasının en çok tesın altında bulunan tan alâkasının, ve bu ekıme gosterdığı bırıerıne yapacaklan yardımları ve dıHalıcde Kalafatyerınde tamırde bulardandırlar Bunun netıcesı olarak, uvum kabılı>e*ının bujuk olçude âmıl ğer umumî ve sosyal vazıfelerı çerçevelunan Aldıkaçtılar kumpanyasına aıd yurddaşlarımızca harbın en çok hısse olduğunu memnun olarak goru>oruz. iivecek kanun lâyıhası yakında Bujuk 1521 tonluk Samsun vapuru dun saat 17 de batmıştır Gemmın ıskele tadılen tarafı hayat pahalılığı olmuştur. Koylumüzun pancar tarımından elde Meclise arzolunacaktır. rafından sukesımme yakın bır saç soIhtıkârcının cemıyet bunyesıne yaptığı ettıği faydanın parayla ıfadesı şudur Mesieki ve teknık oğretımı en genış fenalığı butun yurddaşlarunızın bılme 1935 senesınde 3 000 000 lıra ıken, bu olçude terüblemek ıçın hukumet cıddî ( Basmakaleden devam ) kulerek yerıne konulacak yenı saç ıçm lerını, ve bu gıbılen suzgeçten geçırmek mıktar 1939 da 6 000 000 a, ve geçen se kararlar vermışür. Maarif Vekâletınde yorlardı O gunlerde Turkıye itüfak mu hazırlık yapılmakta ıken nasü olduğu ıçuı çuurlu bır şekılde yardun etmelerı ne 8000000 lıraya yukse'mıştır Bu se teknık oğreünun temel teşkılâtı kurul ahedesine sadakatıni açıktan açığa sov bıhnemıyen bir sebebden teknenın muvazetesı bırdenbıre bozulmuş ve vapur ne çıftçinın elıne geçecek para ıse, bu lâzımdır. maktadır. Az zamanda gerçekleştırılmek lcmekle, sayın Mıll\ Şefımızın dedıgı gibi su almağa başlamıştır Bu esnada ıçer de yekunu da geçecektır Bu sene 90 000 «Kara gun dostu olduğunu o zaman bir Ihtikârla mücadele ve tüccar ıstenılen bujuk bır prorgam hemen bulunan seksen kadar murettebatla tatonu geçerek bağlıyacağımızı umid etkere daha ispat etmiştir.» emeğinin hakkı mirciler arasında panık de başgostertığımız verun, halkımızın üıtıyacını, o Buyuk Meclıse sunulacaktır. Memleketın sanayiınde, motorlesme ve Umumi olarak bu dostluk, mUll istik mıştır Şüeptekılenn hepsı karaya çıkSulhun ve hurrıvetın temız havasım ağanustu şartların devamına ragmen, makineleşmesınde ve butun ihtisas işle lâlimiz ve menfaatlerimiz hakkında kotu mış, yalnız uç kışı denize duşmuşse de en genış şekılde teneffus eden bu mus sıkıntısızca karşılayabılecektır. rınde ehliyetlı unsurlan, bol mıktarda nıyetler beslemiyen, blzimle açık ve sa «onradan kurtanlmışür. Yırmı dakıka tesna memleketın evlâdı olmak serei.ni tş ve isçiler ve sur'atle jetiştırmek istijoruz, Bu mimi bir politıka juruten her devlete arfında şüep sulara gomulmuşUır taşıvanların ve onun, menıleketlerınden bujoık olçude favdalanan ınsanların, bu Devletın alâkalı olduğu sanayi ku vuk Meclisin bu konu uzenndeki vakın karşı kalbımizde jaşar ve yası>acaktır Gemı 50 000 lıraya sigortahdır ve 1889 memleketın kanunlarına, nızamlarına rumlarının, kendı satışlarını mutedıl bır alâkasmdan çabuk ve hayırlı neticeler 18 haziranda Almanja ile imzaladığıma tanhinde İstanbulda ınşa edılmıştır. hurmet etmelerını ıstemek, ve ıcab e fıatta tutarak, pıyasada nâzımlık etme bekhvoruz. Teknık oğretunde hedefimiz muahede, hiçbir menfi cereyana kapılderse hurmet ettırmek, bu mılletın en lennden ve yaptıklarını mumkun oldu kadın, erkek, her vatandaşa kendı san mıjan temiz kalbli ve tamamen millî sitabıi bır hakkıdır Hukumet, ıhükârla ğu kadar doğruca mustehlık kuthsıns atı ve geçüni için bilmedıklennı oğre yasetimizin en parlak bir misahdir Dunmucadeleye esas olan fıat tespıtı mua vermelerınden bu sene de memnun e tecek bır oğretmen, bir oğrenme yeri ku nutkunda, Turk Alman dostluğu(Baştarafı 1 ind sahıfede) melelennde aracıja, tuccara emeğının, dıcı netıceler alınmıştır Iş kanunu tat gosterebilmektır. nun bu seneki tarlhçesini yaparken, Parti Genel Sekreterliğl ye Dahilıye bılgısının ve sermayesının karşılığı olan bıkatı, hususıyetle çeşitlı sanayi subeŞımdıj e kadar yuksek oğretım kurum Millî Şefimiı, 18 hanran anlaşmasma Vekâletlne de tazlm telgraflan çekühakkı vermektedır. Fakat bu hakkın lerinde memleketın ış hayatının bu gu arının son sınıflarına konferans şeklin varan Ud taraflı gajretlenn hakıkî kıymesi karar altına alınarak riyaset dihududu, fevkalâde hallenn yarattığı nun isterlenle ayarlamak bakımından de verılmekte olan ınkılâb derslerının, metine de aynca isaret etmiştir. vanı intıhabına geçünüştlr. bulanık havayla degıl, mıllî gelırden bu ve Mıllî Korunma kanununa gore alı bu kurumlarda «Inkılâb tarıhı ve TurHarbin hergun değışen manzaralan Birinci reis veküllğıne Panık Derell, zumreye duşecek hıssenın normal ol nan kararlar çerçevesı ıç nde yurutul ıye Cumhunyetı rejımu adı altında onunde, bazı devletler, umumî siyasetle ikıncl reis vekilllğlne Abdülkadlr Karaçusıle tajm edılmelıdır ve ovle tayın mektedır Bu suretle luzumlu ış yerle esaslı bır ders şekllnde verümesı ve bu nni tamamen zıd denecek istıkamctlere mürsel, kâtblıklere Mellha Avni Sadi, edılmektedır. rmde çalışma muddetlerı sıhhî ve fennî mevzular etrafında ilmî incelemeler çevirirken, genc Turkije Cumlıuriyeti Refıka Hulusi Behçet ve Atıf Odül seIaşe ve fıat murakabe ışlenmızın du ıcapların mu=aadesı rıspetınde arttı yapmak ve yajTnak uzere, ayrıca bır de nin, takib etmekte olduğu durust joldan çümış Daiml Encümen intlhabında da zenle ve başarıvla yurutulebılmesı, ja' rılarak ıstıhsal hacmının ıhtıyaçlarımızı Inkılâb tarıhı ve Turkiye Cumhunyetı bir an ayrılmaması, şuphesiz iftihar du geçen seneki aza olan Reflk Ahmed nız bu maksadla vucudlendırılen teşkhât karşılamasma çalışılmak'adır. SevengU, Bıcan Bağcıoğlu, Tevfik Am^ Enstıtusu» kurulmaa kararlaştınlmıştır. yacağımız bir hareket hattıdır^ Bundan başka, bu guıe kadar hula mumkun olamaz Butun devlet teşUnıversıte oğretim unsurlarının mesTurkiye Buvuk Millet Meclisl, yeni ca, Suphi Artel, Fuad Fazlı Akgıin, Avkılâtının, ve hususıle vılâyetlerde ıdare kukî munasebetler ve sıhhî ıcaplar cep ekî ve şahsî hukumlerını kurmak uzere, toplanb jılına bu emniyet, birlik ve ni Yagız, Ekrem Tur, Asıın Engin ayâmırlerinın bu konuyu, bugun ıçın baş hesmden tanzımıne çalışılan ışçı haya Maarıf Vekılhğınce hazırlanmakta olan iman havası içinde başlarken, sayın nen lpka edümişlerdir. ta gelen bır devlet vazıfpsı olarak, ele tının ış kazaları, meslekî hastalıklar ve kanun lâyıhası, yakında Buyuk Mıllet Cumhur Reısımızın kalblere inşirah veIhtısas encümenleri de seçüdikten analık hallerme karşı, maddi cepheden Meclısınln tasvıbıne arzolunacaktır. aİTialanna kesın luzum vardır ren şu kuvvetli cumlesıni hep beraber sonra salı ve cuma günü içtima yapüması kararlaşarak celse tatU edilmlştir, Hukumet, ağırlığı her gun artmakta de temınat altıns alınmasını sağhyacak Arkadaşlar, yuksek sesle okuyalım: olan harbin zararlı tesırlerıni onleve olan ışçı sıgortalarına aıd kanun proFakultelerımızın ve yuksek okullanı« Mustakil, hareketlerine hâkim ve bılmek içın, mıllî korunma kanununda lesı Yuksek Meclıse arzedılmış bulun mızın ıhtıj'acları ve çalışmalan dıkkatlı kuvvetU Turkive, kimseyi tehdid ermijapılmasını luzumlu gorduğu değisiklık maktadır Bu kanunun kaoulıle ışçı ha gozlerımızın onundedlrler Butun guzel j en bir sulh yuv ası halinde ve medenij et ve eklenülere aıd teklıflerini >akında yatında daha ferah vericı netıceler elde sar'atlarla yakından ve candan alâkalı için fajdalı bir unsur kıymetinde kenedılecegını umuyoruz Işçüerın, elverışBuvuk Meclise arzedecektir, yıı. dıni gosteri j or » h olduklan ışlere yerleştuümelerıne, Dıs ticaret esasımız Ankara 1 (a a ) Yuzde 5 faızli 1938 Arkadaşlar, NADtR NADl Dış *ıca t e esssımız, ru'un memle ve turlu ışler ıçın de, elverışlı ışçıler ikramıyeli tahvülerinin bugün Mericea Bugunku şartlar içinde bir çok istekatlerle hakıkî, fı'î bır mücadele te bulunmasına aracılık edecek bır kuru dıklerımızı, belkı yapamıjoruz, vaya yaBankasında Maliye Vekâletı, Merkea mmıdır Bundan başka, ıhtıjacımızdan mun kurulmasına daır olan kanun rına bırakmak zorunda kalıyoruz FaBankası ve dıger bankalar mümesülerl fazla olan çıkacak maddelerımtzı gıre projesı avrıca Yuksek Meclıse sunul kat kesin ve vicdanî karanmu odur ki, İle not«r huzurunda icra edılen 7 nci Ikramıye keşideslnde cek esvanın temını vasıtası olarak kul muş bulunmaktadır jeni nesli vetıstirmekte hıçbir gecıkuıelanmaktayız Yenı tıcaret anlaşmalan, Köylüye el tezgâhı tevzii ve 177381, 10 000 lıra, 324391, 10,000 lira, je ve geri kalmava meydan vermi>cce(Baştarafı 1 ıncı sahıfede) bu esaslar içınde j ipıimakta ve e=kı dokuma kooperatifi teskili 13625 numara 5000 lira, 310902 numara giz En uzak koy den başlıyarak, jeni mukaveleler bu esaJara çev rılmektedır Turk kojlusunu, ziraat alât ve a neslın bilgıli. guclu, her alanda ustun rafından zaptedılmesı ıstenıldlgıne ve 5000 lira 69055 numara 1000, 177385 nujerjuzundekı dınlerle kıhselenn kaldıIhracat maddelerımıze, mustahsılı raçlan yanında bır de el tezgâhına sajetişmesi ulkusu butun duşuncelerımizi rılarak yerlerıne nasyonal sosj'alıst bir mara 1000 lira 516 numara 1000 lira, memnun edecek fıatlar temın edılmış hıp kılmak ve bu sureHe boş zaman321773 numara 1000 lira 327129 numara kanlamıstır kılıse ıkamesı tasavvur edıldıgme daır 1000 357707 numara 1000 289144 numatır. Ancak burada mustahsılınuze Dir iarını kıvnne lendırmek gajesüe, geçen Hükumetimiz verimli ve sağlam bir ı'en surulen ıddıalar o kadar manasız tavsıj ede bulunmak ısterım sene valmz 17 vılâyete tezgah ve çıkra 1000 lıra 8572 numara 303 lıra, maliye kurmuştur ve abesür kı, Alman hukumetı bu ıddıa 48929 numara 303, 64605 numara 303, Bu gunku fıatlar daımi olamaz Harb rıklar gonderılmıştı Memleketın her taAzız mıılet vekıılerı, ıle meşgul olmayı luzumsuz addeder 191889 numara 303 lıra, 275419 numara sonrası devresınde fıat duşmesını bek rafında gosterılen bujuk ve memnun Sajdığım devlet ışlerınin her sene yeAlman hukumetı, bu noktayı dıploma 303 309152 numara 303, 309154 numara lemek lâzımdır Bu ıtıbarla, mustahsı edıcı alâkaya bu sene ımkân nispetınde lın buna şımdıden kendını ahştırması cevab verılmesıne çalışılmıştır 25 vı nıJesen ve genışhj'en mevzulan karşı ük yollarla butun bıtaraf hukumetlere 303 lıra 310904 numara 303 lıra 321593 ve çok tasarruflu hareket etm°sı, ve lâjete, her bınne 100 den aşağı olma sınaa makjemızın vazıfesı daıma şu ol ezcumle orta ve cenubî Amenka huku numara 303 lira 346986 numara 303, 368973 numara 303 368980 numara 303, metlerıne tevdı etmiştır » harb sonunda buhranı ka^şılayacak bır mak uzere, toplu olarak ayrıca 61 ' ılâ muştur: Gehsme hızını kesmeden, memleketin yet ve kaza bolgesme de ornek mahıGene Amenka Cumhur Reısı Greer 389943 numara 303 lıra ve aynea 588 ıhtıyatla mucehhez olması ıcab eder 1941 senesının, dış tıcaretımız ıçın ye ınde olmak uzere 923 takraı tezgah verım kabılıyetını aşmadan ve mıllî ve Kearny torpıdolarının Atlantıkte numaraya 40 lıra ikramiye ısabet etmiştır paranın kıymetmı zayıf duşurmeden, tecavuze uğradıklarını ılen surmuştu geçen ıkı harb yılına nazaran daha agır \e çıkrık gondenlmıştır. muhtac olduğumuz karşılıkları temın etBınaenaleyh, Alman hukumetı, gu munakala şartlan arz=tmesıne rağnıen El tezgâhı dokumacılığınm çok buhususlan muşahede eder hukumetın aldığı tedbırlerle, gırecek lundugu yerlerden başlıyarak dokuma mek. Nişan töreni Ktıharla sov lij ebilirim ki, başta Bu1 Cumhur Reısı Ruz 'elt'ın Amenve çıkacak maddelerımızın taşn . lasına cıların kooperatıfleştırılmesı yolundakı Edirne Valısı Ferid Nomerin kıa ımbn hasıl olmuştur çalışmalara bu sene daha genış bır ol »nık Meclisimız olmak uzere, butun mil ka torpıdo muhrıblerının Alman de Tiraje Nomerle Istanbul Barosu avuçude devam edılmıştır Bunun netıce lefçe vapılan elbirliği sayesinde Cumhu nızaltı kuvvetlen taraf ndan taarruza katlanndan Mithat Benkenn nışan toSanayi ve maadin sahasında sıdır kı, geçen sene yekunu ancak se rijet hükumeti, bu şartlantoplayan ve uğradıklanna ve bu ıtıbarla Alman renleri bu akşam Korgeneral KemaJ istihsal faaliyetimiz kıze varan el tezgâhı dokumacı koope rimli ve sağlam bir malive kurtnağ» mu vanın Amerıkaya taarruz etmış cldu Balıkesir ve General Kemal Yalmkılıg Sanajı ve maadin sahasmdakı istıhvaffak olmuştur. ğuna daır, nutkundakı beyaııatı vakı' ve İstanbul Valisı Lutfı Kırdann ve sal faalıj etlerımızın, ıçınds bulundugıj ratıflerımn sayısı, memleketı.ı b.r çok Umumi butçe vekununun seneler alara muUbık değüdır Ve bızzat Ame dıter kıvmetli mısafirlerin huzurlarila muz fevkalâde hal ve şartlardan mum bolgelerınde bu yıl yırmı beşe çıkmışkun olduğu kadar az muteessır olması tır Bu suretle, kurulmaları bKmış ve denberı yiıkselmekte olmasına, ve mem nka bahrıyesı makamatının resmî be Tokatlıv an salonlannda kutlanmıştır, Mes'ud çiftlere bahtıvarlıklar dilenz ıçın devamlı bnr surette ve buyuk bır çalışmağa baslamış bulunan kuçuk leketimizin dort janına siravet eden yanatıle tekzıb edılmış bulunınaktedır Avrupa harbinin tevbd ettiğı iktısadî 2 Her ıkı Amerıkan torpıdo muhgavretle çalışılmaktadır Işlemekte bu san"at kooperatıflennın savısı otuz dorguçluklere ragmen, malî yıllarımın da rıbi bılâkıs Alman denızaltı gemilerıne Sahib ve Başmuhamri: YUNUS NADİ lunan ıstıhsal muesseselerımızın muh du bulmuştur Bu kooperatıflenn art tac olduklan ham madde, yedek parça masmda, içınde bulundugumuz şartla ıma varidat fazlasıle kapatmakta olma hucum etmışlerdır ve bınaenaleyh Al Umumî neşnyatı idare ed"n Yaz\ ışleri manyaya hücum eden bizzat Amerikave saır teçhizatın karşılanabılmesı ıçın rm ve hukumetçe ele alınmış olan ham nıt, bunun en kuvvetli delilidir mvdurü HİKMET IVTÜNİF ÜLGEN En muhım kısmı mıllî mudafaa ıhti dır kı, bu cıhet de Amerıka bahrnesı her turlu ımkânlardan istıfade edıl madde dağıtma ışlerının 'esın olduğu mekte olduğu gıbı tesıs ı=lenmızm fcır açıktır Ancak, bu kooperatıfler sadece vaclarına aynlmış ve bu sene tamamı bu makamatı tarafından keza teyıd edümış Cumhurıyet Matbaası çok muşkullere ragmen j uıutulrcesı de ou gunun ıhtıj a£İarının basmci alUa ihtıyaclara tahsıs edılmış olan fevka bulunmaktadır. Sovyet harb ] tebiiği ' Bir iman ve birlik abidesi Dün gece Halicde Samsun şilepi battı İstanbulun şükrani 1938 ikramiyeli tahvillerin keşidesi Almanyanın Ruzvelte cevabı