6 Ağustos 1941 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 2

CUMHURİYET 6 Ağustos 1941 hile karşı müdafaa Klâsik iktısad pren edebilmek için en siplerine göre para( cezri ledbirleri alMerkez Bankasında muktadır. kenclisinin karçııığı Evvelâ ecnebi pa olarak bulunan alra'arına karşı millî tını temsii eden ve bu altın üzerinden hâmiline bir hak hiç bir kiymete sahib olamamı.=tır; ve parajT koıuınak nıaksadile döviz alış ve veıen kiynıetli evraktır. Fakat zamanla fiatlaı o kıdar yükselmişür ki en ba satışını sev'.et inhisarına almıştır. Binapara ile aUın arasında bulunan doğru sit mübay.ıalaı için milyarlarca mark enaleyh serbpst arz ve ta cbden rr.ahrum dcn doğruya münasebet azalmış ve ev tediye etmek rnecburiyeti hasıl olmuş olan dövizc istenilen kıymet verilmekte rakı nakriiye bizatihi bir kıymet ifade tur.. Halbuki 1923 senesinde tedavüle ve dövizin millî parayı tehdid etmesine etnıeğe başlamıştır.. Bütün altın ancak çıkarılan vo karşıhğı millî emlâk olan mâni olumnaktadır. Fakat dövız kontrolu sayesinde millî bsyneimile! iktısadî münasebetler ne ıc'itenmark kıymetini muhafaza etmiş, İki senedir azçok bombalanmış olan Kandilli Rasadhanesinin miknatıs ticesinde nıemleketler arasında vukua kâgıd marka kerşı gösterilen isteksizlik paranın kıym'îtini ancak millî hududlar memleketleri kısaca toplayalım: dairesinln inşa ve yeni satm alınan adahilinde korumak mümkün olmuştur. gclen mu\azenei hesabiye farkiarını ö bu paraya gnsterilmemiştir. Avrupada: Polonya, Almanya, Finletlerin buraya konulması dolayısile Görülüyor ki bu para nazariyelerinin Halbuki serbest pıyasalarda bu devlet landiya, Norveç, Danimaıka, Holanda, demek üzere kullamlan bir nevi beynelRasadhanemiz, Balkanların en mükemher ikisi de para kıymetinin neye tâbi leım para'.arı daima düşmüştür. Meselâ Belçika, Ltiksemburg, Fransa, İngiltere, mel bir rasad müessesesi halinl almiî mi'.el para çeklınc girmiş ve artık memFransada resmî kıymeti 16 franl: olan leket dahi'lnde tedavül etmemeğe baş clduğunu iicb ec'ememekttdirler. Malta, Cebelitarık adaiarile beraber tır. Miknatıs dairesi bütün vüâyetleriTheorie psycbologique adı verilen ü markı dört franğa efektif olarak satın İtalya, Arnavudluk, Girid ve diğer aiamıştır. mizde arzm mıknatisiyetini ölçecektir. S^>n zarr>anlarda alün esasına İstinad çüncü nazr.nye para kıymetinin yalnız aimak daima kabildl. dalarile beraber îunanistan, YugoslavBu tesisatın faydası, harita tanzimi, Memlektt dahilınde ise para kıymeti ya, Bulgaristan, Rumanya, Macaristan, eden para sistemini dtğiçtirmek için trmsil ettiâı a. tına değil, ayni zamanda tayyarelere verilmesi icab eden sathı arza aid bazı mühim malumat ve bü ku\vttli bir ceıeyan vardır. Bilhassa bu parayt k3rşı halkın gösterdiği iti nin en güzel ölçüsü fiatlardır. Altınla Slovakya, Sovyetler Birliği. hassa maden arama işlrinde fizikî e altır.a ka"?ı düçmanlık, altım çok az mada tâbi buîunduğunu iddia etmekte parası arasmd'i münasebet olmıyan Asyada: Onilıiada, Filistin, Suriye, me:nlcketlerde fiatlar daima yükselmek saslardan istifade noktasmdan mü olan orta Avrupa meraleketlerile İtalya dir. Rıbrıs, Çin, Hindiçinî, Siyam, Bahreyn Paıis Ur.: versitesi iktısad profesörü ter.^syülü güstermişierdir. Almanya fihimdir. Hatta maden arama işlerinin da kendisiîıi fazia göstsrmektedir. Aadalan. bugünkü usulünün çok masraflı ve caba altın erpsına istinad eden para sis Afralyon tarnfından müdafaa edilen bu Etltırm istikrarı meseleüir.de çok cezrî AfrHada: Bingazi, Trablusgarb, Eritmüspet netice almaktan uzak olduğu, tenrvıu teğıştirmek mümkün müdür?. nazariye para kıymetini en iyi İzah eden haıeket etmiş ve takib ettiği fiat politire, İtaıvan Somalisi, Habeşistan, Mısır, bu itibarla miknatıs dairesile teşriki Evet; bugüı altınla, parası arasında nazariyedir. Burada bütün teferrüatı ile kası netic'binde parasının kıymetini İngiliz Somalisi, Sudan, Kenya, Aden, mesai lüzıımu Üeri sürülmektedir. kafiyyen mün?se'.et olmıyan memleket :zahıpa imkân buiamadı;îımız bu naza muhafazaya muktedir olmuştur. Dakar, Cezayirdc Merselkebir, Tunusta riyeye göra para kıymeü yalnız altma 2 Mesclenii asıl zorluğu hariçle İstanbul Rasadhanesinin yeni teşki leı'n adedi pek çoktur. Fakat asıl m e , se'e a'tın esasınE İstinad eden para deşil, ayni zamanda kendisine gösterilen olan iktısad; münasebetlerde kendisini Sfaks. Iat lâyihasmın bu sene Büyük Millet Avrupada bombalanmaktan kurtulMeclislnden çıkacağı umuluyor. Buna sistemind'n daha mükemmel. daha elve raçbete tâbıdir. Fakat bu rağbetin mev güstçrmektedir. Biliyoruz ki altın bey! muş memlekctler Ispanya, İsviçre, İsveç nazaran rasadhane mıknatıs ve elek rişli bir sislem bulmanm mümkün olup cud clabi rreE: icin evrnkı nakdiyenin nelıuilel bic paradır. Ve bütün beynelhiç olmazsa bir miktarına tekabül e milel ticarî münasebetlerde bir tediye ve Türkiyedir. Bunlardan ilk üçüne de trik, astronomi ve zelzele, meteoroloji olamadığıdır. Bu sualc mutlak ve kat'î bir cevab den altın stokunun mevcudiyeti lâzım vasıtası olarak kullanilmaktadır. Mem ba. ı kaza taneleri düşerek mal ve insan işlerile uğraşacak dört daireye ayrılmaktadır. Mütehassıs yetiştirilmesi İçin vermezdei evvel, para k'ymetinin neye dır. Çünkü nihcyet halkın paraya karşı ıel«etler, arslarrndaki iktısadî münase zayialına sebcb olmuştur. Tayyarezedeler listesinde eksik varsa, de bazı tedbirler alınmaktadır. Rasad tâM olduğunu, alün terkedildiği tak göstereceğ: itimadın hakikî bir kıymete betierde all.m vahidi kıyasî kıymet ölSingapur müstahkem mevki ve limanının krokisi hane müdürü Fatin uzun tetkikler dirde ne yapmak lâzım gcldiğini tetkik istinad etmesi icab eder. Ancak bu şe çusü olarak kutlandıklan gibi bir tediye okuyucularımın affıru dilerim. kilde altınb goranti edilmiş olan para vas:tası olarak da kuUanmaktadırlar. Bütün bu bomba yağmuruna tutulan Ozak doğu hâdiseleri günün en me rekür. Bunun gibi Japonya Siyamla mahsulü degerli eserinl bu sene tabet ;lıneır,iz lâzımdır. iyi bir mübadelt vasıtası, güzel bir kıy Fakat altın ithalât ve ihracatın aksi istirecektir. I memleketlenn büyük bir kısmı, hergün aklı ve heyecanlı mevzuunu teşkil et vaziyefini düzeltmeden de Singapur üBugün para kıymetinin neye tâbi ol met ölçüsü, ve mükemmel bir tasar tikametlerinje memlekctler arasında biraz daha harab olmaktadır. Eski harbmekle devam ediyor. Millî emel ve ga lerint hareket edemez. Çünkü Singad u ^ n u izah ermeğe çalışan üç büyük ruf vasıta^ıdır. Çünkü altın, paranın mütemadiyen seyahat etmez. Asıl tediye lerde, yalruz muharebe meydanlarındapura taarruz İrigütere ile harb demekjelerini gütmffk ve gerçekleştinnek için naîariye mevcuddur. Bunlardan birin emniyet süpapıdır. vasıtası takas usulü olup al|jn yalnız ki ve yakıniarındaki mamureler harab Kahve serbest satılacak daima milletlerarası siyasi ve askerî du tir. Bu harbc Amerikanın karısıp karışumum; hesab neticesindç aradaki farkı olurdu. Geçcn Büyük Harbde ise, muhEvvelce de yazıldığı üzere memleke cisi ovrakı ııakdiye kıymetinin doğrudan n mıyncağı da bilinemez. Fakat Japonya, rumdan istifaJe etmesini bilen Japondoğıuya, temsil ettiği altının ticarî kıytelif darülharekâılarda, birer ülke büBu vaziyctte acaba altını büsbütün knpatmak iç?n kullanilmaktadır. lar, fimdi de İnpiltere ile Amerikanm, bir Singapur tesebbüsünden evvel hem tin aylarca ihtiyacinı karşılıyacak mik sağ cenahını Tlindıstan ve Burmaya kar tarda kahve mevcudü oldu&undan Vi meüne tâU olduğunu iddia etraektedir. oriadan kaldırarak yeni bir para sUtemi Binr.enaioyh altın terkedildiği takdir yüklüğünde mıntakalarda tas tas üstüne Büyük Okyanusun batı ve cenub batı Biliyoruz ki her memlekette para me kurmak nıf.mkün müdür?. de çok mühim iki mesele mevzuu bah kalınamıştı. Bu harbde ise, cepheden alaıılannda ezici bir mâni kuvvet teşkil şı Siyam vasıtasile temine ve hem de, lâyet bütün kuru kahvecilerin 250 şer Siyama aid bulunan dar Malaka ber gramlık paketler derununda kahvenin seltsine devletın daimî bir müdahalesi sclacaktır. 1000 kilometre uzaktaki sehirler dabi Bu meseleyi: edetniyeceklerine kani olduklan ve zahmdan kara kuvvetlerini cenuba serbest olaralı satılmasma müsaade et vardır. Ve har devlet parasını bir ka 1 Memleket dahilinde ferdlerin bir1 Beynelmilel iktısadî münasebet «tayyaıe» dcnilen belâyi asümaniden Sovyei Busyayı çok şiddctli bir mağlunur.la tespit etmiştir. ve daimî mura bir'.eriie olan münasebetleri, doğru geçirmek için ondan müsaade miştir. lerde kıymet ölçüsü olarak ne kabul et harabî ve ısdrab hisselerini almaktadırbiyet, beziınet \e dağılmağa narazed istihsal etmeğe mecburdur. lar. Yakında yangınrn, mihrakından 2 Bir memleketin diğer ecnebi mcV? Ticaret ofisi yenlden 45 ton kahve kabebi aitında tutmaktadır. Bu nazaaddettikleri bu sıralarda isteklerinin riyeye göıu devlotin para meselesindeki nenıl°ketierle olan iktısadî münasebet2000. 2500 kilometre uzakta bulunan Japonya Singapura, Malaka yarıroa getirtmektedir. 2 Muvaîenti hesabiye açığını ne sonlanna kadar yürümek azmini yenirrCidahalesi evı akı nakdiyenin kıjineti leri bakım:ndan ayrı ayrı tetkik etmek yerierc de sirayet ettiğini göreceğiz. İndasınuı İngililzerin elinde bulunan ceden göstermekri ve bunun için millî, ile kapatnıak? Türk tebaası olmıyan üzer'nde bic bir tesiri olmayıp sadece lâzımdır. san zekâsuun yarathğı yıldınmlar, straiktısadi, ve nskerî tam bir scferberlik nub yarısına deniz yolile ve hava kuvA'man nazariyecilerlne göre ileride tosfpre çıkarak oradan gcne başka inaltının ticari kıymetine tâbi olan para vctlerinin himayesi altında asker çıkar1 Bir mçmleket dahilindeki iktıberberler yapmaıarı tabiî görülmelidir. bütün memı?ket paralarma marka naza sanlann beyniııe inmektedir. Tabiatin kıymeiini tasdikten İbarettir. Binaenamak, yahud Siyam hükumetinin müTürk tebaası olmıyan bazı berberle leylı bu nazoriyeye göre paranın kıy sadî münas'îbetlerde altının bilfiil mü rsn izafî bir kn'met verilecektir.. Devlet Japonyanın yıllarla değişmiyen fakat saade ve hatta yardımile Siyama aid yıldırunlan dünya kurulduğundanberi h:m bir eo\ oynamadığı herkesçe ma gittikçe genişliyen nüfus ve niifuz olan Malaka berzahmdan cenuba as rin küçük esnaf kanununa aykırı olarak meti doğrudan doğruya temsil ettiği al lumdur. 19H hsıbindenbori her memle ctoıit"sinden başka hiç bir kıymete sa bu kadar yangın çıkarmamişlar, bu kasiyaset ve h.ireketlerinin malum olan ker geçirmek veyahud her iki usulü çslıştikıan haber alınarak bunun men'i tınin ticarî kıymetine tâbi bulunmak kctte altın tectavülü terkedilmiş, altın hib olmıyar markın eltın gibi mükem dar insan öldürmemişlerdir. me! bir kıymet ölçüsü olabileceği çok istikametlerinden biri şüphesiz cenub (erkib etmek suretile taarruz edebilir. lüz\ımu alâkadarlara bildirilmiştir. tacur. yn'nız tedavülde bulunan paranın karBütün bu bomba yağmuruna tutulan şüpheli bir meçe'.edir. dur. Niponlann bu istikamette, yürii Bu sebeble Singapura taarruz edilmesi Bu nazariye iktısadcıiar tarafından şıhğı olarak merkez bankalarında hıfTevfik Fikretin Âşiyanı metnltketlerin, şchirlerin ve tarihi abiyüıjleri, esld Çiu Japon muharebesi takdirinde Siyamın ve Siyama aid olan Muvazenei hesabiyenin göstereceği hakiı olarak çok çetin tenkidlere maruz zedilmiştir. Tevük Fikıotin Aşiyanınm tamiri için delıiiden hâk ile yeksan olmıyanlann neticesinde, 1895 (e, Formozayı ele geMalaka berzahının Japonlar ve Ingilizkaiır.ıştır.. Filhakika hiç bir zaman, hiç Fnkat acaba hiç karşılığı olmıyan pa acı?rı kapamanın yegâne çaresi açığın tamiri ne azim gayretler sarfını icab etMüze ile Belediye müşjereken bir proje çirdiktenberi filen başlamıs demektir. ler için ehemmiyetleri pek büyük olur. bir kimse elirdeki evrakı nakdiyeyi ran.'n tedavülü mümkün müdür? Son meyd?na gelmeslne mâni olmaktır. BuCumhuriyet tirecektir. Bütün bu tamiratın büyük Onnn cenuba doğru yürüyüşü 1937 de İngiltcre, Singapuru daha emniyetle hazırlamışlardır. Aşiyan Merkez Baııkasına ibraz ederek temsil hâJis.ıt buntin mümkün olduğunu gös nun için de ithalât İle iuracat ve hizbayrammda a;ı'âcak ve bu münasebetle bir kısmı da mağlublann bitkin omuzPrata adalarına, oradan cenubî Çin sa korumak için Malaka (Kra) berzahını euiği altmı bankadan çekmeyi düşün termiştir. Tlitekim bugün Alman ve İ metler aıasındaki daimî muvazenenin larına yüklenecektir. lıillerile Hainan adasına, Hindiçininn si tamamile elinde bulundurması iktiza e EdebiyBtı Cedidccilerin hatıraları kut memektedir talyan para'srımn her ne kadar altma temini lâzıındır. Harb gibi harb sonrası da. muhakkak nıal taraftanna ve nihayet şimdi bu di derdi. Bu berzahın genişliği yalnız 65 Farayı elinde tutan hâmil ihtiyaçlannı karşı nazarî birer kıymeti mevcud ise de Netice itibariie görülüyor ki altını bir ıstırab ve scfalet devri olacaktır. yarın cenuhlanna kadar ulaşmistır. Bu km. kadardır. Malaka berzahının bu Karabük fabrikası işçilerin nltıııa lüzum olmaksızın temin etmek hakikat haide alnnla aralarında hiç bir para sisteiülncletı atmak mümkündür; suretle buraılan Malakaya ve Singa kadar dar olması ve Hind ve Pasifik imkânmı bulduğundan bankaya gitmek alâka mevc:d değildir. fakat kura'sc&k sistem altın esasından den bir kısmının haklı bir küliet'ne jüzum görmemektedir. pııra nncak bir iki sıçrayış boyu mesafe Okyanuslan arasındald mesafenin, SinNitekim Hitler 30 kânunuevvel 1939 daha mükeırmel olmıyacak, ve bir çok kalmıştır. gapur yolundan nisbetle takriben dört dileği Bundan maada bu nazariye altının ti tarihlnde veıdiği bir nutukta; bir mem mahzıırlar kerdjsini gÖsterecektir. Japonyanın eğer şimdi Çin Hindinden gün daha azalabilmesi dolayısile KraKarabük Demir ve Çelik fabrikasm carî kıymetini nazan iübara almak leketin hakikî servetini tcşkil eden çaTargan Hacim ÇARIKLI Esnaf arasında hastalık az de riaha cenuba sarkmak niyeti varsa ilk da bir kanalın açılması fikri eskidenberi da çahşan Safranbolulu işçilerden bir tadır. Halbuki bugün altın eğer büyük lışma kabiıiyeünin önünde bütün alhedefinin Singapuı olması tabiidir. Sin vardır. Fakat bu sırada kanalın açıl kısnu namına aldığımız bir mektubda bir kıymet ifade ediyorsa bu kıymetin tın ve dövız stoklarının erıyeceğini söyEsnaf arasında uyuz hastalığı vak'agapur İngilterenin Hind Okyanusundan ması bittabi mevzuu bahis değildir. Halk hamamları ezcümle deniliyor ki: «Bizler Safranbo müliim bir kısmının sadece para siste lemiştir. larmın çokluğu hakkındaki neşriyat Son senelerde Japonya ile Siyam araBUyiik Okyanusa giden deniz yolunun Belfdiye halk hamamlarının sdedinin üzerine Belediye Filhakikr. bugün Almanya ve İtalyada, luda ikamet edij'or, sabah, akşam o rrıinde esas teFİd! etmesinden İleri gelSıhhat müdürlüğü müslahkem bir kapısıdır. Bu kapı İngil sında, siyas! ve iktısadî olmak üzerc tobüsle fabrikadaki işlerimize gidip diğiai söyıemek lâzımdır. Eğer altın, pnra iie altın arssmdaki bütün müna arhrılmasınr; karar vermiştir. Bu me yaptığı araştırmalarda ancak on uyuzterenin elinden almmakla onun Büyük tasarlı ve yakın münasebetler teessiis geliyoruz. Burada ijliyen otobüsler, i§ para karşıhğı oJarak kullanılmıyacak ,ebetlerin kesilmesine rsğmen gerek yande tarihl Mahmudpasa hamamı ta luya tesadüf ederek hastaneye sevketOkyanusla irtibah kesilmez, fakat güç etmiçtir. Japonyanın ınaksadı cenuba çi taşımak için ucuz benzin ve lâstik olursa piyasada miktarının birdenbire markın, gerekse liretin eski kıymetleri mir fttirilere'ı halk hamamı haline ko miştir. doğru bir hareket zarureti hasıl olıırsa çoğalması neticpsinde ticaıi kıymeünden ni muhafa?a ettiklerini müşahede edi nacakür. Ie>ir ve İn{,iltcrenin Büviik OkyanusYapılan tetkiklerde tifo vak'alarınm Siyamı kendi yanında görmektir. Ayni aldıklan halde Karabüke gidip gelme pek fazla kaybedecektir. tak 1 müstemlckelerile üsleri, siyasî nüyoruz. beher aznele başına 50 kuruş ücret alda azaldığı ve bilhassa Kırkçeşme ve zamanda Japonya ISiyama Krada bir Boğaziçi kupası tenis fuzu ve askerî kndreti sağlam bir desAlmanya vc İtalya paralarmın kıymesaire gibi suların kapatılmasının bunkanal açtırmakla Singapurun bir «si maktadırlar. 100 150 kuruş yevmiye Bu nazariye iîe tamamile tezad teştek vc temelden mahrum kalır. Filvaki şenin ağzına» benzeyen durum ve e alan ve en agır sanayide çalışan biz kil eden, meşhur Alman İktısadcısı iini muhafazn edebilmek için ne gibi çamaçları da mühim tesiri olduğu anlaşılmıştır. Hind Okyanusundan Avuslralyaya git hemmiyetini kaybettirebilecekti. Bunun lerin her gün 50 kuruş yol parası ver Knspp'm bir para nazariyesi vardır. Bu relere baş vurmak mecburiyetinde kalBoğaziçi kupası namile tertib edilen mek için mutlaka Singapur deniz kale için İngiltcre, Kra kanalının insa olun meğe kudretimiz olmadığmdan bir ço na7ariye evralu nakdiye kıymetinin, dıklarını ve ne gibi sebebler tesirinde tenis maçları 7 afustos perşembe günü sinin hâkim bulunduğu Malaka boğa masına bugüne kadar mâni olmuştur. ğumuz, 12 kilomterelik yolu yürüyerek temsil ettiği altına değil, devlet tarafın paranm kıymetini muhafaza ettiğini tet başlıyacak ve dört gün devam edecektir. Maçların finali 10 ağustos pazar zindan geçmek şart değildir; Sumatra gidip geliyoruz. Karabük Safranbolu dan kendisine atfedilen kıymete tâbi ol kik edelim. Her şeye rağmen İngillerenin Kra berarasında işliyen otobüslerden bir kıs dugunu İlerj «ürmektedir. ve Cava adalarının cenublanndan da İlk sebeb olarsk bu memleketlerde günü oynanacaktır. Ankara, tstanbul Nüshası 5 burustuT. zahında güzel bir müdafaa mevzii ol«Dcvletç para nazariyesi» adı verilen ithalât ve ihracat arasında mutlak bir ve tzmirli tenlsçilerin iştirakile yapıgidilebilir. Fakat Singapum kaybet duğu unutulmamalıdır. Çünkü Kra mı başka yerlerde çalışmak üzere gitTürkiye Harîc m^kle İngilterenîn, meselâ Borneo ada mevkiine kadar, berzahın şimalden ce tiler. Son kalan bir otobüsün de bir bu para kıynıeti nazariycsini, ne garib müvazene temin edildiğini, ve ihracatın lacak «Boğaziçi kupası» maçları mevİçin icin sınm kendisine aid olan şimal Sarwak nuba doğru yansı, İngilterenin Hin kaç güne kadar satılacağını öğrendik. dir ki., hâdisat kendisine hayat veren ithalâtı ödediğini söyleyebiliriz. (Bu simin en cazib bir tenis turnuvası oSenelik 1400 Kr. 2700 Kr. lacaktır. Maçlar Tarabya kortlarmda vilâvetîle, UonsKong ve bütün Çinle distandan ayırarak doğruca Büyük Bri Bu suretle şehirle Karabük arasında memleketto tekzib etmiştir. Knapp dev noktayı biraz ileride daha esaslı surette Alü aylık 750 > 1450 » oynanacaktır. aıtik fili irtfbat bozulur. Fakat asıl tanya Krallığına bağladığı Burma müs münakale vasıtası kalmamış olacak ve let müdahalpsinin yalnız para kıymetini tetkik edectğiz.) Üc aylık 800 > 400 » mühim olanı İnfriltere Singapunı kay temlekesinin arazisini teşkil ettiği gibi her gün iş başma gitmek mecburiye tasrîik değil. ayni zamanda para kıymeİkinci muvaffakiyet sebebini de dev tstanbul yüzme birincilikleri Bir ayhk Yoktur. 150 beünekle İngiliz Uzak doğu donanması Malaka yarımadasının cenub 1/3 kıstinde olan işçiler daha feci bir vazi tini tayin ettiğini iddia etmişti. letin mutlckotoıitesinde aramak lâzımSu sporları ajanlığı tarafından haHakikaten 1922 1923 senelerinde Al dır. Bugün İtalya ve Almanyada para zırlanan İstanbul yüzme birinciliklerlmn başlıca büyük üssünden ve ayni za roı da bugün İngilterenin hüküm ve yete düşecektir. Bu derdimize bir çare bulunması için alâkadar makamlann manyada devlet ctoritesinden baçka hiç nm kıymeti dcğrudan doğruya devlet mandi Birleşik şimalî Amerika donan işgalindedir. nin finali, önümüzdeki cumartesi ve Gazetemize eönderilen evrak ve yazılar nıasile doçrudan doğruya irtibattan Fakat bütün bunlardan, Japonyanın nazan diklcatini celbetmenizl rlca e bir kıymete istinad etmiyen bir kâğıd terafından tayin edilmektedir. Ve dev pazar günleri Moda havuzunda yapı neşredilsin edilmesin iade edilmez ve maıka tesadüf ediyoruz. Bu kâğıd mark let bu kıynıcti gerek harice, gerekse da lacaktır. mabrum bir halde kalmasıdır. behemehal Singapura taarruz edeccği deriz.> zivaından mes'ulivet kabul olunmaz. Bunun için Japonya Singapunı zap maııası çıkanlmamalıdır. Çünkü Singansan kadınlarla her zaman aldanaptmeden, yani İngiliz deniz kuvvetlerini pura taarruz İngiltere ile harb demektir. bakışları arkasmda lânet ve kıskançbilir. Tanıdığımız, hayatlannı bütün nub Çin denizinden çıkararak bunlann Böyle bir harbi ise, Japonyanın Sovyet hk gizli olduğunu hiç biriniz anlamabüdiğimize inandığımız JJirleşik Amerika donanmasile irtibatını Rusyanın mağlubiyeti tahakkuk ederek teferrüatile dınız. kesmeden, Holanda Hindistanına, Fili Doğu Sibirya meselesinl halletmek im öyle kadınlar vardır ki, bir gün karşıNeriman, kendini tutamıyarak: pinlere veya Avustralyaya sataşması kânlannı elde etmeden göze almak is mıza en müthiş sırlarla çıkmış ve bizi Allahım, meğer sen!. diye, mırılhayrete, inkisara, hatta korkuya ugratdiişünülemoz. Japon cenub hareketleri tememesi de pek mümkündür. dandı. mışlardır. H. E. ERKlLET nin başı herhalde Singapur olmak geGözlerinden yaşlar boşanmıştı. Ayşe, Ayşe, o gün pencerenin önünde: çekilmiş, dudaklara gelince her zaGünlerce, hatta aylarca yalvardı. Blı bir soluk alarak sustu. döndü, yava^ça onun omzuna dokundu. tebessüm gün hiç ummadığı bir zamanda gittim. BUiyor musun, ben de bir zaman manki aydınlık, yumuşak Ayşe, omzunu silkmişti: Birdenbire tatlılaşan munis bir sesle; Piyasaya naftalin çıkarıldı Ekmek fiatlan değişmiyecek lar Rızayı sevmiştim, dediğl zaman, lerle açılışları yerine sert bir çizgl ile Sevincden deliye döndü. Hiç de zannettiginlz gibi değildl. Zavaliı dostum, dedi, neye dehşeTicaret ofisi, evvelce bir Pumanyah İstanbul değırmenleri dün de yeni tip Neriman dehşet içinde kaldl. Büyü kapanmış ve bu çizgi uçlara dogru çirNeriman «yeter» demek ister gibi bir Zaten hayatta kim mes'ud olabil te düşüyorsun? Evet ben, ben de hepiun öğütmeğe baçiamışlardır. Toprak O müş gözlerle, yirmi senedir dünyanın kin, adeta şeytanl bir ifade ile sivrildan alınan 10 ton naflalini perakende işaret yaptı. Solukları sıklaşmıştı, ya miştir ki? Yalnız hepimiz riyakârlık niz gibiyim. Bütün insanlar gibi. Eğer halka satılmak üzere bir eczayı tıbbiye fisi plınde eski tip un kalmıyan fırıncı en sakin, uysal, hatta biraz hissiz ka mişti. Neriman, yirmi senelik dostunu nakları birdenbire çökmüş, yüzüne ih yapmaktan, mes'ud görünmekten hoşsen de şu anda samiml olsan, sen de T lara yeni tip un vermeğe devam etmiş dmı diye, tanıdığı dostuna baktı. cleposu vasıtasile ecza ielere ve toptan adeta tanıyamadı. Bu şayanı hayret. tiyar bir mana gelmişti. lanıyoruz. Bir teselli bu. Bana gelince, benim gibi komışmayı, açık, kendi kenoaftaline ihtiyacı olanlar için de muay tir. Düıı de bir kag fırın yeni tip unla bu müthiş bir şeydi! Demek Rızayı Sicak bir yaz akşamıydı. Pencerenin Ayşe, senelerce susmuş bir insanm kocamı sevmiyordum. Onun kollannda dine olduğu gibi konuşmayı tecrübe ekır.et imai etmiştir. Bazı fırınlarda eskuru boşalmak, anlatmak ihtiyacı içinde göz dişleriml gıcırdatıyordum. Çocuklanmyen firmalara vermiştir. önünde oturuyor, denizi seyrediyorlar sevmiş, demek Rızayı! Bogazı etsen!. Ofisin dün de Bulgaristandan 14 ton ki undan daha bir haftalık stok bulun dı. Deniz durgun, biraz sisli ve gölgeli, yordu. Kesik, kesik öksürdü. Bir şey leri pencereden dışarıya kaymış, dal sa, benim için her zaman bir engel oNeriman, göz yaşlan arasından bir duğu ajüaşılmışür Belediye İktısad mü bir göl gibi hareketsizdi. Açık pence yapmış olmak için gülümsemeye çanaftalini daha gelmiştir. Bulgaristandan gın, hareketsiz, kellmeler dudakların İuyorlardı. Bir gün beni bırakacaklan an ona bakarak tekrar hıçkınnıştı. dürlüğü, bülün fırıncıları ellerinde mev reden odaya, bahçedeki manolya ağa lıştı. gelecek naftalinin yenkunu 50 ton oladJin su gibi akarak konuşuyordu: ra, bütün sevgiml, şefkatimi ac hay Fakat, Rıza! diye, inledi. cud efki tip unun miktarını gösterir bir cmın keskin kokuları doluyor, havacaktır. Ayşe, ağırlaşan bir sesle devam edi Evet, onun metresi oldum. Fakat vanlar gibi emdikten sonra benden Öbürü, sakin: DiŞer taraftan Anadolu kontuarı da beyanname vermğe mecbur tutmuştur. nın ağırlığı ve bu ağır, ihtiras verici yordu: az sürdü. Emin ol. Seni bedbaht et kurtulmak için çareler arayacaklarını Evet diye, cevab verdi. Evet, şimBu bcyanname bu akşama kadar veri koku başlarının hafif. hafif dönmesi100 ton naftalin getirtmekfadır. Bir çok şeyler glbi bunu da kim mek istemiyordum. Bana ne teklif etti biliyor, onlara garlb bir kin duyuyorlecektir. Yeni tip buğdayîa yapılacak ne, sıcak ve biraz terli vücudlerinde a se bilmedi, kimse hissetmedi. Hakları biliyor musun? Kocamdan ayrılmamı! dum. Hepsi, hasta, şlkâyetçi, yaramaz di bile peşimde, anlıyor musun, şimdi bile!. Budalanın biri diyorum sana. OEt fiatlarını yükseltmek ekrnek fiatlarındo değişikbk ohnıyacak cayib ürpertilerin dolaşmasına sebeb da vardı. Benim eibi bir kadından ü Budala! Halbuki ona karşı sevgi zan dılar. Fakat her şeye rağmen bana nu terketmekle ne iyi yaptm! Bana, ür. oluyordu, mid edilir şey miydi bu? istiyen celebler hakkında nettiğlm şeyin yalnız bir tecessüsten kendilerini sevdirdikleri, fedakârlık et hiç bir zaman seni sevemiyeceğini söyGülüyordu: ibaret olduğunu çoktan anlamış bulu tirdikleri için zaman, zaman onlara lemişti. Şimdi bile senden bir kızkarAyşe: Mudanya vapur seferleri tahkikat düşman oluyordum. Bütün bu düşün deş gibi acıyarak bahsediyor. Hepiniz beni bir melek sanıyor nuyordum. Evet, diye minldandı, onu sevmişDevlet Denizyolları idaresi MudanFiat murakabe bürosu. perakendeci tim. Ne tuhaf değU mi? Sen şimdi bu dunuz. Zaten hep böyle değil midir? O, mahzun, mariz gülüşü ile gülü celeri, nefret. kin ve korkulan saklaHava, iyice kararmış, gök masmavl, ya vapurlanndaki tehacümü gözönünkasablarm toptancı kasablardan bazıBirbirimize kör körüne inanmıyor mu yordu. Nerlmana dönmüştü. Arkadaşı masını bilirdim. Eğer Rıza ile yattığıyıldızlarla dolu parlıyor. Denizin koyude tutarak salı, perşembe ve cumartesi na şaşarsın. Benim gibi bir kadın! mı söylesem bîr daha yüzüme bakar larmın kendilerine muayycn fiattan Neriman susmakta devam ediyor, yuz? Darılma güzelim, seni öyle seve na merhametle baktı: laşan, kıpırdısız sathmda siyah göl günleri Galata nhtımından mutad safazla et sattığı hakkındaki sikâyetlerı korkunç bir şey görmüş insanların ka rim ki.. Geçmiş şeyler bunlar. Rızayı Bana ondan öyle hararetle bah rrnydın? Hayır, seni kaybetmek isbe geler halinde sandallar süzülüyordu. atlerde kalkan Mudanya postalanndan üzerine mezbahaya kontrolörler göndeierketmemiş, bir başkaile evlenmemlş setmiştin ki!. Anlamak istemiştim, se miyordum. İnsan dostlanndan hem sonra saat 10 da blrer vapur daha tah rektersizliği ve heyecanı içinde ona baAyşe, başmı pencerenin kenanna rerek toptancıların hesablarını anî bir olsam ve aradan bu kadar seneler geç ni ona baglıyan şeyi bilmek istemiştim. nefret ediyor, hem de onlan seviyor. kıyordu. Öbürü: rikine karar vermiştir. Bu ilâve vapurdayayarak, tekrar eski vaziyetine dönteftişe tabi tutturmuştur. Geçmiş şeyler bunlar, dedi, yoksa mese gene anlatamazdım. Ama ne a Ne çocukmusun!. Acemi, buz gibi bir Niçin bunlan anlatıyorum değil mi? müştü. Yavaşça: lar ayni gün saat 16,30 da MudanyaYapılan teftişler neticesinde bir top dan hareket edeceginden Mudanyadan anlatır mıyım? Hem öyle uzun bir se dam! Seninle sevişmeye başladığından erkekti. Halbuki sen onunla danlıp Ihtiyarladığımı hissediyorum. yalan fşte böyle, diye rnırıldandı. Bu tancı kasabın fazla fiafla kasablık hay İstanbula her gün bir vapur hareket yahate çıkıyorum ki, bir daha kim bi üç ay sonra onu tanımıştım. Burada, ayrıldıktan sonra ne kadar ağlamış dan yoruldum. Çocuklar büyüdüler. ko güzel manzara, bu sakin akşam, içime Sen yoktun. Biraz oturduk. Bana karşı tml Benim saadetüne imrendiginl söy cam öldü. Uzun bir yolculuğa çıkmak lir ne zaman dönerim! van sattığı defterlerindek' hesablarla etnıiş olacaktır. üzereyim. Ve bütün bunlan, bu sırlan şimdiden çöken yolculuk acısı bak baanlaşılmış ve zabıt tutulmuştur. Dört Neriman, arkadaşma dikkatle bakı alâkah, hürmetkâr görünüyordu. Ama lüyordun. bir masal, geçmiş uzak şeyler gibi an na neler söyletti? gene de. Sen onun huyunu bilirsin zatoptancı da hesablarını tetkik ettirmek Alemdar nahiye müdürlüğü yor ve onun gözlerinin, tebessümünün, Neriman boğuk bir sesle: Fakat. Neriman cevab vermemiştt Yeniköy nahiye müdürlüğune tayini bakışının, birdenbire yüzündeki bütün ten. Sonra bir gün, beraber gezmeye ten istinkâf ederek kaçtıklanndan ay Heplmiz senin saadetlne imrenl latmak hoşuma gidiyor. Kime fenalıgittiğimiz gün, hatırlıyor musun? A yorduk, diye, fısıldadı. Herkes seni ko gım dokundu? Hiç kimseye. Sen, Rıza Hâlâ ince hıçkırıklarla ağlamakta derıca zabıt tutulmuş ve keyfiyet zabıtaya üzerine inhilâl eden Alemdar nahiye ifadenin değiştiğini farkediyordu. Her vad ediyor ve kendi kendine, bu kadar müdürlügüne Dahiliye Vekâletl Nüfus zaman mazlum bir çocuk gibi bakan dada dans ederken birdenbire bakış cana, çocuklarma bağlı, evinden bas nın metresi olduğumu, kocam kendisi pervasız. hatta hayasızca haber verilraiştir. konuşan lan değiştî. Beni kollarında daha sıkı ka bir şey düşünmiyen bir kadın ola ni sevmediğimi bildi mi? Çoeuklar. büEt piyasasını istedikleri şekilde tanzim İşleri umum müdürlüğü memurlann bu bal rengi gözlerde küçük kıvılcımdostunun. Uç aydanberi tekrar Rıza koyulaşıyor. tutuyor, avucları sırtımı yakıyordu. Bir rak tanıyordu. Öyle değil mi, söyle tün diğer aldattıklanma gelince, on ile barıştıgını ve onunla evlenmek için ettiklerinden şüphe edilen altı celeb dan Tevfik Kurma tayin edilmiş ve dün lar toplanıyor. bebekler lar da hiç bir şeyin farkmda olmadılar. Muvaffakiyet kedi gözleri gibi büyüyordu. Sanki yüz başka gün evine gitmem için yalvar cyle değil mi? Halbuki sen... hakkındaki tahkikat ayrıca devam et vazifesine ba§lanH5tır. kocasından ayrılmaya hazırlandığıru ler düeriz. deki hatlarda birdenbire sertleşmiş, maya başladı. Onunla egleniyordum. mektediı. Dişleri blrbirine çarpıyordu. Derin Bu eski dostunuzun, o durgun, munis büip. bilmediğini soruyordu. hedefi: Singapur Böyle bir taarruz takdirinde Ingiltere Malaka boğazını müdafaa edebiîecek vaziyettedir Yazan: Emekli General Sehir Japonyanın ilk haberleri Askeri musahabe iktısadî tetkikler |HEM Vazan: NALINA MIHINAİ Kandilli Rasadhanesi Altın meselesi Targan Hacim Çarıhît Yangınlar ve harabeler karşısmda ava akmları devam ediyor; yalnız şiddetle harbedilen ve kat'î netice almak için uğraşılan faal şark cephelerinde ve bu cephclerin gerisinde değil; simal Buz denizindeki FeUamo'dan Britanya adalanna, Britanya adalanndan Almanyaya ve Lspsnyol kıyılarına, İtalyan sahülerinden Maltaya, Bingaziden Süveyşe, Gİridden Habeşistanda bir avuc İtalyanın hâlâ mııkavemet ettiği Gondar'a kadar, nispeten tâli cephelerde de, iki muharib tarafın tayyareleri karşılıklı ateş ve ölüm yağdınyorlar. H. Emir Erhilet Yeni satm alınan fennî aletler yerlerine konuldu CUNHURIYET Abone şeraili Dikkat İ KUçUk hikâye . Sırlar Peride Celâl