3 Kasım 1941 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

r IhtiyarDost Y aza n Halid Ziya Uşaklıgil Fıah 50 knruştur. s Cumhuriyet Matbaasıdır Satış yeri : J 18 inci yıl sayı: 6 1 8 4 u m h u riyet \ Telefon: Başmuharnr: 22366. Tahrir heyeti: 24298. İdare ve Matbaa kısmı 24299 24290 M. TURHAN TAN'IN Müessesemiz tarafmdan çıkarılan en son eserleri Hurrena S u l t a n ^ ^rf"l50 Kr. Kadın Avcısı ^ S m ıoo » Tarihî Musahabeleı 5 75 » Teigraf v e İSTANBUL CAĞALOĞLU İSTANBUL CAĞALOĞLU ^ e mektub «&«: cumhuriyet, istanbui Posta kutusu: istanbui No. 246 P a z a r ! ^ s ı . , 3 İKiııcıteşrın 1 9 4 1 CUMHURtY£u| ETBAASI [ Mectisin tarihî cetsesi J Alman harb ] tebliği ' Nuvjorod Borovıçio^Borısovka llmen ç ^^ ., , o valday 08oloçroye Demyansk O O Molo Kırımda yeni zaterler Almanlar, Simferopol şehrini zaptettiler Sıvasfopol kalesi de geceli gündüzlü bombardıman ediliyor Selıger NOvorsev 0 /"Ostaşkovt s KAUHIÖ u. Vı$m o ° Ş â Un$a o Stroma Kınesçma Luch \ , 0 Pepesiav * ' Vladimır . ^VolokoTamsk Noamsk ° oyMefalisr ^ °. o k /v ° eOreçovoSucevo Kimpii kasımov 1 , • n BobrS.sk/^ O^5o '^segpad I dRogatsçev ^ryansk \ \ oStarodua 0 . . 0 60MEL p Novosıbkov Dımırrovsk MaloArsanaelsk1 „ ~\ ı o u ,,o ı / Millî Şefimiz İnonii, Buyuk Millet Meclisini açarak senelik biıyük nutkunu irad buyuruyorlar... O şgal altmdaki Fransanın Nant şehrinde bir Alman subayı, dnaye» müteakıb kaçıp kurtulan suikasdcilerin kurşunlarile oldürülmüs olduktan sonra Bordoda diğer bir Alman subayırun ayni sekılde suikasde uğraması, işgal kuvvetleri tarafmdan şiddetle haıeketi davet etti. Nanttaki öldunne hadi•esine karşı elli Fransız rehinesi kurşuua dizildiği gibi Bordo cinayeti için de ilk bir elli rehinenin kurşuna dizilmesi kâfi gorulmijerek katillerin meydana çıkanlması istenildi ve sayed muajyen bir müddet zarfında bunlar yakalanmazsa diğer elli rehinenin kurşuna dirileceği ilân edildi. Hâdise Vişi hükumetini telâşa düsüUkraynada yeniden alınan esirler şiddetle bombardıman etmektedırler. Alrerek Mareşal Feten ve Amiral Darian Berlin 2 (aa.l D N B . ajansmın sa man oldusu Karadeniz hâkımiyetine ve radyoda Fransız milletine hıtabelerinde lâhivetli kaynaklardan öğrendiğine go Kafkasya istılâsına doğru muhlm bır abu türlü hareketlerin ancak felâket tevre, Alman kıt'alan 30'31 ilkteşrin günü dım atmıştır. Kerç boğazının garb kıyılid edeceğini ihtar ve bunlardan kat'î Ukraynada sanayi boTee<=ınde mağlub sma yerleşecek olan Almanlar Azak desurette sakınılmasını tavsiye etliler. Vişi Sovyet kuvvetler.ni takıbe devam et nizını bir gol haline getırecekler, Karahukumeti bununla kalmıyarak bir aralık denızdekı Rus harb gemılerınm bu demistır. bizzat Maresal Petenin kendisini rehine ittihaz edeceği rivayetleri dolastıktan 30 ilkteşrinde bu harb kesiminde 2,000 nize gırıp çıkmalarına mâni olacaklardır. eonra hükumetin mümasil hareketlere esir slınmıstır. Düsman ardcılannın gös Böylece Rostofu garbdan ve cenubdan Büyiik Millet Meclisinîn içtimaından baska bir intıba karşı şiddetli bir kanun hazırladığı bilterdiği mahallî mukavemet, Alman kuv tchdid edebılecelderdır. Kerç boğazının Anicara 2 (Telefonla') Sonbahar at dar meşgul olmuşlardır. Cumhur Reteidirildi. vetleri tarafmdan her tarafta sur'atle darlığı, onların karşı kıyıya atılmalarmı ve bu suretle Kafkasyaya garb sahilyarışlarına bu gün de İpodromda de miz, sergiyi takdır buyurmuşlar ve bukırılmıştır. Bu meyanda görulen iyi bir hareket lerinden girmelerini de imkân dahıline vam edilmiş, Cumhur Reisimiz İsmet rada. merhum hattat Kârail Akdıkın oğBaviyer? dağ kıt'alan bir köprüyü hüHür Fransızlar Reisi General do Golün lu Şeref Akdik tarafmdan yapılan bacumla zaptetmıslerdır. Dığer bır mahalde so'rnustur. riahi radyoda Fransızlan bu türlü sui İnönü, İpodromu teşrif ederek yanş'arı basının portresinin alınarak Güzel Santahribci So^'et grupları mağiub edilmiş Karadenizdeki Kızıl filoya gelınce, kasdlerden tahzir eden beyanatı olınuş sonuna kadar takıb buyurmuşiardır. Millî Şefimiz, dun de, Sergievinde açı atlar Akademisine hedıye edılmesıni Mave dağıtılmıştır. şimdi Sivastopolda bulunan bu filo, bu tur. Bir kısım İngiliz matbuatuun FranVİf Vekıli Hasar. Âh Yücele emir buBütün emareler, havaiarın fena'ığm harb limanmı müdafaa etmek vazifesile sada Almanlara karşı yapılan bu stıi lan Devlet Resim ve Heykel Sergisini yurmuşiardır. dan ve yollann bozukluğundan doğan mukelleftir. Burası düştüğü ve Kırım kasdleri alkıslamaları ve rehinelerin ida şereflendirmısler ve sergide bir saat ka(Arkası sahife 3, süHın 2 de) yarımadasının işgali tamamlandığı takınını muahaze vesilesi yapmaları zehirli (Telgraflar 3 iincü sahifede} bir münakasaya kapı açmıştı. Cinajetierden memnuniyet be\an eden İngiliz neşriyatına karşı Almanlar bunlann lıaricden tahrik ve teslih edilmiş eller tarafmdan yapıldığında şüphe olmadığını ve işte bir lasım İngiliz matbuarmm neşriyatı bunu pekâlâ tejid etmekte bulunduğunu soylediler ve buna göre gerek clnayetlerin, gerek bunlann davet ettiği şiddetli cezaların mes'uliyctini İngilizlere yüKettiler. Zaten Vişi hukumeti de cinayetlerin harici tahrikler mahsulü olduğunu defalarla söylemişti. Boylelikle Hur Franİngiliz Levazım Nazın Lord Beaverbrook sızlar da el altından cinayet tahrik eden komitarılar vaziyeüne düşmüş oluRoma 2 (a.a.) Stefani: Madridden yorlardı. General do Gol susmakta debıldırihyor: vam etseydi kendi vaziyetini çürütmüş İngilteredeki hükumet buhranından olacaktı. bahseden «Informaciones» gazetesi şunBuna rağmen İngiltere ve Amerika reları yazıyor: hinelerin idamını tenkid etmekte devam •Bu hal. ingiliz milletinin içinde yaediyorlar ve Almanlar bunlara cevab şadığı derin dalııli buhranın haricî tevermekten geri durmuyorlar. zahürüdür. Bugün Büyuk Britanyada, Fransa cinayetlerinin bir kere daha i!k hamlede gayritabiî gorunen bir vaisbat ettiği hakikat münferid sııikasdlerle ziyet müşahede edilmektedir. Bolşevik bir vatan davasmın halledilemiyeceği ve boylelikle bilâkis memlekete daha büVaşington 2 (a.a.) «İki Okyanus» rejımimn Alman ve müttefık darbeleri yük fenalıklar yapılmış olacağı keyfiyefilosu programmm tatbıkına nezaret e altmda yıkıldığı anda Ingilterede sola tidir. Almanlar Bordo cinayeti yüzunden memurlar bugun beyanatta buluna doğru bir temayul sezilmektedir. Günün den katiller yakalanmadıği takdirde icrak ilkteşrin ayında 33 harb gemisinın, birinde Londrada bir halk cephesi ikrasuu ilân cttikleri ikinci seri idamı yani vasatî olarak gunde bir gemınuı tidar mevkiıne gelirse buna da hayret tatbik etmekten vazgeçmişlerdir. Buna tezgâha konulduğunu bildirmişlerdir. Bu edılmemelidir. M. Çörçil bu suretle kenVişi hükumetinin cinayetleri takbih etgemılerin arasında bir kruvazdr, uç di siyasetinin kurbanı olmuş olacaktır.» mekte gösterdiği heyecanlı hareketin semuhxib, iki denizaltı vardır. Lizbon 2 (a a.) Ofi: Londradan beb olmuş olması ihtimali kuvvetlidir. Biri kruvazor, biri muhrıb, üçü de muhtelif kaynaklardan gelen haberler Ancak hâdiselerin tekerrürü takdirinde Almanlar tarafmdan işgal edilmekte olan Kınmın eski Hanhk merkezi Bahce Saraydan umumî bir manzara Rizaltı olmak üzere 22 gemi denize inM. Çörçille Lord Beaverbrook arasında davet edeceği ukubetlerin çok daha şiddırılmiş ve bu suretle vasatî olarak uç detli olacağmda da şüphe yoktur. günde bir gemi denize mdırılmış bu vahim gorüş ayrılıkları meydana çıktıHarben istilâya uğramış bir memleğını teyıd etmektedır. Lordun Harb Kaluıımaktadır. kette işgal kuvvetlerinin kendileri için İc'.erınde biri tayyare gemi'si ve biri binesinden çekildıği veyahud diğer bir kafî bir emniyet îstemelerinde ve aksi muhrib olmak üzere 17 gemi, vasatî ola Nezarete geçtiği takdirde bu neticenin hâdiselere karşı çok şiddetli davranmarak iki günde bir hesabıle bir gemi hiz İngılterenın vaziyetinde ehemmiyetli Baba oirul eski ve yeni Rumen laruıda şasılacak bir cihet bulunmasa mete girmişür. akisler doğurabilecek mahiyette olacaKrallan bir arada gerektir. Eğer gerek Fransada, gerek (Yazısı 3 iincü sahifede) (Arkası salıife 3. süfıın ite) ğına işaret edilmektedır. işgal altına girmiş baska memleketîerde ahali arasından isgal kuvvetlerine fcarşı komitacı hareketleri vapılmasmı Mühim, hayati bir meseleden bahsedersiniz. Sdzünüzü o güzel yazı bir vatandaşın hoşuna gitmemiş. Kimin diyeAlmanlarm iddiası veçhile haricden bitirdiğiniz zaman, demindenberi karsinızda sizi dinleyen ceksiniz. İsmi bende kalsın, size su kadarcığını söyliyejım: tahrik edenler varsa bunlann o memadamlardan biri, fikir'erinizin öziıne dair kanaatini açığa vu Bir asabije mutehassısınuzuı. Merhum üstaduı yazısma pek leketlere ve o milletlere ijilik değil, feracak yerde tutar, bir ufak noktaja unın uzun itiraza başlar. asabileşen bu asabiye mutehassısı gazeteye gönderdiği bir nalık yaomakta olacakiaruıı açık soy İyi ama sen filân bahiste salâhivet sahibi değilsin. mektubla nercye itiraz ediyor, biliyor musunuz? Öze değil lemekte hiç bir isabetsizlik olamaz. ÇünNasıl olur da filân cümleyi misal diye ileri sureısin? ' de teferrüata! ktt boylelikle o memleketler ve milletMeselâ: Ve sonra, mevzula hiç alâkası olmıyan bir sürü tenkid ler, harbin ve işgalin felâketleri yetiş Idealin ruhî bünye üzerinde hiç bir tesiri olamaz. Ziya ve miınakaşa! miyormuş gibi. yeniden yeniye belâ ve Ha'buki siz, itiraza uğradığınız nokta üzerinde salâhiyet Gokalp haksızdır. Asabî hastalıklarda içt.imai unsurlann rotii mnsibetlere uğratılmış olurlar. sahibi olduğunuzu hiç bir zaman iddia etmemissin'udir Esa yoktur! Bu münasebetle bir aralık Ingilterede sen müdafaa ettiğiniz fikir de o noktadan çok uzaktır. FaDemiyor da şö>le demeye pek revac bulmuş iken bir müddettenkat adama derdinizi anlatamazsınız; çünkü o bir ukalâdır. Ziya Gokalp sinir haslalıklarındfln ne anlar? Hem beri unutıı'an V ordusunu hatırlıjonız: Ziya Gokalpın on yedinci olüm yılı münasebetile gc böyle şejler filozofla konuşulur ııııı' !T>ıMıı bir asabiye mfiVaktinde dahi hayalperest birisinin geçenlerde Cumhuriyet, buyük Turk mütefekkinnin eski bir tehassısına sormalıjdı. Sinir hastalıRl bugun uzvî, gay« nis karihası mahsulü olarak te'âkki et Lık maçlanna dun Fenerbahçe ve yazısını tekrar basmıştı. «Mefkure» isimli bu yazıda, Ziya riuz\î diye bir tasnif joktur. 1890 sı nberi bütün buntiğimîz bu propagandaya gore guya Av Şeref sahasında devam edildi. Kadı Gokalp. cemiyet uğıunda sarfedilen emekleıin ferdî hayat lar tarihe karışmıştır. nıpanın istilâva utfrayan memleketlerin köy sahasında ilk maçı Suleymanıye ile kuru lâf! üzerindeki musbet tesirlerini anlatıyor ve misal o'arak, kendi Ve asabiye bilgısine dair daha bir de ineilizce ve fransızcada zafer kcli Taksım takımları yaptılar. İki tarafın kabuğu içine çekilmis bazı marazî bıinjelerin bile ideal saSa\ın asabiye mütehassısının mektuflEnu bir fıkra mev» mesinin ilk harfi o!an bu V barfinin canlı oyununa rağmen devre 0 0 berayesinde iyilestiklerini söylüyordu. ;uu yapmama sebeb, bizde münevver geçinen bu çeşid inbir araya toplava'agı insanlar o kadar bere bitti. İkinci devrede iki güzel fırsat Kendisile her zaman iftihar edeceğimiz büvük ilim ve sanların hâlâ mevcud bulunduğuna ü/ülerek işaret etmek çok olacakmıs ki günün birinde urrumî yakalayan Süleymaniyelüer 20 nci daN. ideal adamunızui bundan on yedi sene evvel kaleme aldığı mecburijetidir. kikada birincı, 30 uncru dakika da ikinci YUNUS NADt (Arkası sabiie 3, siitun 6 da) Galataşaıay Kasunpaşa masmdan heyecanh bir an jCAıkası sabiie 3, siitun 4teJ Avrupada Millî Şefimiz Huzursuzluk Devlet Resim Sergisini tetkik buyurdular. dün de sonbahar at yarışlarını takib ettiler D İngiliz kabinesinde M. Çörçil'le Lord Beaverbrook arasında fikirihtilânançıkmış Bir İspanyol gazetesi, Büyiik Britanyada sola doğru bir temayül başladığım haber veriyor Führerin umumi karargâhı 2 (a.a.) Alman orduları başkumandanlığımn teb300 liği: 0 50 ıoo IOO Ordularımız Kırımda yeni zaferler elMoskova etrafında son vaziyeti gösterir harita de etmişlerdir. Kuvvetlerimiz mağlub düşmaru sur'atle takıb etmektedir. Hususî bir tebliğle bıldırildıği veçhile Aladağ şımal müntehasma geniş bir cephe üzerinde ulaşılmıştır. Alman ve Rumen kıt'aları dun Kırımın merkezi olan Sımferopolu almışlar ve Sıvastopol ıstikametinde ilerlemeğe baslamışlardır. Donetz havzasında Alman ve İtalyan kuvvetleri yolların fevkalâde bozuk olmasına rağmen düşmanın mukavcmetini kırmışlar, mevzilerinden püskurtmüşler ve yeni hizmet bölgelerini işgal eylemislerdir. Leningradda. Sovyet kuvvetleri Neva nehrini geçmek için yeniden huruc hareketleri yapmağa teşebbüs etmişlerse de ağir zayiatla Leningrada çekilmeğe mecbur edilmişlerdir. Leningrad ve Kronştad daki askerî hedefler tarafımızdan müesAlman ordusu, sekiz kılometre e | dirde, Rus donanması, Karadenizin çarfc sir surette bombardıman edümpktedir. nındeki Perekop berzahını zorlayarak | sahillerine, yani Kafkasya kıyılaruıa, Tavyarelerimiz, gece günduz. Sıvasto Kırım yarunadasına glrdi ve drnı geien (Arkası sahife 3. siitun 5 te) pol deniz kalesini borrbardıman etmek haberlere gore de Alman ordusu Kırıtedir. Liman tosisleri mütemadiyen dö mın merkezi Sımferopolu alarak Sıvasvülmektedir. Bir Sovyet harb gemin ha topola doğru yurumektedır. Alman hava çara uçramıştır. Buyük bir nak'iye ge kuvvetlerı bu meşhur Rus askeri lımamisinde yangın çıkarılmıstır. nile Kerç boğazını mütemadiyen ve Asherî vaziyet Kırımın zaptı Hem Rostof un zaptını hem de Almanlann garb sahillerinden Kafkasyaya girmelerini kolaylaştıracaktır ÇSovyet harb | I tebliği 1 Tula'daki Rus kuvvetleri Şiddetli tazyik üzerine ric'ate başladı Ruslar, bir Alman piyade taburunu imha ettiklerini bildiriyorlar Esld Rumen Anterikada Krah Karol yıldırım gibi Kendini hür Rumengemi inşaatı lerin reisi ve oğlunu " mevkuf „ ilân edecekmiş! Her gün bir gemi kızağa konuyor, iiç günde bir gemi denize iniyor ve günaşırı bir gemi hizmete giriyor Tayyare imalâtı da ayda 2000 i buldu Birkaç söz Ukalâ Dtinkti maçlarda Fener? GalatasarayBeşiktaş. Ist. Spor rakiblerini yendiler