15 Temmuz 1941 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 5

15Temmuz 1941 ' CUMKURİYET Askeri vaziyet Köy Enstitülerinden sonra köy mektebleri ( Basmakaleden devam ret olan daha şamil ihtıy acın maarlf ıçın en başlı umde olması lâzun geleceğı ha kikatıne lâyık olduğu mevkıın veıilebıl mesındeki ehemmıjet elbet onunde hur metle eğılınmek iktıza eden daha buyuk bır kıymettir. Turkıvede umumî maanfe bu jen veçhesini vermek şerefl, Maarif Vekılliğı Hasan Âlı \ucel tarafından işgal olu nan Doktor Refık Sajdam hukumetın aiddir Enstitulerle atılan inkılâb adımı. nın memlekete vadettığı parlak jarınla içinde bu hakıkat elbet daima şükran la anılacaktır Koy enstitülerile koy maariflnin ala 1 cağı jeni ıstıkametler dahı hukumetç tabil şimdıden gozonunde tutulmakta bulunacaktır En asağı bıner donum arazi İçinde kurulan kov enstıttıleri memle. kette iltnî ve ameli daha ileri blr havatın tahakkuku ınıkânlaıını burada gos' termış olacıklar ve ondan sonra a\n isi kovlerde gormeğe gidecek unsurlar: vetıstirmiş bulunacaklardır Bunun zarurî netıcesi sudur Ko' mektebleri en asağı j u ı donum toprak uzerınde kurulnıalı ve enstıtuden gelen oğretmen, mektebıne gelen talebe ile bu yuz donum toprak uzerınde en veni tatbıkatı yaparak orasını kuçuk bir enstitu halıne sokmalıdır Bu kovlerımızde asla buMik bır kulfetı olmıvan jepven: bir havatm jaratılması demektır Elbet. te tam tahakkuk ve ınkisafı zaman ıster Onun hiç ehemmneti yok Elverır ki vapıştığınız prensip sağlam ve jaratıc olsun. Tutulan yeni ve guzel jolun hir noktasına şimdiden ehemmiyetle dikkati çekelim Bu sekıldeki koy enstıth ve mekteblerine Zıraat Vekâletimız dahi lâaka Maarif Vekâleti kadar alaka gostermelidir Turkive bdvuk ekseriyetinde bır ziraat memleketidir Diğer ileri medenivetli memleketlerin urun tecnıbeleri sonunda ziraatin terakkisi ilk tahsll devresıne boyle amelî usuller tatblklle vanlabileceği anlasılmış ve oralarda kov maarifıne bu vtçhe verilirken Ziraat Vekâlctleri Maarif Vekaletlerinin bu yoldaki mesaisine ciddiyetle istirak eylemiştir: Kendl yetismis unsurlannı maarifln emrine vermek ve maarif bütçefine yardım etmek suretlenle Yeni imılde kurulacak kdv mekteblerinin ziraat aletleri ve saire suretıle far1» masraflan olacaktır Butün bu masraflar maarif butçesini zamanla adeta hakkından gellnmivecek kadar çok kabartabılir Iste bunun icindir ki Ziraat Vekâletinin butçesi bu sahada maanfı tamamlamakla yeni havatın jeni adamlan daha kolay daha emin ve daha boi veüşmiş olurlar Alman harb tebliği (Baştarafa 1 inci sahifede) Stalin hâttmdaki son muharebeler Alman Rus harbinin üçüncü haftası sonunda daha ehemmiyetli ve esaslı hâdiseler beklenebilir Rusya harbıne daır Alman teblığlennln son gunlerde çok sakin, çok temklnli ve kuçuk seylere ehemmiyet vermiyen ovle bır hal ve edatarı vardı ki, onların kasdcn susan Ifadelerindekı manalardan insanın vakında bujük hâdiseler olacagını gezmemesı mıimkun olamazdı Nıtekım oyle oldu \e geçen bır kaç durgun gunden sonra, evvelki gün ııeşrolunan blr Alman fevkalâde tebliği Stalin mudafaa hattının ehemmıvetlı noktalaıda jarıldığmı haber verdı Bu habeıin bir top gıbı patlamaması ınumkun degıldı Çunku Almanların zaten noımalden geniş olan Sovyet denuryollannı bır de tahrıbat dolayısıle kullanamamalarından ve bu suretle esasen bozuk olan vc yahud ust tabakaları pek ınce olmakla bır ikl kullanıştan sonra bozulan, mermı ve bomba çukurlarıle de ayrıca berbad bir hale gelen Sovyet yollanna muftekir kalmalanndan dolavı gerılerden pıyade tumenlennı, her turlu muhımmat, benzin ve yedek parça ıhtıyaclannı celb ıçın muhtac oldukları bır kaç gunun bujuk taarruzlar japılmadan gcçmlş olmasını bir çok kımsc, Kızılordunun Alman taarruzlarım Stabn hattında tevkif etmlş olduğu feklınde tefsır vc kabul etmiş bulunuyordu. Bu sebeble 13 tarihli Alman fev* kalâde tebliğı, hakikî vaziveti tamamlle gorememekle yanlış bir muhakeme \e telakkiye sapmış olanlar için bilhassa yeni ve ehemmiyetli bir surpriz teşkil etmiştir. Rumen ordulan da, genış bır cephe uzerinde düşmanı Dinyestere doğru ve bu nehrin otelerine tardettiklerini bil dıriyorlar Gdrülujor kı Almanlar, Sovyet RUB cephesini evvelA merkezinden SmolenskMoskova ıstıkameunde yarmak ve ayni zamanda Peipus golunun cenubundan Leningrada doğru ilerlemek iptida! programlarından vazgeçmemişler ve ancak Sovyetlerin muvakkat mukavemetlerını favdasız kılmak uzere yarma mevkilerlni bıraı simal veya cenubda arayarak ve değışti'erek gene maksadlarını elde etmekte devam etmislerdir ve edıvorlar Bu sebeble Alman Rus harbinin üçüncü haftasının sonunda daha ehemmıjeth ve esaslı hâdiseler beklenebılecektir **• Rumen memurlar vazifeye baslad Bukres 14 (a a ) Rumen memurlar: Cenovıç'le Bukovinamn baslıca sehırlertndekl vazıfelerıne yenıden başlamışlardır Bükreşle Çernoviç arasında posta mürasalâtı şimdıden başlamış buhın maktadır Yeni bir karara kadar Besarabya ile Bukovınada yeni işgal edılmiş bulunan yerlere yolcular, ancak muayyen askerî, sıyasî ve ıktısadî sebeblerle guebllecektır İstanbuldan yola çıkan bir İtalyan gemisi Akdenizde Ingilizler tarafından batırıldı Londra 14 (a a ) Amirallık dairesrnin tebligi Akdenıa kuvvetlerı başkumandanı emrı altmda bulunan denızaltılann yeni muvaffakıyetlerını bıldırmıştır Evvelce denızaltılarımızdan bınnın torpılı ile ağır hasara uğrayarak Istanbula gıden 5 232 tonluk Itahan Btrombo petrol gemivı şımdı tamir ıçın îtaljaya donerken batınlmıştır Keza bır sılahlı ticaret kruvazorü ile blr destroverın himayesınde olarak sevahat eden bir kafileye mensub 5 500 tonluk bir İaşe vapuru batırılmıştır Eğe denızınde duşman kıtaatı ve askerî malzeme nakleden büvük bır yelken gemısı batınlmıştır Dı§er bır denlzaltı açık denizlerde hiç bır düşman gemısme tesaduf edetneylnce düşmanın Bingazi yakınında demirli gemilerine topla hücum etmiştir Bu taarruz esnasında 1 500 tonluk bir iaşe vapurile bir silâhlı balıkçı gemisi muhakkak surette hasara ugratılmı? ve belkl de batınlmıştır Londra 14 (a a ) Royter bıldınyor Hydepark'ta sıvıl mudafaa kuvvetlerını teftlşten geçırdıkten sonra Başvekil Mıster Çorçıl dığer hukumet erkânl ve Londra komiserlenle bırlıkte Londra kontluğu mecüsımn misafırı olarak ogle yemeğını yemistır Yemekte Yeni Zelanda Başvekıli Fraser de davetlı olaıak hazır bulunmuştur Gözçıkaramn SURİYE • • • • gozu mütarekesi (Baştarafı 1 inci sahlfede) noktasını Fransızlar tarafmdan muta* deleye devam ımkânı kalmadığının kabulu teşkil etmiştir Ayrıca Fransız kıtalarının Surıye arazısını şereflı bır surette terketmelerı meselesı de goruşulmuştür Mutareke anlaşmasının metnl neşredılecektır Iyı haber alan mahfıllerde bu metnın Fransız hukumeti tarafından reddolunandan çok farklı olduğu soylenmeıttedır Yeni şartlar sıyasî mahiyette olmeyıp sadece askerî ve teknık hukumleri ıhtıva etmektedır Fransız kıt alarma askerî şerefın ıcab ettirdığı muamele yapılacaktır Fransız kıt'alarının Surıyeyı tahhyesi de duşunulmuştur Demek oluyor kı Akkâ mütarekesi Ingılızlerm 10 temmuzda teklif ettiklerı şartlardan busbutun başka blr zıhnıvet tesırı altmda yapılmıştır Imza munasebtıle General Wılson'un neşrettığı mesajın nezaketı V^şıde de tes« lim edilmektedır Aynca mesajın Ingılizlenn Surıvede Fransız kuvvetlerınden başka yabancı kuvvetleıle karşıla|madıklarını da itiraf ettıği tobarüz ettirılmektedır tlk zamanlar, neticeyi tahtnin edemiyorduk Mıster Çorçll radyo ile neşredılen bır nutuk soylıyerek bugun Hydeparkta gorulen 250 bın kışılık Londra slvıl mudafaa kuvvetlnın, butun Buvuk Britany<* mudafaasının nıhavet bır sembolunden ıbaret olduğunu kaydettıkten sonra demlştır kı « Geçen eylulde hava kuvvetlerımiiin unutulmaz mesaısı netıcesi olarak Istılâ plânında muvaffak olamıyan Hıtler butun Brıtanya şehırlennı yerle yeksan edeceğını ılân etmısti Bu ılânı takib eden ilk ay zarfında bütün hunhar gaye ve hırsım Londra şehri uzerine dokmekten çeklnmedı Içımızde hiç kımse mılyonlarca nufusu içinde toplayan bu muazzam şehre karşı yapılan ve gıttıkçe ayni nokta uzerine toplanılan ve uzatılan bu bombardımanlann ne netıce vereceğıne vâkıf bulunmuyordu Burada laymis nehrınin çızdığı bu guzel vadi içinde s°kız milyonu mutecavız halk medenljetin en yuksek bır dereccslne vasıl olmuş olarak yaşamaktadır Fakat onların yaşaması hergun zıyanuı, hararetın, elektrık kuvvetlerinin, su ve nakliyat hizmetınm muntaıam surette ışlemesıne tâbldır kı butun bunlann temlnı çok gun ve karışık gayretlerm bır araya gelme<=ıne mutevakkıftır > Cenub hududlanmızın ötelerinde, Iraktan sonra Suriyede dahi barışın hükmen ve filen avdet etağinl gormekle memnunuz Geçen ayın ikinci haftasının başmda cıdden ganb bir surette başlajan ve daha farib bir tarzda cereyan eden Suriyenin, lngiliz imparatorluk ordımle do Gol'cu teşkilât tarafından işgal edılmesl harekâtı 12 temmuz akşamı, General Dentz ve General Wüson taraflarından Akkâda bir mutareke imzası üıenne kat'S bir «ekılde nihayete ermişür. Miıtarekeyl karşuındaki İngilis kumandanuıdan ilk İstiyen General Dentzdir Çunku o, Suriyeyi mükemmelen müdafaaya çalısmakla beraber, evvelce de dediğimlz gibl, onun kuvvetleri bu işl sonuna kadar yapmağa kifayet edemezdi Bunun uzerine İngılizler, kend) Vasington serlrleri ve Vişi'dekl Amenka sefıri vasıtasile Vışi hükumetine, kabul edılmelen mumkun olmıyan bazı sartları havi bir mutareke projesl gondermışlerdi Bunun birinci maddesinde meselâ, Suriye ile Liıbnanın hur Fran »ıı yani dö Gol'cu nıakamlar tarafından teshm alınarak bunlar tarafından istıkIfillerinin temin olunacağı ve ikinci maddesinde de mutteflklerin Suriyede Vışi Fransız hukumeti namına harbeden Fransızlar hakkında tam bir umumî af bahscdıleceği yanhdır kl, degil maglub Fransa, dunva yüzünde hiç bir zelil hhkumet bıle bu gibi teref ve hayslyeti mııhil maddeleri içine alan bir vesıkayı tanıyamazdı HalbuM hakikî vaziyet takriben şojle Idi: ' Almanlar, daha evvel neşretükleri bir tebllğle Biyalistok . Mınsk ikiı mejdan muharebelerinin bılânçosunu bıldırmişlerdı Bu teblığde Almanların aldıklannı bildirdikleri 400 000 eslr, çetın muharebe ve ricatlerde Sovyet ordularımn vermiş olmalan pek tabıî olan jaralı ve ölli zayiatile birllkte yanm milyonu bulman ıktua eder ki, bu rakam Sovyet ordusunun bir kaç jıldanben sllâh altında bulundurduğu oldukça iyi talim gonnüf dısiplinll 2 milyon kadar nizam askerlerinın juzde 25 ine muadildlr. 19 harb gunu gıbi kısa bir muddet larfında guzıde ordu mevcudunun yuzde 25 nispetinde zaviat ise bujuk bir kayıbdır Bahusus bu guzide Sov\ct er ve subavlannın yerlerini seferberlikle beraber kovlerden, fabrika ve kolhavzlardan celbedilmeğe baslanmıs olan Vi<d hUkumeti mutarekenin bizzat Sulhtiyat erler ve ihtivat subaylar hlçbır riyede General Dentz'le General Uılson vakit rutamazlar. nrASinda askerce ve şerefle yapılmasını Almanların, 19 harb giınü rarfında, teklif etmişti ki, neticede olan budur. Sovvetlerden aldıklarını veya tahrib Bununla beraber şu anda Akkâda imettıklerin! iddla ethkleri 761S tank, 4523 zalanan mutarekenin metin ve maddeletop ve 6233 uçağa gchncc. bunlar da barini bılemedığım için bu hususta bir şey ti Sovyet ordularımn yıllardanberi tedarık edılmiş bir nevı nıalzemeje aıd Şu kadar var ki, Vlşl Fransasınm Sumevcudlarınm varı ilâ ucte ıki mıktarlarına tekabul eder ki bunlan Sov^et rl>eyi Db Gol'cülere dcğil İngilizlero harb sanayiinin aı zamanda telâfi etme teshm etmeyl kabul etmiş olması mumsi duşunulemez Bu suretle 19 harb kıındur Bu »uretle hem Do Gol'cülere günıindo Sovjet ordularımn evielâ hu aid herhangi bir noktayı tammanus ve dudlarda ve sonra da Sialin hattına hem de Suriyeye istiklâl vermek gıbi doğru japhklan umumî ncatlerde pek bılâhare donemiyeceği herhangi bir tashhudden kurtulmuş olacaktır. Surıjeji fazla bir nispet ve derecelerde tahrib 1)0 Gol'cülere teshm etmek vevahud edilmiş bulunduğu anlaşılır. onunla mustereken işgal eylemek ve Almanlar, her nekadar Sovjetlere llk buralara istiklâl vermek içi arük Inhudud taarruzlarını bujuk pıjade, ağır gihzlere aid blr iş halinde kalır. ve en ağır topçu, makineli, zırhlı ve Suriyedekı Vışi askerî kuvvetlerile motorlu tumen kutlelenle japmışlarsa mensublanna gelince, bunlann da tada muteakıb takib ve taaıruzî hareket •namıle ve oldukları gıbi Fransava dnnlerini, sayılan ceman 50GO ı geçmıyen melerini ve gonderılmelenni temın eden makineli, zırhlı, motorlu ve pek az da bir maddenin mütarekenamede bulunpiyade tumenlerile yapmışlar ve pek niBsı ümid olunabillr. bujTik olan ilk muv affakij etleri bu haIngihzlerle Hur Fransızlann Suri>«fif ve seri kuvvetlerle eldo etmıslerdır Alman ordularımn büjuk kısmını teş Dİn işgalini bu derece süruncemede bıkil eden 100 kadar pıyade tumenıle en ıakmalarınin sebebleri arasında filvaki »gır topcu kutlesi ise fena, bozuk ve kan dokmemek arzusu varsa da asıl tahrib edllmls deiikdesik yollardan, sebeb Ingilizlerin de Vışi Fransası İle rnecburi olarak, ancak ağır ilerilemiş ve kendi aralannda zorla blr muharebe Stalin hattının son yarma taarruzlanna çıkarmak istememeleridır Bundan bafiştırake baslamıstır Bunıınla beraber ka Iraktaki tedib harekâtımn bidavette bazı Alman piyade tumenlerinin 16 gun oradakı Ingıhz zırhlı, motorlu ve hava de 600 Km yol alarak yarma taarruz kuvvetlerinin Surljede «erbestçe kullalanna istirak etıruş olmalan pek dıkka nılmalanna imkân vermemelennin Humus ve Haleb uzerine yapılacak ıhata tc değer. hareketleıinın geri kalmalanna çok tt* Şimdi anladığımıza gore de Almanlar, siri olmu^tur. Pnpet bataklığının şimalmde Stalin Elhasü Suriyede General Dentz'ln hattını Mınsk'ın 200 Km «arkı istıkamekıımandasında bulunan Fratısız er vt tinde, Comel Smolensk arasında, taksubaylannın bir taraftan kendl kandasriben Mohilev dolaylannda olduğu gibi lan veya esld miıttefiklerile dovüsmeleri biraz daha şimalde Wİtebsk'te ve Estonlıayli guç olmakla beraber vazifelerinî yanın bir kısım şark hududunu teşkil »erefle yapmış olduklannı soyleyebilırlz eden Peipus golunun hemcn cenubunH. E. ERKİLET da Pskov'da yarmış bulunan Alman ordulan artık ehemmiyetli surette piyade ve en ağır topçu kuvvetlerîle kuvvetlendirmlşlerdir ve bu sebeble de, Almanların dun tebliğ ettikferi veçhile yarma harckâtının Moskova ve Leningrad istikametlerinde plân mucibince terakki ve inkljaf ermesi zanıridir Bu yarma hareketlerinde dikkati çeken bir nokta da şudur Sovyetler meselâ bundan evvel, Almanların şimalde Jraptıklan taarruzlara Ostro doğusunda rmıkavemet gosterirken Almanların Stalin hattını 60 Km kadar daha şimalde Pskov'da > arabilmeleri ve Peipus golubun sarkında Leningrad istikametinde kulliyetli zırhlı ve motorlu kıt'alarını ileri suıebilmelcridir. Periput bataklığının cenubundaki vaziycte gelince vaklıle Brest Litovsk'tan gelerek Lutsk Kovvno Novograd uzerinden Kıyef'e doğru kademe kademe ilerlemis bulunan Alman ordusu. anlaçılan şınıdi Zıtomir mevkiım alarak Kiyefln çok yakmlarına varmıslardır Gallçyadan harcket eden Alman Slovak ve Macar kıt'aları, Dinyester nehrinin şimal şarl.ında acele ve ıntızamsız bir surette geri gıttiğı anlaşılan Kızılorduyn takibde devam etmektedirler Moldavyadan hareket eden Alman Nevyork 14 (a a ) Nevyork Hsrald Tnbune gazetesırıe Rotradan gelen bır t" grafa gore, Popolo d'Italıa muhabırı Aıman kıt'alarının Besarabya cephesındo karşılastıkları zorlukları ıtıraf etrs.ektedır Besarabyada Prut nehrı boyunca tesı« ea Imış bulunan Sovyet mudafaa hatLr mükemmel bir surette lnşa edıîtnış r ıu=tahkem mevzllerden terekkub edı yordu Bu mevzilerın arazı uzerındekı yerlerı çok ıvı tayın edılmıs olduğu gibl ıcler ne verleştırilmış olan sılâhlar da rıı.kemmeldır Almarî tankları ekserıya 1 mukemrrel blr surette hazırlanTiış o an tank tuzskları onunde durmak mecburıvetınde kalmışlardır Alman'ar \tıcude getırilmış olan tumsekleri ve cukurları doldurmak için binlerce obus en daht etmek mecburiyetinde kalmifclard.r Sovyet alayları Alm'an Rumen hatlarının ger'sıı^ie tutunmakta va muharebeyı uzatmağa muvaffak olmaktadır Dinyester nehrı buralarda Kızılordunun kuvvetlı bir yardımcısı olmaktadır Ekserıya çok kuvvetli olan Sovvet kalelerıle sıperlerıne hücum etmek itıkânsız bır hale gelmektedır Çunku Almanlar bir mermı yağmuru aıtında ve dize ka( Bas Urafı 1 İnd sahlfede ) dar çamura batmış bır halde llerlemefc ler olmuştur. mecburiyetinde kahyorlar Cenubu garbî İstikametinde, kıt'alarıAlman gazetelerinin neşriyatı Berlin 14 (a a ) Bu sabahkı Alman ıtıi? duşmanm makineli teşekküllerine gazetelerı, Alman kıt'alarının Stalin hat karşı hareketlere devam etmislcr vc Lru katî bır »ekllde yarmış olduklarını duşmanın »ark istikametindekl ilerleyıAlman mlüetıne ve cıhana bıldıren Al «ini önlemlşlerdlr Bu istikamette vuku man ordulan başkumandanhğı tebli bulan devamlı ve anudane muharebeginden uzunuzadıya bahaetmektedırler lerde topçumuzun atesi, tanklarımızuı Gazeteler bu muazzam muvaffakıye ve tayyarelerunızın hucumları duşmana tin büyük ehemmiyetını tebaruz ettir ağır zayıat verdırmıştır Alman Rumen ordusunun Besarabyada karşılaştığı müşkülât Visiye göre, imzalanan mütarek» değilmiş! Vışi 14 (a a ) Vıjının iyi malumat alan mahfıllerınde beyan olunduğuna gore General Dentz bazı teknık meseleler hakkında hukumetın mutaleasını almak üzere Ingilizlerin mutareke fartlarını Harbıye Nezaretıne bıldınnıştır Şu cıhet ehemmiyetle kaydedilıyor kl lngilızlerle Fransızlar arasında henua mutareke kat'i olarak akdedılmış değıldır. Ancak muhasamatm durdurulmasını General Dentz'ın mumessılı General Verdilhazl parafe etmiftir. Surıye ıhtılâfının halh hakkındaki anlajma bizzat General Dentz tarafından imzalanacaktır Fransa hukumeti mutareke hakkında noktaı nazannı büdırmekle beraber anlaşmayı unzalamıyacaktır Vışıde beyan olunduğuna göre Sunya ıhtılâfı mahallî ve askeri bir hâdısedir ve Fransız hukumetının siyasetıle alâkadar değıldır Ve gerek Fransız huku" metınm lngiliz hukumetile olan munasebetlerine, gerek Fransız hukumetile Surıye hukumeti arasmdaki münasebetlere taalluku yoktur Bundan başka İyi malumat alan Fransız mahfillerinde beyan olunduğuna nazaran lngiliz mutareke jartları munhasıran askeri hususata şamıldır. Sovyet harb tebliği Korkune ve karanlık giinler YUNUS NADt Iskenderuna sığınan Fransız harb gemileri (Bastarah 1 inci sahlfede) tâkenderuna nasıl sığındılar? Gemüerın Iskenderuna ılticası şoyle olmuştur EvvelS Fransız bandıralı ıki harb gemıslnın karasularımızı takıben ılerledıklerı Suveydıv eden gorulmüş VG bunlann Re'sulhınzır'den ıtıbaren rotalarını değıstırıp değıştırmiy ecekleri takıb edılmıştır Bu torpıtoları sonradan dığerlerı takıb etmiş ve hepsının I<îkenderun lımanına ıltıcası çarşamba sabahır.dan ıtıbaren ertesı gune kadar devam etmıstır Bu sırada tarafımızdan :cab eden tedbırler alıomış balunuyordu 10 bin tonluk petrol gemısı Beyrut lımanında bombardımana ugr=ıj arak bır torpil yedlğmden yaralıdır Torpıl ikı bolmeyi hasara ugratmıştır Faknt dıger bolmeler gemivı batmaktan n>uh?f&za etmlş ve yaralı bır halde yoluna de\am ederek Iskenderuna kadar gelmiftir. Memleketımize ıltıcaya karar vermış olan bu fılo\a yarbay rutbesmde olan Beyrut ussubahrî kumandanı, kıımandenlık etmektedlr kı kDnd sı en sonra bır harb gemısıle gelmıştır mektedlr Bu muvaffakıyet son gunlerde neşredılen ve şarktakı muharebelerden yalnız bır cümle ile bahsetmek suretlle iktifa eden Alman askerî teblığlerını kcndi lehlerlnde tefslr etmek istiyen Londra ve Moskova mahüllerının.propaçandalarına bır nıhayet vermektedır Almanya hâdlselerin olgun bir hale gelmesmi, nekadar sabır ve sükunla beklemışs,e Sovyetler de o nıspette gevezelik etmıslerdır Londra ile Moskova. da ümidsız blr halde bulunan bolşevıklerın hâlâ uzak hedeflere mukabll hucumlar yapacak kadar kuvvetlı olduguna ciddî surette ınanılmıçür. Vazıyetin hakikî çehresı teblıgın son fıkrasmdan vazıhan anlaşılmaktadır Fılhakıka mezkur fıkrada, Alman zırhlı kuvvetlerinin ileri iaşe üslerınin tâ eskı Stalin hattının yakınlarına kadar goturulmuş olduğu kavdedılmektedır. Voelkischer Beobachter gazetesi bolşevlzme karşı kazanılan büyük Alman zaferının Sovyetler Bırllğl kuvvetlerın] sasından sarsmış bulunduğunu yazmakT tadır Tebliğden meydana çıkan Alman ılerı yuruyüşunun istikametleri Stalin hattının bütun mühım noktalarda yanlmış olduğunu ve şımdı Alman tazyıkının, dusmamn hassas merkezlerı olan Leningradla Kıyef uzerine dönmüş buunduğunu gostermektedır Montag gazetesi Alman kıt'alarının elde ettijJi büyuk muvaffakiyetin tarıhte eşı olmıyın bır zafer teşkil ettığinı kaydetmektodır Fllhnkika buyuk kütleler halinde seferber edllen muazzam ordu!ann teşkil ettığı bır cephenin varılması ve bu kuvvetlerın mefkure sahıbı cesur ordular tarafından yenılmesı emsalsız blr zafeıdir Cephenin dığer İstıkametlerındp ve nımtakalarmda kıt'alarımızın m°vz1lerl hususunda mühim hiç blr değışikllk olmamıstır Hava kuvvetlerlmlz duşmanm makineli cuzutamlarma ve tayyare meydanarına darbeler indırmışlerdlr. Tesbıt edılen rakamlara gore Sovvet hava kuvvetleri 12 temmuzda 131 Alman tayyaresı tahrıb etmıslerdır» Sovyet tebliği, askerî hareklt hakkında yukarıdakı malumatı verdık*en sonra bugüne kadar geçen üç haftayı icmal ederek diyor ki «Bu uç haftalık harb Hltlerın yıldırım harbı plânlarınm ıtıraz go(d'mez bır tarzda akım kalmış olduğunu gosterır Sovyet kıt'aları, guzıde Alman 'ırkalannı ımha aylemışlerdır Almanarın olu ve yaralı ve esır olaıak kayıbi n en azı bir milyonu bulmaktndır Bızlm olü, yaralı ve kayıb olarak zayıatımız 250,000 kışiyi geçmemıştır. Hıtlenn daha harbin İlk gün'ennde msğlub ettiğıni tefahurle llân ettigı 0%'yet hava kuvvetlerı tecjvud edan haberlere gore, 230O den fazla Alman tayyaresı tahrib etmışlerdir Bu tahrlfcata hâlâ da muntazaman devam ediorlar Düşman tayyare meydanlarma ve askeri hedeflerıne akmlara da deam edilmektedır Bu müddet zarhnda duşman 3000 den fazla zırlhı arabı kaybetmlştır Bızım zayıatımız ise 1900 tayure ve 2 200 zırhlı arabadır » Rus tayyareleri Ploestiye hücum ettiler BUkreş 14 (a a ) Dun «aat 18 de Sovyet tayyaresı Ploestı şebrı cıvarına bombalar atmışlardır Atılan bombalardan bazılan patlamamıştır Uç petrol deposuna ısabet vakı olmuş ve yangınlar çıkmıştır A^kerler ve sivil halk araıında muteaddıd olü ve yaralı vardır Hucumu yapan 6 Sovyet tayyares tıden ordü tayyare defi bataryalarımız tarafından düşurulmüştür Başvekil muavinı Mlhaıl Antonesko gleden sonra yangın yermı gezmıstır Matbuat TJmum MudürlugU Mua > Londrayı halkın asmi kurtardı melât ve Evrak Mudürü Bedri Akyuz Başvekil, halkın elim hayat safhala kerımesi ve Yeni Sabah gazetesi aahıbi ıın' tasvır ederek demıştır kı A Cemaleddın Saracoğlunun Yegeni « Fakat blr şey vardı kı onun hak Bayan Turkân Akyuz ile Erzıncaa kında hiç kımse en kuçük bır tereddud meb usu Bay Samih Ilter oğlu Bay Mubile Rbstermiyordu O da bu harb bida fld İltenn evlenme torenı dun geoe yetinde Londralılarm gostardıklen jn Kadıkoy Moda Denlz Kulübunde kutlankılmaz yenılmez azım ve cesarettı Bu mıştır Genç evlılere mesud bır hayat kaya parçası uzerınde hepsı namağlub dıleriz blrer kahraman gıbı durdular O saye nuz ve pek yakında sıranın bıze gelmesi de bütün umumî hızmetlerı muntazam mumkündür Insan tarihinın müthış bir surette işletmek kabil oldu O sayede devresinde yaşıyoruz Fakat seyrını tam Konlarca halkın doğrudan doğruya kib eden genlş ve emln bır adaletın gunluk hajatına taalluk eden en muşmevcud olduğuna ınanıyoruz Atımlzd» kul ve en karışık tedblrler, fırtınanın komşularına v» dunyaya çektırdıklerının en siddeth zamanlarında ıttıhaz edılmebenrerinı Almanlara bızıat ktndi valerıne, ıslah olunmalarına rağmen mütanlarında ve kendı şehırlerlnde çektır» kemmel surette tatbık olundu > menin tam zamanıdır Şımdı son aylarda Tedbırler artınldı Alman şehirlerıle limanlarına, sanayun* Mister Çorçıl bunu soyledikten sonrs ve diğer askeri hedeflerı uzerine sıstemll evvelce Sır John Anderson'un ve bılâ bombardımanlanmızı tesdld ettık hare Herbert Morrıson'un ıdaresi altınBu şıddetlı nazi rejımı gerek bızım da çalı=mış olan Londranın butun sıvıl taYafımızdan ve gerekse daha ıyısı DJZteşkılâtına hukumet namına mınnettar zat Alman mılleti tarafından yere serlhk hıslerını arzetmış ve sozlerıne şu su lıncıye kadar her ay daha ziyade artretle devam etmı|tlr tııarak ıdame edebıleceğımızı zannedı« Londranın gosterdığı bu cesaret ve yoruz Alkışlar bu mukavemet bılâhare düşmanın ayni «Bombalarımızı vicdan azabı şıddetle hucumlanna maruz kaldıkları çekmeden atmağa devam vakıt şehırlenmız \e limanlarımız taraedeceğiz» fından da ayni derecede gosterılmi!>tır Her ay fabrıkalanmızda yeni büyük Çorçil bunun gayet mühim ve karışık bır ış olduğunu anlatmış, mazıyı tahattur ederek geçen eylulde fırtma patladığı vakıt bunun ne netice vereceğine haftalarca müddet korku ve emniyetslzlık İçinde intizar ettiğini söylemiş ve nihayet bir akşam, soğuk, yağmurlu ve karanlık bır akşam ıçlerınde ipek çorablarile ve uzun bkçell ıskarpınlerıle yuzlerce genc kız da bulunan halk kutlelerınln sokaklarda otobus bekledıklerı bır sırada tehlıke ışaretı venldığını işıttığı vakıt kalbının Londra ve Londralılar ıçın kan ağlamış olduğunu ıtıraftan çekınmemış'u Işte butun bu hal hafıf fasıla'.arla dort aydan fazla surmuş ve bu muddet zarfmda kendısı Downıng Street'te başvekâlet bınasında vazıyeti anlamak ve mukayeselerde bulunabılmek ıçii içtimilar akdetmışür. , Dügün «Londra hazırdır ve başmı eymiyecektir» Fransız mezarlığında meratiın Bu gün Fransızlann mıllî bayramı o'ması dolayısıle gemı zabıtanı tarafmöar Iskenderundakı Fransız mezalığına çflenk konuldu «Mavi Fırka» nın ilk taburu şark cephesîne hareket etti Memleketimize iltca edenler Son hâdiseler dolayıslle cenub hududsrımıida Hataya akın etmiş olanlar henuz yerl°ştıkleri otellerdedır Bu suıetle Iskenderun, Antakya Reyhaniye 'e Soğukoluk otellerınde bos oda kalmamış gıbıdır Gelenler muntazam pa»aportlan hamil olan Surıyeh ve Lübnanlı Bılelerdır Aralannda mühım mıktnrda Musevı dfe vardır kı toplu bır halde kalmaktadırlar. Suriyenin tanınmıs zengın aılelermder Müderrısıadeler de Harbiyede hır otem butun odalarma yerleşmışlerdır Mı»rfirlerin hemen hepsi şımdihk, geldıklerl yerlerde sükunetin avdetını bekiemektedirler. Gelenlerin anlattıklanna gore Halebın uç defa bombardımanı çok anî ve «ıddetlı olmuş en işlek caddeler ve mahallelerle lstasyonların dvan bombalanıiîtır Bilhassa Halebın Şam istasyonu tamamen harab olmuştur Şehlrde panık olmuş, fakır aıleler kırlarda gecelerneğe mecbur kalmıe, zenginlerden birçoğu memleketımlzin yolunu tutmu'stur Haleble muvasalayı temın eden Meydanıekbezdekı buyuk kopru de bombaanmışsa da ısabet olmarnıstır . Madrid 14 (a a ) Ofı Ma\ı fırkanın lk taburu, dun Madrıdden ayrılmıştır Harıcıye Nazırı Serrano Sunner ile Ziraat Nazırı Primo de Rıvıera ve Harbıye Nazırı General Varelomı ve Falan] fırkasının bur çok reıslerı istasvonda ha. zır bulunmuslardır Istasyonda buyuk bır halk kutlesi de mevcuddu Bır pıy ade Rus tayyarelerinden dördii bolüğu selâm resmını ifa etmiştir duşürüldiî Saat 23 te ıkmcı kıt'a sımal ıstasyonunu terketmlştlr Bu munasebetle SerBerlm 14 (a a ) Altı Sovyet tayT rano Sunner ile Prımo de Rıvıera ve ra esı tarafından Rumanyada Ploestiye mavı fırka kumandanı General Munoz arsı 13 temmuzda yapılan akın teşebGrande kısa bırer hıtabe ırad etmış IU'U esnasında Alman avcı tayyareleri dort düşman tayyaresı dusürmus'erdir erdır Stalin hattının yarılması Amerikada heyecan uyandırdı Nevyork 14 (a a ) Pazar gazetelerl Stalin hattmın yarıldığına dalr Alman baskumandanhğının tebligını basta nesretmektedır Bu haber, Nevyorkta pek büyük bir tesir yapmıstır. Haber, geç vakıt geldıği ıçın gazeteer, bu babda henüz mutalea yurutmüyorlar «United Press» in Londradan blldırdiğıne gore çok güvenılen Stalin hattının yarıldığı haben çok büyük blr endişe uyandırmıştır Bu Alman muvaffakıyeanın, bu harbde blr mudafaa ıçuı asla lorulmedik derecede felâketlı bir çey jlduğu Londrada beyan edılmektedır M. Lozovskı'nin beyanatı Moskova 14 (a a ) Sovyet ıstıhbarat dalresı rels muavinı Lozovskı beyanatta bulunarak Ingıhz Sovyet anlaşmasının eynelmOel vazıyeti esaiından değışıren ve tarıhî bir manası olan muhım ıir vesıka olduğunu soylemıştır LozovSkı Hltler'ın Sovyetler Birlığıne karşı Avrupa milletlerınden murekkeb kovaısyon vueude getirmeğe teşebbüs ettığini fakat bu siyasetın iflas etmiş bulunluğunu da bevan etmiştir. Sovyet istihbarat dairesi teîs muavinı ;ozlerinc soyle devam etmiştir: c Buyuk Brltanyanın yanında dunıranın en büyük sanayi memleketi olan Amerıka vardır Almanya Ue tâbılerı hurrıyete âşık mllletlerm vueude ;etırdlğı bırlıge karşı koymak mecburi'etındedır Eğer Avrupa mılleüen bırleşecek olurlarsa Hitler ıki ve hatta daha fazla cephede çarpışmak zaruretinde kalacaktu* • Amerlkanın îngiliz Rüs anlaşm»ıında komanditer blr hlssedar gibl teâkkı edılıp edılemıyeceğı hakkında sorulan suale Lozovskı şu csvabı vermışUr: Sımdı bız kendı kendımıze şu sualı sormak mecbunjetındeyız Hava taar1 ıuzları acaba yenıaen başlıyacak mıdır Buna başlay acaklarmı tahmin ederek cevab verecegız Bundan bır kaç ay ev\el dahllî ve dahılî emnıjet nazırıle arkadaşlarınoan onumuzdekı sonbahar ve kışı geçen senekı vazlyetten daha ağır bir şekılde geçırecegımızi ıhtar ederek her turlu hazırhklarda bulunmalarını taleb ettim Bu hususta her turlu tedbırın ıttıhaz edılmiş oldugunda şuphe etmıyorum SıgmaHarımız daha fazla tahkım edılmıs, ıslah olunmuş, aydınlatılve ısıtılmıştır Vangınları çabuk bastırmak ıçın tedburler bulunmuş, yangın baslayışlarına nezaretle mukellef hız metlerın ıslahı yolunda mühim adımlar atılmıştır Bundan başka yapılmış bır çok şeyler daha vardu: ve eğer bugunku sukut nıhayet bulacak ve fırtına butun slddetıle yenıden baslıyacaksa Londra hazırdır Londra basını eğmıyecektir ve Londra her darbeye mukavemet edebılecektir bombardıman tayyarelerı ıkmal edı'dıkçe veya Atlası geçerek buraya geldıkçe yuksek ınfılâk bombalarımız vicdan azabı çekmeden Almanya uzerine atmaga devam edeceğiz Her ay bomba ağırhğıAın arttığı gorulecektır ve geceler uzadıkça bombardıman tayyarelenmızın faalıyet sahası da artacaktır Almanyanın Italya tesmıye edılen o bedbaht \ ılâyetı de bundan hıssesını alacaktır Şiddetli hücumlara intizar edelim Berlindekî Rus Elçisi ve kolonİ8İ şehrimizde Şehirleıin bombardıman edilmemesi teklif olun«a Londralılar reddedeceklerdir Bız dusmandan bu son zamanlarda o kadar yardım gördük kı onun bombardıman hareketlerinden dolayı hiç bır teessur duymuvoruz Eger bu ak*am Londralılara butun sehlrlerın bombardımanına nıhayet verilmesını derpıs eden bir mukavele yapı'acağı bıldirılse kahır bır ekserıyet şoyle bağıracaktır «Hayır olmaz, Almanlara bize verdiklerınden fazlasını verecegız» (Alkışlar) Butun Londralılar bir tek sesle Hıtler'e şunu soylıyeceklerdır «Bütun cınayetlerı ırıktâb ettlniz ve en az mukavemet gorduğunuz yerde en vahşı davrandınız Fark gozetmeden bombardımana sız başladınız Harbin ilk gunlerinde Varsovanın neye uğradığını hatılrıyoruz Itlyadlannızı Belgrad katlıâmı bıze bır kere daha hatırlattı (Baştarafı 1 ind salıifede) kıyedeki bıiyük elçisi, Moakovadaki Alman buyuk elçüığı memurlarile Leningrad ve Batum konsolosluğu memurlannın başlarında buyük elçi Kont Von der Schulenburg olduğu halde Türkiyeyt geldıklenni resmen blldirmi|tir. Vladıvostoktakı Alman başkonsoloslu* ğu memurları 12 temmuzda Mançurıye varmışlardır. Kont Von der Schulenbura, Alman Sovyet muhasamatı başladığl zaman şahsî ışlerı dolayısıle Sovyet Rusyada bulunan bazı Almanlan da refakatmd* »etırmıştir Halen Sovyet Rusyada bulunup da munakalâtta tesaduf edılen muşkulât sebebile henüz Turk hududuna gelmemıj bulunan Almanların se\klerı ıçm Alman menfaatlerım Sovyet Rusyada hımaye eden devletlerın dıplomatlk mümessllleri neîdlnde lârımgelen teşebbusler yapılmıştır. Berlin Büyük Elçimiz ve Cevad Açıkalm (Baştarafı linci sahifede) vad Açıkahnı Von Rıbbentrop'a tukdım etmek maksadıle vuku bulmuştur Muiftkat «amimî bır dostluk havası içıııde cereyan etmiştir Turk rıcalı gorduklerı hütnü kabulden çok musaid bır lntıba bulunmaktadırlar Fazla fiatla odun satılmıyacak Evvelce oduna konulmuş olan narlc devam etmektedır Halbukl oduncular a narkın kaldırıldığını ileri sürmekte reya nark üzerinden odun satmamakaflirlar Bu vaüyette en yakm aabıta memuruna muracaat etmek kâli gele • cektir. Almanlar meşhur Leh kemancıtı Schablinski'yi kurtardılar Berlın 14 (a a ) D N B nin bıldlr. dığlne gore Alman askerlerı 26 hazıranda ıki senedenberi Sovyet hapisanelerınde yatan meşhur Polonyalı kemancı Heınrich Schablinsky'yl kurtarmışlar dır. 1890 da doğan Schablinsky, uzun müd det Stoskovvsky'mn Fıladelfıya senfonık >rkestrasında blrıncı keman olarak buunmuştur. Bundan başka Pnmcetovvn « Amerika sükut edemiyecek kadar Unıversıtesuıde da profesorluk etmiştir Schablinsky, 1939 da Lembergde Gepeu büyuk blr memlekettir lngiliz Amearafından tevkif edılmiş ve Lemberg ın •ıkan birllğı, içtuıab edllemez tarıhî bir akıa halıne gelmiş bulunmaktadır. Filaptı esnasında Alman kıt'aları tarafınakika Bırleşık Amerika devletlen BOdan kurtarılıncıya kadar ıki sene Bıaistok ve Mınsk hapuftnelermde yatmış nuna kadar lngıltereye yardım etmeğe karar vermlştlr.» tır. Yalnız şu son haftalar zarfındakı hucumlarda, Almanların şehırlenmız uzerıne butun harb muddetı esnabinda attıkları bomba ağırlığımn yarısı ağırhgında bomba attık Fakat bu ancak blr başlangıcdır ve gelecek temmuz ayı zarfında teslıhatımızı bırçok defalar artıracağımızı umıd edıyoruz Buna bınaendır kı sıze duşmanm şıddetlı hucumlarına lntızar edılmesını tevsıye mecburıyetındeyım Alman gece akıncılarlle mucadele usullerlmiz pek ziyade ıslah edllmıştır Bu akmcılar artık kıyılanmıza sefer tadını tatmıyoılar Almanların bu son ay ışığmda butun tayyareleri Rusjada mesgul olduğu ıçın bıze gelmedıklerını soylemek dogru değıldır Almanların garbda çok ağır hucumlar yapmaga musaıd bır bombardıman ku\rvetlerı vardır Niçın gelmedıklennı bılmıyorum: Fakat heı halde bızı daha çok sevmeğe ba«ladıkları içm degıl Belkı de tasarruf yapıyorlar Fakat eger boyle ise, bizzat tasarruf yapmak mecburiyetinde bulunmaları dahı bıze havalaıda hemen hemen sılâhsız bır vazıvetten bugun üstun veya en az musavı bır vazayete geçmek hususundakı mustemır llerleyışımızı gosteımek ıtıbarıle ıtımad vermelıdır Fakat gerek Londrada gerekse memleketın dığer taraflarında sıvıl mudafaa kuvvetlerınde çalışan herkes yenlden muteaddıd ve ağır hücumlara hazırlanmahdır Teşkılâtınız, teyakkuzunuz, vazifeye olan bsğlıhğınız ve dava uğrundakı gayretınız en yuksek derecesme çıkarılmahdır. «Kalbimiz Rus milletile beraberdr» «Beşeriyetin hürriyeti ve şerefi tekrar doğacaktır» Her hafta evvelkınden daha çetın vurmak nıyetlndeyiz Buna bınaen tallmlennızın tekrarı ıçın hazırlamnız dostlanm Yol ne kadar çetın, vazife ne kadar muellım olursa olsun hedefımızden şa^mıyacağız Zlra bu ımtıhan devresınden butun beşenyetın hurriyetı ve ser«Û tekrar doğtcaktv.» Kahramanca mucadelesmde kalblerımızı kendısıne çeken (alkışlar) Rus mületine karşı yaptığınız hayvanî hucumu pek iyi biliyoruz Ne sızınle, ne de haınane emırlerınızı ıcra eden çetenızle ne mutareke, ne de müzakere istemıyoruz Yapabıleceğırazın en fentsuu yapıyoııu