6 Ağustos 1941 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Çok zengin yazılar ve yepyenj bir şekilde Yarın Çıkıyor. Kıymetli karikatürist NECMİ RIZA. bütün mesaisini yalnız ŞAKA'ya hasretmiştir. . I 0 İnCİ VII S3VI '. 6 I 0 3 umhuri ISTANBUL CAĞALOĞLU Telgraf ve mektub adresi: Cumhuriyet, îstanbul . Posta kutusu: Istanbul No 246 Telefon: Başmuharrir: 22366. Tahrir, heyeti: 24298. İdare ve Matbaa fcısmı: 24299 24290 REBEKA ı^^MHnefis aşk ' Mevsimin modası, hissl i genc kız ve ] macera romanıdır. Okurnıy 85 kuruştur. kadın kalmamıstır. 50 REZZAN TALMANIN TERCÜMESİ Çarşamba 6 Agustos 1941 Ahmed HaliOtfabevi Dünkü Parti Grupunda Alman harb tebliği Feci bir inhid^n Dün Galatada iki kârgir ev birdenbire çöktü Şehidlerin varislerile kurtulanlara para edilen kıtaat verilmesine hükumetçe karar verildi • imha edildi Uç Vekilimiz izahat verdi 4 kişi yaralandı, 1 kişinin de enkaz altında kaldığı Refah faciası tahkikatı zannediliyor. Tramvaylar 6 saat işleyemedi askerî mahkemede Kiyefte ihata Hariciye Vekilî siyasî vaziyeti anlattı Adliye Vekili de gazetemizde çıkan «Gencliği övüş» yazısmda kanunî bir mahzur olmadığını bildirdi Estonyada Taps şehri alındı, Moskova şiddetle bombalandı Alman ordusunun Smolensk muharebelerini bitirdiği ve Leningrada karşı şiddetli bir taarruz a geçtiği bildiriliyor Değlşmiyen siyasetlmlz Ankarar Ankara 5 (a a.) C. H P. umumî heyeti bugun 5/8/1941 salı günü saat 15 te Reis vekili Trabzon meb'usu Hasan Sakanm reislığinde toplandı: Celsenin açılmasını müteakıb söz alan Millî Mudafaa Vekili Sjffet Arıkan kürsüye gelerek Refah vapuru faciası hakkında evvelce başlamış olan idarî tahkikatın şimdi işin mahiyeti itibarile &sDiin Partide izahat verenlerden Adliye kerî mahkeme tarafınddn adlî tahkikat Vekili H»san Menemencioğlu safhasına intikal etmiş olduğunu ve Refah vapuru şuhedasına mahsus üzere subay, erbaş, taleDe, er farkı gözetilmeksizin her bırının Kanunî varislerine dörder bin ve kurtulanlaıdan subaylara sekizer yuz, erbaş ve talebelere dörder yiız ve erlere j uzer lira verılmesinin karar altma alınd'ğmı ve ita emirleri tanzim edilmij bulunduğunu umumî heyete arzet'i. Ondan sonra Hariciye Vekili Şükrü Saracoğlu söz alarak bir aydan fazia bir devreye aid siyasî ahvv>l ve vakıalar ve CArkası sahife 3 sütun 7 de Askerî vaziyet Berlin 5 (a.a.) Alman başkumandanhğınm tebliği: Ukraynada kıtaatıniız, dü^man kuvvetlerinin muhasarayı yarmak içm yaptıkları teşebbüslere mâni olmuşlar ve muhasarayı daraltmışlardır. Düsrr.?r) teşekkulleri kısmen imha edı'.miştir. Hartkât sahnesini Smolenskın 100 kilometde cenubu şarkisıne kadar gen'şîetıhrken ileri hareketimiz karşısında baskına uğrıyan diğer bir duşman teşkili de kısmen imha ve kısmen ihata edılıniştit Estonyada Taps şehri zaptedılmıştir. (Arkası sahife 3 sütun 2 de) Yıkılan binanın enkazı kaldınlıyor ( Sovyet harb ^ ' tebliği 1 Srtğtatos lman • Bus harbinın başlauıası Uzakşarkta Japonyayı vt Okjanuslar ilensinde A«ıeııka\ı jeni hamlelere sevketü. Doğan gunes imparatorluğu şinıdilik Hindiçinisi malum oiabilen muhtelif hedefler için bü>uk ölçüde seferberliğini ikmal ile meşgul olurken şimalî Amerika Birleşik Devletleri Cumhurijeti yardımım Sovyetlere de teşmil etmeği kabul ederek yeni dünya harbi önunde yeniden yenijc kararlaı almış Lulunmaktadır. Kiireiarzın insan ve malzemece son deTerede zengin büjiik devletleri cereyan halinde bulunan eşsiz sa\aşla çok jakından alâkadar okrak derece derece bütun imkânlanm ortaja atmak azmile hareket edijorlar. Fevkalâde ehemmiyetli olan bu hâdiseler biz Türklere şu bakikati bir kere daha ve mutantan surette ispat ejlemiştir: Dün>ayı kaplayan bu kasırgadan alargada kalmak ve bütun kmvetleriınizj herşeyden evvel bu raziyeti tenıine tahsis ejlemek yolundaki sijaseünüzJn isabeti. A Smolensk ve Kiyefte Alman taarruzları Yazaıt: Emekli General Hindiçininin ve Zerkof işgali cephelerinde Çok şiddetli tamamlandı Japonya Amerika ile anlaşmak istiyor Saygon 5 (a a ) Japon ktrgoları ile naklıye ve harb gemileri Saygon limanına dolmuşlardır Lımanda el.ı kadar gemi bulunmak'adır. 5 gıin evvel başlıyan ihrac hareketi esnasında naklıye gerııilen mütemadı insan ve malzeme seh boşalrmışiardır. Kamnocun ilerısine doğru Vişinin terkettiği üsleri işgal etmek üzere fasılalarla müfrezeler hareket etmektedir. Japon umumî kaıaraâhı dun butün üslerin işgal edıldiğini bıldirmiştir. Fakat ihracın bittiğini biidiren bej'anata rağmen Hmdıçiniye doğru başka kıt'aların yolda olduğu zannedilmektedir. Saint Jacques burnu açıklarında 30 nakliye gemisi daha demirlemiş bvılunmaktadır. Japon malzemesi çofc iyi olmakla beraber askerler çok genc ve tecrübesiz görünmektedir. Kıt'aları yerleştirmek için bir çok binalara vaz'ıyed edilmiştiT. Fakat Brıtanya evlerine dokunulmamıştır. Avrupalılardan Maîestic vesair bazı otelleri terketmeleri rica edılmiştir. Bunlar Messageries Maritimes Kumpsnyasınm Mareşal Joffre gemisinde ıkamet edeceklerdir. Haricî manzaraya bakılacak olursa Saygon sakindir ve Japon kıt'aları nümune olacak tarzda iyi hareket etmektedirler. Bu arada Fransız kıt'aları malzemelerile beraber şimale doğru hareket et(Arkası sahife 3 sütun 4 te Kolm Smolensk muharebeler cereyan etmektedir Sovyet şefleri, Kızıl ordunun yeni Alman taarruzunu tardedeceği kanaatinde Moskova 5 (a a.) Sovyet orduları umuın! karargâhının tebliği: 4 Dğustosta Kolm, Smolensk, Bialia Tserkov istıkaınetierinde şiddetli muharebeler olmuştur. Fovyet tayyareleri, kara kuvvetlerile mesai birliğı yaparak düşınanm motörlü rüzütamlarına, piyade ve hava kuvvetlerme darbeler İndirmişlerdir. Pazar günü düşmanın 20 tayyaresi, ye/de tahrib edilmiştir. 6 tayyare kaybettik. İtfaiye grupu, inhidamdan sonra enkaz altında kalanlan çıkarıyor Pazar pazartesi gecesi, Moskovaya Tophanede Necatibey caddesinde dün ve bunu müteakıb kiremid ve tahta yapılan bir bücum esnasında iki Ahnan oğleden sonıa iki bina çökmüş., binalar parça^sn du^meğe başladığı gorülmüstayyaresi düşurülmüştür. Hava kuvvetlerimizin zayiatı yoktur. da oturanların raühim bir kısmınm dı tür. Ötedenberi çürük olduğu işitilen bu şarıda bulunması çökuntü başlangıcuun evin çökmek üzere olduğu anlaşıldığınRus şefleri, üçüncii taarruzu etraftan görülerek harekate geçılmesi datı karşı sııadaki dükkân sahibleri dıatlatabilecekleri kanaatinde saytsinde büyük bir facianın önune ge şarıya fırlayarak feryada başlamışlar, Lcndra 5 fa.a.1 Londra gazeteleri, çılmiştir. Yaptığımız tahkıkata göre hâ bu suretle hem binalarda bulunanları, Alman'arın elân Mareşal Budienny ta dıse şu şekilda cereyan etmiştır: hem de caddcden geçenleri vaziyetten raiından tutulmakta olan cenub cepheÇoken binalar Necatibey caddesinde haberdar etmişlerdir. Hâdiseyi öğrenensinde hafif terukkiler kaydettıklerini tramvay yoîu üzerinde 209 ve 211 nu ler, kendilerini güç halle dışarı atmak kabul ediyorlarsa da Sovyet mukavesuretıle an"ak cenlannı kurtarabilmiş» metinin kudretine itirrad ettıklerini söy marah, her biri dörder katlı iki buyük evdır. Altlarında iki şarapçı dükkânı lerdir Bu hayecanlı hareket devam elem^kte devam ediyorlar. bulunan bu evlerden 211 numarada se derken 209 numarah bina korkunc gü« Gaztteler Moskovadan avdet eden kiz. 209 nunıarada da beş aile oturmak rultuler çıkararak çbkmüş ve bitişiğinMister Hopkins'in bildirdıği gibi Rusdekı 211 num&rah binayı da beraber yada millî itimadın artmakta olduğuna Dün saat ikiyc doğru 209 numarah Sjürüklemişür. iki binadan çıkan toz, işaret ediyor'ar. CArkası sahife 3 sütnn 5 te (Arkası sahife 3 sütun 3 te) binanın üst katından dumanlar çıktığı H. Emir Erhilet Son Sovjet tebliği. Kolm, Smolensk, Bjala Zerknf istikametlerinde yani şarklannda şiddotli muharebelere devam edildiginden hahsetmiştir. Kolm veya Clıolm şimaidc İlmen gölünün 100 Km. cenubunda ve Estonja hududundan 180 küsur Km. doğudadır. Sovyetlerin bu mevki istikametinde muharebeler olduğuııJan haber vtrmeleri bizim iki gün e\vel Almanların, Moskova ve LeninYeı yer iki taıaflı olarak çarpışan çok graj Sovyet ordu grupları arasına girbüyiik kuvvetleric kopardıkları kıya mcktc oldukları hakkmda bevan etti• mete karışarak kime karşı olursa olsun ğimiz mütalnayı tasdik etmişür. sebebsiz taarruzî bir vaziyet almanın Almanlar da, Smolensk'in 100 Km. Tu*k siyasetinde yeri olmadığı hâdiselerin tevalisi kar«ısında ihtiyar ettiğimiz cenııb doğusunda yarma hareketlerini haıeket hattı ile sabit olmuştur. Türk se.i bir baskın darbesile genişletmek halkuıııı telâkki ve takdirine de tama tesebbüsleri csnasuıda raslayıp çevirdikmen muvafık olan bu si\ asetin en doğru leri düsman kıt'alannı kısmen imha etbir siyaset olduğu zamanla her taraftan üklerini ve kısmen çemberlediklerini tasdik olunraakladır. Bilhassa müttefi bildırdiler. Bu suretle Almanlar, Smokimiz İngilterede lamamcn tahatfuzi lpnsk'ten yalnız VVijasma istikametinde mahijette olan Türk millî siyasetinin değîl, cenub doğu yani Bıjansk cihetinSingapur 5 (a.a.) Kara kıt'alarınrealist karar ve hareketleri gün geçtik de de cok ileri gitmiş bulunuyorlar. dan ve tayjaıelerden mürekkeb bü>ük çe daha iyi takdir olundugunu görmekKiyef ciheıine gelince lTkraynada dar İngilız ve Hind kuvvetleri Singapura ten nıemnunuz. bir ırıntakada nıuhasara altına ahnan gelnistir. Filhakika son tahlilde Türk millî si Rus kuvvet grupu kendini kurtarmak Siyam körfezinde bir fngiliz filosu yasetinin kendi hürriyet ve istiklâlimize için bir çıkma taamızunda bulunmusŞanghay 5 (a a.) Domei ajansına sarıh bir taarruz vaki obnadıkça bütün larsa da bunun neticesinde kısmen im göre, Siyam körfezinde bir İngiliz filobir ciddiyet ve samimiyetle harb harici ha edilmisler ve kısmen de dağıtılmış sunuıı görük'i'ğü Saygondaki gayrireskaimak esasına dayandıği zaten malum larmıs Bu vak'anın, herhalde, Kiyefin (Mabadi Sa. 3 sütun 5 te) dur. Uâdiselerin tevalisi önünde bu si 7080 Km. cenublannda Bj. Zerkof doğusunda cereyan ettiği Sovyet tebliğinyasetin biziru hesabırnıza tamamen tedatüi olan ve ittifak muahedesi hüküm den anlasıln aktadır. Görüîüyor ki. Allerine göre da hiç bir devlete mütevec man Rus yıpratma harbi dvam ediyor cih berhangi derecesinde bir taarruz ve Almanlar kıt'î neticenin Sovyet orfikri taşımıjan mahiyeti yavaş yavaş dularınm yiorstılmalan nispetinde büher tarafın ısabetini teslimde ittifak et yiik olacağım bildiriyorlar. tiği bir hakikat olmuştur. Biz müttefiklerimize ancak harb harici variyetimizle azaraî raenfaat temin edebilirdik. Singapurda Ingiliz tahşidatı Siyam körfezine de bir İngiliz filosı gönderilmij Almanya ile akdettiğimiz dostiuk muahedenamesine gelince hiç bir devlete mute%reccih heıhangi bir husumet zihniyetinden âri olan ittifakımız buna mâni olmadığı gibi iki tarafın mülkî tamamiyetinc ve tam İEtiklâline hürmet esasını teyid eden ve üstelik taraflaruı diğer devl»tlerle mevcud bağfarmı mahfuz tutan bu vesikajı bilâkis bütün dünyanın miisfak ve nıütehassir olduğu sulh için dünaymn bu köşesinde tahakkuk etmiş bayırlı bir alâmet gibi saymak da çok yerinde bir göriiş olur. Ingiltere i!e itifakımız Almanya ile husunıetimizi zarurî kılmıyordu. Türkiyenin dürüst shaseti ittifak çerçevesi içinde dahi hürriyet ve isriklâline azamî ehemmiyet vercrek vüriiycrdu, ve buna azarai hak ve sMâhiyetle bilhassa itina (Arkası sahife 3 sütun 3 teV Karadağda ihtilâl Birkaç söz Şafak İtalyanların vaziyete hâkim olduğu bildiriliyor • Zürih 5 (a a.) Neuezuricher Zeıtung gazetesinin Berlin muhabın bıldıriyorKaradağda çıkan çok mühim isyan, Berlinde oldukça büyük bir endıse doğurmuştur. Bununla beraber oradaki İtalyan kıt'alarının vaziyete hâkim olacağı kanaati vardır. YUNUS NADt Günesin doğuşu bir tablodur, batışı da başka bir tablo. varamayız. .^ . Mantıkan bu iki tablo arasında hiç bir fark bulunmamak Ve bu tad çok defa hazindir. Çünkii golgelenen. sönen ve lâzım. Şafak veya gurub manzaralannı mekân çerçevesi içine ölen bir giizeUiğin karsısındayızdır. Halhuki safak her vakit yerlestirecek olursak. önümüzde. alacakaranlığın hafifçe ay enteresandır. Onun keyfini çıkarabilmek icin mutlaka karşı dınlattığı bir tabiat parçasından başka ne kalır? dağların heybeth" gövdelerine bakmak, yahud da MarmaraHalbuki şafakla gurub^ yalnız cihet bakımından değil, içi nın billur sularuıda ısık oyıınlan seyretmek lâzım gelmez. mizde uyandırdıkları tesir bakımından da birbirine zıd Ud Çöpçülerin, ellerindeki süpurgelerle sarhoş sokaklan dürhâdisedir. Bir defa güneş batarken her zaman enteresan ol terek sehri uyandırmaya calıstıklan sâUtte.' pencereden bakmuyor. Aksam vakti sokakta, ortalığın karardığını pek far tığunız zaman da safak kendini belli edcr. O, bir otel koriketmeyiz. İlkönce dükkân camekânlannda. sonra tramvay dorunda, bir hapisane avlusunda, bir tren vagnnıında, nerede arabalarında ve caddelerde parlamaya başlayan elektrik ışık rastlanırsa rastlansın, hep alâka toplayuudır. Günesin doğulan. batan güneşle beraber hayatımızdan bir günün de vefat sundaki tadı kolaylıkla içimizde dujana. ettiğini bize hatırlatmaz bile. Gurubun şiirini duyabilmek için Ve bu tad yüreğimizi her zarnan taze duygularla sisirir. hususî bir dekora muhtacız: Çamlıca tepesine çıkıp İstanbula Çünkü ister karsı daglara bakalım. ister arka sokaktaki Ardoğru bakmak. Marmaranın sularile yıkanıp Heybelide çam navud kaldınmlarını seyredelim, güneş doğarken golgelenen ların arasından süzülen billur ışıklara dalmak. Herhalde ta ve biten değil, fakat doğan, başlayan bir güzellikle beraber biatin içinde yaşamak. Başka türlü yaparsak jurubun tadma rizdir. Tf. Sark cephesınden resimler: Alman müfrezeleri bir ka$abaya ei